Tipi
Tipi ose Filumi (phylum), në sistematikën e biologjisë, përkatësisht në botanikë, zoologji dhe bakteriologji, është një nivel i klasifikimit taksonomik i cili renditet më poshtë se mbretëria dhe mbi klasën. Tradicionalisht, në botanikë termi ndarje ka qenë përdorur në vend të filumit, edhe pse Kodi Ndërkombëtar i Nomenklaturës për algat, kërpudhat dhe bimët e pranon termin si ekuivalent.[1][2][3] Në varësi të përcaktimeve, mbretëria e kafshëve animalia ose metazoa përmban rreth 35 filume, mbretëria bimore përmban rreth 14, ndërsa mbretëria e kërpudhave përmban rreth 8 filume. Hulumtimet aktuale në flogjenetikë kanë zbuluar marrëdhëniet në mes të filumeve, të cilat janë të përfshira në klade të mëdha, si ecdisozoa dhe embriofita.
Termi filum (phylum) është shpikur në vitin 1866 nga Ernst Haeckel nga fjala greke phylon (φῦλον, "racë, soj"), që lidhet me fjalën phyle (φυλή, "fisi, klani").[4] Haeckel theksonte se speciet vazhdimisht evoluuan në lloje të reja që duket se ruanin disa tipare të qëndrueshme mes vete dhe për këtë arsye edhe disa karakteristika që i dallonin ata si një grup ("një unitet me vete"). [5][6][7]
- Në disa sistematizime, mbretëria e kafshëve së pari ndahet në seksione (divizione), të cilat më pas ndahen në filume. Kafshët bilaterale kështu paraqiten pjesërisht si një ndarje.
- Në botanikë dhe mikologji, krahas termit filum (phylum) lejohet edhe termi ndarje (divisio) si një sinonim.
- Në bakteriologji, termi "filum" lejohet gjithashtu të përdoret edhe për një klon
Shih edhe
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ McNeill, J., red. (2012). International Code of Nomenclature for algae, fungi, and plants (Melbourne Code), Adopted by the Eighteenth International Botanical Congress Melbourne, Australia, July 2011 (bot. electronic). International Association for Plant Taxonomy. Arkivuar nga origjinali më 10 tetor 2020. Marrë më 2017-05-14.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Life sciences". The American Heritage New Dictionary of Cultural Literacy (bot. third). Houghton Mifflin Company. 2005. Marrë më 2008-10-04.
Phyla in the plant kingdom are frequently called divisions.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Berg, Linda R. (2 mars 2007). Introductory Botany: Plants, People, and the Environment (bot. 2). Cengage Learning. fq. 15. ISBN 9780534466695. Marrë më 2012-07-23.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Haeckel, Ernst (1866). Generelle Morphologie der Organismen [The General Morphology of Organisms] (në gjermanisht). Vëll. 1. Berlin, (Germany): G. Reimer. fq. 28–29.
- ^ "Wohl aber ist eine solche reale und vollkommen abgeschlossene Einheit die Summe aller Species, welche aus einer und derselben gemeinschaftlichen Stammform allmählig sich entwickelt haben, wie z. B. alle Wirbelthiere. Diese Summe nennen wir Stamm (Phylon)." which translates as: However, perhaps such a real and completely self-contained unity is the aggregate of all species which have gradually evolved from one and the same common original form, as, for example, all vertebrates. We name this aggregate [a] Stamm [i.e., race] (Phylon) ... McNeill, J., red. (2012). International Code of Nomenclature for algae, fungi, and plants (Melbourne Code), Adopted by the Eighteenth International Botanical Congress Melbourne, Australia, July 2011 (bot. electronic). International Association for Plant Taxonomy. Arkivuar nga origjinali më 10 tetor 2020. Marrë më 2017-05-14.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Naik, V.N. (1984). Taxonomy of Angiosperms. Tata McGraw-Hill. fq. 27. ISBN 9780074517888.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Collins AG, Valentine JW (2001). "Defining phyla: evolutionary pathways to metazoan body plans." Arkivuar 27 prill 2020 tek Wayback Machine Evol. Dev. 3: 432-442.