Jamaica

u Jamaica (牙買加) sa ilabu nu Congnanmeico, itiza i 18 15 N, 77 30 W

u ahebal nu lala’ mapulung sa 10,991 sq km

u ahebal nu lalaay sa 10,831 sq km, u ahebal nu nanumay sa 160 sq km

hamin nu tademaw sa 2,970,340.

kakalukan umah sa 41.40%, kilakilangan umah sa 31.10%, zumaay henay umah sa 27.50%

tapang tusu nu kanatal (首都)

u tapang tusu nu kanatal sa u Kingston.

kakininan nu kanatal demiad (國家紀念日)== kakining nu kanatal demiad sa bulad 8 demiad.

tabakiay a tapang nu kanatal (元首)

u tabakiay a tapang nu kanatal (congtung) ayza sa ci Elizabeth II, micakat a demiad sa i 1952 a mihca 2 bulad 6 demiad.

cunli (總理)

u cunli nu Jamaica (牙買加) ayza sa ci Andrew Holness, micakat a demiad sa i 2016 a mihcaan 3 bulad 31 demiad.

Jamaca 牙買加

牙買加（英語：Jamaica）是加勒比海地區的一個島國。面積為10,990平方公里（4,240平方英里），是大安地列斯群島和加勒比海第三大島（僅次於古巴島和伊斯帕尼奧拉島）。牙買加位於古巴以南約145公里，位於伊斯帕尼奧拉（包含海地和多明尼加共和國的島嶼）以西191公里。

Jamaica(牙買加) （ Ing-un：Jamaica）nu Jia-lebi-hai a kakitizaan u cacayay a subal a kanatal. u hekal 10,990 pin-bang kung-li (4,240 pin-hang ing-li), u Greater Antillesu atu Jia-lebi-hai sakatulu tabakiay a subal (uyni dada’ i ku-pa atu Hispaniola a subal). Jamaica tini i ku-pa i nutimulan pakala tu 145 kung-li, tini i Hispaniola (pasu Hai-ti atu Tu-min-ni-ca nu pulungay sakapit a suba) i satipan 191 kungli.

該島原為操阿拉瓦克語系的阿拉瓦克人和泰諾族居住地，後來受到西班牙殖民統治。原住民因無法抵抗疾病而大量死亡，因此西班牙人從非洲大量搜捕奴隸到牙買加作為勞工。1494年哥倫布來到牙買加，1509年成為西班牙殖民地。在1655年被英國占領，在1866年成為英國直轄殖民地。1962年8月6日牙買加宣告獨立，目前是大英國協範圍內的大英國協王國主權國家。

uynian a subal nauynian nu A-la-wa-ke a kamuwan nu A-la-wa-ke a tademaw atu Tay-nu a binacadan ku muenengay itini, namahiza sa makuwan tuway nu midebungay a Si-pang-ya. zayhan Yin-cu-min caay pakalawa’ tu libung a imelang sisa katuud ku mapatayay, namahini Si-pang-ya a tademaw namakay Bei-cuoay a nizakepan a kuli patayzaen i Jamaica mala mikawaw tu mangelu’ay a kawaw. 1494 a mihcaan Ke-lun-pu tayza i Jamaica, 1509 a mihcaan mala u midebungay nu Si-pang-ya a tdemaw. i 1655 a mihcaan maala nu Yingguo, i 1866 a mihcaan mala nu Yingguo a pikuwanan nu midebunga. 1962 a mihcaan walu a bulad enem a demiad Jamaica musakamu a misateked, imahini u Ta-ing-kou sakaput a sye-huy i labu nu Ta-ing-kou a sye-huy a kanatal u situngusay u kanatal.

牙買加有290萬人，是美洲第三多人口的英語國家（僅次於美國和加拿大），也是加勒比人口第四多的國家。金石城（Kingston）是該國的首都和最大的城市。牙買加人大多數是撒哈拉以南非洲人，有大量的歐洲、東亞（主要是中國人）、印度、黎巴嫩和混血兒少數民族。

Jamaica 290 a mang ku tademaw, nu Mei-cou u saka tulu katuuday nu tademaw u Yingguo ku kamu nu kanatal (uyza cacay u Mei-kuo atu Jia-na-ta), uyza aca nu Jia-le-pi-hay a tademaw saka sepat nu katuuday a kanatal. (Kingston) uynian a kanatal kahenulan a tuse atu satabakiay a tuse.Jamaica a tademaw uyzaamin u Sa-ha-la i nitumulan a Bey-cou a tademaw, katuuday u Ou-cou, Tung-ya(angangan u Cung-kou a tademaw),In-tu,Li-palnen atu malamelay a izang a wawa caay kaka tuuday a binacadan.

laylay 歷史

牙買加本島至遲在公元前5世紀便已成為美洲人阿拉瓦克族居住地，牙買加一名即是源自阿拉瓦克語Xaymaca，意為「水和樹木之地」。明代《坤輿萬國全圖》稱之爲「牙賣加」。

Jamaica uynian a kanatal katukuh ayaw celah a kasumamadan tu lima a mihcaan mala nu Mei-cou tu a tademaw nu A-la-wa-ke a binacadan ku muenengay itiza, Jamaica cacay a tademawan u lalangaw namakay A-la wa-ke a kamu Xaymaca, u imi “ nanum atu kilang a lala’”. nu Hungtiaynay a ziday “nidetekn nikuladn tu hamin nu kantalay a ti-tu “Jamaica” han pangangan.

1494年哥倫布來到此地，1509年西班牙宣稱牙買加為其殖民地，改名聖地牙哥（Santiago）。西班牙對當地的土著居民實行奴隸政策，導致在不久之後，島上的阿拉瓦克人即因戰爭、疾病和奴役而滅絕。為補充勞動力，西班牙自1517年開始從非洲向牙買加販奴，導致黑人逐漸成為當地的主體民族。1538年，西班牙人建立西班牙城，作為牙買加首府。

1494 a mihcaan Ke-lu-pu taynitu itini, 1509 a mihcaan Spa-ya sipangangan tu Jamaica u nu zumay a midebungay, pasumad tu ngangan Sen-ti-ya-ke (Santiago).Si-pan-ya tuynian itiniay muenengy a binacadan mikawaw tu sapikawaw tu kuli. cayay tu katenes hawsa, subalay a A-la-wa-ke a tademaw zayhan namangangayaw, u libung a imelang atu masawcuay a kuli mahamintu mapatay. a micunus tu mangelu’ay a sakakawawan Si-pan-ya makay 1517 a mihcaan malingatu namakay Bei-cou pasayza i Jamaica pacakay tu kuli, u lumeni’ay a tademaw haymaw satu mala u tiniaytu a binacadan ku situngusay. 1538 a mihcaan. Si-pan-ya a tademaw patizeng tu nu Si-pan-ya a tuse, mala nu Jamaica a kahenulan a cenbu.

從16世紀後期開始，牙買加多次遭到來自法國、英格蘭、荷蘭等國的海盜襲擊。1655年5月，一支由威廉·賓和勞勃·維納布爾斯聯合率領的英國艦隊佔領了牙買加。他們立刻邀請海盜來到島上最大港口賀雅爾港，協助防守西班牙人可能的反撲。在1657年和1658年間，西班牙人數次從古巴出發反撲，均以失敗告終。

makay kasumamadan tu 16 a mihcaan tu sazikuzay a malingatu, Jamaica kinapina tu makuliniw nu makayniay i Ba-kou,In-ke-lan, He-lan a kanatalan. 1655 a mihcaan lima a bulad, ci Wi-len-pin atu ci Law pou-wi-na-pu-al-s mapulung mikelid tu nu In-kou nu blung’ay a hitay miala tu Jamaica. kasenun sa ku heni mitakus tu miubiay nu bayu tayni na subalan satabakiay a minatu He-ya-al a minatu, miedap misebeng tu Si-pang-ya a tademaw hakay a pacuay. i 1657 a mihcaan atu 1658 a mihcaan, Si-pang-ya a tademaw napina tu makay Ku-pa mumul a pacuay, mademec sakamu satu mahamin mapatay.

1670年，按照馬德里條約，西班牙正式將牙買加等地割讓給英國，英國人立刻將這個島作為其海盜行為的基地，在1692年賀雅爾港被地震毀滅之前，一度成為加勒比海海盜的「首都」。此後，英國人修建了京斯敦城，逐漸將其建設成為牙買加的中心城市。

1670 a mihcaan duduc tu Ma-te-li a katatelek, Si-pang-ya tatenga’aytu u Jamaica a lala’an kelapan pabeli tu Ain-kou, Ain-kou a tademaw kasenun uynian a subal mala nu i bayuay miubuay a kakitizaan, i 1692 a mihcaan He-al a minatu ayaw nu ninel mapelpel malasawadtu, mala nu Cya-le-pi-hay bayu nu miubuay u kahenulan a tuse. namahiza,Ing-kou a tademaw misanga’ patizeng tu Cin-s-tun a tuse, haymaw satu wini nisanga’an mala nu Jamaica a angangan a tuse.

在之後的150年時間中，牙買加成為了世界上著名的蔗糖、蘭姆酒和咖啡產地。為了維持數量眾多的種植園，英國於1672年成立皇家非洲公司，從西非，尤其是獅子山大量販運黑奴。由於受到殘酷的對待，黑奴起義此起彼伏，甚至一度在山區建立起了一些獨立的聚落，被稱為馬隆人。

zikazu satu 150 a mihcaan a demiaaan, Jamaica mala u singanganay i kitakit u tebus waneng, Lan-mu epah atu kuhi, madih a yadah katuud ku nipalumaan, Ing-kou i 1672 a mihcaan patizeng tu Hungti luma’ Bei-cou a kusi, makay satipan nu Bei-cou sangaleb u S-ce-san katuud ku nitupin tu sapacakay tu lumeni’ay a kuli. namasawacu’, lumeniay a kuli sibacu’ a mulekal tuyniay u pisawacu’, tuwaca muliyaw aca i buyu’an patizeng tu zumaay sateked a niyazu’. pangangan han Ma-lung a tademaw.

1831年，薩繆爾·夏普領導黑奴舉行聖誕節起義，雖然起義10天內即告失敗，但是引起了英國國內廣泛關注。對此事的調查被認為是大英帝國在1834年8月1日宣布廢除奴隸制度的原因之一。之後，牙買加的奴隸們雖然獲得了少量的自由，但生活境遇依然沒有得到改善。

1831 a mihcaan ci Sa-cyaw-al-sya-pu a mikeliday lumeni’ay a kuli mikawaw palekal tu Sen-tan-cye,kanahatu palekal tu cacay bataanay a demiadan kasenun sa mademec, nika malilid tu ku Ing-kou i kanatal katuud satu ku miazihay. tuynian a kawaw tu pikinsa a hicasa ku tabakiay a A-Ing-kou Hung-ti a kanatal i 1834 a mihcaan walu a bulad cacay a demiad pangihah musakamu mipalasawad hece tu kuli tu lalekalan kuyni aca, satu Jamaica a kuli amin kanahatu pakala tu adidi’ kuni sakaku, nika u nisakauzip mahizatu caay kasakapah.

在1865年又一次大規模的起義後，1866年英國宣布將牙買加變為直轄殖民地。在19世紀末，牙買加的蔗糖業逐漸衰落，取而代之的是香蕉種植業。1872年，京斯敦正式成為牙買加首府。

i 1865 a mihcaan kinacacay haca sibalucu’ a palekal tu satabakiay a kawaw hawsa, 1866 a mihcaan Inng-kou sakamu satu Jamaica pasumaden u sakuwan a kenis tu micumuday. i kasumamadan tu 19 a mihcaan tu zikuzan, Jamaica a tebus waneng a skakawawan haymaw satu a malawpes, u mikutayay u nipalumaan tu paza’. 1872 a mihcaan, Cin-s-tun tatengaaytu mala nu Jamaica a kahelulan a tuse.

在此後的數十年中，牙買加的經濟逐漸繁榮，但是社會和文化發展卻始終受到殖民當局的壓制。特別是在大蕭條時期，本地各階層均對凋敝的社會情況非常不滿。1938年，全島工人舉行起義。之後，殖民當局被迫給與當地一些自治權利。1944年，首次舉行了普選。

namahini hawsa pinaay tu cacay bataan a mihcaanay, Jamaica a cin-ci haymaw satu mabuwah, nika u syabuy atu palahad tu lalangawan nika mapenec nu tizaay cen-bu. uzuma i cayay kakapahan ku nilaculan nu kanatal a mihcaan, itiniay sapalalecad tu cin-ce cin-ci sya-buy tu sakangelu’ nu tademaw amin mahiniay a kawaw caay kazakezen. 1938 a mihcaan, mahamin i subal sibalucu’ palekal tu mahiniay a kawaw.. zikuzan satu, midebungay tiniay a cin-bu mipacici’ pabeli tu itiniay tu zuma a misakaku situngus a misakaku. 1944 a mihcaan, u saayaway a misingkiw aca.

1958年，牙買加加入了西印度聯邦，但是在1961年，選民否決了聯盟條約，導致了牙買加的退出。1962年8月6日牙買加宣告獨立，獨立後便宣布加盟大英國協。2006年3月30日，牙買加歷史上的首位女總理大臣波西亞·米勒在首都京斯敦宣誓就職。

1958 a mihcaan Jamaica mikaput tu satipay a Ing-tu a kanisakaput a kanatal, nika i 1961 a mihcaan misingkiway a tademaw caay patatenga tu salakapu tu sakalaletek, mahini miliyas tu ku Jamaica. 1962 a mihcaan walu a bulad enem a demiad Jamaica sakamusatu a misateked, namisateked hawsa kakelul satu musakamu amikaput tu tabakiay a Ing-kou a syebuy. 2006 a mihcaan tulu a bulad tulu a bataan a demiad Jamaica i laylayan u saayaway a tatayna a Cun-li tapanng ci Po-si-ya-mi-le i kahenulan a tuse Tung-cin s-tun mipangiha musakamu a mala Cungli tacen.

hekal a lala’地理

內多山嶺、石灰岩高原和伏流河，並多泉水，沿海有數處較大平原。熱帶雨林氣候；向風坡年降水量一般1800－2000毫米；常年平均氣溫約27℃。

lalabu nu kanatal tanubuyu’sa, apuk ba’tu a ungcuy u talakaway a buyu’ atu i sasa kalikidan nu nanum yadah ku nemnem nu nanum, duduc han ku bayu yadah ku masaenalay. u akutiay nu kilakilangan, pasayza kabalian a mihcaan maselep ku1800 hawmi, paymihcaan palalecad tu akuti’ pakala tu 27 a pasentu.

cen-ce政治

國家元首為牙買加君主伊麗莎白二世，牙買加總督是她在當地的全權代表。牙買加總理大臣是具實權的政府首腦，由眾議院多數黨的黨魁出任。

sakakaay a tapang nu kanatal nu Jamaica a Hungti ci I-li-sa-pay saka tusa a Hungti, Jamaica a Cung-tu ciniza itiza ku situngusa mikuwan. Jamaica tapang mikeliday mikawaway tu kawaw nu cenbu, u tatengilan u mikeliday nu cen-bu, u cung-yi-yen u yadahay a sakapu u sakaput ku situngusay i zikuzan mikelecay tu kawaw.

眾議院（House of Representatives）有63名議員，直接由民選產生，任期最多5年。與之組成牙買加國會的參議院（Senate）共21名議員，由總督分別依總理大臣及反對黨領袖提名（13及8人）任命之，權力比前者小。

cung-yi-yen (House of Representatives) izaw ku 63 ku giing ,kakelul u binawlan ku misingnkiway a mala, malagiingan sayadahay lima a mihcaan. papulung han Jamaica a tatengilan nu kanatal a can-yi-yen (Senate) tusa a bataan izaw ku cacay ku pulung tu giing, u cung-tu tu pasazuma u cung-li ta-cen atu paculiay sakaput nu cencea mikelida a nipangangan (sabaw tulu atu walu ku tademaw) ku mikawaway, u situngusa tu kawaw kadidi’an ku nuayawan.[1]

[2]

malalitin tu ihekalay atu zumaay a natinengan

CIA
外交部
List of current heads of state and government
中文維基百科:牙買加:[3]