หยดเย็น

หยดเย็นเหนือคาบสมุทรอิตาลีและทะเลเมดิเตอร์เรเนียน

เมืองบาเลนเซียในช่วงน้ำท่วมใหญ่จากปรากฏการณ์หยดเย็นเมื่อ พ.ศ. 2500 ภาพทั้งสองแสดงให้เห็นสภาพพื้นที่ก่อนและหลังจากระดับน้ำลดลง

หยดเย็น หรือที่ในทางอุตุนิยมวิทยาเรียกว่า หย่อมความกดอากาศต่ำที่ถูกตัดขาดในระดับสูง คือความปั่นป่วนของบรรยากาศนอกเขตร้อนที่ไม่เกี่ยวข้องกับแนวปะทะอากาศ ปรากฏการณ์นี้อาจก่อให้เกิดฝนตกหนักมากเป็นเวลาหลายชั่วโมงหรือหลายวันร่วมกับพายุฟ้าคะนองและลูกเห็บ แม้จะส่งผลกระทบต่อพื้นที่ขนาดเล็กมาก แต่ก็พยากรณ์ทิศทางการเคลื่อนที่ได้ยาก ศัพท์ หยดเย็น ในประเทศสเปนเป็นการยืมคำแบบดัดแปลงมาจากศัพท์ หยดอากาศเย็น (Kaltlufttropfen) ซึ่งนักอุตุนิยมวิทยาชาวเยอรมันบัญญัติขึ้น ศัพท์นี้ได้รับความนิยมอย่างแพร่หลายในประเทศสเปนช่วงคริสต์ศตวรรษ 1980 โดยในช่วงแรกใช้เรียกเหตุการณ์ฝนตกหนักใด ๆ ก็ตามที่ส่งผลกระทบรุนแรง

ที่มาของปรากฏการณ์หยดเย็นมีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับกระแสลมกรดในเขตละติจูดสูง หากเส้นทางของกระแสลมกรดมีลักษณะคดเคี้ยวมากผิดปกติ อาจทำให้ร่องความกดอากาศถูกบีบจนเป็นคอคอดและหลุดออกเป็นอิสระ มวลอากาศเย็นจัดที่ถูกตัดขาดนั้นจะแผ่ลงมาปะทะกับมวลอากาศร้อนและชื้นในเขตละติจูดต่ำกว่า หยดเย็นซึ่งยังคงหมุนวนในทิศทางทวนเข็มนาฬิกาจะพัฒนาเป็นระบบความกดอากาศต่ำในระดับสูง นำไปสู่การขาดเสถียรภาพในบรรยากาศและการพาความร้อนในที่สุด ยิ่งอุณหภูมิของผิวพื้นด้านล่าง (ไม่ว่าจะเป็นผืนดินหรือผืนทะเล) สูงขึ้นเท่าไร ผลกระทบของหยดเย็นก็จะยิ่งรุนแรงขึ้นเท่านั้น เนื่องจากความไม่เสถียรจะผลักดันให้ไอน้ำยกตัวขึ้นอย่างกะทันหัน ก่อนจะควบแน่นและก่อตัวเป็นเมฆอย่างรวดเร็ว แม้จะไม่แผ่กว้างนักแต่ก็อาจสูงถึง 10 กิโลเมตรหรือมากกว่านั้น

แม้ว่าปรากฏการณ์หยดเย็นจะพบได้ทั่วไปในเขตละติจูดกลาง แต่ก็มีความสำคัญเป็นพิเศษในบริเวณเมดิเตอร์เรเนียนซึ่งมีอากาศอบอุ่นและมีความชื้นสูงจากทะเล และเนื่องจากมักเกิดขึ้นบ่อยครั้งในช่วงเวลาสั้น ๆ จึงกลายเป็นลักษณะเฉพาะอย่างหนึ่งของรูปแบบการตกของหยาดน้ำฟ้าในเขตภูมิอากาศแบบเมดิเตอร์เรเนียน ความปั่นป่วนทางบรรยากาศเช่นนี้พบได้บ่อยในแถบชายฝั่งเมดิเตอร์เรเนียนของประเทศสเปนและทั่วประเทศฝรั่งเศสในช่วงเปลี่ยนฤดู โดยเฉพาะอย่างยิ่งในฤดูใบไม้ร่วงระหว่างเดือนกันยายนถึงเดือนตุลาคม