Bataan

Bataan
Lalawigan
Lalawigan ng Bataan
Watawat Sagisag
Mapa ng Pilipinas na magpapakita ng lalawigan ng Bataan
Mga koordinado: 14°40'48"N, 120°27'0"E
Bansa	Pilipinas
Rehiyon	Gitnang Luzon
Kabisera	Balanga
Pagkakatatag	11 Enero 1757
Pamahalaan
• Uri	Sangguniang Panlalawigan
• Gobernador	Albert Garcia
• Manghalalal	566,479 na botante (2022)
Lawak
• Kabuuan	1,372.98 km2 (530.11 milya kuwadrado)
Populasyon  (senso ng 2020)
• Kabuuan	853,373
• Kapal	620/km2 (1,600/milya kuwadrado)
• Kabahayan	208,941
Ekonomiya
• Kaurian ng kita	ika-1 klase ng kita ng lalawigan
• Antas ng kahirapan	9.00% (2021)
• Kita	₱4,320,735,808.14 (2022)
• Aset	₱11,467,642,498.32 (2022)
• Pananagutan	₱4,287,071,102.43 (2022)
• Paggasta	₱3,882,893,965.81 (2022)
Pagkakahating administratibo
• Mataas na urbanisadong lungsod	0
• Lungsod	1
• Bayan	11
• Barangay	237
• Mga distrito	2
Sona ng oras	UTC+8 (PST)
Kodigo postal	2100–2114
PSGC	030800000
Kodigong pantawag	47
Kodigo ng ISO 3166	PH-BAN
Klima	tropikal na monsoon na klima
Mga wika	Wikang Indi Wikang Mariveleño Wikang Ambala wikang Tagalog
Websayt	http://bataan.gov.ph

Ang Bataan ay isang lalawigan ng Pilipinas na sinasakop ang buong Tangway ng Bataan sa Luzon. Bahagi ng rehiyon ng Gitnang Luzon ang lalawigan . Lungsod ng Balanga ang kabisera nito at pinapaligiran ng mga lalawigan ng Zambales at Pampanga sa hilaga. Kaharap ng tangway sa kanluran ang Kanlurang Dagat ng Pilipinas at Look ng Maynila naman sa silangan.

Labing-isang bayan ang bumubuo sa lalawigan ng Bataan. Sa labing isang bayan at isang lungsod, hinati sa dalawang distrito ang mga ito. Ang unang distrito ay binubuo ng Dinalupihan, Hermosa, Orani, Samal at Abucay sa Hilaga ng tangway at Morong sa hilagang kanluran ng lalawigan. And ikalawang distrito ay binubuo ng Lungsod ng Balanga, Pilar, Orion, Limay, Mariveles at Bagac sa timog bahagi ng tangway.

Isa sa mga tahimik na lalawigan ang Bataan. Karamihan sa mga urban na sentral ng mga bayan ay malapit sa anyong-tubig dahil hinihiwalay ng Bundok Natib (Mount Natib) ang gitna ng Bataan. Dahil dito, ang silangan ng Bataan ay nakahiwalay sa Kanlurang bahagi. Ang silangang bahagi ay nakaharap sa Look ng Maynila. Sa kabilang bahagi, ang mga bayan ng Mariveles, Bagac at Morong ay nakaharap sa Dagat Timog Tsina. Karamihan ng mga popular na beach/tabing dagat sa Bataan ay nasa kanlurang bahagi ng Bataan, nakaharap sa Dagat Timog Tsina. Sa Silangan, ang Look ng Maynila ay kilala bilang sikat na lugar pangisdaan ng mga mangingisda.

Pangingisda at pagsasaka ang pangulong hanap-buhay ng mga taga-Bataan. Gayon man, sa paglipas ng panahon, ang mabilis na pagiging popular ng teknolohiya sa bansa ay nagbigay ng daan para magtayo ng mga pabrika sa Mariveles. Sa ngayon, isa ang Mariveles sa mga panguhaning pagawaan ng mga produktong pangkalakalan sa Pilipinas at sa ibang bansa. Isa rin sa mga sikat na lugar ang Bataan pagdating sa mga gawaing-kamay (handicrafts).

Kasaysayan

Noong 1647, ang puwersang pandagat ng Olanda (Netherlands) ay sumugod sa Pilipinas sa pagtatangkang makuha ang kapuluan mula sa Espanya. Pagdating nila ay minasaker nila ang mga tao sa Abucay, Bataan.

Ang lalawigan ng Bataan ay itinatag noong 11 Enero 1754 ni Gobernador-Heneral Pedro Manuel Arandia mula sa lupaing dating kabilang sa lalawigan ng Pampanga at corregimiento ng Mariveles na noon ay sakop din ang Maragondon, Cavite na nasa kabilang panig ng Look ng Maynila.

Heograpiya

Pagkakahating Pampolitika

Ang lalawigan ng Bataan ay nahahati sa 11 bayan at isang lungsod.

Lungsod o Bayan	Distrito	Sukat (km)2	Populasyon	Densidad	Bilang ng Barangay	ZIP code	Income Class
Abucay	1st	79.72
Bagac	2nd		31,365
Balanga City	2nd
Dinalupihan	1st
Hermosa	1st
Limay	2nd
Mariveles	2nd
Morong	1st
Orani	1st
Orion	2nd		60,771
Pilar	2nd
Samal	1st

Ang lathalaing ito na tungkol sa Pilipinas ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa pagpapalawig nito.