Uddevalla

Uddevalla
Nakapanunghay sa lunduyan ng Uddevalla
Uddevalla Uddevalla
Mga koordinado: 58°21′N 11°55′E
Bansa	Suwesya
Lalawigan (sinauna)	Bohuslän
Lalawigan	Lalawigan ng Västra Götaland
Bayan	Bayan ng Uddevalla
Lawak
• Kabuuan	16.92 km2 (6.53 milya kuwadrado)
Populasyon  (Disyembre 31, 2010)
• Kabuuan	31,212
• Kapal	1,845/km2 (4,780/milya kuwadrado)
Sona ng oras	UTC+1 (OGE)
• Tag-init (DST)	UTC+2 (OTGE)

Ang Uddevalla ay isang stad at luklukan ng Bayan ng Uddevalla sa Lalawigan ng Västra Götaland, Suwesya. Noong 2010, ito ay may santauhang 31,212.

Matatagpuan ito sa isang look ng timog-silanganang bahagi ng Skagerrak. Ang mga dalampasigan ng Udevalla ay puno ng mga kabibe at ito ay isa sa may pinakamalaking mga pampang ng may mga kabibe sa daigdig.

May isang daungan ang Udevalla at minsan nagkaroon ng isang malaking dahikan, ang Uddevallavarvet ("daungan ng Uddevalla"), na naging pinakamalaking maypagawa sa Bohuslän noong pultaong 60. Nang bumagsak ang agimat noong pultaong 70, malubhang tinamaan ang kalalangang dahikan sa Suwesya, at ito ay nagsara noong 1985.

Kasaysayan

Ang Uddevalla noong mga taong 1700, mula sa Suecia Antiqua et Hodierna

Ipinagkaloob sa Uddevalla ang karangalang pambayan noong 1498, ngunit maaaring isa na itong lundayan ng pangangalakal bagupaman. Dati itong sakop ng Norwega at ang kasalukuyang pangalan nito ay nagbuhat sa wikang Norwegano Oddevald. Dahil ito ay malapit sa Suwesya at Dinamarka, malimit itong nakukubkob. Sinunog ito ng mga kawal Suweko noong 1612 sa pamumuno ni Jesper Mattson Krus at noong 1644, sinunog magmuli naman ng punong Suweko na si Harald Stake. Noong 1658, ito ay ipinagkaloob sa Suwesya sa kasunduan sa Roskilde. Ngunit, muling nakuha ng mga Norwegano makalipas ng isang taon, at noong 1660, magmuli itong ipinagkaloob sa Suwesya sa ilalim ng kasuduang pangkapayapaan sa Kopenhage. Kinalaunan, makailang sinakop ng Norwega ang Uddevalla at mga karatig kuta nito sa Galleberg, at sa huling pagkakataon noong 1788.

Noong ika-18 at ika-19 na dantaon, ang pangunahing hanapbuhay sa Uddevalla ay ang pangingisda ng tamban. Bantog din ang bayan sa mga natamo nitong malawakang sunog na ikinasira ng lungsod sa maraming pagkakataon. Ang lubhang mapinsalang sunog ay noong 1806 kung kailan natupok ang kabuuan ng bayan. Tanging apat na mga kabahayan lamang ang hindi nasunog at may mga 4,000 katao ang nawalan ng tirahan.

Noong ika-19 na dantaon, hindi naging madali sa Uddevalla ang pagbangon mula sa pagbagsak ng agimat; ang kahirapan at paglalasing ay laganap sa mga mamamayan nito. Ang mga pangunahing kadahilanan nito ay ang sinapit ng bayan sa sunog noong 1806, ang pagtumal sa pangingisda ng tamban at ang pagbubukas ng Agusan ng Trollhätte.

Nakahikayat ng mga bagong kalalang ang Uddevalla noong 1870-80. Karamihan ng kaunlarang ito ay ipinatungkol sa isang mangangalakal na Eskoses na si William Thorburn. Masasabing siya ay napahanga sa angking kagandahan ng bayan na nagpasiya siyang makipamayan dito kasama ang kanyang asawa na si Jessy Macfie noong 1822. Itinatag niya ang mga ilang kalalang, at isa sa mga nanguna ay isang pagawaan ng tela. Ang pagtatayo ng bagong daang-bakal, ang Hanay Bohus, ay nakatulong din sa muling pagbangon ng agimat ng bayan. Isa sa mga bantog na tao sa kasaysayan ng Uddevalla ay si Ture Malmgren, isang tagapaglathala ng pahayagan at isang politikong malabusaw at masulong.

Noong Pandaigdigang Kampeonato ng 1958, ang Uddevalla ay isa sa mga labindalawang bayan sa Suwesya na naglunsad ng mga palaro, na ginawa sa estadyo ng Rimnersvallen.

Ika-21 dantaon

Makalipas ang kagipitan sa dakinang kalalang sa Suwesya noong pultaong 80, na nagbunsod sa pagpapasara ng Uddevallavarvet, nakaranas ang Uddevalla ng kahirapang agimatin. Makalipas ng tatlumpung taon, ang bayan ay muling nanumbalik at ang santauhan ay muling dumarami, bagaman may kabagalan.

Katuruan

Lahat ng mga matataas na paaralan sa Uddevalla ay isahang pinangangasiwaan ng Uddevalla Gymnasieskola ("Mataas na Paaralan ng Uddevalla"), na siya ring pinakamalaking mataas na paaralan sa Suwesya. Ang paaralan ay may 4,000 mag-aaral na nag-aaral sa mga sumusunod na sangay nito:

• Agneberg – Araling panlipunan
• Sinclair (Mataas na paaralan) – Sining at Araling pangmedya
• Östrabo 1 – Araling pang-agham
• Östrabo Y – Katuruan sa malalaking kalalang
• Margretegärde – Araling panlipunan at Araling pang-agham

Marami ring mga mabababang paaralan sa Uddevalla, ilan sa mga ito ay ang:

• Äsperödskolan
• Västerskolan
• Fridaskolan
• Ramnerödsskolan
• Norgårdenskolan
• Norrskolan
• Sommarhemsskolan

Palakasan

Arena

Ang Agnebergshallen arenang panloob ay ginagamit sa mga ilang mga palakasan tulad ng ''handball''.

Ang tahanang dako ng IK Oddevold ay ang arenang panlabas ng Rimnersvallen. Karatig nito ay isang malaking arenang panloob, ang Rimnershallen na ginagamit sa ''handball'' at ''floorball'' maging sa iba pang mga palakasan.

Kapisanang pampalakasan

Ang mga sumusunod na kapisanang pampalakasan ay matatagpuan sa Uddevalla:

Putbol

• IK Oddevold
• IFK Uddevalla
• IFK Lane
• Herrestad AIF
• Ik Rösso

Haki

• Uddevalla HC

Handball

• GF Kroppskultur(GFK)
• Uddevalla HK(UHK)

Floorball

• Walkesborg 99
• Herrestad AIF

Putsal

• IFK Uddevalla Futsal Kampeonatong Suweko sa kapanahunang ginto ng 2016/2017.
• IK Oddevold Futsal

Ugnayang pandaigdigan

Tingnan din: Talaan ng mga magkakapatid na bayan at lungsod sa Suwesya

Kapatid-bayan at Kapatid-lungsod

Ang mga sumusunod ay ang mga kapatid-bayan at kapatid-lungsod ng Uddevalla:

• Thisted, Dinamarka
• Skien, Norwega
• Loimaa, Pinlandya
• Mosfellsbær, Lupangyelo
• Okazaki, Hapon
• Irvine, Nagkakaisang Kaharian
• Jõhvi, Estonya

Karagdagang kaalaman

• Fjällhyddan
• Kuta ng Tureborg
• Lambak Ture
• Jeanna Oterdahl
• Silanganang Himlayan
• Samahan sa Halalan ng Uddevalla

Sanggunian

Talaaklatan

• Padron:Owl
• Nationalencyklopedin

Kawing panlabas

Gabay panlakbay sa Uddevalla mula sa Wikivoyage

• Sanaysay ukol sa Uddevalla, galing NF
• Uddevalla Gymnasieskola Tungkulaning pook-sapot ng Uddevalla Gymnasieskola
• Tungkulaning pook-sapot ng Uddevalla