Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II
Artykuł dotyczy zasady jawności postępowania sądowego, która jest uznawana za ważną część prawa d... more Artykuł dotyczy zasady jawności postępowania sądowego, która jest uznawana za ważną część prawa do sądu zagwarantowanego w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i traktatach międzynarodowych. W artykule omówiono prawne podstawy i wyjątki od zasady jawności postępowania sądowego oraz jej znaczenie z perspektywy socjologicznej jako instytucji kontroli społecznej. Następnie autor omawia wyniki empirycznych badań praktycznego przestrzegania zasady jawności postępowania sądowego w czasie epidemii, które polegały na analizie zarządzeń prezesów sądów regulujących zasady wstępu do budynków sądów oraz na obserwacjach posiedzeń sądowych. Na koniec przedstawiono reakcje sędziów na zaobserwowane zagrożenia dla zasady jawności postępowania sądowego i porównano je z reakcjami na zagrożenia dla innych elementów prawa do sądu. Autor zastanawia się, jakie wnioski płyną z wyników tych badań dla zrozumienia przemian w zakresie systemu wartości grupy zawodowej sędziów w Polsce.
Artykuł dotyczy zasady jawności postępowania sądowego, która jest uznawana za ważną część prawa d... more Artykuł dotyczy zasady jawności postępowania sądowego, która jest uznawana za ważną część prawa do sądu zagwarantowanego w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i traktatach międzynarodowych. W artykule omówiono prawne podstawy i wyjątki od zasady jawności postępowania sądowego oraz jej znaczenie z perspektywy socjologicznej jako instytucji kontroli społecznej. Następnie autor omawia wyniki empirycznych badań praktycznego przestrzegania zasady jawności postępowania sądowego w czasie epidemii, które polegały na analizie zarządzeń prezesów sądów regulujących zasady wstępu do budynków sądów oraz na obserwacjach posiedzeń sądowych. Na koniec przedstawiono reakcje sędziów na zaobserwowane zagrożenia dla zasady jawności postępowania sądowego i porównano je z reakcjami na zagrożenia dla innych elementów prawa do sądu. Autor zastanawia się, jakie wnioski płyną z wyników tych badań dla zrozumienia przemian w zakresie systemu wartości grupy zawodowej sędziów w Polsce.
The article concerns the principle of open court, which is an important part of the right to a fair trial under the Constitution of the Republic of Poland and international treaties. It discusses the legal basis and exceptions to the principle of open court and its importance from the sociological perspective as an institution of social control. Next, the author discusses the results of empirical research on the practical observance of the open court principle during the state of epidemic. Orders of court presidents regulating access to court buildings and observation of court sessions are analysed. Finally, the author compares the reactions of judges to the observed threats to the principle of open court and compares them with the reactions to threats to other elements of the right to a fair trial. He discusses possible conclusions that can be drawn from the results of these studies for understanding the changes in the value system of the professional group of judges in Poland.
[PL poniżej] The article addresses a problem of the extent to which manifest functions are fulfil... more [PL poniżej] The article addresses a problem of the extent to which manifest functions are fulfilled by Polish insolvency system. The questions it aims to answer are: What are the official goals of Polish insolvency system? What is the level of realization of these goals? How the indicators of their realization look like in comparison with other European economies? Is Polish insolvency system dysfunctional or eufunctional for Polish economy and society? Following data will be analysed: results of international surveys on insolvency regimes in Poland and all over the world, data issued by public control institutions and partial results of authors own research. Neoinstitutional perspective is engaged to analyse the data and the article accepts the perspective of economic sociology of law. The article aims to bring more attention to a social institution of crucial significance in a free-market economy and to a need of closer sociological insight into its problems. [PL] Problemem, jaki porusza artykuł, jest stopień realizacji funkcji jawnych przez polski system upadłościowy. Do realizacji jakich celów system upadłościowy został w Polsce oficjalnie powołany? Jaki jest poziom realizacji tych celów? Jak wskaźniki ich realizacji wypadaj w porównaniu z innymi gospodarkami europejskimi? Czy polski system jest eufunkcjonalny czy dysfunkcjonalny dla polskiej gospodarki i społeczeństwa? Przeanalizowane zostaną dostępne wyniki badań dotycz ce systemów upadłościowych w Polsce i na wiecie, informacje publicznych instytucji kontrolnych oraz cząstkowe wyniki badań własnych autora. Analiza prowadzona jest z perspektywy neoinstytucjonalnej i wpisuje się w nurt ekonomicznej socjologii prawa. Artykuł zwraca uwagę na istotną z punktu widzenia rozwoju gospodarki wolnorynkowej instytucję społeczną oraz potrzebę pogłębionych badań socjologicznych problematyki upadłości w Polsce.
The procedural justice thesis that quality of treatment matters more than outcomes in people’s pe... more The procedural justice thesis that quality of treatment matters more than outcomes in people’s perception of institutional legitimacy is supported by a large body of research. But studies also suggest that distributive justice and the effectiveness of authorities are more important in certain legal settings (civil courts) and national contexts (posttransition societies). This study tests these ideas through a survey of 192 civil litigants in Poland, a postcommunist country where the national judiciary has recently been subject to intense political scrutiny. Our findings support the generalizability of procedural justice, and especially voice, but also demonstrate the significance of outcomes and legal cynicism. We also discuss prior court contact, role (plaintiff versus defendants), and representation (presence of counsel) as potential moderators on litigants’ perceptions of court legitimacy.
Page 1. ANDRZEJ ZYBERTOWICZ, BARTOSZ PILITOWSKI 110 Dr hab. Andrzej Zybertowicz, prof. UMK Mgr Ba... more Page 1. ANDRZEJ ZYBERTOWICZ, BARTOSZ PILITOWSKI 110 Dr hab. Andrzej Zybertowicz, prof. UMK Mgr Bartosz Pilitowski Zakład Interesów Grupowych, Instytut Socjologii Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Polityczna ...
[PL poniżej] A large body of research supports the procedural justice hypothesis that quality of ... more [PL poniżej] A large body of research supports the procedural justice hypothesis that quality of treatment matters more than outcomes for institutional legitimacy. How fairness matters across legal institutions and geographic settings remains an open question, however. This article uses a survey of criminal defendants to test the factors associated with perceived legitimacy of courts in Poland, a country whose judiciary is currently subject to intense political contestation. The findings confirm the primacy of procedural justice, while also illustrating the influence of instrumental performance factors such as time and court organization. This suggests that in contexts of political transition with disputed legal institutions, citizens’ contact with procedurally fair, operationally efficient institutions can support the legitimacy of authorities and strengthen the rule of law.
[PL] Wiele badań potwierdza hipotezę sprawiedliwości proceduralnej, że dla legitymizacji instytucji sposób traktowania jest ważniejszy niż rezultaty jej działania. Jednak kwestia, jak ważna jest sprawiedliwość proceduralna w różnych porządkach prawnych i warunkach geograficznych, pozostaje kwestią otwartą. W artykule wykorzystano badanie oskarżonych w sprawach karnych w celu przetestowania czynników związanych z postrzeganą legitymacją sądów w Polsce, kraju, którego sądownictwo jest obecnie przedmiotem intensywnych sporów politycznych. Ustalenia potwierdzają pierwszeństwo sprawiedliwości proceduralnej, jednocześnie ilustrując wpływ instrumentalnych czynników wydajności, takich jak czas i organizacja sądu. Sugeruje to, że w kontekście transformacji politycznej kontakt obywateli z proceduralnie uczciwymi, sprawnymi operacyjnie instytucjami może wspierać legitymizację władz i wzmacniać rządy prawa.
Non-Governmental Organisations in Poland show a wide interest in the justice system. Th eir actio... more Non-Governmental Organisations in Poland show a wide interest in the justice system. Th eir actions are not limited to litigation. Th e paper outlines a typology of activities performed by NGOs in courts or closely related to courts other than taking part in court or executive proceedings. Two main types of actions are studied: monitoring and assistance provided to the clients of the justice system. Polish examples include monitoring performed with the use of observation and other methods of information gathering such as a comprehensive program of citizen court monitoring, in which since 2010 more than 2,000 observers took part voluntarily. In the fi eld of legal aid, NGOs run a few hundred centres where legal advice is provided free of charge. Direct participation of non-governmental organizations in litigation is only one method of possible cooperation between them and the justice system. Th e article discusses types and examples of activities undertaken by social organizations in courts excluding their participation in the proceedings themselves. A source of information is both desk research and free-form interviews with the organizations' representatives. Non-governmental organizations is a collective term describing legal entities which do not belong to the sector of public fi nance and do not operate for profi t. Th eir most common forms are associations and foundations. Th ese are entities which have been appointed by private individuals to fulfi l concrete statutory objectives. Th eir domain are charitable operations. Although they are non-profi t organizations, they may carry out ancillary activity of a business profi le. Th ere are app. 100,000 associations and foundations registered in Poland. Th ey mainly deal with sports and tourism, culture, education and charity operations. Th ey also include organizations whose aim is to control and monitor authorities' operations, observe civil rights and freedoms and improve public administration's operation.
Organizacje pozarządowe w Polsce wykazują duże zainteresowanie systemem wymiaru sprawiedliwości. ... more Organizacje pozarządowe w Polsce wykazują duże zainteresowanie systemem wymiaru sprawiedliwości. Ich działania nie ograniczają się do udziału w sporach sądowych. Artykuł ten przedstawia typologię działań prowadzonych przez organizacje pozarządowe w sądach lub ściśle związanych z sądami, innych niż udział w postępowaniu sądowym lub wykonawczym. Dwie główne grupy działań to monitorowanie sądów i pomoc dla klientów wymiaru sprawiedliwości. Polskie przykłady obejmują monitoring sądowy przeprowadzany z wykorzystaniem obserwatorów i inne metody gromadzenia informacji. W dziedzinie pomocy prawnej organizacje pozarządowe prowadzą kilkaset ośrodków, w których porady prawne udzielane są pro bono.
Konsorcjum Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Uniwersytetu w Białymstoku, Uniwersytetu Gdańskiego i Fundacji Court Watch Polska, 2015
Tekst jest próbą pokazania, w jaki sposób organizacja pozarządowa może ułatwić lokalnym organom ś... more Tekst jest próbą pokazania, w jaki sposób organizacja pozarządowa może ułatwić lokalnym organom ścigania i wymiaru sprawiedliwości wykorzystanie potencjału sprawiedliwości naprawczej. Jednym z problemów, który był dość powszechnie dostrzegany w trakcie naszych badań, było istnienie swoistej luki instytucjonalnej, która utrudnia efektywne wykorzystanie takich form działania, jak np. mediacja, terapia i prace społeczne (w aspekcie resocjalizacyjnym). Co prawda formalnie są one możliwe do wykorzystania na szeroką skalę, ale w praktyce korzystanie z nich jest ograniczone. Centrum Sprawiedliwości Naprawczej (dalej jako CSN) ma być lokalną organizacją, która ma pomagać w rozwiązaniu powyższego problemu. Najkrócej rzecz ujmując, CSN to wyspecjalizowana organizacja lub jednostka organizacyjna (np. stowarzyszenie), która współpracuje z różnymi podmiotami, m.in. takimi jak: – samorząd i placówki mu podległe; – sąd (w tym szczególnie służba kuratorska); – organy ścigania; – inne organizacje społeczne. Celem funkcjonowania CSN jest pomoc w zapełnieniu wymienionej wyżej luki instytucjonalnej. W związku z tym można wyodrębnić trzy odrębne sfery funkcjonowania CSN: działanie na etapie postępowania przygotowawczego (zakładające współpracę z prokuraturą i policją), działanie na etapie postępowania sądowego (zakładające współpracę z sędziami) i działanie na etapie postępowania wykonawczego (zakładające współpracę ze służbą kuratorską).
Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, 2016
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej przewiduje udział obywateli w sprawowaniu wymiaru sprawiedl... more Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej przewiduje udział obywateli w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości. Poza udziałem ławników w orzekaniu w niektórych ty-pach spraw, istnieje także wiele innych możliwości włączania społeczeństwa w pracę sądów. Centrum Sprawiedliwości Naprawczej (CSN) jest instytucją zaprojektowaną tak, aby wykorzystać wszystkie przewidziane prawem możliwości wspierania pracy sądów przez organizację społeczną. W pierwszej części artykułu przedstawiona zostanie gene-za i założenia modelu Centrum, a w drugiej rezultaty pilotażu jego działania w obszarze wsparcia wykonywania kary ograniczenia wolności. Inspiracja i idea Inspiracją do podjęcia prac badawczych i projektowych nad Centrum Sprawiedliwości Naprawczej było zetknięcie się w 2012 r. pracowników Fundacji Court Watch Polska - rodzimej organizacji społecznej monitorującej działalność polskich sądów, której autor jest współzałożycielem - z nowojorskim Midtown Community Court. Sąd ten powstał jako alternatywa dla dominującego za oceanem punitywnego systemu karnego; był wewnętrzną innowacją nowojorskiego wymiaru sprawiedliwości oraz nowatorskim rozwinięciem idei "sprawiedliwości nastawionej na rozwiązywanie problemów" (problem-solving justice).
[Artykuł ukazał się w pracy zbiorowej pt. Teoretyczne i praktyczne aspekty wykonywania kary ograniczenia wolności, pod red. Adama Kwiatkowskiego]
[PL poniżej] Civic Courts Monitoring is a research program run continuously since 2010 by the Cou... more [PL poniżej] Civic Courts Monitoring is a research program run continuously since 2010 by the Court Watch Poland Foundation. It's a response to the problem of low social confidence in Polish courts and its goal is to change this situation by using the achievements of social sciences and animating the impact of courts and civil society on each other. One of the methods of action adopted is implementation in Poland of the idea of "court watch". Ordinary people participate in the hearings as public and conduct systematic, social supervision over how the judiciary is exercised. This action - called by us Civic Courts Monitoring (initially only district, now basically all except military courts) - met with great interest of university students, who in large numbers joined the ranks of the Foundation's volunteers. Thanks to their help, we collected data from observations of over 20 thousand court hearings in less than five years. This article explains the idea of citizen monitoring of courts, which has been conducted by the Court Watch Poland Foundation since 2010. It discusses the methodology and results of the fourth edition of the monitoring program carried out in 2013-2014. It also presents the theoretical context of the monitoring, which is determined by the concept of procedural fairness. According to it, the participants’ subjective assessments of court proceedings (including the possibility of speaking and the way they are treated) are of great importance for their sense of fairness and, in the longer perspective, for legitimizing the judicial power.
[PL] Obywatelski Monitoring Sądów jest programem badawczym prowadzonym nieprzerwanie od 2010 r. przez Fundację Court Watch Polska z siedzibą w Toruniu. Powstała ona w odpowiedzi na problem niskiego zaufania społecznego do sądów w Polsce, a jej celem jest zmiana tej sytuacji poprzez wykorzystanie dorobku nauk społecznych i animowanie oddziaływania na siebie sądów oraz społeczeństwa obywatelskiego. Jedną z metod działania, jaką przyjęliśmy, jest realizacja w Polsce idei "court watch". Polega ona na tym, że w rozprawach uczestniczą, w charakterze publiczności, zwykli obywatele i prowadzą systematyczny, społeczny nadzór nad tym, w jaki sposób sprawowana jest władza sądownicza. Działanie to – nazwane przez nas Obywatelskim Monitoringiem Sądów (początkowo tylko rejonowych, obecnie w zasadzie wszystkich, poza sądami wojskowymi) – spotkało się z ogromnym zainteresowaniem młodzieży studenckiej, która bardzo licznie zasiliła szeregi wolontariuszy Fundacji. Dzięki jej pomocy w ciągu niespełna pięciu lat zebraliśmy dane z obserwacji ponad 20 tys. posiedzeń oraz infrastruktury 150 budynków sądowych.
[PL poniżej] The article addresses a problem of the extent to which manifest functions are fulfil... more [PL poniżej] The article addresses a problem of the extent to which manifest functions are fulfilled by Polish insolvency system. The questions it aims to answer are: What are the official goals of Polish insolvency system? What is the level of realization of these goals? How the indicators of their realization look like in comparison with other European economies? Is Polish insolvency system dysfunctional or eufunctional for Polish economy and society? Following data will be analysed: results of international surveys on insolvency regimes in Poland and all over the world, data issued by public control institutions and partial results of authors own research. Neoinstitutional perspective is engaged to analyse the data and the article accepts the perspective of economic sociology of law. The article aims to bring more attention to a social institution of crucial significance in a free-market economy and to a need of closer sociological insight into its problems.
[PL] Problemem, jaki porusza artykuł, jest stopień realizacji funkcji jawnych przez polski system upadłościowy. Do realizacji jakich celów system upadłościowy został w Polsce oficjalnie powołany? Jaki jest poziom realizacji tych celów? Jak wskaźniki ich realizacji wypadaj w porównaniu z innymi gospodarkami europejskimi? Czy polski system jest eufunkcjonalny czy dysfunkcjonalny dla polskiej gospodarki i społeczeństwa? Przeanalizowane zostaną dostępne wyniki badań dotycz ce systemów upadłościowych w Polsce i na wiecie, informacje publicznych instytucji kontrolnych oraz cząstkowe wyniki badań własnych autora. Analiza prowadzona jest z perspektywy neoinstytucjonalnej i wpisuje się w nurt ekonomicznej socjologii prawa. Artykuł zwraca uwagę na istotną z punktu widzenia rozwoju gospodarki wolnorynkowej instytucję społeczną oraz potrzebę pogłębionych badań socjologicznych problematyki upadłości w Polsce.
Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II
Artykuł dotyczy zasady jawności postępowania sądowego, która jest uznawana za ważną część prawa d... more Artykuł dotyczy zasady jawności postępowania sądowego, która jest uznawana za ważną część prawa do sądu zagwarantowanego w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i traktatach międzynarodowych. W artykule omówiono prawne podstawy i wyjątki od zasady jawności postępowania sądowego oraz jej znaczenie z perspektywy socjologicznej jako instytucji kontroli społecznej. Następnie autor omawia wyniki empirycznych badań praktycznego przestrzegania zasady jawności postępowania sądowego w czasie epidemii, które polegały na analizie zarządzeń prezesów sądów regulujących zasady wstępu do budynków sądów oraz na obserwacjach posiedzeń sądowych. Na koniec przedstawiono reakcje sędziów na zaobserwowane zagrożenia dla zasady jawności postępowania sądowego i porównano je z reakcjami na zagrożenia dla innych elementów prawa do sądu. Autor zastanawia się, jakie wnioski płyną z wyników tych badań dla zrozumienia przemian w zakresie systemu wartości grupy zawodowej sędziów w Polsce.
Artykuł dotyczy zasady jawności postępowania sądowego, która jest uznawana za ważną część prawa d... more Artykuł dotyczy zasady jawności postępowania sądowego, która jest uznawana za ważną część prawa do sądu zagwarantowanego w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i traktatach międzynarodowych. W artykule omówiono prawne podstawy i wyjątki od zasady jawności postępowania sądowego oraz jej znaczenie z perspektywy socjologicznej jako instytucji kontroli społecznej. Następnie autor omawia wyniki empirycznych badań praktycznego przestrzegania zasady jawności postępowania sądowego w czasie epidemii, które polegały na analizie zarządzeń prezesów sądów regulujących zasady wstępu do budynków sądów oraz na obserwacjach posiedzeń sądowych. Na koniec przedstawiono reakcje sędziów na zaobserwowane zagrożenia dla zasady jawności postępowania sądowego i porównano je z reakcjami na zagrożenia dla innych elementów prawa do sądu. Autor zastanawia się, jakie wnioski płyną z wyników tych badań dla zrozumienia przemian w zakresie systemu wartości grupy zawodowej sędziów w Polsce.
The article concerns the principle of open court, which is an important part of the right to a fair trial under the Constitution of the Republic of Poland and international treaties. It discusses the legal basis and exceptions to the principle of open court and its importance from the sociological perspective as an institution of social control. Next, the author discusses the results of empirical research on the practical observance of the open court principle during the state of epidemic. Orders of court presidents regulating access to court buildings and observation of court sessions are analysed. Finally, the author compares the reactions of judges to the observed threats to the principle of open court and compares them with the reactions to threats to other elements of the right to a fair trial. He discusses possible conclusions that can be drawn from the results of these studies for understanding the changes in the value system of the professional group of judges in Poland.
[PL poniżej] The article addresses a problem of the extent to which manifest functions are fulfil... more [PL poniżej] The article addresses a problem of the extent to which manifest functions are fulfilled by Polish insolvency system. The questions it aims to answer are: What are the official goals of Polish insolvency system? What is the level of realization of these goals? How the indicators of their realization look like in comparison with other European economies? Is Polish insolvency system dysfunctional or eufunctional for Polish economy and society? Following data will be analysed: results of international surveys on insolvency regimes in Poland and all over the world, data issued by public control institutions and partial results of authors own research. Neoinstitutional perspective is engaged to analyse the data and the article accepts the perspective of economic sociology of law. The article aims to bring more attention to a social institution of crucial significance in a free-market economy and to a need of closer sociological insight into its problems. [PL] Problemem, jaki porusza artykuł, jest stopień realizacji funkcji jawnych przez polski system upadłościowy. Do realizacji jakich celów system upadłościowy został w Polsce oficjalnie powołany? Jaki jest poziom realizacji tych celów? Jak wskaźniki ich realizacji wypadaj w porównaniu z innymi gospodarkami europejskimi? Czy polski system jest eufunkcjonalny czy dysfunkcjonalny dla polskiej gospodarki i społeczeństwa? Przeanalizowane zostaną dostępne wyniki badań dotycz ce systemów upadłościowych w Polsce i na wiecie, informacje publicznych instytucji kontrolnych oraz cząstkowe wyniki badań własnych autora. Analiza prowadzona jest z perspektywy neoinstytucjonalnej i wpisuje się w nurt ekonomicznej socjologii prawa. Artykuł zwraca uwagę na istotną z punktu widzenia rozwoju gospodarki wolnorynkowej instytucję społeczną oraz potrzebę pogłębionych badań socjologicznych problematyki upadłości w Polsce.
The procedural justice thesis that quality of treatment matters more than outcomes in people’s pe... more The procedural justice thesis that quality of treatment matters more than outcomes in people’s perception of institutional legitimacy is supported by a large body of research. But studies also suggest that distributive justice and the effectiveness of authorities are more important in certain legal settings (civil courts) and national contexts (posttransition societies). This study tests these ideas through a survey of 192 civil litigants in Poland, a postcommunist country where the national judiciary has recently been subject to intense political scrutiny. Our findings support the generalizability of procedural justice, and especially voice, but also demonstrate the significance of outcomes and legal cynicism. We also discuss prior court contact, role (plaintiff versus defendants), and representation (presence of counsel) as potential moderators on litigants’ perceptions of court legitimacy.
Page 1. ANDRZEJ ZYBERTOWICZ, BARTOSZ PILITOWSKI 110 Dr hab. Andrzej Zybertowicz, prof. UMK Mgr Ba... more Page 1. ANDRZEJ ZYBERTOWICZ, BARTOSZ PILITOWSKI 110 Dr hab. Andrzej Zybertowicz, prof. UMK Mgr Bartosz Pilitowski Zakład Interesów Grupowych, Instytut Socjologii Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Polityczna ...
[PL poniżej] A large body of research supports the procedural justice hypothesis that quality of ... more [PL poniżej] A large body of research supports the procedural justice hypothesis that quality of treatment matters more than outcomes for institutional legitimacy. How fairness matters across legal institutions and geographic settings remains an open question, however. This article uses a survey of criminal defendants to test the factors associated with perceived legitimacy of courts in Poland, a country whose judiciary is currently subject to intense political contestation. The findings confirm the primacy of procedural justice, while also illustrating the influence of instrumental performance factors such as time and court organization. This suggests that in contexts of political transition with disputed legal institutions, citizens’ contact with procedurally fair, operationally efficient institutions can support the legitimacy of authorities and strengthen the rule of law.
[PL] Wiele badań potwierdza hipotezę sprawiedliwości proceduralnej, że dla legitymizacji instytucji sposób traktowania jest ważniejszy niż rezultaty jej działania. Jednak kwestia, jak ważna jest sprawiedliwość proceduralna w różnych porządkach prawnych i warunkach geograficznych, pozostaje kwestią otwartą. W artykule wykorzystano badanie oskarżonych w sprawach karnych w celu przetestowania czynników związanych z postrzeganą legitymacją sądów w Polsce, kraju, którego sądownictwo jest obecnie przedmiotem intensywnych sporów politycznych. Ustalenia potwierdzają pierwszeństwo sprawiedliwości proceduralnej, jednocześnie ilustrując wpływ instrumentalnych czynników wydajności, takich jak czas i organizacja sądu. Sugeruje to, że w kontekście transformacji politycznej kontakt obywateli z proceduralnie uczciwymi, sprawnymi operacyjnie instytucjami może wspierać legitymizację władz i wzmacniać rządy prawa.
Non-Governmental Organisations in Poland show a wide interest in the justice system. Th eir actio... more Non-Governmental Organisations in Poland show a wide interest in the justice system. Th eir actions are not limited to litigation. Th e paper outlines a typology of activities performed by NGOs in courts or closely related to courts other than taking part in court or executive proceedings. Two main types of actions are studied: monitoring and assistance provided to the clients of the justice system. Polish examples include monitoring performed with the use of observation and other methods of information gathering such as a comprehensive program of citizen court monitoring, in which since 2010 more than 2,000 observers took part voluntarily. In the fi eld of legal aid, NGOs run a few hundred centres where legal advice is provided free of charge. Direct participation of non-governmental organizations in litigation is only one method of possible cooperation between them and the justice system. Th e article discusses types and examples of activities undertaken by social organizations in courts excluding their participation in the proceedings themselves. A source of information is both desk research and free-form interviews with the organizations' representatives. Non-governmental organizations is a collective term describing legal entities which do not belong to the sector of public fi nance and do not operate for profi t. Th eir most common forms are associations and foundations. Th ese are entities which have been appointed by private individuals to fulfi l concrete statutory objectives. Th eir domain are charitable operations. Although they are non-profi t organizations, they may carry out ancillary activity of a business profi le. Th ere are app. 100,000 associations and foundations registered in Poland. Th ey mainly deal with sports and tourism, culture, education and charity operations. Th ey also include organizations whose aim is to control and monitor authorities' operations, observe civil rights and freedoms and improve public administration's operation.
Organizacje pozarządowe w Polsce wykazują duże zainteresowanie systemem wymiaru sprawiedliwości. ... more Organizacje pozarządowe w Polsce wykazują duże zainteresowanie systemem wymiaru sprawiedliwości. Ich działania nie ograniczają się do udziału w sporach sądowych. Artykuł ten przedstawia typologię działań prowadzonych przez organizacje pozarządowe w sądach lub ściśle związanych z sądami, innych niż udział w postępowaniu sądowym lub wykonawczym. Dwie główne grupy działań to monitorowanie sądów i pomoc dla klientów wymiaru sprawiedliwości. Polskie przykłady obejmują monitoring sądowy przeprowadzany z wykorzystaniem obserwatorów i inne metody gromadzenia informacji. W dziedzinie pomocy prawnej organizacje pozarządowe prowadzą kilkaset ośrodków, w których porady prawne udzielane są pro bono.
Konsorcjum Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Uniwersytetu w Białymstoku, Uniwersytetu Gdańskiego i Fundacji Court Watch Polska, 2015
Tekst jest próbą pokazania, w jaki sposób organizacja pozarządowa może ułatwić lokalnym organom ś... more Tekst jest próbą pokazania, w jaki sposób organizacja pozarządowa może ułatwić lokalnym organom ścigania i wymiaru sprawiedliwości wykorzystanie potencjału sprawiedliwości naprawczej. Jednym z problemów, który był dość powszechnie dostrzegany w trakcie naszych badań, było istnienie swoistej luki instytucjonalnej, która utrudnia efektywne wykorzystanie takich form działania, jak np. mediacja, terapia i prace społeczne (w aspekcie resocjalizacyjnym). Co prawda formalnie są one możliwe do wykorzystania na szeroką skalę, ale w praktyce korzystanie z nich jest ograniczone. Centrum Sprawiedliwości Naprawczej (dalej jako CSN) ma być lokalną organizacją, która ma pomagać w rozwiązaniu powyższego problemu. Najkrócej rzecz ujmując, CSN to wyspecjalizowana organizacja lub jednostka organizacyjna (np. stowarzyszenie), która współpracuje z różnymi podmiotami, m.in. takimi jak: – samorząd i placówki mu podległe; – sąd (w tym szczególnie służba kuratorska); – organy ścigania; – inne organizacje społeczne. Celem funkcjonowania CSN jest pomoc w zapełnieniu wymienionej wyżej luki instytucjonalnej. W związku z tym można wyodrębnić trzy odrębne sfery funkcjonowania CSN: działanie na etapie postępowania przygotowawczego (zakładające współpracę z prokuraturą i policją), działanie na etapie postępowania sądowego (zakładające współpracę z sędziami) i działanie na etapie postępowania wykonawczego (zakładające współpracę ze służbą kuratorską).
Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, 2016
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej przewiduje udział obywateli w sprawowaniu wymiaru sprawiedl... more Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej przewiduje udział obywateli w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości. Poza udziałem ławników w orzekaniu w niektórych ty-pach spraw, istnieje także wiele innych możliwości włączania społeczeństwa w pracę sądów. Centrum Sprawiedliwości Naprawczej (CSN) jest instytucją zaprojektowaną tak, aby wykorzystać wszystkie przewidziane prawem możliwości wspierania pracy sądów przez organizację społeczną. W pierwszej części artykułu przedstawiona zostanie gene-za i założenia modelu Centrum, a w drugiej rezultaty pilotażu jego działania w obszarze wsparcia wykonywania kary ograniczenia wolności. Inspiracja i idea Inspiracją do podjęcia prac badawczych i projektowych nad Centrum Sprawiedliwości Naprawczej było zetknięcie się w 2012 r. pracowników Fundacji Court Watch Polska - rodzimej organizacji społecznej monitorującej działalność polskich sądów, której autor jest współzałożycielem - z nowojorskim Midtown Community Court. Sąd ten powstał jako alternatywa dla dominującego za oceanem punitywnego systemu karnego; był wewnętrzną innowacją nowojorskiego wymiaru sprawiedliwości oraz nowatorskim rozwinięciem idei "sprawiedliwości nastawionej na rozwiązywanie problemów" (problem-solving justice).
[Artykuł ukazał się w pracy zbiorowej pt. Teoretyczne i praktyczne aspekty wykonywania kary ograniczenia wolności, pod red. Adama Kwiatkowskiego]
[PL poniżej] Civic Courts Monitoring is a research program run continuously since 2010 by the Cou... more [PL poniżej] Civic Courts Monitoring is a research program run continuously since 2010 by the Court Watch Poland Foundation. It's a response to the problem of low social confidence in Polish courts and its goal is to change this situation by using the achievements of social sciences and animating the impact of courts and civil society on each other. One of the methods of action adopted is implementation in Poland of the idea of "court watch". Ordinary people participate in the hearings as public and conduct systematic, social supervision over how the judiciary is exercised. This action - called by us Civic Courts Monitoring (initially only district, now basically all except military courts) - met with great interest of university students, who in large numbers joined the ranks of the Foundation's volunteers. Thanks to their help, we collected data from observations of over 20 thousand court hearings in less than five years. This article explains the idea of citizen monitoring of courts, which has been conducted by the Court Watch Poland Foundation since 2010. It discusses the methodology and results of the fourth edition of the monitoring program carried out in 2013-2014. It also presents the theoretical context of the monitoring, which is determined by the concept of procedural fairness. According to it, the participants’ subjective assessments of court proceedings (including the possibility of speaking and the way they are treated) are of great importance for their sense of fairness and, in the longer perspective, for legitimizing the judicial power.
[PL] Obywatelski Monitoring Sądów jest programem badawczym prowadzonym nieprzerwanie od 2010 r. przez Fundację Court Watch Polska z siedzibą w Toruniu. Powstała ona w odpowiedzi na problem niskiego zaufania społecznego do sądów w Polsce, a jej celem jest zmiana tej sytuacji poprzez wykorzystanie dorobku nauk społecznych i animowanie oddziaływania na siebie sądów oraz społeczeństwa obywatelskiego. Jedną z metod działania, jaką przyjęliśmy, jest realizacja w Polsce idei "court watch". Polega ona na tym, że w rozprawach uczestniczą, w charakterze publiczności, zwykli obywatele i prowadzą systematyczny, społeczny nadzór nad tym, w jaki sposób sprawowana jest władza sądownicza. Działanie to – nazwane przez nas Obywatelskim Monitoringiem Sądów (początkowo tylko rejonowych, obecnie w zasadzie wszystkich, poza sądami wojskowymi) – spotkało się z ogromnym zainteresowaniem młodzieży studenckiej, która bardzo licznie zasiliła szeregi wolontariuszy Fundacji. Dzięki jej pomocy w ciągu niespełna pięciu lat zebraliśmy dane z obserwacji ponad 20 tys. posiedzeń oraz infrastruktury 150 budynków sądowych.
[PL poniżej] The article addresses a problem of the extent to which manifest functions are fulfil... more [PL poniżej] The article addresses a problem of the extent to which manifest functions are fulfilled by Polish insolvency system. The questions it aims to answer are: What are the official goals of Polish insolvency system? What is the level of realization of these goals? How the indicators of their realization look like in comparison with other European economies? Is Polish insolvency system dysfunctional or eufunctional for Polish economy and society? Following data will be analysed: results of international surveys on insolvency regimes in Poland and all over the world, data issued by public control institutions and partial results of authors own research. Neoinstitutional perspective is engaged to analyse the data and the article accepts the perspective of economic sociology of law. The article aims to bring more attention to a social institution of crucial significance in a free-market economy and to a need of closer sociological insight into its problems.
[PL] Problemem, jaki porusza artykuł, jest stopień realizacji funkcji jawnych przez polski system upadłościowy. Do realizacji jakich celów system upadłościowy został w Polsce oficjalnie powołany? Jaki jest poziom realizacji tych celów? Jak wskaźniki ich realizacji wypadaj w porównaniu z innymi gospodarkami europejskimi? Czy polski system jest eufunkcjonalny czy dysfunkcjonalny dla polskiej gospodarki i społeczeństwa? Przeanalizowane zostaną dostępne wyniki badań dotycz ce systemów upadłościowych w Polsce i na wiecie, informacje publicznych instytucji kontrolnych oraz cząstkowe wyniki badań własnych autora. Analiza prowadzona jest z perspektywy neoinstytucjonalnej i wpisuje się w nurt ekonomicznej socjologii prawa. Artykuł zwraca uwagę na istotną z punktu widzenia rozwoju gospodarki wolnorynkowej instytucję społeczną oraz potrzebę pogłębionych badań socjologicznych problematyki upadłości w Polsce.
Nadużywanie tymczasowego aresztowania jest stałym problemem polskiego procesu karnego, który w pr... more Nadużywanie tymczasowego aresztowania jest stałym problemem polskiego procesu karnego, który w praktyce oznacza, że wystarczy kilka wersów uzasadnienia, aby pozbawić człowieka wolności. Opracowanie jest zbiorem wniosków i rekomendacji wynikających z badania na temat stosowania w Polsce w ostatnich latach tymczasowego aresztowania, które Fundacja Court Watch Polska przeprowadziła w 2019 r. Objęło ono próbę 310 przypadków zastosowania tymczasowego aresztowania. Przebadano zarówno sprawy, które ostatecznie były rozpoznawane w I instancji przez sądy rejonowe, jak i okręgowe, z lat 2016–2018. Do tej pory tak duża ogólnopolska próba nie była opisana.
Publikacja jest efektem współpracy przedstawicieli zawodów prawniczych, środowiska akademickiego oraz organizacji pozarządowej specjalizującej się w badaniach wymiaru sprawiedliwości. Wnioski z ogólnopolskich badań stanowią doskonały załącznik do argumentacji uzasadniającej pismo procesowe lub wniosków składanych na posiedzeniach w przedmiocie stosowania izolacyjnego środka zapobiegawczego.
[PL poniżej] On January 1, 2016, the Law of 15 May 2015 new Restructuring Law entered into force ... more [PL poniżej] On January 1, 2016, the Law of 15 May 2015 new Restructuring Law entered into force in Poland, introducing a number of changes in bankruptcy law. The most important innovation enabled Polish entrepreneurs to take advantage of the benefits of the prepackaged bankruptcy (prepack). In the first part of the report Bartosz Pilitowski presents statistics of restructuring and bankruptcy proceedings in Poland as well as the results of analysis of all bankruptcy proceedings involving new institutions enabled by Restructuring Law initiated in the first three years under the new law, esp. prepackaged bankruptcy. Second part of the report consists articles written by experienced bankruptcy law practitioners and highlighting possibilities (by Marcin Kubiczek), problems (by Magdalena Pyzik-Waląg) and forthcoming changes (by Karol Tatara) of new Polish Bankruptcy Law and Restructuring Law .
[PL] Raport ten jest podsumowaniem 3 lat badań prowadzonych przez Fundację Court Watch Polska, poświęconych praktyce stosowania przygotowanej likwidacji (zwanej z ang. pre-pack), układu częściowego oraz układu w upadłości. Raport podzielony jest na dwie części. W pierwszej części raportu zaprezentowane są analizy danych empirycznych. Najpierw o obciążeniu sądów upadłościowych, a następnie o wykorzystaniu nowych instytucji prawa restrukturyzacyjnego i upadłościowego. W drugiej części raportu znajdują się refleksje doświadczonych praktyków prawa restrukturyzacyjnego i upadłościowego. Szczególną uwagę poświęcają oni ostatniej nowelizacji prawa upadłościowego, która nie tylko wprowadza szereg zmian do regulacji instytucji przygotowanej likwidacji, ale również upadłości konsumenckiej, dając szansę na poprawę sprawności postępowań upadłościowych firm.
A look at public opinion polls shows that despite 25 years since the democratic transformation in... more A look at public opinion polls shows that despite 25 years since the democratic transformation in 1989, the judiciary in Poland still has to gain the trust of citizens. In a recent survey, 61% of Poles expressed an overall dissatisfaction with the justice system in Poland. Other post-communist countries in Central-Eastern Europe experience a similar deficit of public confidence in their justice systems, including the courts. Independent judiciary is a bedrock of any stable democracy. However, widespread negative public assessment of the system of justice may encourage the executive to intervene in a way which could threaten judicial independence. Hence, the urgent need to counter and reverse the increasing alienation of the judiciary from the society, both in Poland and elsewhere. We believe that the fundamental democratic right to an open trial has enormous and underestimated potential. Through their presence in the courtroom as members of public citizens can both exercise social control over the way justice is being administered, as well as get to know how the system works. Firsthand experience of the courtroom helps them shed some of the negative stereotypes, and - in the long run – bring the society and the courts closer together, without any intervention from the legislative and the executive.
Konsorcjum Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Uniwersytetu w Białymstoku, Uniwersytetu Gdańskiego i Fundacji Court Watch Polska, 2015
Książka składa się z czterech części. Część pierwsza zawiera opisy instytucji, które były głównym... more Książka składa się z czterech części. Część pierwsza zawiera opisy instytucji, które były głównym źródłem inspiracji dla koncepcji Centrum Sprawiedliwości Naprawczej: jednego z działających na terenie miasta Nowy Jork Community Courts, czyli „sądów dla społeczności lokalnej” oraz działającego we współpracy ze służbą kuratorską Stowarzyszenia Pomocy „Ludzie Ludziom” z Wrocławia. Choć oba przykłady dzielą tysiące kilometrów, kultura prawna i język, wspólnie pokazują korzyści, jakie płyną ze stałej współpracy sądu z organizacją pozarządową. Część druga to analizy prawnych możliwości formalnego i nieformalnego udziału organizacji społecznych w postępowaniu karnym na każdym jego etapie, a więc realizacji idei Community Court w warunkach polskiego prawa. Część trzecia zawiera opis projektu instytucji, która poprzez współpracę z lokalnymi instytucjami wymiaru sprawiedliwości i organami ścigania mogłaby urzeczywistniać ideę „sądu dla społeczności lokalnej” i ułatwić stosowanie narzędzi sprawiedliwości naprawczej w praktyce. Rozdział pierwszy opisuje sposób działania Centrum Sprawiedliwości Naprawczej, ilustrując go odpowiednimi schematami. Kolejne trzy doprecyzowują procedury działania w świetle przepisów prawa na każdym z trzech etapów postępowania karnego: przygotowawczym, sądowym i wykonawczym. Czwarta część podręcznika zawiera wzory dokumentów przydatnych w działalności Centrum, m.in. umów z innymi instytucjami, regulaminu czy harmonogramów pracy.
Gdański Park Naukowo-Technologiczny. Wydawnictwo Cursor, 2010
[Ze wstępu:] Z pewnością niniejsze opracowanie nie wyczerpuje problematyki komercjalizacji innowa... more [Ze wstępu:] Z pewnością niniejsze opracowanie nie wyczerpuje problematyki komercjalizacji innowacji. Celem jego powstania było bowiem poruszenie tematów wybranych z punktu widzenia potrzeb osób, które z uwagi na brak doświadczenia w procesie komercjalizacji mogą czuć się zagubione z jednej strony w gąszczu przepisów, a z drugiej w morzu możliwości, jakie daje im wolny rynek. Liczymy na to, iż zaprezentowane ujęcie – mimo zachowania formy opracowania naukowego – posłuży przede wszystkim jako praktyczne wprowadzenie dla przedstawicieli środowisk akademickich i pomoże wielu osobom stać się przedsiębiorczymi innowatorami lub nawet innowacyjnymi przedsiębiorcami. [Spis treści:] Bartosz Pilitowski - Wstęp. Komercjalizacja innowacji w Polsce Alicja Zbytniewska - Podaż innowacji. Analiza działalności badawczo-rozwojowej na Pomorzu Michał Kublicki - Wybór optymalnej formy prawnej dla komercjalizacji wiedzy Sebastian Susmarski - Finansowanie działalności startupów Katarzyna Heba - Ustawowe instrumenty do korzystania z praw autorskich Marcin Żukowski - Parki naukowo-technologiczne w procesie inkubacji innowacji
Court Watch Poland Foundation was established and launched its first monitoring program in 2010. ... more Court Watch Poland Foundation was established and launched its first monitoring program in 2010. Our aim is to organize watchdog activities in the area of the Polish system of justice – especially in the courts. Our first project, Citizen Monitoring of District Courts in Poland 2010/2011 resulted in a report based on ca. 2,500 hearing observations from over 150 volunteer observers. The current, sixth report was based on 5124 hearing observations from 485 volunteers and 137 courts. Like in the previous years, volunteers were asked to fill in two forms: one regarded the hearing (fairness of the judge, respecting rights of participants and following legal procedures), the other – the court building infrastructure (e.g. accessibility for the disabled, public toilets, etc). Our methodology is fit for anybody who would like to visit their local courts and watch hearings – no special knowledge of law is expected or required. Actually, unlike some other programs, including those previously conducted in Poland, our project aims at encouraging regular citizens, not lawyers or even law students, to visit the courtrooms. This enables us to reconstruct the perspective of ordinary citizens, who make for the majority of court clients, not legal professionals, who are insiders and tend to accept existing dysfunctions as a necessary evil or even something normal. The most important findings concerning hearing observations conducted between July 2015 and July 2016 are: • 12 per cent of scheduled hearings did not take place; • 51 per cent of hearings started with a delay; • for the hearings delayed, in 75 per cent of cases nobody explained or apologized for the delay; • in 4 per cent of hearings observed the judge questioned the right of observers to stay in the court room and/or to take notes; • in 11 per cent of hearings the prosecutor or the attorney of at least one party were present in the court room before the hearing started, during the break and/or after it finished with the doors to the courtroom shut and other parties absent (it considered mostly prosecutors); • in 3 per cent of hearings observed the judge treated someone in an impolite manner; • in 13 per cent of cases where a judgment was issued, oral reasons for the decision were not clear and comprehensive; • only 35 per cent of hearings observed concluded the case. Unlike in previous years, this year we concentrate in our quantitative analysis on observations from 37 courts that were monitored most intensively. Still, however, transparency and access for the public remain our focus. Our monitors are instructed to present themselves as “members of the public, unrelated to the case”, in order to avoid getting a different treatment than regular citizens. Over the past years we have seen a decrease in those cases where monitors are being denied access to the courtroom for open hearings; overall, we can see that courts and court employees, as well as the judges, are getting used to the presence of public and/or our monitors. Nevertheless, our report documents some cases when access to the courtroom was restricted in many different ways – starting with court security, through denial of access to public information (e.g. case schedules), to thorough questioning by the judges.
Uploads
The article concerns the principle of open court, which is an important part of the right to a fair trial under the Constitution of the Republic of Poland and international treaties. It discusses the legal basis and exceptions to the principle of open court and its importance from the sociological perspective as an institution of social control. Next, the author discusses the results of empirical research on the practical observance of the open court principle during the state of epidemic. Orders of court presidents regulating access to court buildings and observation of court sessions are analysed. Finally, the author compares the reactions of judges to the observed threats to the principle of open court and compares them with the reactions to threats to other elements of the right to a fair trial. He discusses possible conclusions that can be drawn from the results of these studies for understanding the changes in the value system of the professional group of judges in Poland.
[PL] Wiele badań potwierdza hipotezę sprawiedliwości proceduralnej, że dla legitymizacji instytucji sposób traktowania jest ważniejszy niż rezultaty jej działania. Jednak kwestia, jak ważna jest sprawiedliwość proceduralna w różnych porządkach prawnych i warunkach geograficznych, pozostaje kwestią otwartą. W artykule wykorzystano badanie oskarżonych w sprawach karnych w celu przetestowania czynników związanych z postrzeganą legitymacją sądów w Polsce, kraju, którego sądownictwo jest obecnie przedmiotem intensywnych sporów politycznych. Ustalenia potwierdzają pierwszeństwo sprawiedliwości proceduralnej, jednocześnie ilustrując wpływ instrumentalnych czynników wydajności, takich jak czas i organizacja sądu. Sugeruje to, że w kontekście transformacji politycznej kontakt obywateli z proceduralnie uczciwymi, sprawnymi operacyjnie instytucjami może wspierać legitymizację władz i wzmacniać rządy prawa.
– samorząd i placówki mu podległe;
– sąd (w tym szczególnie służba kuratorska);
– organy ścigania;
– inne organizacje społeczne.
Celem funkcjonowania CSN jest pomoc w zapełnieniu wymienionej wyżej luki instytucjonalnej. W związku z tym można wyodrębnić trzy odrębne sfery funkcjonowania CSN: działanie na etapie postępowania przygotowawczego (zakładające współpracę z prokuraturą i policją), działanie na etapie postępowania sądowego (zakładające współpracę z sędziami) i działanie na etapie postępowania wykonawczego (zakładające współpracę ze służbą kuratorską).
[Artykuł ukazał się w pracy zbiorowej pt. Teoretyczne i praktyczne aspekty wykonywania kary ograniczenia wolności, pod red. Adama Kwiatkowskiego]
[PL] Obywatelski Monitoring Sądów jest programem badawczym prowadzonym nieprzerwanie od 2010 r. przez Fundację Court Watch Polska z siedzibą w Toruniu. Powstała ona w odpowiedzi na problem niskiego zaufania społecznego do sądów w Polsce, a jej celem jest zmiana tej sytuacji poprzez wykorzystanie dorobku nauk społecznych i animowanie oddziaływania na siebie sądów oraz społeczeństwa obywatelskiego. Jedną z metod działania, jaką przyjęliśmy, jest realizacja w Polsce idei "court watch". Polega ona na tym, że w rozprawach uczestniczą, w charakterze publiczności, zwykli obywatele i prowadzą systematyczny, społeczny nadzór nad tym, w jaki sposób sprawowana jest władza sądownicza. Działanie to – nazwane przez nas Obywatelskim Monitoringiem Sądów (początkowo tylko rejonowych, obecnie w zasadzie wszystkich, poza sądami wojskowymi) – spotkało się z ogromnym zainteresowaniem młodzieży studenckiej, która bardzo licznie zasiliła szeregi wolontariuszy Fundacji. Dzięki jej pomocy w ciągu niespełna pięciu lat zebraliśmy dane z obserwacji ponad 20 tys. posiedzeń
oraz infrastruktury 150 budynków sądowych.
[PL] Problemem, jaki porusza artykuł, jest stopień realizacji funkcji jawnych przez polski system upadłościowy. Do realizacji jakich celów system upadłościowy został w Polsce oficjalnie powołany? Jaki jest poziom realizacji tych celów? Jak wskaźniki ich realizacji wypadaj w porównaniu z innymi gospodarkami europejskimi? Czy polski system jest eufunkcjonalny czy dysfunkcjonalny dla polskiej gospodarki i społeczeństwa? Przeanalizowane zostaną dostępne wyniki badań dotycz ce systemów upadłościowych w Polsce i na wiecie, informacje publicznych instytucji kontrolnych oraz cząstkowe wyniki badań własnych autora. Analiza prowadzona jest z perspektywy neoinstytucjonalnej i wpisuje się w nurt ekonomicznej socjologii prawa. Artykuł zwraca uwagę na istotną z punktu widzenia rozwoju gospodarki wolnorynkowej instytucję społeczną oraz potrzebę pogłębionych badań socjologicznych problematyki upadłości w Polsce.
The article concerns the principle of open court, which is an important part of the right to a fair trial under the Constitution of the Republic of Poland and international treaties. It discusses the legal basis and exceptions to the principle of open court and its importance from the sociological perspective as an institution of social control. Next, the author discusses the results of empirical research on the practical observance of the open court principle during the state of epidemic. Orders of court presidents regulating access to court buildings and observation of court sessions are analysed. Finally, the author compares the reactions of judges to the observed threats to the principle of open court and compares them with the reactions to threats to other elements of the right to a fair trial. He discusses possible conclusions that can be drawn from the results of these studies for understanding the changes in the value system of the professional group of judges in Poland.
[PL] Wiele badań potwierdza hipotezę sprawiedliwości proceduralnej, że dla legitymizacji instytucji sposób traktowania jest ważniejszy niż rezultaty jej działania. Jednak kwestia, jak ważna jest sprawiedliwość proceduralna w różnych porządkach prawnych i warunkach geograficznych, pozostaje kwestią otwartą. W artykule wykorzystano badanie oskarżonych w sprawach karnych w celu przetestowania czynników związanych z postrzeganą legitymacją sądów w Polsce, kraju, którego sądownictwo jest obecnie przedmiotem intensywnych sporów politycznych. Ustalenia potwierdzają pierwszeństwo sprawiedliwości proceduralnej, jednocześnie ilustrując wpływ instrumentalnych czynników wydajności, takich jak czas i organizacja sądu. Sugeruje to, że w kontekście transformacji politycznej kontakt obywateli z proceduralnie uczciwymi, sprawnymi operacyjnie instytucjami może wspierać legitymizację władz i wzmacniać rządy prawa.
– samorząd i placówki mu podległe;
– sąd (w tym szczególnie służba kuratorska);
– organy ścigania;
– inne organizacje społeczne.
Celem funkcjonowania CSN jest pomoc w zapełnieniu wymienionej wyżej luki instytucjonalnej. W związku z tym można wyodrębnić trzy odrębne sfery funkcjonowania CSN: działanie na etapie postępowania przygotowawczego (zakładające współpracę z prokuraturą i policją), działanie na etapie postępowania sądowego (zakładające współpracę z sędziami) i działanie na etapie postępowania wykonawczego (zakładające współpracę ze służbą kuratorską).
[Artykuł ukazał się w pracy zbiorowej pt. Teoretyczne i praktyczne aspekty wykonywania kary ograniczenia wolności, pod red. Adama Kwiatkowskiego]
[PL] Obywatelski Monitoring Sądów jest programem badawczym prowadzonym nieprzerwanie od 2010 r. przez Fundację Court Watch Polska z siedzibą w Toruniu. Powstała ona w odpowiedzi na problem niskiego zaufania społecznego do sądów w Polsce, a jej celem jest zmiana tej sytuacji poprzez wykorzystanie dorobku nauk społecznych i animowanie oddziaływania na siebie sądów oraz społeczeństwa obywatelskiego. Jedną z metod działania, jaką przyjęliśmy, jest realizacja w Polsce idei "court watch". Polega ona na tym, że w rozprawach uczestniczą, w charakterze publiczności, zwykli obywatele i prowadzą systematyczny, społeczny nadzór nad tym, w jaki sposób sprawowana jest władza sądownicza. Działanie to – nazwane przez nas Obywatelskim Monitoringiem Sądów (początkowo tylko rejonowych, obecnie w zasadzie wszystkich, poza sądami wojskowymi) – spotkało się z ogromnym zainteresowaniem młodzieży studenckiej, która bardzo licznie zasiliła szeregi wolontariuszy Fundacji. Dzięki jej pomocy w ciągu niespełna pięciu lat zebraliśmy dane z obserwacji ponad 20 tys. posiedzeń
oraz infrastruktury 150 budynków sądowych.
[PL] Problemem, jaki porusza artykuł, jest stopień realizacji funkcji jawnych przez polski system upadłościowy. Do realizacji jakich celów system upadłościowy został w Polsce oficjalnie powołany? Jaki jest poziom realizacji tych celów? Jak wskaźniki ich realizacji wypadaj w porównaniu z innymi gospodarkami europejskimi? Czy polski system jest eufunkcjonalny czy dysfunkcjonalny dla polskiej gospodarki i społeczeństwa? Przeanalizowane zostaną dostępne wyniki badań dotycz ce systemów upadłościowych w Polsce i na wiecie, informacje publicznych instytucji kontrolnych oraz cząstkowe wyniki badań własnych autora. Analiza prowadzona jest z perspektywy neoinstytucjonalnej i wpisuje się w nurt ekonomicznej socjologii prawa. Artykuł zwraca uwagę na istotną z punktu widzenia rozwoju gospodarki wolnorynkowej instytucję społeczną oraz potrzebę pogłębionych badań socjologicznych problematyki upadłości w Polsce.
Publikacja jest efektem współpracy przedstawicieli zawodów prawniczych, środowiska akademickiego oraz organizacji pozarządowej specjalizującej się w badaniach wymiaru sprawiedliwości. Wnioski z ogólnopolskich badań stanowią doskonały załącznik do argumentacji uzasadniającej pismo procesowe lub wniosków składanych na posiedzeniach w przedmiocie stosowania izolacyjnego środka zapobiegawczego.
[PL] Raport ten jest podsumowaniem 3 lat badań prowadzonych przez Fundację Court Watch Polska, poświęconych praktyce stosowania przygotowanej likwidacji (zwanej z ang. pre-pack), układu częściowego oraz układu w upadłości. Raport podzielony jest na dwie części. W pierwszej części raportu zaprezentowane są analizy danych empirycznych. Najpierw o obciążeniu sądów upadłościowych, a następnie o wykorzystaniu nowych instytucji prawa restrukturyzacyjnego i upadłościowego. W drugiej części raportu znajdują się refleksje doświadczonych praktyków prawa restrukturyzacyjnego i upadłościowego. Szczególną uwagę poświęcają oni ostatniej nowelizacji prawa upadłościowego, która nie tylko wprowadza szereg zmian do regulacji instytucji przygotowanej likwidacji, ale również upadłości konsumenckiej, dając szansę na poprawę sprawności postępowań upadłościowych firm.
[Spis treści:]
Bartosz Pilitowski - Wstęp. Komercjalizacja innowacji w Polsce
Alicja Zbytniewska - Podaż innowacji. Analiza działalności badawczo-rozwojowej na Pomorzu
Michał Kublicki - Wybór optymalnej formy prawnej dla komercjalizacji wiedzy
Sebastian Susmarski - Finansowanie działalności startupów
Katarzyna Heba - Ustawowe instrumenty do korzystania z praw autorskich
Marcin Żukowski - Parki naukowo-technologiczne w procesie inkubacji innowacji
• 12 per cent of scheduled hearings did not take place;
• 51 per cent of hearings started with a delay;
• for the hearings delayed, in 75 per cent of cases nobody explained or apologized for the delay;
• in 4 per cent of hearings observed the judge questioned the
right of observers to stay in the court room and/or to take notes;
• in 11 per cent of hearings the prosecutor or the attorney of at
least one party were present in the court room before the hearing started, during the break and/or after it finished with the doors to the courtroom shut and other parties absent (it considered mostly prosecutors);
• in 3 per cent of hearings observed the judge treated someone in an impolite manner;
• in 13 per cent of cases where a judgment was issued, oral reasons for the decision were not clear and comprehensive;
• only 35 per cent of hearings observed concluded the case.
Unlike in previous years, this year we concentrate in our quantitative analysis on observations from 37 courts that were monitored most intensively. Still, however, transparency and access for the public remain our focus. Our monitors are instructed to present themselves as “members of the public, unrelated to the case”, in order to avoid getting a different treatment than regular citizens. Over the past years we have seen a decrease in those cases where monitors are being denied access to the courtroom for open hearings; overall, we can see that courts and court employees, as well as the judges, are getting used to the presence of public and/or our monitors. Nevertheless, our report documents some cases when access to the courtroom was restricted in many different ways – starting with court security, through denial of access to public information (e.g. case schedules), to thorough questioning by the judges.