Taras Şevçenko
Taras Hrıhorovıç Şevçenko Тарас Григорович Шевченко | |
---|---|
Doğumu | 9 Mart 1814 (Morıntsi, Ukrayna) |
Ölümü | 10 Mart 1861 (47 yaşında) (Sankt-Peterburg, Rusya) |
Taras Hrıhorovıç Şevçenko (Ukraynaca: Тарас Григорович Шевченко) (9 Mart 1814 - 10 Mart 1861), Ukraynalı hümanist şair ve ressam.[1][2] Geride bıraktığı eserleri ile modern Ukrayna dili ve edebiyatının temeli olarak gösterilir. Şevçenko Rusça eserler de vermiş ve başyapıt olarak nitelendirilebilen resimler yapmıştır.
Hayatı
Çocukluğu ve sanatla buluşması
Şevçenko Kiev’in Morintsi köyünde bir köle ailesinin çocuğu olarak dünyaya geldi. 11 yaşında yetim kaldı. Köydeki diğer okuma bilenlerden okumayı öğrendi ve zaman buldukça resim yapmaya başladı. Şevçenko P. Engelhardt'ın kölesi olarak kendisine Vilnius'da (1828-1831) sonra da Petersburg'da hizmet etti.
Engelhardt onun sanatsal yeteneklerini fark etti ve onu Petersburg'da ressam V. Şiriaev’in yanına 4 yıl boyunca çırak olarak gönderdi. Orada kendisini Yevhen Grebinka ve Vasil Grihoroviç ve Rus ressam Aleksey Venetsianov gibi birçok kişi ile tanıştıran Ukraynalı sanatçı İvan Soşenko ile tanıştı. Bu insanlar vasıtasıyla, ayrıca kendisine Rus şairi Vasili Jukovski'nin portresini hediye eden ünlü ressam ve profesör Karl Briullov ile de tanıştı. Karl Briullow 5 Mayıs 1838’de Şeviçenko’nun özgürlüğünü satın aldı ve onu özgürlüğüne kavuşturdu.
İlk başarıları
Aynı yıllarda Şevçenko Karl Biriullov’un sanat Akademisi’ne kabul edilir. Bir sene sonra Sanatçıları Destekleme Derneği’de öğrenci olur. İmparatorluk Sanat akademisinde yılda bir yapılan sınavda peyzaj dalında gümüş madalya kazanır. 1840 yılında yaptığı "Köpeğe ekmek veren dilenci çocuk." adlı yağlı boya tablosu ile yine gümüş madalya kazanır.
Henüz bir köle iken yazmaya başladığı şiirler ilk olarak 1840 yılında Kobza adı altında yayınlandı. Şeviçenko’dan sonraki nesilden en çok bilinen Ukraynalı şair İvan Franko Kobzar onun anlaşılır taze, temiz, su gibi akıcı anlatımını ortaya çıkarmıştır. Onun sanatsal anlatımındaki berraklık, derinlik ve zariflik daha önce Ukrayna yazarlarında görülmemişdir.” der.
1841 yılında destansı şiiri Haydamakiy yayınlanır. Aynı yılın Eylül ayında Şevçenko Çingene Falcı adlı eseri ile 3. kez gümüş madalya ile ödüllendirilir. Oyunlar da yazan Şevçenko 1842’de Nikita Hayday adlı oyununu 1843’te de Nazar Stodolya adlı dramasını bitirir.
Sankt-Peterburg’da yaşarken Ukrayna’ya 1843, 1845 ve 1846 da olmak üzere 3 kere gelir. Orada kendi vatandaşlarının yaşadığı zor şartlar üzerinde derin bir iz bırakır.
Şevçenko orada yeni özgürlüğüne kavuşan kardeşlerini ve akrabalarını ziyaret eder. Hrebinka, Panteleymon Kuliş ve Mikailo Maksumaviç gibi Ukraynalı yazar ve entelektüellerle buluşur ve orada görkemli Repnin ailesi ile özellikle de Varvara Repnina ile arkadaş olur.
1844 yılı Çarın baskısı ve Ukrayna’nın yıkımı yüzünden acı içinde geçer. Şevçenko Anavatanının bu tarihsel ve kültürel yıkımını resimler ve bunları Ukrayna resimleri adını verdiği bir albüm içinde toplamaya karar verir.
Sürgün
1845 yılının 22 Mart’ında Sanat Akademisi Konseyi, Şevçenko’ya sanatçı unvanı vermeye karar verir. Tekrar Ukrayna’ya gider ve tarihçi Nikola Kostomarov ve diğer Saint Kiril ve Methodius Kardeşler üyeleri ile buluşur. Bu topluluk Rusya Çarlığı'nda politik reformları savunmak oluşturulan gizli bir topluluktur.
Bu faaliyetlerinden dolayı Şevçenko diğer dernek üyeleri ile beraber 5 Nisan 1847’de tutuklanır. Aslında o Bu derneğin kayıtlı üyesi değildir ancak aramalarda Düş adlı şiiri bulunur. Bu şiir İmparatorluğu eleştirmektedir ve bu yüzden sakıncalı bulunur.
Şevçenko Sankt-Peterburg’a hapishaneye gönderilir. Oradan da Rusya'nın uzak bir köşesi olan Orenburg’a tek başına sürgüne gönderilir.
Sürgünde sürekli baskı altındadır, yazması ve resim yazması yasaktır. 1857’de çıkan af ile sürgünden dönse de St. Petersburg’a girmesine izin yoktur. Nijni Novgorod’a gönderilir. Mayıs 1859’da Ukrayna’ya gitmek için izin alır. Pekariv Köyü’ne yakın bir yerden arsa alıp oraya yerleşmeye niyetlenir. Haziran ayında bazı sözleri yüzünden tekrar tutuklanır ancak tekrar salınır ama St. Petersburg’a geri gönderilir.
Ölümü
Şevçenko son yıllarını şiir yazarak, resim yaparak, gravür sanatı ile uğraşarak ve eski çalışmalarını düzenleyerek geçirmiştir. Sürgündeki zor yıllarından sonra hastalanarak St. Petersburg’da 10 Mart 1861’de ölür. İlk olarak bedeni St. Petersburg’da Smolensk Mezarlığı'nda defnedilir. Ama Şevçenko’nun Vasiyetim (Zapovit ) şiirindeki isteği üzere cesedi arkadaşları tarafından trenle Moskova’ya oradan da at vagonunda anavatanına getirilir ve 8 Mayıs’da Dinyeper kıyısındaki Kaniv yakınlarında Çerneçka Horo'da (Keşişler Tepesi) tekrar defnedilir. Mezarının üzerine atılan topraklar bir tepeceği andırır. Mezarı şu an Kaniv Müzesi'nin sınırları içindedir.
Aşkta ve hayatta sürekli yaşadığı talihsiz ve acılı hayatında belki en çok istediği şey olan köleliğin kaldırılması, onun ölümünden sadece 7 gün sonra gerçekleşti. Ancak uğruna savaştığı o günleri göremedi. Kendisi ve Eserleri Ukraynalılar tarafından çok sevilmiş ve Ukrayna edebiyatında tarifsiz bir etki yaratmıştır.
Etkiler
Taras Şeviçenko Ukrayna’nın dünya edebiyatında da yer alabilen en önemli şairidir. Eserleri Modern Ukrayna Edebiyatı’na temel olmuştur. Onun şiirleri Ukrayna’nın ulusal bilincinin gelişmesinde büyük katkı yapmıştır. Ve onun etkisi birçok yerde, edebiyatta, ettellektüel yaşamda, geleneksel yaşam hala hissedilmektedir.
Romantizm akımınından etkilenen Şeviçenko yaşamını çevreleyen sorunlar ve bunlara ilişkin fikirlerle, geçmişi anlayıp geleceği görebilen güçlü bir vizyonla kendi tarzını oluşturmuştu.
Anıt ve heykeller
Şevçenko’nun heykellerine Ukrayna’nın her bölgesinde rastlamak mümkündür. Özellikle Kaniy’de ve Kiev’de daha yoğun biçimde hissedilir. Ayrıca Kiev Ulusal Üniveristesi’nin adı 1939 yılında Şevçenko Üniversitesi olarak değiştirilmiştir. Eski Sovyet Cumhuriyetleri'nde de çok sayıda heykelini bulmak mümkündür. Ayrıca Amerika ve Kanada’da heykelleri vardır. Ayrıca Paris’te Saint-Germain-des-Prés bölgesinde adı bir meydana verilmiştir.
Kanada’da Manitoba bölgesinde orijinal ismi Şevşenko olan şehrin isimi daha sonra Vita olarak değiştirilmiştir. Ancak hala kendi adına açılan K-12 kodlu okul durmaktadır. Şevçenkonun büstü giriş kapısının hemen önündedir.
Ukrayna’nın Harkov şehrinde’de Şevçenko Parkı ve içinde de şairin heykeli vardır. Kazakistan’ın Aktav şehrine de 1964'te şairin adı verilmişti. Ancak 1992’de Kazakistan’ın bağımsızlığından sonra şehrin ismi değiştirilmiştir.
Azerbaycan'ın Bakü şehrinde yer alan Şevçenko Parkı'nda şairin heykeli vardır. Zakatala şehrinde ise şairin anıtı bulunmaktadır.
Ve son olarak Dniproda Şevçenko Parkı ve Parkın Dnipro nehri uzerindeki adasında Şevçenko'nun çok büyük bir heykeli bulunmaktadır.
Kaynakça
- ^ Katçanovski, İvan (2013). Historical dictionary of Ukraine (2. bas.). Lanham, Md.: Rowman & Littlefield Publishers. ISBN 978-0810878457.
- ^ n.a., n.a. (2006). Benezit Dictionary of Artists. Paris, Fransa: Editions Gründ. ISBN 978-2700030709.
Kullanılan kaynaklar
Ukrayna edebiyatı
- - -, ed. Studies in Ukrainian Literature. AUAAS 16, 41/42 (1984-85).
- - -. " On the Language Beliefs of Ivan Vysens'kyj and the Counter-Reformation." HUS 15, 1/2 (Haziran 1991): ss. 7-34.
- - -. "Images of Center and Periphery in the Poetry of Taras Shevchenko." AUAAS 16, 41/42 (1984-85): ss. 81-118.
- - -. "Insight and Blindness in the Reception of Sevcenko: The Case of Kostomarov ." HUS 17, 3/4 (Aralık 1993): ss. 279-340.
- - -. "Polarities in Contemporary Ukrainian Literature." Dalhousie Review 72, 2 (Yaz 1992): ss. 236-50.
- - -. "Sevcenko contra Pushkin." AUAAS 16, 41/42 (1984-85): ss. 119-34.
- - -. "Taras Shevchenko as an Emigre Poet." In In Working Order: Essays Presented to G. S. N. Luckyj, ed. E. N. Burstynsky and R. Lindheim, 21-56. Edmonton ve Toronto: CIUS Press, 1990.
- - -. "The Cossack and Peasant Ethos in Conflict: Reflections on Khiba revut' voly, iak iasla povni?" JUS 13, 1 (Yaz 1988): ss. 43-54.
- - -. "The How, the What and the Why of Marusia Churai: A Historical Novel in Verse by Lina Kostenko." CSP 32, 2 (Haziran 1990): ss. 148-65.
- - -. "The Paradox of Populism: The Realism of Ivan Necuj-Levyc'kyj." HUS 14, 3/4 (Aralık 1990): ss. 608-22.
- - -. "The Use of Historical Sources in Taras Bul'ba and The Black Council." Studia Ukrainica 2 (1984):ss. 49-64.
- - -. "The Uses of Authority and the Authority of Use: Philological Praise and Blame in Early Modem Rus'." HUS 18, 1/2 (Haziran 1994): ss. 76-93.
- - -. "Ukrainian Elements in Russian Literature." In Handbook of Russian Literature, ed. Victor Terras, ss. 493-96. New Haven, Conn.: Yale University Press, 1985.
- - -. "Ukrainian Literature and the Erotics of Postcolonialism: Some Modest Propositions." HUS 17, 1/2 (Haziran 1993): ss. 110-26.
- - -. "Ukrainian Poetry." In The New Princeton Encyclopedia of Poetry and Poetics, ed. Alex Preminger and T. V. F. Brogan, ss. 1334-37. New York: MJF Books, 1993.
- - -. "Vasyl' Stus, Mysticism, and the Great Narcissus." In A World of Slavic Literatures, ed. Paul D. Morris, ss. 173-210. Bloomington, Ind.: Slavica, 2002.
- - -. "Vynnychenko's Moral Laboratory." AUAAS 16, 41/42 (1984-85): ss. 275-88.
- - -. "What Is the Meaning of 'Sin' in V. Vynnychenko' s Hrikh?" CSP 31, 1 (Mart 1989): ss. 57-66.
- - -. Mapping Postcommunist Cultures: Russia and Ukraine in the Context of Globalization. Montreal: McGill-Queen's University Press, 2007.
- - -. Russia and Ukraine: Literature and the Discourse of Empire from Napoleonic to Postcolonial Times. Montreal: McGill-Queen's University Press, 2001.
- - -. Ukrainian Literature. Studies of the Leading Authors. Jersey City, N .J .: Ukrainian National Association, 1944.
- --. " A Novel about Human Destiny, or the Andiievska Chronicle." JUS 18, 1/2 (Yaz-Kış 1993): ss. 151-60.
- --. "European Influence in Ukrainian Modernist Prose." CSP 34, 1/2 (Mart-Haziran 1992): ss. 131-42.
- --. "Feminism, Modernism, and Ukrainian Women." JUS 19, 2 (Kış 1994): ss. 31-41.
- --. "From Osadchy to the 'Koleso' Controversy: Modernity and Its Meanings in Ukrainian Culture since the 1960s." JUS 20, 1/2 (Yaz-Kış 1995): ss. 69-78.
- --. "Irony in the Works of Mykola Khvyl'ovy." In In Working Order: Essays Presented to G. S. N. Luckyj, ed. E. N. Burstynsky and R. Lindheim, ss. 90-102. Edmonton ve Toronto: CIUS Press, 1990.
- --. "Modernism in Ukrainian Prose." HUS 15, 3/4 (Aralık 1991): ss. 263-72.
- --. "Prediction and Progress in Vynnycenko's Sonjafoa masyna." AUAAS 16, 41/42 (1984-85): ss. 327-40.
- --. "Skovoroda's Divine Narcissism." JUS 22, 1/2 (Yaz-Kış 1997): ss. 13-50.
- --. "The Journal Svit: A Barometer of Modernism." HUS 15, 3/4 (Aralık 1991): ss. 245-56.
- --. "The Modernist Ideology and Mykola Khvyl'ovyi." HUS 15, 3/4 (Aralık 1991): ss. 257-62.
- --. "The Primary Door: At the Threshold of Skovoroda's Theology and Poetics." HUS 14, 3/4 (Aralık 1990): ss. 551-83.
- --. "The Rhetoric and Politics of Kotliarevsky's Eneida." JUS 10, 1 (Yaz 1985): ss. 9-24.
- --. "The Soviet Ukrainian Whimsical Novel." JUS 25, 1/2 (Yaz-Kış 2000): ss. 103-20.
- --. "The Voices of Ukrainian Emigre Poetry." CSP 28, 2 (Haziran 1986): ss. 157-73.
- --. "Ukrainian Symbolism and the Problem of Modernism." CSP 34, 1/2 (Mart-Haziran 1992): ss. 113-30.
- --. "Ukrainska khata and the Paradoxes of Ukrainian Modernism." JUS 19, 2 (Kış 1994): ss. 5-30.
- --. "Yuriy Yanovs'ky's Four Sabres: A Re-examination of the Concept of Faustian Man." In In Working Order: Essays Presented to G. S. N. Luckyj, ed. E. N. Burstynsky and R. Lindheim, ss. 103-12. Edmonton ve Toronto: CIUS Press, 1990.
- --. Jews in Ukrainian Literature: Representation and Identity. New Haven, Conn.: Yale University Press, 2009.
- --. Literary Politics in the Soviet Ukraine, 1917-1934. New York: Columbia University Press, 1956. 2. baskı. Durham, N.C.: Duke University Press, 1990.
- --. Modernists, Marxists and the Nation: The Ukrainian Literary Discussion of the 1920s. Edmonton ve Toronto: CIUS Press, 1992.
- --. Recreations. Trans. Marko Pavlyshyn. Edmonton ve Toronto: CIUS Press, 1998.
- --. Ukrainian Futurism, 1914-1930. Cambridge, Mass.: HURI, 1997.
- --. Ukrainian Literature in the Twentieth Century: A Reader's Guide. Toronto: University of Toronto Press, 1992.
- Andrukhovych, Yuri. Perverzion. Trans. Michael Naydan. Evanston, Ill.: Northwestern University Press, 2004.
- Andryczyk, Mark. The Intellectual as Hero in 1990s Ukrainian Fiction. Toronto: University of Toronto Press, 2012.
- Asher, Oksana Dray-Khmara. "Dray-Khmara's Poetical Creativeness." UQ 13, 4 (1957): ss. 355-65; 14, 1 (1958): ss. 77-83.
- Babinski, Hubert F. The Mazeppa Legend in European Romanticism. New York: Columbia University Press, 1974.
- Bahrij, Romana. "Sir Walter Scott and Panteleimon Kulish." AUAAS 16, 41/42 (1984-85): ss. 135-73.
- Balinska-Ourdeva, Vessela. "The Act of Reading as a Rite of Passage: lurii Andrukhovych's Rekreatsii'." CSP 40, 3/4 (Eylül-Aralık 1998): ss. 209-32.
- Bednarsky, Dushan. "Ex abundantia enim cordis os loquitor: Dymytrij Tuptalo's Ukrainian Sermons and the Kievan Rhetorical Model." JUS 17, 1/2 (1992): ss. 217-43.
- Bereshko-Hunter, Ludmilla. "The Search for the Ideal Place in Panteleimon Kulish's Chorna Rada." Journal of Ukrainian Graduate Studies 1, 1 (Sonbahar 1976): ss. 3-11.
- Bojanowska, Edyta M. Nikolai Gogol: Between Ukrainian and Russian Nationalism. Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 2007.
- Burianyk, Natalia. "Painting with Words: Mykhail Semenko's Poetic Experiments." CSP 37, 3/4 (Eylül-Aralık 1995): ss. 467-83.
- Carynnyk, Marco. "Vasyl Stus." Journal of Ukrainian Graduate Studies 1, 1 (Sonbahar 1976): ss. 62-67.
- Chemetsky, Vitaly. "Opening the Floodgates: The New Ukrainian Writing." Slavic and East European Journal 41, 4 (Kış 1997): ss. 674-77.
- Chyzhevsky (Cyfovs'kyj), Dmytro. A History of Ukrainian Literature (From the 11th to the End of the 19th Century). Ed. George S. N. Luckyj. 2d ed. New York: Ukrainian Academic Press, 1997. s. 802
- Dibrova, Volodymyr. Peltse and Pentameron. Trans. Halyna Hryn. Evanston, Ill.: Northwestern University Press, 1996.
- Fizer, John. Alexander A. Potebnja's Psycholinguistic Theory of Literature: A Metacritical Inquiry. Cambridge, Mass.: HURI, 1986.
- Frick, David A. "Meletij Smotryc'kyj's Threnos of 1610 and its Rhetorical Models." HUS 11, 3/4 (Aralık 1987): ss. 462-86.
- Goldblatt, Harvey. "Notes on the Text oflvan Vysens'kyj's Epistle to the Renegade Bishops." HUS 18, 1/2 (Haziran 1994): ss. 47-75.
- Grabowicz, George G. "Commentary: Exorcising Ukrainian Modernism." HUS 15, 3/4 (Aralık 1991): ss. 273-83.
- Hlobenko, M. "The Official History of Ukrainian Soviet Literature." Ukrainian Review (Münih) 5 (1957): ss. 19-37.
- Hnatiuk, Ola. "Nativists vs. Westernizers: Problems of Cultural Identity in Ukrainian Literature of the 1990s." Slavic and East European Journal 50, 3 (2006): ss. 434-51.
- Horban-Carynnyk, Marta. "Ivan Franko and Moloda Muza." In In Working Order: Essays Presented to G. S. N. Luckyj, ed. E. N. Burstynsky and R. Lindheim, ss. 80-89. Edmonton ve Toronto: CIUS Press, 1990.
- Ivashkiv, Roman. "Postmodern Approaches to Representation of Reality in Ukrainian and Russian Literatures: The Prose of Yuri Andrukhovych and Viktor Pelevin." JUS 32, 1 (2007): ss. 37-61.
- Klynovy, Y. "Vasyl Stefanyk's Heroes in the Reality." UQ 28 (1972): ss. 28-36.
- Kononenko, Natalie. "Widows and Sons: Heroism in Ukrainian Epic." HUS 14, 3/4 (Aralık 1990): ss. 388-414.
- Koropeckyj, R. " T. Sevcenko's 'Davydovi psalmy': A Romantic Psalter." Slavic and East European Journal 27, 2 (1983): ss. 228-44.
- Lewin, Paulina. "Polish-Ukrainian-Russian Literary Relations of the Sixteenth to Eighteenth Centuries: New Approaches." Slavic and East European Journal 24, 3 (1980): ss. 256-69.
- Lord, Albert B. "Comparative Slavic Epic." HUS 5, 4 (Aralık 1981): ss. 415-29.
- Naydan, Michael M. "Ukrainian Prose of the 1990s as It Reflects Contemporary Social Structures." UQ 51, 1 (İlkbahar 1995): ss. 45-61.
- Nazarenko, Tatiana. "To Pass Through on One's Wings: The Poetry of Oleh Zujewskyj." CSP 38, 1/2 (Mart-Haziran 1996): ss. 23-46.
- Pavlyshyn, Marko. "Anatomizing Melancholy: The Poetry oflhor Kalynets." JUS 18, 1/2 (Yaz-Kış 1993): ss. 185-215.
- Petrovskii-Shtem, Iokhanan. The Anti-Imperial Choice: The Making of the Ukrainian Jew. New Haven, Conn.: Yale University Press, 2009.
- Rubchak, Bohdan. "Because We Have No Time: Recent Ukrainian Poetry." Agni 33 (1991): ss. 278-304.
- Sawczak, Peter. "The Novelization of the Pamphlet: Aesthetic Compromise as Argument in Mykola Khvylovy's Woodcocks." JUS 20, 1/2 (Yaz-Kış 1995): ss. 53-60.
- Shevelov, George Y. "Iak sklo: On and Around a Simile in Sevcenko' s Poetry." In In Working Order: Essays Presented to G. S. N. Luckyj, ed. E. N. Burstynsky and R. Lindheim, 9-20. Edmonton ve Toronto: CIUS Press, 1990.
- Shkandrij, Myroslav. "Fiction by Formula: The Worker in Early Soviet Ukrainian Prose." JUS 7, 2 (Sonbahar 1982): ss. 47-60.
- Sirka, Josef. The Development of Ukrainian Literature in Czechoslovakia, I945I975: A Survey of Social, Cultural and Historical Aspects. Frankfurt/Main: Peter Lang, 1978.
- Smymiw, Walter. "The First Utopia in Ukrainian Belles Lettres: Pavlo Krat's Koly ziishlo sontse." CSP 38, 3/4 (Eylül-Aralık 1996): ss. 405-18.
- Soroka, Mykola. "Travel and Ukrainian Literary Modernism." CSP 49, 3 (2007): ss. 323-47.
- Stetkevych, Jaroslav. "Encounter with the East: The Orientalist Poetry of Ahatanhel Kryms'kyj." HUS 8, 3/4 (Aralık 1984): ss. 321-50.
- Struk, Danylo Husar. "Andievs'ka's Concept of Round Time." CSP 27, 1 (Mart 1985): ss. 65-73.
- Tamawsky, Maxim. Between Reason and Irrationality: The Prose of Valerijan Pidmohyl'nyj. Toronto: University of Toronto Press, 1994.
- Tamawsky, Ostap. "Dissident Poets in Ukraine." JUS 6, 2 (Sonbahar 1981): ss. 17-27.
- The Edificatory Prose of Kievan Rus'. Trans. William R. Veder. Cambridge, Mass.: HURI, 1994.
- Vladiv-Glover, Slobodanka M. "Iurii Andrukhovych's Recreations and Ukrainian Postmodernism." JUS 20, 1/2 (Yaz-Kış 1995): ss. 79-86.
- Wilcher, Asher. "Ivan Franko and Theodor Herzl: To the Genesis of Franko's Mojsej." HUS 6, 2 (Haziran 1982): ss. 233-43.
- Yekelchyk, Serhy. "Celebrating the Soviet Present: The Zhdanovshchina Campaign in Ukrainian Literature and the Arts, 1946-48." In Provincial Landscapes: Local Dimensions of Soviet Power, 1917-1953, ed. Donald J. Raleigh, ss. 255-75. Pittsburgh, Pa.: University of Pittsburgh Press, 2001.
- Zabuzhko, Oksana. "Reinventing the Poet in Modem Ukrainian Culture." Slavic and East European Journal 39, 2 (Yaz 1995): ss. 270-75.
- Zaitsev, Pavlo. Taras Shevchenko: A Life. Toronto: University of Toronto Press, 1988.
- Zerov, Mykola. "Modem Ukrainian Literature." UR 35, 4 (Kış 1987): ss. 35-49.
- Zinkewych, Osyp. Svitlychny and Dzyuba: Ukrainian Writers under Fire. Baltimore: Smoloskyp, 1966.
- Znayenko, M. T. "Restoration of the Self through History and Myth in Lina Kostenko's 'Marusia Churai."' CSP 32, 2 (Haziran 1990): ss. 166-76.
- Zyla, Wolodymyr. "A Prophetess Fated to Be Disbelieved: Lesya Ukrainka's 'Cassandra." UQ 38, 3 (1982): ss. 281-89.
Dış bağlantılar
- Taras Şevçenko Müzesi, Kanada 16 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Ukrayna ansiklopedisinde detaylı biyografisi 13 Kasım 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.