Füzuli Operasyonu
| Füzuli Operasyonu | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| İkinci Karabağ Savaşı | |||||||||
 Füzuli Rayonu | |||||||||
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
 Azerbaycan |
 Ermenistan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti | ||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
 Mais Berhudarov (Askeri Birlik Komutanı) Hikmet Mirzayev (Azerbaycan Özel Kuvvetleri'nin Komutanı) |
 Aşot Qazaryan (ölü) | ||||||||
| Çatışan birlikler | |||||||||
 Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri | Ermenistan Silahlı Kuvvetleri | ||||||||
| Kayıplar | |||||||||
| Bilinmiyor | Bilinmiyor | ||||||||
Füzuli Operasyonu,[1] Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri ile Ermeni Silahlı Kuvvetleri arasında Azerbaycan Cumhuriyeti'nin Füzuli Rayonu ve Füzuli şehrinin kontrolü için 27 Eylül'de başlayan ve 17 Ekim 2020'ye kadar devam eden, İkinci Karabağ Savaşı'nın bir parçası olan operasyondur.
Füzuli şehri, güneyden Dağlık Karabağ bölgesinin içlerine doğru ilerleyen yolun üzerinde bulunan bir yerleşimdir. Buranın alınması Azerbaycan Ordusu'na Şuşa ve oradan da Hankendi'ye giden yolu açacaktı.
Sonuç olarak Füzuli yöresine bağlı 18 köy ile Cebrail ve Hocavend rayonlarına ait bir dizi yerleşim yeri Azerbaycan ordusu tarafından ele geçirildi.
Füzuli Operasyonu, Azerbaycan Ordusu'nun İkinci Karabağ Savaşı'nda güney cephesindeki en önemli savaşlarından biriydi.
Gelişmeler
[değiştir | kaynağı değiştir]Ermeni silahlı kuvvetleri tarafından Terter Rayonu'nun Kapanlı, Ağdam Rayonu'nun Çıraklı ve Orta Gervend, Füzuli Rayonu'nun Alhanlı ve Şükürbeyli, Horadiz, Ahmadalilar, Kazaklar ve Mirzanagili köyleri 27 Eylül 2020'de, 06.00 civarında, büyük kalibreli silahlar, havan topları ve çeşitli kalibrelerde toplar ile yoğun bir şekilde vuruldu. Sonuç olarak, Azerbaycan'ın sivil nüfusu arasında kayıplar oldu ve sivil altyapı tesisleri ciddi şekilde hasar gördü.[2]
Aynı gün, Azerbaycan Silahlı Kuvvetlerine ait personel ve tank birimleri, füze ve topçu birimleri, cephe uçakları ve insansız hava araçlarının desteği ile Dağlık Karabağ çevresindeki temas hattının özellikle kuzey-kuzeydoğu ve güneydoğu yönünde, cephe hattında ve savunmanın derinliklerinde bulunan çok sayıda Ermeni kuvveti, askeri tesis ve askeri teçhizat bulunmuş ve tahrip edildi.
Savaşın ilk gününde Füzuli Rayonu'nda Karahanbeyli, Gervend, Horadiz, Yukarı Abdurrahmanli, Aşağı Abdurrahmanli, Cebrayıl Rayonu'nda, Mercanlı ve Nüzgar köyleri ele geçirildi.
Azerbaycan Ordusu'nun 3 Ekim'de gerçekleştirdiği karşı saldırı, Cebrayil'e bağlı Mehdili, Çahırlı, Aşağı Maralyan, Şeybey ve Quycaq köylerinin ve güneydoğu cephesinde Füzuli'nin Aşağı Abdurrahmanlı köyünün tamamen ele geçirilmesiyle sonuçlandı.[3][4][5] Ancak Azerbaycan ordusunun dağlık bölgelere ilerlemesi ve düşman tarafından temas hattında birkaç savunma hattının kurulması Füzuli'nin ele geçirilmesini geciktirdi. Bu yönde hareket etmenin zorluğu göz önüne alınınca, operasyonların yönü değiştirildi.[6] 9 Ekim'de Azerbaycan Ordusu Hocavend rayonunun Sor köyünü ve Hadrut kasabasını,[7] Cebrayıl rayonunun Kış, Garaçallı, Efendi, Süleymanlı köylerini, Füzuli rayonunun Yukarı Güzlk, Gorazıllı köylerini ele geçirdi.[8][9] 10 Ekim'de Ermeni birlikleri, Tuğ köyünden Hadrut yönüne, Arakul ve Banazur köylerinden Cebrayıl yönüne saldırmaya çalıştı. Ancak Azerbaycan ordu birliklerinin aldığı tedbirler neticesinde Ermeni birlikleri çok sayıda insan gücünü ve askeri teçhizatını kaybederek geri çekilmek zorunda kaldı. 14 Ekim'de Azerbaycan Ordusu ilerlemesine devam ederek Füzuli Rayonu'na bağlı Karadağlı, Hatinbulag, Karakollu ve Hocavend Rayonu'na bağlı Bulutan, Melikçanlı, Kırmızıkaya, Teke, Tağaser köylerini ele geçirdi.[10] Ertesi gün ordu ilerlemesine devam etti ve Füzuli'nin doğu kesimindeki birkaç köyü ele geçirdi.[11] 16 Ekim'de şehir savaşlarının son safhasından önce Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri Hocavend Rayonu'ndaki Ağbulağ, Ahullu ve Khirmanjig köylerini ele geçirdi.[12] Şehrin ele geçirilmesinden önce şehir, Azerbaycan Ordusu tarafından birçok yönden kuşatma altındaydı. Nihayet 16-17 Ekim gecesi şehir için şiddetli bir savaş başladı. Ermeni kuvvetleri, çok fazla insan gücü ve ekipman kaybederek bölgeyi terk etmeye zorlandı. Bunun sonucunda Füzuli Rayonu'nun Koçahmetli, Çimen, Musabeyli, Pirahmetli, Dedeli, Işıklı, Cuvarlı köyleri ve Füzuli şehri Ermeni işgalinden kurtarıldı.[13][14] Operasyon sonucunda Ermeni ordusunun mühendislik ve istihkam lideri Albay Ashot Ghazaryan öldürüldü.[15]
Sonuçları
[değiştir | kaynağı değiştir]Operasyon sonucunda Ermeni ordusu çok fazla insan gücü ve ekipman kaybetti. Dahası, Füzuli ile temas hattındaki birkaç savunma hattının kırılması ve güneyden Şuşa'yla Hankendi'ye giden yolun açılması, Azerbaycan Ordusu'nun güney cephesi boyunca Karabağ'ın içlerine doğru ilerlemesi için geniş fırsatlar oluşturdu.[16]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ ""Füzuli əməliyyatı hərbi kitablara daxil ediləcək" - Dövlət başçısı". 20 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2021.
- ^ "Ermənilərin atəşə tutduğu Tərtərdən FOTOlar". Milli.Az (Azerice). 27 Eylül 2020. 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020.
- ^ "Bu gün #Azərbaycan #Ordusu Tərtər rayon Talış kəndini, Cəbrayıl rayon Mehdili, Çaxırlı, Aşağı Maralyan, Şəybəy və Quycaq kəndlərini, Füzuli rayonu Aşağı Əbdürrəhmanlı kəndini azad etmişdir" (Azerice). İlham Əliyev. 3 Ekim 2020. 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Prezident: Bu gün Azərbaycan ordusu bir sıra kəndləri işğaldan azad edib". Report.az (Azerice). Report İnformasiya Agentliyi. 3 Ekim 2020. 9 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2020.
- ^ "Son dəqiqə: Daha bir neçə kəndimiz azad olundu - Prezidentdən şad xəbər" (Azerice). Teleqraf.com. 3 Ekim 2020. 16 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2020.
- ^ "İndi təbii ki, bu, sirr deyil, biz Füzuliyə hansı tərəfdən girə bildik". 1 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2021.
- ^ "President of Azerbaijan: "Hadrut settlement and several villages liberated from occupation"". APA.az (İngilizce). 9 Ekim 2020. 10 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2020.
Azerbaijan's Hadrut settlement and several villages were liberated from Armenian aggressors, President Ilham Aliyev said this in his address to the nation, APA reports.
- ^ "Hadrut qəsəbəsi və bir neçə kənd işğaldan azad edildi". qafqazinfo.az (Azerice). 9 Ekim 2020. 23 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2020.
- ^ "Azerbaijani Army liberates Hadrut settlement and eight villages from occupation - LIST". APA.az (İngilizce). 9 Ekim 2020. 10 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2020.
Villages, liberated by the Azerbaijani Army from occupation besides Hadrut settlement, have been revealed, APA reports. President Ilham Aliyev said in his address to the nation that besides Hadrut settlement, Chayli, Yukhari Guzlak, Gorazili, Gishlag, Garajali, Afandilar, Sur, and Suleymanli villages have been liberated from the occupation: "Operation is being executed fully", stressed head of state.
- ^ "Prezident İlham Əliyev: Azərbaycan Ordusu Füzuli rayonunun 3, Xocavənd rayonunun 5 kəndini işğaldan azad edib". Report informasiya Agentliyi. 19 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2020.
- ^ "Prezident İlham Əliyev: Azərbaycan Ordusu Füzuli, Cəbrayıl və Xocavənd rayonlarının bir neçə kəndini işğaldan azad edib". 27 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2021.
- ^ "Prezident İlham Əliyev: Azərbaycan Ordusu Xocavənd rayonunun daha üç kəndini işğaldan azad edib". 1 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2020.
- ^ "Füzuli azad edildi - Ali Baş Komandan elan etdi + Video". qafqazinfo.az (Azerice). 17 Ekim 2020. 17 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2020.
- ^ "Prezident İlham Əliyev: "Füzuli şəhəri və daha 7 kənd işğaldan azad edilib"". apa.az (Azerice). 17 Ekim 2020. 24 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2021.
- ^ "Ermənistan ordusunun daha bir yüksək rütbəli hərbçisi məhv edildi". qafqazinfo.az (Azerice). 17 Ekim 2020. 17 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2020.
- ^ "Füzulinin təmas xəttində yerləşən bir neçə müdafiə xəttinin yarılması strateji nöqteyi-nəzərdən bizə növbəti üstünlüklər verir"". 19 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2021.