Genel grev
| Makale serilerinden |
 |
Genel grev, bir şehir, bölge ya da ülkede, nitelik veya nicelik olarak önem taşıyan bir topluluk tarafından yapılan bir hak arama etkinliğidir. Genel grevlerin, siyasi, ekonomik veya bunların her ikisini birden içeren hedefleri olabilir. Bir genel grevin, kendi akış hızını kazanması veya katılanların ya da destekleyenlerin sempatileriyle gelişmesi olasıdır.
İşyerlerindeki çalışanların çoğunluk oluşturan kısmının ya da hayati önem taşıyan üretim araçlarını kontrol altında tutanların bir genel greve katılışı ve değişik toplulukların tümünü içermesi, genel grevin karakteristik bir özelliğidir. Sanayide bazı genel grevler dönemsel olarak belirli sektörlerde uygulanmıştır. Örneğin 1934 Tekstil İşçileri grevi gibi. 1934 Minneapolis genel grevinde ise, değişik meslek gruplarından binlerce çalışanın, esnaf ve sendikaların, kamyon sürücülerinin direnişine destek verdiği ve dayanışma amaçlı grev yaptıkları gözlemlenmektedir.
Genel grev dünyada kimi ülkelerde serbest kimi ülkelerde yasaktır. Türkiye'de ise kanunlar çerçevesinde ancak toplu menfaat uyuşmazlıkları neticesinde taraflar arasında anlaşma sağlanamazsa greve gidilebilir, fakat genel grev, dayanışma grevi, siyasi grev vb. yasaktır. Ayrıca belirli yerlerde grevin her türlüsü yasaktır.[1]
Türk hukukunda genel grev yasağı, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 54. maddesinin 7. fıkrasında düzenlenmişken 2010 yılında yapılan Anayasa değişiklikleri ile söz konusu hüküm yürürlükten kaldırılmıştır.
Sendikal açıdan genel grev
[değiştir | kaynağı değiştir]Genel grevler ancak sendikalı işyerlerinde oluşturulabilmekle birlikte, dünya işçi hareketleri geçmişinde sendikasız çalışanların da genel greve gittikleri görülmektedir. Bir genel grevin ön koşullarının oluşması sonucunda direnişin yaygınlaşması, çalışanların sendikal örgütlenmelerinin gerekliliğini getirmektedir.
Tarihte genel grev
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk genel direniş M.Ö. 494-287'de antik Roma'da görüldü.[2] 19 ve 20 yüzyılın başlarında, Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Avustralya gibi ülkelerde sanayinin gelişmesiyle birlikte işçilerin örgütlenmeleri de arttı. İlk örgütlü genel grev 1842 yılında İngiltere'de yapıldı. Çalışanların 10.000 imzalı hak ve özgürlükler bildirgesi, mecliste reddedilince, İngiltere'de 500.000 işçiyi kapsayan bir genel grev başladı. Politik istek içermeyen bu eylem sonucunda, işçi maaşlarında düzelme ve 10 saatlik çalışma hakkı elde edildi.[3] Mayıs 1968 Fransa direnişi, en çok çalışanın katıldığı (11 milyon) ve en uzun süren, neredeyse tüm yaşamı felce uğratan genel grev olmuştur.[4]
Önemli genel grevler
[değiştir | kaynağı değiştir]- M.Ö. 494-287 Secessio plebis, Antik Roma
- 1842 - 1842 genel grev, İngiltere
- 1905 - Büyük Ekim grevi, Rusya
- 1909 - 1909 - İsveç genel grevi
- 1912 - Brisbane genel grevi, Avustralya
- 1917 - Avustralya genel grevi
- 1917 - Brezilya genel grevi
- 1917 - İspanyol genel grevi
- 1919 - Barselona genel grevi, İspanya
- 1919 - Winnipeg genel grevi, Kanada
- 1919 - Seattle genel grevi, ABD
- 1920 - Alman Kapp Direnişi
- 1922 - İtalyan genel grevi
- 1926 - İngiltere genel grevi
- 1934 - West Coast Longshoremen's direnişi, ABD
- 1934 - Minneapolis Teamsters direnişi, ABD
- 1934 - Toledo Auto-Lite grevi, ABD
- 1936 - Filistin genel grevi
- 1936 - Suriye genel grevi
- 1941 - Şubat grevi, Hollanda
- 1942 - Lüksemburg genel grevi
- 1946 - Hint genel grevi
- 1956 - Finlandiya genel grevi
- 1968 - Fransa büyük Genel grevi
- 1973 - Uruguay genel grevi
- 1974 - Ulster İşçi Konseyi grevi, Kuzey İrlanda.
- 1984 - Uruguay genel grevi
- 1988 - İspanyol genel grevi
- 1992 - Nepal genel grevi
- 1995 - Fransız Kamu Sektörü direnişi
- 1995 - Kanada eylem günleri
- 2000 - Cochabamba genel grevi, Bolivya
- 2002 - İtalyan genel grevi
- 2005 - Bolivya Gaz Çatışması
- 2007 - Gine genel grevi
- 2009 - Fransız Karayipler genel grevi
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- 30 Mayıs Olayı
- Doğu St. Louis İsyanı
- Haymarket Olayı
- Writers Guild of America grevi (2007-2008)
- Rus Devrimi
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Genel grev kronolojisi4 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. İngilizce
- Rosa Luxemburg29 Eylül 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.'un 1906'da gerçekleştirdiği genel grev. İngilizce
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Algun ÇİFTER. "Yasal Grev ve Unsurları" (PDF). İstanbul Ticaret Üniversitesi Dergisi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2012.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ Wikipedia. "Secessio plebis" (İngilizce). Wikipedia. 11 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2012.
- ^ İç-Kavram Atölyesi. "genel Grev nedir?". İşçi Cephesi. 12 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2012.
- ^ Çev.Ken Knabb. "The Beginning of an Era". www.cddc.vt.edu. 10 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2012.
