Makro evrim
| Biyoloji alt dalı |
| Evrimsel biyoloji |
|---|
 |
| Kategori • Kitap |
Makro evrim, ayrılmış gen havuzunun bölümlerindeki evrimdir.[1] Makro evrim çalışmaları; mikro evrimin girdisiyle[2] sadece tek bir tür içinde olmayan canlılar sınıflandırılmasında tür seviyesinin üzerindeki grup ve kategorilerde görülen tüm evrimsel değişimlerdir.[3]
Makro evrim süreçleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Türleşme
[değiştir | kaynağı değiştir]Modern tanıma göre, atalardan ilişkili türlere evrimsel geçiş mikro evrimseldir, çünkü değişken organizmalar arasında seçilimden (veya daha genel olarak ayrışmadan) kaynaklanır. Ancak, türleşme aynı zamanda makroevrimsel bir özelliğe sahiptir, çünkü tür seçiliminin üzerinde çalıştığı türler arası çeşitlilik üretir.[4] Türleşmenin bir başka makroevrimci yönü, mikroevrimdeki üreme başarısına benzer şekilde, başarılı bir şekilde gerçekleşme oranıdır.[5]
Tür seçilimi
[değiştir | kaynağı değiştir]"Tür seçilimi, büyük ölçüde rastgele türleşme süreci tarafından sağlanan çeşitlilik üzerinde çalışır ve yüksek oranlarda spesifık olan veya uzun süre hayatta kalan ve bu nedenle birçok yavru türü bırakma türlerini tercih eder."[5] Tür seçilimi (a) organizma seviyesindeki özelliklerin (toplam özellikler) türleşme ve yok olma oranlarını (Stanley'in orijinal konsepti) etkilediği etki-makro evrimi ve (b) tür seviyesindeki özelliklerin (örn. Coğrafi aralık) türleşme ve yok olma oranlarını etkilemesini içerir.[6] Etki-makro evriminin mikro evrime indirgenebileceği öne sürülmüştür, çünkü her ikisi de organizma özellikleri üzerinde seçilim yoluyla çalışır,[7] ancak Grantham etki makroevriminin organizma düzeyinde seçilime karşı çıkabileceğini ve bu nedenle indirgenebilir mikroevrim olmadığını göstermiştir.[8] Aynı özellikteki seçilimin organizma ve tür düzeyinde zıt etkilere sahip olduğu durumlar, bireysel uygunluğu artıran ancak türlerin yok olma riskini artırabilen cinsel seçilim bağlamında yapılmıştır.[9][10][11]
Sıçramalı evrim
[değiştir | kaynağı değiştir]Sıçramalı evrim, evrimsel değişimin jeolojik olarak kısa bir türleşme aşamasında yoğunlaştığını ve bunu türlerin yok olana kadar devam eden evrimsel durağanlık olduğunu varsaymaktadır.[12][13] Türlerin varoluş zamanlarının çoğunda evrimsel durağanlığın yaygınlığı, türlerin evrim tarihini şekillendirmede tür seçiliminin önemi için kıymetli bir argümandır. Ancak, sıçramalı evrim ne makroevrimci bir türleşme modeli ne de tür seçilimi için bir önkoşul değildir.[6]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Matzke, Nicholas J. and Paul R. Gross. 2006. Analyzing Critical Analysis: The Fallback Antievolutionist Strategy. In Eugenie Scott and Glenn Branch, Not in Our Classrooms: Why Intelligent Design is Wrong for Our Schools, Beacon Press, Boston ISBN 0807032786[sayfa belirt]
- ^ Dobzhansky, Theodosius Grigorievich (1937). Genetics and the origin of species. New York: Columbia Univ. Press. s. 12. LCCN 37033383.
- ^ Reznick DN, Ricklefs RE (Şubat 2009). "Darwin's bridge between microevolution and macroevolution". Nature. 457 (7231). ss. 837-42. doi:10.1038/nature07894. PMID 19212402.
- ^ Hautmann, Michael (2020). "What is macroevolution?". Palaeontology (İngilizce). 63 (1). ss. 1-11. doi:10.1111/pala.12465. ISSN 0031-0239.
- ^ a b Stanley, S. M. (1 Şubat 1975). "A theory of evolution above the species level". Proceedings of the National Academy of Sciences (İngilizce). 72 (2). ss. 646-650. Bibcode:1975PNAS...72..646S. doi:10.1073/pnas.72.2.646. ISSN 0027-8424. PMC 432371 $2. PMID 1054846.
- ^ a b Jablonski, David (Aralık 2008). "Species Selection: Theory and Data". Annual Review of Ecology, Evolution, and Systematics (İngilizce). 39 (1). ss. 501-524. doi:10.1146/annurev.ecolsys.39.110707.173510. ISSN 1543-592X.
- ^ Greenwood, P. H. (1979). "Macroevolution - myth or reality?". Biological Journal of the Linnean Society. 12 (4). ss. 293-304. doi:10.1111/j.1095-8312.1979.tb00061.x.
- ^ Grantham, T A (Kasım 1995). "Hierarchical Approaches to Macroevolution: Recent Work on Species Selection and the "Effect Hypothesis"". Annual Review of Ecology and Systematics (İngilizce). 26 (1). ss. 301-321. doi:10.1146/annurev.es.26.110195.001505. ISSN 0066-4162.
- ^ McLain, Denson K.; Moulton, Michael P.; Redfearn, Todd P. (Ekim 1995). "Sexual Selection and the Risk of Extinction of Introduced Birds on Oceanic Islands". Oikos. 74 (1). s. 27. doi:10.2307/3545671. ISSN 0030-1299. JSTOR 3545671.
- ^ Moen, R. A. "Antler growth and extinction of Irish elk". Evolutionary Ecology Research. Cilt 1. ss. 235-249.
- ^ Martins, Maria João Fernandes; Puckett, T. Markham; Lockwood, Rowan; Swaddle, John P.; Hunt, Gene (Nisan 2018). "High male sexual investment as a driver of extinction in fossil ostracods". Nature. 556 (7701). ss. 366-369. Bibcode:2018Natur.556..366M. doi:10.1038/s41586-018-0020-7. ISSN 0028-0836. PMID 29643505.
- ^ Eldredge, N.; Gould, S. J. (1972). Punctuated equilibria: an alternative to phyletic gradualism. ss. 82-115.
- ^ Gould, Stephen Jay; Eldredge, Niles (1977). "Punctuated equilibria: the tempo and mode of evolution reconsidered". Paleobiology. 3 (2). ss. 115-151. doi:10.1017/s0094837300005224. ISSN 0094-8373.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Introduction to macroevolution1 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Macroevolution as the common descent of all life15 Haziran 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Macroevolution in the 21st Century7 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Macroevolution as an independent discipline.
- Macroevolution FAQ24 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
