Nizari fıkhı
| Makale serilerinden |
 |
Nizari fıkhı, İsmâil’îyye mezhebinin bir kolu olan Nizarîlik şubesinin kendine has İslâmî hukûk, ilke ve kurallarını tanımlayan, temelleri Meymûn’ûl-Kaddâh ve oğulları tarafından atılan Bâtınî fıkıh öğretisi. Bu fıkha göre İmâmet sona ermemiş olup hâlâ babadan oğula geçmektedir. Günümüzdeki imâmları Nizârîlik mezhebinin Kırk Dokuzuncu İmâm-ı Zamânı olan IV. Ağa Han'dır. Nizârî mezhebinin âkidesine göre İmâmet babadan oğula geçmek suretiyle hiç kesintiye uğramadan günümüze kadar ulaşmıştır. Nizar'ın Mısır'dan ayrılması ve vefât etmesinden sonra ise oğlu El-Hâdî bin el-Nizâr'ın Elemût Kalesi'nde Gayba halinde "Gizlenen-İmâm" olarak İmâmet'i devam ettirdiğine inanılmaktadır.
Oruç ve Zekât ibadetleri
[değiştir | kaynağı değiştir]İmam Hazır olarak adlandırdıkları şimdiki devrin imamının peygamberden daha üst mevkide olduğunu kabul eden Nizârîler'in oruç ibadeti Ramazan Ayı'nın Yirminci gecesinden başlar ve ertesi gün öğle vaktine kadar devam eder. Sünniler'de Kırkta Bir olarak belirlenmiş olan Zekât oranı ise Onda Bir ilâ Sekizde Bir arasında tespit edilmektedir.[1]
Cemaathane'de icra edilen Nizari-Mukaddes Dua [2] ibadeti
[değiştir | kaynağı değiştir]| Makale serilerinden |
 |
Şafak vakti, güneşin hemen batışından sonra ve gece vakitlerinde günde toplam üç defa altışar rekat olarak icra edilen bir namaz şekli olan Nizari-Mukaddes Dua İbadeti, genellikle yüzleri Mekke istikametinde kıbleye dönük olarak inşa edilen "Cemaathane" adı verilen kutsal mekanlarda icra edilir.
Nizari Kutsi-Dua ibadeti
[değiştir | kaynağı değiştir]Nizari Kutsi-Dua ibadeti iki ayrı pozisyondan oluşmaktadır. Bunlar, Nizârîler'in ku'uud adını verdikleri oturma şekli ve namazın her rekatının sonundaki secde durumlarıdır. Güney Asya'da sonradan Müslüman olan Hocalar kolunda ise Mukaddes Dua ayakta icra edilmetedir. Dua esnasında belirli yerlerde tesbih kullanılmaktadır. Mukaddes Dua'nın sonuna gelindiğinde ise şahıs yanında bulunan diğer komşusuna doğru dönerek "Şah yo Didâr" (Allah'ın Selam'ı üzerinize olsun!) diyerek selam verir. Diğer Müslüman gruplardan farklı olarak Nizârîler'in namaz esnasındaki imamları, Nizarilik mezhebindeki kadın-erkek eşitliğini vurgulamak amacıyla, erkek veya kadın olabilmektedir.
Kutsi-Dua'nın icra şekli
[değiştir | kaynağı değiştir]Nizârîler'in Mukaddes-Dua adını verdikleri namaz Fatiha Suresi ile başlar. Çeşitli rekatlarda Nisa Suresi, Maide Suresi, Fetih Suresi ve Enfal Suresi'nden seçilmiş ayetler ezberden Arapça olarak okunur. Namazın en son rekatında ise İhlas Suresi okunmak suretiyle Mukaddes Dua tamamlanmış olur. Sonunda her iki tarafa Şah yo Didâr dendikten sonra, kişiler bir alçak gönüllülük ifadesi olarak kendi müridlerinin secde yaptığı yerin tozunu alarak üç defa kelime-i şehadet getirerek kendi yüzlerine sürerler. Dua'nın sonuna doğru ise aşağıda yer alan Nizârîler'in bütün imâmlarının isimleri Ali'den başlamak suretiyle en son imama gelene kadar sırasıyla zikredilir.
Nizârîliğin imâm silsilesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Aşağıda Nizârîliğin kabul ettiği imâm silsilesi yer almaktadır.[1]
1. Ali bin Ebu Talib
2. Hüseyin bin Ali
3. Zeynelâbidîn
4. Muhammed el-Bakır
5. Cafer-i Sâdık
6. İsmâil bin Câ'fer el-Mûbarek
7. Muhammed bin İsmâ‘îl eş-Şâkir
8. Vâfî Ahmed
9. Muhammed et-Taki
10. Razî ʿAbd Allâh (Hüseyin bin ʿAhmed)
11. Mehdi (Fâtımîler hanedanı kurucusu)
12. İkinci Fâtımî Hâlife/İmâmı Kaim (Muhammed el-Kaim bi-Emrillah)
13. Üçüncü Fâtımî Hâlife/İmâmı Mansur (İsmail Mansur bi-Nasrillah)
14. Dördüncü Fâtımî Hâlife/İmâmı Mu‘izz (Ebu Tamim el-Mu‘izz Li-Dinillah)
15. Beşinci Fâtımî Hâlife/İmâmı Ebû Mansûr Nizâr el-ʿAziz bil-Lâh
16. Altıncı Fâtımî Hâlife/İmâmı EbûʿAlî el-Mansûr el-Hâkim bi-EmrʿAllâh (Dürzîler'in ortaya çıkışı)
17. Yedinci Fâtımî Hâlife/İmâmı ʿAlî ez-Zâhir li-Îʿzâz Dîn’il-Lâh
18. Sekizinci Fâtımî Hâlife/İmâmı Ebû Tamîm Ma’add el-Mûstensir bil-Lâh (Mustâ‘lîlik kolu ayrıldı.)
19. Ebû Mansûr Nizâr el-Mustafâ li-Dîn’il-Lâh ibn el-Mûstensir bil-Lâh
20. Elemûtlar "Birinci Gizlenen-İmâmı" El-Hâdî bin el-Nizâr (Ebû Mansûr Nizâr el-Mustafâ li-Dîn’il-Lâh'ın öz oğlu olarak tanıtılan)
21. Elemûtlar "İkinci Gizlenen-İmâmı" El-Môhtadî bin el-Hâdî (Ebû Mansûr Nizâr el-Mustafâ li-Dîn’il-Lâh'ın öz torunu olduğu iddia edilen - I. Muhammed)
22. Elemûtlar "Üçüncü Gizlenen-İmâmı" El-Kahir bin el-Môhtadî bi-Kuvvet’ûl-Lâh / bi-Ahkâmî’l-Lâh bin el-Hâdî bin el-Nizâr ( I. Hasan - Hasan bin el-Muhammed bin Ali )
23. Elemûtlar "Birinci Gözüken-İmâmı" Hasan-ı Sâni Alâ Zikrihi’s-Selâm ( II. Hasan - Nasıl ki İslâm inancına göre Muhammed'in adı her zikredildiğinde veya işitildiğinde sallallahu aleyhi ve sellem ibâresinin söylenmesi dînî bir mükellefiyyet hâlini almışsa, Nizâr’îyye Mezhebi'nin âkidesine göre de Alâ Zikrihi’s-Selâm Hasan Sâni'nin adının duyulması veya söylenmesi hâlinde sâmimî bir Nizârî'nin "Alâ Zikrihi’s-Selâm" ibâresini onun peygamberliğini kalben ikrâr etmek maksadıyla tekrarlaması şarttır.)
24. Elemûtlar "İkinci Gözüken-İmâmı" Nûr’ûd-Dîn Muhammed Sâni
25. Elemûtlar "Üçüncü Gözüken-İmâmı" Celâl’ed-Dîn Hasan-ı Sâlis
26. Elemûtlar "Dördüncü Gözüken-İmâmı" Alâ’ed-Dîn Muhammed bin Hasan-ı Sâlis
27. Elemûtlar "Beşinci ve Son Gözüken-İmâmı" Rükneddin Hür Şah
(Bağımsız Elemût Nizârî Devleti 1256 yılında Hülagû tarafından sona erdirildi. 1256 yılından sonra Nizârîler inançlarını Sûfilik şemsiyesi altında devam ettirdiler.)
28. Şems’ed-Dîn Muhammed
29. Kâsım Şâh
30. İslâm Şâh
31. Muhammad ibn İslâm Şâh
32. II. Mûstensir bil-Lâh
33. Abd’ûs-Selâm Şâh
34. Gârib Mîrzâ / III. Mûstensir bil-Lâh
35. Ebû Zer ʿAli Nûr’ûd-Dîn
36. Murâd Mîrzâ
37. Z’ûl-Fikâr ʿAli I. Halîl’ûl-Lâh
38. Nûr’ûd-Dahr (Nûr’ûd-Dîn) ʿAli
39. ʿAli II. Halîl’ûl-Lâh
40. Şâh II. Nizâr
41. Seyyid ʿAli
42. Hasan ʿAli
43. Kâsım ʿAli (Seyyid Câʿfer)
44. Ebû’l-Hasan ʿAli (Bekir Şâh)
45. Şâh II. Halîl'ûl-Lâh
46. Hasan ʿAli Şâh Mahallâtî (I. Ağa Han)
47. ʿAli Şâh Ni'metullâhî (II. Ağa Han) (Şâh ʿAli Şâh resmi Nizârî listesine göre)
48. Sultân Muhammad Şâh (III. Ağa Han)
49. Şâh Kerîm’ûl-Hûseynî (VI. Ağa Han)
| Makale serilerinden |
|
|
1 Ahmedîlik ve Vahhabilik de dahil 2 Alevilik, Dürzîlik ve Nusayrilik de dahil 3 İbadilik de dahil |
İsmâilîyye soy ağacı
[değiştir | kaynağı değiştir]| 2. İmâm Hüseyin | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| 3. İmâm Ali Zeyn el-Âb’ı-Dîn | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| 4. İmâm Muhammed el-Bakır | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| İmamet | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| 5. İmâm Câ'fer-i Sâdık | |||||||||||||||||||||||||||||||||
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Holy Du'a (İngilizce)
- Jama'at Khana (İngilizce)
| Makale serilerinden |
|
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Kaynak: Mustafa Öz, Mezhepler Tarihi ve Terimleri Sözlüğü, Ensar, İstanbul, 2011.
- ^ "Bombay High Court:Haji Bibi vs H.H. Sir Sultan Mahomed Shah 1 September, 1908". Russell, High Court of Bombay. 19 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2012.
Bibliografya
[değiştir | kaynağı değiştir]- Khan IV, Aga. Holy Du'a English text with translation. HH Prince Aga Khan Shia Imami Ismailia Association for Canada.
- Ali Muhammad, Kamaluddin (2008). Practices and Ceremonies. Ismāʿīlī Tariqah Board.
- Aziz, Abu Aly. Ismāʿīlī Tariqah.