Organik sentez
Organik sentez, kimyasal sentezin özel bir dalıdır ve organik bileşiklerin kasıtlı olarak yapılandırılmasıyla ilgilidir.[1] Organik moleküller genellikle inorganik bileşiklerden daha karmaşıktır ve sentezleri organik kimyanın en önemli dallarından biri haline gelmiştir. Genel organik sentez alanı içinde birkaç ana araştırma alanı vardır: tam sentez, yarı sentez ve metodoloji.
Tam sentez
[değiştir | kaynağı değiştir]Tam sentez, karmaşık organik moleküllerin basit, ticari olarak temin edilebilen (petrokimya) veya doğal öncülerden tam kimyasal sentezidir. Tam sentez, doğrusal veya yakınsak bir yaklaşımla gerçekleştirilebilir. Doğrusal bir sentezde — genellikle basit yapılar için yeterlidir — molekül tamamlanıncaya kadar birbiri ardına birkaç adım gerçekleştirilir; her adımda yapılan kimyasal bileşiklere sentetik ara ürünler denir. Çoğu zaman, bir sentezdeki her adım, başlangıç bileşiğini değiştirmek için gerçekleşen ayrı bir reaksiyona karşılık gelir. Daha karmaşık moleküller için, daha sonra istenen ürünü oluşturmak üzere birleştirilen birkaç "parçanın" (anahtar ara ürünler) ayrı ayrı hazırlanmasını içeren yakınsak bir sentetik yaklaşım tercih edilebilir. Yakınsak sentez, doğrusal senteze kıyasla daha yüksek verim üretme avantajına sahiptir.
Birkaç tam sentez[2] (örneğin, 1954'te striknin sentezi[3]) için 1965 Nobel Kimya Ödülü'nü alan Robert Burns Woodward, modern organik sentezin babası olarak kabul edilir. Bu sentezin bazı örnekleri arasında Wender'in,[4] Holton'un,[5] Nicolaou'nun,[6] ve Danishefsky'nin[7] anti-kanser terapötik paklitaksel (ticari isim, Taxol) tam sentezleri yer alır.[8]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Cornforth (1 Şubat 1993). "The Trouble With Synthesis". Australian Journal of Chemistry. 46 (2): 157-170. doi:10.1071/ch9930157.
- ^ "Nobelprize.org". www.nobelprize.org. 26 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2016.
- ^ Woodward (1954). "The Total Synthesis of Strychnine". Journal of the American Chemical Society. 76 (18): 4749-4751. doi:10.1021/ja01647a088.
- ^ Wender (1 Mart 1997). "The Pinene Path to Taxanes. 5. Stereocontrolled Synthesis of a Versatile Taxane Precursor". Journal of the American Chemical Society. 119 (11): 2755-2756. doi:10.1021/ja9635387. ISSN 0002-7863.
- ^ Holton (1 Şubat 1994). "First total synthesis of taxol. 1. Functionalization of the B ring". Journal of the American Chemical Society. 116 (4): 1597-1598. doi:10.1021/ja00083a066. ISSN 0002-7863.
- ^ Nicolaou (17 Şubat 1994). "Total synthesis of taxol". Nature (İngilizce). 367 (6464): 630-634. doi:10.1038/367630a0. PMID 7906395.
- ^ Danishefsky (1 Ocak 1996). "Total Synthesis of Baccatin III and Taxol". Journal of the American Chemical Society. 118 (12): 2843-2859. doi:10.1021/ja952692a. ISSN 0002-7863.
- ^ "Taxol – The Drama behind Total Synthesis". www.org-chem.org. 27 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2016.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- The Organic Synthesis Archive 12 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Chemical synthesis database 23 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- https://web.archive.org/web/20070927231356/http://www.webreactions.net/search.html
- https://www.organic-chemistry.org/synthesis/ 20 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Prof. Hans Reich's collection of21 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. natural product syntheses
- Chemical synthesis semantic wiki