Striknin
| |
| |
Diğer adlar Strychnidin-10-one | |
| Tanımlayıcılar | |
|---|---|
3D model (JSmol)
|
|
| ChEBI | |
| ChemSpider | |
| ECHA InfoCard | 100.000.290 |
| KEGG | |
PubChem CID
|
|
| UN numarası | 1692 |
CompTox Bilgi Panosu (EPA)
|
|
| |
| Özellikler | |
| Görünüm | Beyaz veya yarı saydam kristal ya da kristal tozu, kokusuz, acı tada sahip |
| Yoğunluk | 1.36 g cm−3 |
| Erime noktası | 543 K (270 °C) |
| Kaynama noktası | 557−559 K (284−286 °C) |
| Çözünürlük (su içinde) | 0.02% (20°C)[1] |
| Asitlik (pKa) | 8.25[2] |
| Tehlikeler | |
| Öldürücü doz veya konsantrasyon (LD, LC): | |
LD50 (medyan doz)
|
0.5 mg/kg (köpek, oral) 0.5 mg/kg (kedi, oral) 2 mg/kg (fare, oral) 16 mg/kg (sıçan, oral) 2.35 (sıçan, oral)[3] |
| NIOSH ABD maruz kalma limitleri: | |
| PEL (izin verilen) | TWA 0.15 mg/m3[1] |
| Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).
| |
| Bilgi kutusu kaynakları | |
Striknin, Nux vomica ağacından üretilen zehirli madde. Hayvan hakları kuruluşlarının karşı çıkmasına kadar sokak hayvanlarının itlafında kullanıldı. Formülü C21 H22 N2 O2 'dir
Organik hücreleri bozarak harâb eden zehirli bir alkaloid. Az miktarda kullanıldığında tıpta ilâç olarak istifâde edilir. Striknin, Hindistan'da yetişen kargabüken (Strychnos nux-vomica) ağacının tohumlarından elde edilir.
Striknin, teknik olarak gelişmemiş topluluklarda, okların ucuna sürülmek sûretiyle avlanma ve düşmana karşı müdâfaa maksadıyla kullanılır. Tıp ve veteriner hekimliğinde 1–2 mg dozlar hâlinde uyarıcı olarak kullanılmaktadır. 5–10 mg kadar kullanılması hâlinde omirilikte tahriş yapar. 30 mg doz kat'î ölüme yeter miktardır. Striknin ağızdan veya enjeksiyon yoluyla alınır alınmaz hemen kana geçer. Zehirlenme belirtileri, 20 dakika sonra merkezî sinir sisteminin striknin etkisi altında kalmasıyla başlar. Sırt sertleşir, kaslarda seğirme görülür ve kusma meydana gelir. Ölüm, çok kusma ve yorgun düşmek sebebiyle olur. Striknin zehirlenmelerine karşı mîde yıkanması, oksijen teneffüsü iyidir.
Strikninin formülü 1817 senesinde, Fransız kimyâgeri P. Pelletier veJ. Caventou tarafından bulunmuş ve kesin sonuca 1939 senesinde varılmıştır. Molekül formülü C21H22N2O2 olan striknin 290 °C'de erir. Alkolde ve kloroformda kolayca, suda tedrici olarak çözülür. En çok bulunan tuzları nitrat, sülfat ve hidroklorittir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;PGCHisimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ Everett, A. J.; Openshaw, H. T.; Smith, G. F. (1957). "The constitution of aspidospermine. Part III. Reactivity at the nitrogen atoms, and biogenetic considerations". Journal of the Chemical Society. ss. 1120-3. doi:10.1039/JR9570001120.
- ^ "Strychnine". Immediately Dangerous to Life or Health Concentrations (IDLH). Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü (NIOSH).