Pişi
| Pişi | |
|---|---|
 Ev yapımı pişi | |
| Alternatif isim | Bişi, bavırsak, bavursak |
| Türü | Tatlı |
| Tipi | Hamur kızartması |
| Ana malzemeler | Yağ, tuz, su, süt, maya, un |
Pişi (Rusça: пышки) diğer adlarıyla bişi, bavırsak, bavursak, tuzlu lokma, halka (Başkurtça: бауырһаҡ, Kazakça: бауырсақ Kazakça telaffuz: [bɑwərˈsɑq], Kırgızca: боорсок Kırgızca telaffuz: [boːrˈsoq], Moğolca: боорцог Moğolca telaffuz: [ˈpɔːrtsʰəq], Rusça: баурсак, Tatarca: бавырсак, Özbekçe: bog'irsoq Özbekçe telaffuz: [bɒʁɨrˈsɒq], Tacikçe: бусроқ Farsça telaffuz: [buˈsrɒq]), mayalı hamurun kızgın yağda pişirilmesi ile yapılan bir yiyecektir. Orta Asya, Idel-Ural, Moğolistan ve Orta Doğu mutfaklarında bulunur.[1] Anadolu'da genellikte arife günü yapılarak komşulara dağıtılır. Üçgen veya bazen küre şeklinde şekil verilerek servis yapılır.[2] Hamuru için un, maya, süt, yumurta, margarin, tuz, şeker ve yağdan kullanılır.[3] Tacik bavursağı genellikle kızartmadan önce küçük bir süzgecin alt kısmına basılarak çapraz bir desenle süslenir.
Pişi genellikle şeker, tereyağı, reçel veya balla tatlı olarak yenir. Kurabiye veya bisküvi olarak düşünülebilirler ve kızartıldıkları için bazen çöreklerle karşılaştırılırlar. Moğollar ve Türkler bazen bavursağı çayla birlikte yer. Orta Asya'da bavursağı genellikle çorba ile birlikte yenir.[4]
Hazırlanışı
[değiştir | kaynağı değiştir]Pişi için kullanılacak olan hamur, basit bir hamurdan daha tatlı, daha gevrek hamurlara kadar çeşitlilik gösterebilir. Örneğin, tipik bir Kırgız tarifi, maya ve un ile birlikte bir ölçü tereyağı, 7 ölçü tuzlu su ve 6 ölçü süt gerektirirken, daha karmaşık tariflerde yumurta ve şeker de tarife eklenebilir. Hamura kaymak da katılabilir.
Pişi, açılmış hamurun parçalara ayrılmasıyla yapılır. Orta Asya'da yaygın olarak yapılmasa da, bu parçalar kızartılmadan önce bükülüp çeşitli şekillerde düğümlenebilir. Bu tarif Moğollar arasında daha yaygındır. Hamur altın kahverengi tona gelinceye kadar kızartılır. Koyun yağı, geleneksel olarak Moğollar tarafından bavursağa ekstra lezzet vermek için kullanılır, koyun yağı bulunmadığında bitkisel yağ ikame edilebilir.[5][6][7]
Dünya rekorları
[değiştir | kaynağı değiştir]En büyük bavursak (179 kg), 20 Nisan 2014'te Ufa, Rusya'da pişirildi. Hazırlanması için 1.006 yumurta, 25 kg şeker, 70 kg un, 50 kg Başkurt balı kullanıldı.[8] Anneler Günü kutlamaları sırasında 7 Eylül 2014'te Almatı'da bir Guinness rekoru kırıldı ve bir günde 856 kilogram bavursak tek bir yerde pişirildi. Kutlama, kayınvalide ve kayınpeder ekipleri arasında bir yemek savaşı şeklinde düzenlendi. Yarışmaya yedi takım katıldı.[9]
Türkiye'de Yörelere Göre Çeşitleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Şanlıurfa Bişe
[değiştir | kaynağı değiştir]Şanlıurfa'da yapılan pişi çeşididir.[10]
Yağda Kızartılan Konya Kömbesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Hamuru için malzemeleri; ekmeklik buğday unu, su, sıvı yağ, yoğurt, süt, yumurta, kabartma tozu, tuz, çörek otudur. Üzerine sürülecek karışım için malzemeler; yoğurt ve süttür. Kızartmak için malzeme ; sıvı yağdır. Yağda Kızartılan Konya Kömbesi Fırında Pişirilen Konya Kömbesi ile birlikte Konya Kömbesi olarak 24.05.2022 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.[11]
Galeri
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Kırgız bavursakları bir sobanın üstündeki bir tencerede pişiriliyor. -
Kazak bavursakları -
Kaymak sürülerek yenen Kazak bavursakları -
Türk pişisi -
İzmir pişisi
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Bibliyografya
[değiştir | kaynağı değiştir]- Mayhew, Bradley; John Noble (2007). Central Asia: Kazakhstan, Tajikistan, Uzbekistan, Kyrgyzstan, Turkmenistan. Multi Country Guide. Lonely Planet. ISBN 978-1-74104-614-4. 13 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2009.
- Schreiber, Dagmar (2008). Kasachstan: Auf Nomadenwegen zwischen Kaspischen Meer und Altaj (Almanca) (3. bas.). Trescher Verlag. ISBN 978-3-89794-137-3. 8 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2009.
- Waters, Bella (2007). Kazakhstan in Pictures. Visual Geography (2. bas.). Twenty-First Century Books. ISBN 978-0-8225-6588-8. 13 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2009.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Waters (2007), 51.
- ^ Mayhew and Noble (2007), 112.
- ^ Schreiber (2008), 107.
- ^ Schreiber (2008), 104.
- ^ "Boortsog - Deep Fried Butter Cookies - Mongolian Recipes". www.mongolfood.info. 13 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "e-Mongol.com - Culture of Mongolia : cooking recipes". www.e-mongol.com. 7 Mayıs 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Жене жана боорсок". 11 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi – www.youtube.com vasıtasıyla.
- ^ "В Уфе на изготовление самого большого баурсака России потратили 1006 яиц // ОБЩЕСТВО | новости башинформ.рф". www.bashinform.ru. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2016.
- ^ "Новый рекорд Гиннесса установили в Алматы в День Матери - Фрагменты жизни в Казахстане и мире – интересные истории | Tengrinews". Tengrinews.kz. 9 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2016.
- ^ https://sanliurfa.ktb.gov.tr/Eklenti/60459,urfa-hamur-isleripdf.pdf?0 2 Şubat 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [yalın URL]
- ^ "Konya Kömbesi". Türk Patent ve Marka Kurumu.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Yemek tarifi 7 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Yemek tarifi 17 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Kırgız kızartması bavursak 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Evim 5 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Tatar mutfağı tarifler
