Siyuca
| Siyuca | |
|---|---|
| Dakȟóta & Lakȟóta | |
| Ana dili olanlar | ABD, Kanada |
| Bölge | Kuzey Nebraska, Güney Minnesota, Kzuey Dakota, Güney Dakota, Kuzeydoğu Montana, |
| Konuşan sayısı | 33.000 total (Dakotaca, Lakotaca ve Assiniboine dahil); 26,505 in the United States [1] and 6,495 in Canada [2] (tarih gerekli) |
| Dil ailesi | |
| Dil kodları | |
| ISO 639-2 | dak |
| ISO 639-3 | [[ISO639-3:dak (Dakotaca) lkt (Lakotaca)|dak (Dakotaca) lkt (Lakotaca)]] |
Siyuca, Siuca ya da Siyu/Siu dili (kendilerince Lakȟóta / Dakȟóta; İngilizce Sioux), ABD'de daha çok Kuzey ve Güney Dakota eyaletlerinde, daha az olarak kuzey Nebraska, güney Minnesota ve kuzeydoğu Montana eyaletlerinde ve Kanada'da Siyular tarafından konuşulan Siyu dilleri ailesinin Batı Siyu dilleri grubundan bir Kızılderili dilidir. Konuşanı 33.000 kişidir. ABD ve Kanada'da konuşanı en fazla olan Amerika yerli dilleri içinde Navahoca, Krice, Doğu Kanada İnuitçesi ve Ojibwe dillerinden sonra beşinci sıradadır.[1][2]
Diyalekt ve kabileler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Lakotaca (Lakȟóta, Teton)
- Batı Dakotacası (Yankton-Yanktonai, Dakȟóta) Yanlışlıkla uzun süre “Nakota”[3] olarak da adlandırılmıştır.)
- Yankton (Iháŋktȟuŋwaŋ)
- Yanktonai (Iháŋktȟuŋwaŋna)
- Doğu Dakotacası (Santee-Sisseton, Dakhóta)
- Santee (Isáŋyáthi: Bdewákhathuŋwaŋ, Waȟpékhute)
- Sisseton (Sisíthuŋwaŋ, Waȟpéthuŋwaŋ)
Karşılaştırma
[değiştir | kaynağı değiştir]Siyu lehçeleri ile yakın akraba Siyu dillerinin karşılaştırması:
A. Fonetik farklılıklar:
Fonetik farklılıklar içinde Lakota/Dakota/Nakota adlarından da anlaşılacağı üzere l ~ d ~ n ses değişimi tipiktir.
| Siyuca | Nakotaca | Nakodaca | anlamı | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Lakotaca | Batı Dakotacası | Doğu Dakotacası | |||||
| Yanktonai | Yankton | Sisseton | Santee | ||||
| Lakȟóta | Dakȟóta | Dakhóta | Nakhóta | Nakhóda | kendi yerli adları | ||
| lowáŋ | dowáŋ | dowáŋ | nowáŋ | şarkı söylemek | |||
| ló | dó | dó | nó | iddia | |||
| čísčila | čísčina | čístina | čúsina | čúsin | ufak | ||
| hokšíla | hokšína | hokšína | hokšída | hokšína | hokšín | delikanlı | |
| gnayáŋ | gnayáŋ | knayáŋ | hnayáŋ | knayáŋ | hna | kandırmak | |
| glépa | gdépa | kdépa | hdépa | knépa | hnéba | kusmak | |
| kigná | kigná | kikná | kihná | kikná | gihná | sakinleştirmek | |
| slayá | sdayá | sdayá | snayá | snayá | yağlamak | ||
| wičháša | wičháša | wičhášta | wičhášta | wičhá | adam, erkek | ||
| kibléza | kibdéza | kibdéza | kimnéza | gimnéza | ayılmak | ||
| yatkáŋ | yatkáŋ | yatkáŋ | yatkáŋ | yatkáŋ | içmek | ||
| hé | hé | hé | žé | žé | o | ||
B. Leksikal farkılıklar:
| Türkçe anlamı | Santee-Sisseton | Yankton-Yanktonai | Lakota | |
|---|---|---|---|---|
| Kuzey Lakotacası | Güney Lakotacası | |||
| çocuk | šičéča | wakȟáŋyeža | wakȟáŋyeža | |
| diz | hupáhu | čhaŋkpé | čhaŋkpé | |
| bıçak | isáŋ / mína | mína | míla | |
| böbrek | phakšíŋ | ažúŋtka | ažúŋtka | |
| şapka | wapháha | wapȟóštaŋ | wapȟóštaŋ | |
| sakin | hináȟ | naháŋȟčiŋ | naháŋȟčiŋ | |
| adam,erkek | wičhášta | wičháša | wičháša | |
| aç | wótehda | dočhíŋ | ločhíŋ | |
| sabah | haŋȟ’áŋna | híŋhaŋna | híŋhaŋna | híŋhaŋni |
| kesmek, tıraş etmek | kasáŋ | kasáŋ | kasáŋ | glak’óǧa |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Indigenous Languages Spoken in the United States". 23 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2012.
- ^ a b "Statistics Canada: 2006 Census". 16 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2012.
- ^ for a report on the long-established blunder of misnaming “Nakota” the Yankton and the Yanktonai