Agata Iżykowska-Uszczyk

W artykule omówione zostało zjawisko intymności zniewolonej. Autorka odnosi się do analizy i interpretacji dzieł tworzonych przez polskie artystki współczesne. Podejmuje się omówienia procesów wyzwalania ze stereotypowych modeli postrzegania ciała, w które wciąż wpisywane są kobiety. Przedstawia trzy strategie wspomnianego wyzwalania. Strategie te zostają omówione i przeanalizowane przez pryzmat działań Grupy Sędzia Główny, prac Agaty Zbylut oraz działania Iwony Majdan.

W artykule podjęta została próba odpowiedzi na pytanie: czy sztuka współczesna, w której artyści sięgają do intymnego świata, ma szansę stać się przyczynkiem do budowania wspólnoty? Podejmując się kwestii budowania relacji, autorka odniosła się do przemian estetycznych w sztuce surrealistycznej, do której nawiązywała między innymi Cecilia Alemani — kuratorka 59. Biennale w Wenecji. Odniesienie to pozwoliło ukazać, w jaki sposób współcześni artyści pracujący z kategorią intymności budują „dzieła-lustra”. Proces tworzenia relacji został przeanalizowany w kontekście zabiegu translacji. Teoria ta została wprowadzona przez przywołanie koncepcji Susanne Langer — filozofki zaliczanej do grona teoretyczek emocjonalnej teorii sztuki. Autorka tekstu omówiła w nim dzieła Leonory Carrington, jak również ekspozycję zaprezentowaną w trakcie wskazanego Biennale w pawilonie francuskim oraz pawilonie polskim w 2022 roku.

W artykule przedstawiony został proces włączania studiów nad zmysłami
w budowaniu edukacji nieformalnej w Pawilonie Czterech Kopuł. Muzeum
Sztuki Współczesnej – oddział Muzeum Narodowego we Wrocławiu.
Autorka koncentruje się na omówieniu teorii inteligencji wielorakiej Howarda Gardnera oraz przybliża teoretyczne rozważania, stojące u podstaw „zwrotu zmysłowego”. Główną osią zainteresowania stają się studia nad zmysłami oraz próba przełożenia teorii badań nad zmysłami na praktykę budowania dostępnych wydarzeń towarzyszących wystawom
w muzeum. Proces ten został omówiony w oparciu o trzy cykle spotkań
realizowane od 2018 roku w Muzeum – „Sztuka szuka zmysłów”, „Dotknij
muzeum” oraz „Rokoko w zmysłowej odsłonie”.

Słowa kluczowe: zwrot zmysłowy, Howard Gardner,
edukacja sensoryczna

Publikacja zawiera szerokie omówienie praktyk edukacyjnych wokół tworczości Magdaleny Abakanowicz. Autorki odnoszą się do omówienia metodologii pracy z dziełami artystki oraz wskazują potencjalne tropy interpretacyjne do działań włączających. Wskazują na potencjał edukacji wizualnej jako jednej z form praktyk edukacyjnych.

The main purpose of the article is to discuss the changes that have occurred in the way we understand sublimity in contacts with contemporary art, in particular with excremental art. The author poses a question about the change in the perception of faeces over the last few decades. She indicates that, due to a change in sublimity, at present excremental art has ceased to shock and started to relate to the artist's personal and emotional experiences. The reason for this is a shift in focus in terms of perversion characteristics taking place in contemporary art. Posługiwanie się perwersją w sztuce nie jest zjawiskiem przypadkowym, nie wynika również-jak niektórzy błędnie utrzymują-z braku pomysłów, intelektualnego wyczerpania, kryzysu kultury czy też zamiłowania świata artystycznego do tego, co nienor-malne, zdegenerowane i zwyrodniałe. Perwersja przybiera różne oblicza. Olimpia Eduarda Maneta była jednym z pierwszych obrazów powszechnie uznawanych za perwersyjne. Ar-tysta obnażał nim seksualność burżuazji, do której sam zresztą należał. Najbardziej gorszące w tym obrazie było ukazanie procederu korzystania z usług prostytutek przez osoby po-chodzące z wyższych klas. Podobnie było z pracą Pabla Picassa Panny z Awinionu, która budziła tak ogromne zgorszenie swoją formą i tematem, że przez wiele lat po stworzeniu nie była publicznie pokazywana. Egon Schiele natomiast za portretowanie prostytutek trafił do więzienia. Za perwersyjne są również uważane działania z obszaru body art, gdy artyści poddają swoje ciała opresyjnym działaniom. Koronnym przykładem są tutaj performance'y Mariny Abramović, takie jak Thomas Lips (1975), w trakcie którego artystka, śpiewając ju-gosłowiański hymn, wycięła sobie rany na rękach oraz pięcioramienną gwiazdę na brzu-chu. Następnie położyła się na ustawionym na środku sali krzyżu zrobionym z lodu, nad którym zawieszony był żarnik. Leżała w taki sposób, że rana była cały czas ogrzewana, co uniemożliwiało jej zakrzepnięcie. Jako ostatni, z wielu przykładów, można wymienić performance Guntera Brusa Próba wytrzymałości, w którym to artysta mierzył się z pytaniem o granice autodestrukcji. Brus 19 czerwca 1970 roku w bieliźnie i pończochach rozłożył na ziemi białe płótno. Następnie uklęknął na nim i żyletką rozciął skórę na swoim udzie, roze-r wał bieliznę i oblał się fekaliami. Całość wieńczył akt samobiczowania. Wykorzystywanie środków wyrazu budzących skandal wśród publiczności należy od-czytywać przede wszystkim jako gest sprzeciwu wobec utrzymującego się status quo oraz głębokie pragnienie odrzucenia władzy wykluczającej wszelką Inność i heterogeniczność. Artyści poprzez swoje szokujące prace dokonują szeregu naruszeń w porządku symbolicz-nym, próbując za wszelką cenę zmodyfikować jego strukturę i wprowadzając tym samym na scenę koncepcje i style bycia dotychczas niedopuszczane do głosu. W tym artykule chciałabym przyjrzeć się działaniom artystycznym, które skupiają się na afektywnej ciele-Our Europe. Ethnography-Ethnology-Anthropology of Culture Vol. 9/2020 p. 61-68

W jaki sposób zmiana myślenia o przestrzeni muzealnej – od przestrzeni przeładowanej do przestrzeni jednego obiektu – sprawiła, że dzisiaj możemy mówić o medytacji w muzeum? Czy myślenie o odbiorcy jako o częściowym ślepcu wpłynęło na kształtowanie nurtu we współczesnym muzealnictwie zwanego mindful museum?

Artykuł jest próbą analizy performatywności kategorii estetycznej jaką jest wstręt. Jego celem jest stworzenie bazy podstawowych typów akcji dramaturgicznych, które przysłużą się do analizy wizualności współczesnego teatru w perspektywie coraz częstszego stosowania zabiegu szoku. Autorka w tekście posłużyła się przykładami zaczerpniętymi z dramatów brytyjskich, ze szczególnym uwzględnieniem nurtu in-yer- face theater. Na podstawie zaproponowanych typów, podjęto próbę udowodnienia, że współczesny teatr, nie jest możliwy do zinterpretowania bez użycia kategorii wstrętu. Performatywność użyta w tej pracy jest rozumiana jako forma zmuszająca do intelektualnego współuczestnictwa, która ewokuje w zmianę sposobu interpretowania rzeczywistości. Bazując na dramatach brytyjskich autorka dowodzi również, że poprzez użycie kategorii wstrętu, współczesne inscenizacje mogą zmieniać sposób postrzegania istotnych problemów społecznych. Praca odnosi się do tez Sarah Ahmed oraz Julii Kristevy.

Słowa kluczowe: estetyka, wstręt, performatywność, teatr