Στο θερινό τεύχος της Athens Review of Books (Ιούλιος-Αύγουστος 2024), σαν καλοκαιρινό δώρο προς ... more Στο θερινό τεύχος της Athens Review of Books (Ιούλιος-Αύγουστος 2024), σαν καλοκαιρινό δώρο προς τους αναγνώστες για να το πάρουν μαζί τους παρά θίν’ αλός, δημοσιεύεται εκτενές αφιέρωμα στον Λουκιανό, τον σπουδαίο σατιρικό της αρχαιότητας. Συγκεντρωθήκαμε για αυτόν τον σκοπό μια καλή ομάδα φίλων και συνεργατών — περίπου όπως γίνεται στο τραγούδι του άλλου Λουκιανού για εκείνο το περίφημο πάρτι, όπου θα καλούσε «να ’ρθουν τα πιο καλά παιδιά». Ειδικότερα:
— Ο Σταύρος Τσιτσιρίδης διερευνά την ειδολογική γένεση και σύσταση του κωμικού διαλόγου, αυτής της ιδιαίτερης μορφής που ανέπτυξε και καλλιέργησε ο Λουκιανός, συγχωνεύοντας στοιχεία από τους πλατωνικούς διαλόγους, την αττική κωμωδία, τη μενίππεια σάτιρα, όλα πασπαλισμένα με το αλατοπίπερο της ιδιοφυίας του. — Ο Ορέστης Καραβάς εστιάζει στην παρωδία των παραδοσιακών μύθων και των θεών του Ολύμπου, η οποία συνιστά ένα από τα πιο εμβληματικά θέματα των έργων του Λουκιανού. Από τον Δία έως τον Χάροντα, κανείς δεν ξεφεύγει από την αιχμή της κοφτερής πένας του, ενώ μαζί με τους ειδωλολατρικούς θεούς σατιρίζεται και η αναδυόμενη τότε αίρεση του Χριστιανισμού. — Ο Κωνσταντίνος Χρυσόγελος επισκοπεί την υποδοχή του Λουκιανού στη βυζαντινή γραμματεία, όπου ο μεγάλος σατιρικός υπήρξε αστείρευτη πηγή έμπνευσης αλλά και ιερής αγανάκτησης για τους σπουδαιότερους λογίους, από τον Φώτιο και τον Αρέθα ώς τον Θεόδωρο Πρόδρομο. — Ο Ανδρέας Φουντουλάκης γράφει για την οφειλή του Λουκιανού στην κωμωδία, τόσο την Παλαιά όσο και τη Νέα. Από τις φαντασμαγορίες του Αριστοφάνη και του Εύπολη μέχρι τις εταίρες του Μένανδρου και την ντόλτσε βίτα της αρχαίας Αθήνας, ο Λουκιανός μετέπλασε τα υλικά των κωμικών ποιητών σε νέες λογοτεχνικές μορφές, μεταφέροντας τα γέλια των θεάτρων στη σιωπηρή ηχώ του αναγνωστηρίου. — Η Έφη Παπαδόδημα μετέφρασε, με κατατοπιστική εισαγωγή, έναν σατιρικό νεκρικό διάλογο του Βολταίρου, όπου ο Λουκιανός συναντιέται στον Άδη με τον Έρασμο και τον Ραμπελαί (και οι δύο μεγάλοι θαυμαστές και μιμητές του), για να σχολιάσουν όλοι μαζί τα τρωτά της ανθρωπότητας και της Εκκλησίας. — Εγώ πραγματεύομαι τα μυθοπλαστικά έργα του Λουκιανού, ο οποίος υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους συγγραφείς φανταστικής λογοτεχνίας στον αρχαίο κόσμο. Από την ταξιδιωτική μυθιστορία των Αληθών Διηγημάτων έως τις μαγικές διηγήσεις των Φιλοψευδών και του Λουκίου ή Όνου, ξεδιπλώνεται ένα πανόραμα ευφάνταστων συλλήψεων, όπου προαναγγέλλονται ορισμένες από τις πιο ανησυχητικές μυθοπλασίες της σύγχρονης φαντασίας, όπως το Άλεφ του Μπόρχες, ο μαθητευόμενος μάγος του Ντίσνεϋ και η περίεργη μοίρα του Γκρέγκορ Σάμσα.
Καθώς το έφερε η τύχη, όλοι οι συγγραφείς του αφιερώματος αυτού είμαστε από πανεπιστήμια και ιδρύματα του νότου (Αθήνα, Πάτρα, Καλαμάτα, Κρήτη), χωρίς να το έχουμε προσχεδιάσει έτσι. Ελπίζω πως σε επόμενα αφιερώματα θα υπάρχει μεγαλύτερη εκπροσώπηση από την ακαδημαϊκή κοινότητα του βορρά.
Οι παλαιότεροι θα θυμούνται ίσως το προηγούμενο αφιέρωμα στον Λουκιανό, που είχε δημοσιευθεί στο πάλαι ποτέ περιοδικό Διαβάζω τον Σεπτέμβριο του 1984 (έχω ένα αντίτυπο, που το είχα ξετρυπώσει φοιτητής, μερικά χρόνια αργότερα). Έγραφαν εκεί έγκριτοι ειδικοί του ακαδημαϊκού κόσμου (Δημήτρης Χρηστίδης, Ερμιόνη Ηλιάδου, Βασίλης Άτσαλος) και καλοί ερασιτέχνες λόγιοι, όπως ο Βάγγος Παπαϊωάννου και ο Τάκης Καρβέλης. Σαράντα χρόνια μετά, ήλθε ο καιρός για ένα καινούργιο αφιέρωμα, όπου πιστεύουμε πως προσφέρεται ανανεωμένη οπτική, υπό το φως των πορισμάτων της σύγχρονης έρευνας.
Το αφιέρωμα συνοδεύεται (κατά την παράδοση της Athens Review) από πλούσια εικονογράφηση με ωραία έργα τέχνης εμπνευσμένα από τη μορφή και τα έργα του Λουκιανού: από το χαρακτικό του Ρέμπραντ στο εξώφυλλο, όπου ο πονηρός γερο-σατιρικός μάς ατενίζει με το διαπεραστικό βλέμμα του, μέχρι τα τολμηρά σχέδια του décadent Γκούσταφ Κλιμτ για μια βιεννέζικη μπελ-επόκ έκδοση των Εταιρικών Διαλόγων — που, αν τα έβλεπε ο Λουκιανός, θα τραβούσε κατευθείαν να ψυχαναλυθεί από τον Φρόυντ.
This study investigates the attitude of Lucian of Samosata towards the Greek tragedy. It presents... more This study investigates the attitude of Lucian of Samosata towards the Greek tragedy. It presents for the first time a comparison between the Lucianic oeuvre and the Greek tragedy according to three points of view: i) the tragic language, ii) the tragic themes (philosophy, religion, morals, mythology), and iii) the literary forms (an analysis of the parodic Podagra). It also deals with the later history of the Greek tragedy, starting from the 4 th century B.C. up to the Imperial times. Using the Lucianic corpus as a witness and a document of its time concerning the tragedy, we aim to gain a better knowledge of Lucian as a writer, of the history of the tragic genre through the antiquity and of the feeling which one had in the imperial times about the Greek civilization and the Greek language.
In the present paper I examine a rhetorical game played by Plutarch, Lucian, and Aelius Aristides... more In the present paper I examine a rhetorical game played by Plutarch, Lucian, and Aelius Aristides. This game entails citations of mutilated verses, verses where the authors have replaced one or more words in the original text, and verses that are included in the writings of these authors, as if they were written in prose by the authors themselves. Decoding these tampered citations was this so-called rhetorical game, while the more complicated the existing alteration in the quoted text, the greater the satisfaction the pepaideumenoi experienced.
Dimitris Maronitis, a great Greek philologist, is best known for his studies of Homer. However, h... more Dimitris Maronitis, a great Greek philologist, is best known for his studies of Homer. However, his doctoral thesis was on the style of Herodotus, on whose work he also published an introduction, as well as a commentary on the first book of his Histories. Maronitis' studies on Herodotus, although innovative, are absent from the recent bibliography. In this article, we present the ideas of Dimitris Maronitis on three fundamental 'couples' of Herodotus, with regard to man, his destiny and his history: the Greek world and the barbarians, divine justice and human justice, and the relationship between speech and truth.
The poets of that time seek to find a way to engrave their names on the wall of immortality throu... more The poets of that time seek to find a way to engrave their names on the wall of immortality through their works. One way of achieving this was by "filling in the gaps" Homer left in his poems, or continuing through them the stories he started. Colluthus, a Greek poet of Egypt, who lived under the reign of Anastasius (5th-6th centuries AD), is known as the author of the short poem The Abduction of Helen. This "prequel" to the Iliad comes after a very long tradition of legends concerning the beginning of the war of Troy. In the present paper I will study how Colluthus uses his characters' immobility and motion in The Abduction of Helen. I will show that motion always causes a catastrophe, whereas immobility is a synonym to forced inaction or imprisonment.
* Résumé : Collouthos, poète grec d'Égypte qui a vécu sous le règne d'Anastase (fin Ve – début VI... more * Résumé : Collouthos, poète grec d'Égypte qui a vécu sous le règne d'Anastase (fin Ve – début VIe s. ap. J.-C.), ne nous est connu que par son court poème L'enlèvement d'Hélène. Cette « préquelle » de l'Iliade suit une très longue tradition des légendes concernant le commencement de la guerre de Troie. Pourtant Collouthos a choisi des versions divergentes des légendes traditionnelles de la pomme d'Éris, du concours de beauté des trois déesses ou du voyage de Pâris à Sparte. Notre intention est de chercher les raisons pour lesquelles le poète a choisi de s'écarter de la version « officielle » de la légende troyenne et on essaiera aussi de comprendre pourquoi le court opuscule de Collouthos est, concernant l'enlèvement d'Hé-lène, la seule oeuvre poétique qui nous ait été transmise, parmi les Chants Cypriens, les poèmes lyriques et les drames attachés à ce motif durant toute l'Antiquité. Abstract: Colluthus, a Greek poet of Egypt, who lived under the reign of Anastasius (5th-6th centuries AD), is known as the author of the short poem The Abduction of Helen. This " prequel " to the Iliad comes after a very long tradition of legends concerning the beginning of the war of Troy. Nevertheless Colluthus has chosen different versions from the traditional ones about the apple of Eris, the beauty contest of the three goddesses and Paris' journey towards Sparta. My intention is to search the reasons why the poet has chosen to deviate in relation to the " official " version of the legend of Troy and why Colluthus' work is the only poetic composition on the abduction of Helen which survived, among the Cypria, the lyric poems and the tragedies attached to these themes during Antiquity. Mots clés : Collouthos, L'enlèvement d'Hélène.
RESUMO: No presente artigo, apresentam-se 254 das quase 1200 correções de Adamantios Coray sobre ... more RESUMO: No presente artigo, apresentam-se 254 das quase 1200 correções de Adamantios Coray sobre o texto de Luciano, as quais, contudo, continuam inéditas e escritas à mão em três lugares diferentes: nos manuscritos 379 e 490 de Quios e às margens da editio Bipontina, que o mesmo Coary consultava. Escolhemos as correções que não foram propostas por nenhum filólogo até o presente momento. Muitas delas iluminam algumas passagens obscuras e incompreensíveis do corpus luciânico, e põem em evidência os profundos conhecimentos da língua e da literatura gregas por Coray, assim como sua surpreendente intuição linguística. PALAVRAS-CHAVE: Adamantios Coray; Luciano; manuscritos de Quios 379 e 490; correções textuais. À la mémoire de Jacques Bompaire a) natre/ yaj to\ luxni/ on] a0 pi/ qanon e) pla/ sw tou~ to Loukiane/ pw~ j ga\ r a1 n tij peisqei/ h e3 n mo/ non luxni/ on h] fqai e) n ga/ moij polutele/ si! Note marginale de Coray sur Luc., Symp. 46 * okaravas@hotmail.com 1 Une lecture d'une version incomplète du présent article a été prononcée dans le cadre du colloque Trofei~ a à Rethymnon (23-25/5/2008). Je voudrais remercier les professeurs J. L. Brandão, G. A. Christodoulou, H. G. Nesselrath et mon amie Isabelle Gassino pour l'aide précieuse qu'ils m'ont apportée dans la réalisation de ce travail.
Στο θερινό τεύχος της Athens Review of Books (Ιούλιος-Αύγουστος 2024), σαν καλοκαιρινό δώρο προς ... more Στο θερινό τεύχος της Athens Review of Books (Ιούλιος-Αύγουστος 2024), σαν καλοκαιρινό δώρο προς τους αναγνώστες για να το πάρουν μαζί τους παρά θίν’ αλός, δημοσιεύεται εκτενές αφιέρωμα στον Λουκιανό, τον σπουδαίο σατιρικό της αρχαιότητας. Συγκεντρωθήκαμε για αυτόν τον σκοπό μια καλή ομάδα φίλων και συνεργατών — περίπου όπως γίνεται στο τραγούδι του άλλου Λουκιανού για εκείνο το περίφημο πάρτι, όπου θα καλούσε «να ’ρθουν τα πιο καλά παιδιά». Ειδικότερα:
— Ο Σταύρος Τσιτσιρίδης διερευνά την ειδολογική γένεση και σύσταση του κωμικού διαλόγου, αυτής της ιδιαίτερης μορφής που ανέπτυξε και καλλιέργησε ο Λουκιανός, συγχωνεύοντας στοιχεία από τους πλατωνικούς διαλόγους, την αττική κωμωδία, τη μενίππεια σάτιρα, όλα πασπαλισμένα με το αλατοπίπερο της ιδιοφυίας του. — Ο Ορέστης Καραβάς εστιάζει στην παρωδία των παραδοσιακών μύθων και των θεών του Ολύμπου, η οποία συνιστά ένα από τα πιο εμβληματικά θέματα των έργων του Λουκιανού. Από τον Δία έως τον Χάροντα, κανείς δεν ξεφεύγει από την αιχμή της κοφτερής πένας του, ενώ μαζί με τους ειδωλολατρικούς θεούς σατιρίζεται και η αναδυόμενη τότε αίρεση του Χριστιανισμού. — Ο Κωνσταντίνος Χρυσόγελος επισκοπεί την υποδοχή του Λουκιανού στη βυζαντινή γραμματεία, όπου ο μεγάλος σατιρικός υπήρξε αστείρευτη πηγή έμπνευσης αλλά και ιερής αγανάκτησης για τους σπουδαιότερους λογίους, από τον Φώτιο και τον Αρέθα ώς τον Θεόδωρο Πρόδρομο. — Ο Ανδρέας Φουντουλάκης γράφει για την οφειλή του Λουκιανού στην κωμωδία, τόσο την Παλαιά όσο και τη Νέα. Από τις φαντασμαγορίες του Αριστοφάνη και του Εύπολη μέχρι τις εταίρες του Μένανδρου και την ντόλτσε βίτα της αρχαίας Αθήνας, ο Λουκιανός μετέπλασε τα υλικά των κωμικών ποιητών σε νέες λογοτεχνικές μορφές, μεταφέροντας τα γέλια των θεάτρων στη σιωπηρή ηχώ του αναγνωστηρίου. — Η Έφη Παπαδόδημα μετέφρασε, με κατατοπιστική εισαγωγή, έναν σατιρικό νεκρικό διάλογο του Βολταίρου, όπου ο Λουκιανός συναντιέται στον Άδη με τον Έρασμο και τον Ραμπελαί (και οι δύο μεγάλοι θαυμαστές και μιμητές του), για να σχολιάσουν όλοι μαζί τα τρωτά της ανθρωπότητας και της Εκκλησίας. — Εγώ πραγματεύομαι τα μυθοπλαστικά έργα του Λουκιανού, ο οποίος υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους συγγραφείς φανταστικής λογοτεχνίας στον αρχαίο κόσμο. Από την ταξιδιωτική μυθιστορία των Αληθών Διηγημάτων έως τις μαγικές διηγήσεις των Φιλοψευδών και του Λουκίου ή Όνου, ξεδιπλώνεται ένα πανόραμα ευφάνταστων συλλήψεων, όπου προαναγγέλλονται ορισμένες από τις πιο ανησυχητικές μυθοπλασίες της σύγχρονης φαντασίας, όπως το Άλεφ του Μπόρχες, ο μαθητευόμενος μάγος του Ντίσνεϋ και η περίεργη μοίρα του Γκρέγκορ Σάμσα.
Καθώς το έφερε η τύχη, όλοι οι συγγραφείς του αφιερώματος αυτού είμαστε από πανεπιστήμια και ιδρύματα του νότου (Αθήνα, Πάτρα, Καλαμάτα, Κρήτη), χωρίς να το έχουμε προσχεδιάσει έτσι. Ελπίζω πως σε επόμενα αφιερώματα θα υπάρχει μεγαλύτερη εκπροσώπηση από την ακαδημαϊκή κοινότητα του βορρά.
Οι παλαιότεροι θα θυμούνται ίσως το προηγούμενο αφιέρωμα στον Λουκιανό, που είχε δημοσιευθεί στο πάλαι ποτέ περιοδικό Διαβάζω τον Σεπτέμβριο του 1984 (έχω ένα αντίτυπο, που το είχα ξετρυπώσει φοιτητής, μερικά χρόνια αργότερα). Έγραφαν εκεί έγκριτοι ειδικοί του ακαδημαϊκού κόσμου (Δημήτρης Χρηστίδης, Ερμιόνη Ηλιάδου, Βασίλης Άτσαλος) και καλοί ερασιτέχνες λόγιοι, όπως ο Βάγγος Παπαϊωάννου και ο Τάκης Καρβέλης. Σαράντα χρόνια μετά, ήλθε ο καιρός για ένα καινούργιο αφιέρωμα, όπου πιστεύουμε πως προσφέρεται ανανεωμένη οπτική, υπό το φως των πορισμάτων της σύγχρονης έρευνας.
Το αφιέρωμα συνοδεύεται (κατά την παράδοση της Athens Review) από πλούσια εικονογράφηση με ωραία έργα τέχνης εμπνευσμένα από τη μορφή και τα έργα του Λουκιανού: από το χαρακτικό του Ρέμπραντ στο εξώφυλλο, όπου ο πονηρός γερο-σατιρικός μάς ατενίζει με το διαπεραστικό βλέμμα του, μέχρι τα τολμηρά σχέδια του décadent Γκούσταφ Κλιμτ για μια βιεννέζικη μπελ-επόκ έκδοση των Εταιρικών Διαλόγων — που, αν τα έβλεπε ο Λουκιανός, θα τραβούσε κατευθείαν να ψυχαναλυθεί από τον Φρόυντ.
This study investigates the attitude of Lucian of Samosata towards the Greek tragedy. It presents... more This study investigates the attitude of Lucian of Samosata towards the Greek tragedy. It presents for the first time a comparison between the Lucianic oeuvre and the Greek tragedy according to three points of view: i) the tragic language, ii) the tragic themes (philosophy, religion, morals, mythology), and iii) the literary forms (an analysis of the parodic Podagra). It also deals with the later history of the Greek tragedy, starting from the 4 th century B.C. up to the Imperial times. Using the Lucianic corpus as a witness and a document of its time concerning the tragedy, we aim to gain a better knowledge of Lucian as a writer, of the history of the tragic genre through the antiquity and of the feeling which one had in the imperial times about the Greek civilization and the Greek language.
In the present paper I examine a rhetorical game played by Plutarch, Lucian, and Aelius Aristides... more In the present paper I examine a rhetorical game played by Plutarch, Lucian, and Aelius Aristides. This game entails citations of mutilated verses, verses where the authors have replaced one or more words in the original text, and verses that are included in the writings of these authors, as if they were written in prose by the authors themselves. Decoding these tampered citations was this so-called rhetorical game, while the more complicated the existing alteration in the quoted text, the greater the satisfaction the pepaideumenoi experienced.
Dimitris Maronitis, a great Greek philologist, is best known for his studies of Homer. However, h... more Dimitris Maronitis, a great Greek philologist, is best known for his studies of Homer. However, his doctoral thesis was on the style of Herodotus, on whose work he also published an introduction, as well as a commentary on the first book of his Histories. Maronitis' studies on Herodotus, although innovative, are absent from the recent bibliography. In this article, we present the ideas of Dimitris Maronitis on three fundamental 'couples' of Herodotus, with regard to man, his destiny and his history: the Greek world and the barbarians, divine justice and human justice, and the relationship between speech and truth.
The poets of that time seek to find a way to engrave their names on the wall of immortality throu... more The poets of that time seek to find a way to engrave their names on the wall of immortality through their works. One way of achieving this was by "filling in the gaps" Homer left in his poems, or continuing through them the stories he started. Colluthus, a Greek poet of Egypt, who lived under the reign of Anastasius (5th-6th centuries AD), is known as the author of the short poem The Abduction of Helen. This "prequel" to the Iliad comes after a very long tradition of legends concerning the beginning of the war of Troy. In the present paper I will study how Colluthus uses his characters' immobility and motion in The Abduction of Helen. I will show that motion always causes a catastrophe, whereas immobility is a synonym to forced inaction or imprisonment.
* Résumé : Collouthos, poète grec d'Égypte qui a vécu sous le règne d'Anastase (fin Ve – début VI... more * Résumé : Collouthos, poète grec d'Égypte qui a vécu sous le règne d'Anastase (fin Ve – début VIe s. ap. J.-C.), ne nous est connu que par son court poème L'enlèvement d'Hélène. Cette « préquelle » de l'Iliade suit une très longue tradition des légendes concernant le commencement de la guerre de Troie. Pourtant Collouthos a choisi des versions divergentes des légendes traditionnelles de la pomme d'Éris, du concours de beauté des trois déesses ou du voyage de Pâris à Sparte. Notre intention est de chercher les raisons pour lesquelles le poète a choisi de s'écarter de la version « officielle » de la légende troyenne et on essaiera aussi de comprendre pourquoi le court opuscule de Collouthos est, concernant l'enlèvement d'Hé-lène, la seule oeuvre poétique qui nous ait été transmise, parmi les Chants Cypriens, les poèmes lyriques et les drames attachés à ce motif durant toute l'Antiquité. Abstract: Colluthus, a Greek poet of Egypt, who lived under the reign of Anastasius (5th-6th centuries AD), is known as the author of the short poem The Abduction of Helen. This " prequel " to the Iliad comes after a very long tradition of legends concerning the beginning of the war of Troy. Nevertheless Colluthus has chosen different versions from the traditional ones about the apple of Eris, the beauty contest of the three goddesses and Paris' journey towards Sparta. My intention is to search the reasons why the poet has chosen to deviate in relation to the " official " version of the legend of Troy and why Colluthus' work is the only poetic composition on the abduction of Helen which survived, among the Cypria, the lyric poems and the tragedies attached to these themes during Antiquity. Mots clés : Collouthos, L'enlèvement d'Hélène.
RESUMO: No presente artigo, apresentam-se 254 das quase 1200 correções de Adamantios Coray sobre ... more RESUMO: No presente artigo, apresentam-se 254 das quase 1200 correções de Adamantios Coray sobre o texto de Luciano, as quais, contudo, continuam inéditas e escritas à mão em três lugares diferentes: nos manuscritos 379 e 490 de Quios e às margens da editio Bipontina, que o mesmo Coary consultava. Escolhemos as correções que não foram propostas por nenhum filólogo até o presente momento. Muitas delas iluminam algumas passagens obscuras e incompreensíveis do corpus luciânico, e põem em evidência os profundos conhecimentos da língua e da literatura gregas por Coray, assim como sua surpreendente intuição linguística. PALAVRAS-CHAVE: Adamantios Coray; Luciano; manuscritos de Quios 379 e 490; correções textuais. À la mémoire de Jacques Bompaire a) natre/ yaj to\ luxni/ on] a0 pi/ qanon e) pla/ sw tou~ to Loukiane/ pw~ j ga\ r a1 n tij peisqei/ h e3 n mo/ non luxni/ on h] fqai e) n ga/ moij polutele/ si! Note marginale de Coray sur Luc., Symp. 46 * okaravas@hotmail.com 1 Une lecture d'une version incomplète du présent article a été prononcée dans le cadre du colloque Trofei~ a à Rethymnon (23-25/5/2008). Je voudrais remercier les professeurs J. L. Brandão, G. A. Christodoulou, H. G. Nesselrath et mon amie Isabelle Gassino pour l'aide précieuse qu'ils m'ont apportée dans la réalisation de ce travail.
Greek literature of the Roman Empire has long ago ceased to be treated as the fruit of pure imita... more Greek literature of the Roman Empire has long ago ceased to be treated as the fruit of pure imitation and unimaginative reproduction of literary models from the Classical age. Drawing from the conceptual and methodological agendas of modern fields such as narratology, cognitive studies, and linguistics, classicists have approached with a fresh eye notions related to Imperial Greek literature, such as mimesis or paideia, while the authors of the Second Sophistic are today seen as anything but lacking originality in the ways they chose themes, moulded their linguistic imprints, and developed their compositional styles. Nevertheless, a great amount of the Imperial literature still remains significantly unexplored in terms of the ways literary genres evolved at those times and interacted with each other. Although rhetoric has admittedly left its mark on the literary production of this era through renowned sophists such as Dio Chrysostom, Aelius Aristides, Philostratus or Libanius, on the other hand, sundry other literary works have been produced in the form of genres which, although being closely linked to rhetoric, transcend its distinctive features. To begin with, the works of Lucian provide by themselves strong evidence in support of this view. Also, schemes of poetry are appropriated by prose in the hymns of Aelius Aristides, while features of drama are very often absorbed in oratory. The genre of dialogue, which has found its place of honor in Lucian, the multifaceted oeuvre of Plutarch, the distinctive works of Galen, and Imperial Greek historiography mirror the astonishing richness of the multifarious genres that call for further comparative research. In this line of thought, the organizers of the present conference aspire to focus on how the literary goal-settings of Imperial Greek authors shaped the generic trends and physiognomy of current literary production, and to penetrate more into the various co-existing and, very frequently, interactive modes of writing, in order to shed new light on the generic fusions operated in the Imperial Era on a literary level.
Uploads
books by Orestis Karavas
— Ο Σταύρος Τσιτσιρίδης διερευνά την ειδολογική γένεση και σύσταση του κωμικού διαλόγου, αυτής της ιδιαίτερης μορφής που ανέπτυξε και καλλιέργησε ο Λουκιανός, συγχωνεύοντας στοιχεία από τους πλατωνικούς διαλόγους, την αττική κωμωδία, τη μενίππεια σάτιρα, όλα πασπαλισμένα με το αλατοπίπερο της ιδιοφυίας του.
— Ο Ορέστης Καραβάς εστιάζει στην παρωδία των παραδοσιακών μύθων και των θεών του Ολύμπου, η οποία συνιστά ένα από τα πιο εμβληματικά θέματα των έργων του Λουκιανού. Από τον Δία έως τον Χάροντα, κανείς δεν ξεφεύγει από την αιχμή της κοφτερής πένας του, ενώ μαζί με τους ειδωλολατρικούς θεούς σατιρίζεται και η αναδυόμενη τότε αίρεση του Χριστιανισμού.
— Ο Κωνσταντίνος Χρυσόγελος επισκοπεί την υποδοχή του Λουκιανού στη βυζαντινή γραμματεία, όπου ο μεγάλος σατιρικός υπήρξε αστείρευτη πηγή έμπνευσης αλλά και ιερής αγανάκτησης για τους σπουδαιότερους λογίους, από τον Φώτιο και τον Αρέθα ώς τον Θεόδωρο Πρόδρομο.
— Ο Ανδρέας Φουντουλάκης γράφει για την οφειλή του Λουκιανού στην κωμωδία, τόσο την Παλαιά όσο και τη Νέα. Από τις φαντασμαγορίες του Αριστοφάνη και του Εύπολη μέχρι τις εταίρες του Μένανδρου και την ντόλτσε βίτα της αρχαίας Αθήνας, ο Λουκιανός μετέπλασε τα υλικά των κωμικών ποιητών σε νέες λογοτεχνικές μορφές, μεταφέροντας τα γέλια των θεάτρων στη σιωπηρή ηχώ του αναγνωστηρίου.
— Η Έφη Παπαδόδημα μετέφρασε, με κατατοπιστική εισαγωγή, έναν σατιρικό νεκρικό διάλογο του Βολταίρου, όπου ο Λουκιανός συναντιέται στον Άδη με τον Έρασμο και τον Ραμπελαί (και οι δύο μεγάλοι θαυμαστές και μιμητές του), για να σχολιάσουν όλοι μαζί τα τρωτά της ανθρωπότητας και της Εκκλησίας.
— Εγώ πραγματεύομαι τα μυθοπλαστικά έργα του Λουκιανού, ο οποίος υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους συγγραφείς φανταστικής λογοτεχνίας στον αρχαίο κόσμο. Από την ταξιδιωτική μυθιστορία των Αληθών Διηγημάτων έως τις μαγικές διηγήσεις των Φιλοψευδών και του Λουκίου ή Όνου, ξεδιπλώνεται ένα πανόραμα ευφάνταστων συλλήψεων, όπου προαναγγέλλονται ορισμένες από τις πιο ανησυχητικές μυθοπλασίες της σύγχρονης φαντασίας, όπως το Άλεφ του Μπόρχες, ο μαθητευόμενος μάγος του Ντίσνεϋ και η περίεργη μοίρα του Γκρέγκορ Σάμσα.
Καθώς το έφερε η τύχη, όλοι οι συγγραφείς του αφιερώματος αυτού είμαστε από πανεπιστήμια και ιδρύματα του νότου (Αθήνα, Πάτρα, Καλαμάτα, Κρήτη), χωρίς να το έχουμε προσχεδιάσει έτσι. Ελπίζω πως σε επόμενα αφιερώματα θα υπάρχει μεγαλύτερη εκπροσώπηση από την ακαδημαϊκή κοινότητα του βορρά.
Οι παλαιότεροι θα θυμούνται ίσως το προηγούμενο αφιέρωμα στον Λουκιανό, που είχε δημοσιευθεί στο πάλαι ποτέ περιοδικό Διαβάζω τον Σεπτέμβριο του 1984 (έχω ένα αντίτυπο, που το είχα ξετρυπώσει φοιτητής, μερικά χρόνια αργότερα). Έγραφαν εκεί έγκριτοι ειδικοί του ακαδημαϊκού κόσμου (Δημήτρης Χρηστίδης, Ερμιόνη Ηλιάδου, Βασίλης Άτσαλος) και καλοί ερασιτέχνες λόγιοι, όπως ο Βάγγος Παπαϊωάννου και ο Τάκης Καρβέλης. Σαράντα χρόνια μετά, ήλθε ο καιρός για ένα καινούργιο αφιέρωμα, όπου πιστεύουμε πως προσφέρεται ανανεωμένη οπτική, υπό το φως των πορισμάτων της σύγχρονης έρευνας.
Το αφιέρωμα συνοδεύεται (κατά την παράδοση της Athens Review) από πλούσια εικονογράφηση με ωραία έργα τέχνης εμπνευσμένα από τη μορφή και τα έργα του Λουκιανού: από το χαρακτικό του Ρέμπραντ στο εξώφυλλο, όπου ο πονηρός γερο-σατιρικός μάς ατενίζει με το διαπεραστικό βλέμμα του, μέχρι τα τολμηρά σχέδια του décadent Γκούσταφ Κλιμτ για μια βιεννέζικη μπελ-επόκ έκδοση των Εταιρικών Διαλόγων — που, αν τα έβλεπε ο Λουκιανός, θα τραβούσε κατευθείαν να ψυχαναλυθεί από τον Φρόυντ.
papers by Orestis Karavas
— Ο Σταύρος Τσιτσιρίδης διερευνά την ειδολογική γένεση και σύσταση του κωμικού διαλόγου, αυτής της ιδιαίτερης μορφής που ανέπτυξε και καλλιέργησε ο Λουκιανός, συγχωνεύοντας στοιχεία από τους πλατωνικούς διαλόγους, την αττική κωμωδία, τη μενίππεια σάτιρα, όλα πασπαλισμένα με το αλατοπίπερο της ιδιοφυίας του.
— Ο Ορέστης Καραβάς εστιάζει στην παρωδία των παραδοσιακών μύθων και των θεών του Ολύμπου, η οποία συνιστά ένα από τα πιο εμβληματικά θέματα των έργων του Λουκιανού. Από τον Δία έως τον Χάροντα, κανείς δεν ξεφεύγει από την αιχμή της κοφτερής πένας του, ενώ μαζί με τους ειδωλολατρικούς θεούς σατιρίζεται και η αναδυόμενη τότε αίρεση του Χριστιανισμού.
— Ο Κωνσταντίνος Χρυσόγελος επισκοπεί την υποδοχή του Λουκιανού στη βυζαντινή γραμματεία, όπου ο μεγάλος σατιρικός υπήρξε αστείρευτη πηγή έμπνευσης αλλά και ιερής αγανάκτησης για τους σπουδαιότερους λογίους, από τον Φώτιο και τον Αρέθα ώς τον Θεόδωρο Πρόδρομο.
— Ο Ανδρέας Φουντουλάκης γράφει για την οφειλή του Λουκιανού στην κωμωδία, τόσο την Παλαιά όσο και τη Νέα. Από τις φαντασμαγορίες του Αριστοφάνη και του Εύπολη μέχρι τις εταίρες του Μένανδρου και την ντόλτσε βίτα της αρχαίας Αθήνας, ο Λουκιανός μετέπλασε τα υλικά των κωμικών ποιητών σε νέες λογοτεχνικές μορφές, μεταφέροντας τα γέλια των θεάτρων στη σιωπηρή ηχώ του αναγνωστηρίου.
— Η Έφη Παπαδόδημα μετέφρασε, με κατατοπιστική εισαγωγή, έναν σατιρικό νεκρικό διάλογο του Βολταίρου, όπου ο Λουκιανός συναντιέται στον Άδη με τον Έρασμο και τον Ραμπελαί (και οι δύο μεγάλοι θαυμαστές και μιμητές του), για να σχολιάσουν όλοι μαζί τα τρωτά της ανθρωπότητας και της Εκκλησίας.
— Εγώ πραγματεύομαι τα μυθοπλαστικά έργα του Λουκιανού, ο οποίος υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους συγγραφείς φανταστικής λογοτεχνίας στον αρχαίο κόσμο. Από την ταξιδιωτική μυθιστορία των Αληθών Διηγημάτων έως τις μαγικές διηγήσεις των Φιλοψευδών και του Λουκίου ή Όνου, ξεδιπλώνεται ένα πανόραμα ευφάνταστων συλλήψεων, όπου προαναγγέλλονται ορισμένες από τις πιο ανησυχητικές μυθοπλασίες της σύγχρονης φαντασίας, όπως το Άλεφ του Μπόρχες, ο μαθητευόμενος μάγος του Ντίσνεϋ και η περίεργη μοίρα του Γκρέγκορ Σάμσα.
Καθώς το έφερε η τύχη, όλοι οι συγγραφείς του αφιερώματος αυτού είμαστε από πανεπιστήμια και ιδρύματα του νότου (Αθήνα, Πάτρα, Καλαμάτα, Κρήτη), χωρίς να το έχουμε προσχεδιάσει έτσι. Ελπίζω πως σε επόμενα αφιερώματα θα υπάρχει μεγαλύτερη εκπροσώπηση από την ακαδημαϊκή κοινότητα του βορρά.
Οι παλαιότεροι θα θυμούνται ίσως το προηγούμενο αφιέρωμα στον Λουκιανό, που είχε δημοσιευθεί στο πάλαι ποτέ περιοδικό Διαβάζω τον Σεπτέμβριο του 1984 (έχω ένα αντίτυπο, που το είχα ξετρυπώσει φοιτητής, μερικά χρόνια αργότερα). Έγραφαν εκεί έγκριτοι ειδικοί του ακαδημαϊκού κόσμου (Δημήτρης Χρηστίδης, Ερμιόνη Ηλιάδου, Βασίλης Άτσαλος) και καλοί ερασιτέχνες λόγιοι, όπως ο Βάγγος Παπαϊωάννου και ο Τάκης Καρβέλης. Σαράντα χρόνια μετά, ήλθε ο καιρός για ένα καινούργιο αφιέρωμα, όπου πιστεύουμε πως προσφέρεται ανανεωμένη οπτική, υπό το φως των πορισμάτων της σύγχρονης έρευνας.
Το αφιέρωμα συνοδεύεται (κατά την παράδοση της Athens Review) από πλούσια εικονογράφηση με ωραία έργα τέχνης εμπνευσμένα από τη μορφή και τα έργα του Λουκιανού: από το χαρακτικό του Ρέμπραντ στο εξώφυλλο, όπου ο πονηρός γερο-σατιρικός μάς ατενίζει με το διαπεραστικό βλέμμα του, μέχρι τα τολμηρά σχέδια του décadent Γκούσταφ Κλιμτ για μια βιεννέζικη μπελ-επόκ έκδοση των Εταιρικών Διαλόγων — που, αν τα έβλεπε ο Λουκιανός, θα τραβούσε κατευθείαν να ψυχαναλυθεί από τον Φρόυντ.