Germaniyada qishloq xoʻjaligi

2021-yilda Germaniya butun dunyo boʻylab isteʼmolga moʻljallangan qishloq xoʻjaligi mahsulotlarini import qiluvchi va eksport qiluvchi davlatlar qatorida uchinchi oʻrinni egalladi va xorijlik ishlab chiqaruvchilar uchun eng muhim Yevropa bozoriga aylandi. Chakana savdo bozorining asosiy xususiyatlari konsolidatsiya, bozorning toʻyinganligi, kuchli raqobat va past narxlardir. Germaniya Yevropa Ittifoqining markazidagi jozibali va tejamkor hudud. Isteʼmolchilar yuqori sifatli mahsulotlarni izlaydilar va yuqori narxlarni toʻlashga tayyor. Germaniya hali ham Yevropadagi eng past oziq-ovqat narxlariga ega va Germaniya fuqarolari oʻz daromadlarining atigi 14 foizini oziq-ovqat va ichimliklarga sarflashadi. Oziq-ovqat narxlarining pastligi discounters va chakana savdo segmenti oʻrtasidagi yuqori raqobat natijasidir.

Tarixi

Germaniyaning iqlimi tarixan qattiq sabzavotlar (masalan, sholgʻom, karam va piyoz), shuningdek, nemis oshxonasiniaks ettiradigan arpa ishlab chiqarishni afzal koʻrgan.

1914-yilda Germaniya oziq-ovqat mahsulotlarining uchdan bir qismini import qildi. Ushbu import 1-jahon urushi boshidan maqsad qilingan. 1915-yilda 5 million choʻchqa soʻyilgan va Berlinda oziq-ovqat bilan bogʻliq tartibsizliklar boʻlgan. 1916-yilga kelib, nemis taomlari ratsionga kirdi va 1916-17-yil qishi Kohlrübenwinter deb nomlandi, chunki odamlar odatda hayvonlarga beriladigan sholgʻomni yeyishga majbur boʻlishgan. Ob-havo yomon kelgan, ishchi kuchi yetishmas edi. Toʻyib ovqatlanmaslik keng tarqalgan. Urushdan keyin oziq-ovqat bilan oʻzini-oʻzi taʼminlashga erishish uchun koʻp harakat qilindi va bu Lebensraum siyosatida koʻzga tashlndi.

Gʻarbiy Germaniyada fermer xoʻjaliklari soni 1950-yildagi 1,6 milliondan 1990-yilda 630 mingtagacha qisqardi. 1960-yillarda sotsialistik tuzum ostida fermer xoʻjaliklari kollektivlashtirilgan Sharqiy Germaniyada oʻrtacha 4100 gektar ekin maydonlariga ega boʻlgan 5100 ga yaqin qishloq xoʻjaligi ishlab chiqarish kollektivlari mavjud edi. Birlashgandan beri jamoalarning toʻrtdan uch qismi kooperativ, shirkat yoki aksiyadorlik jamiyati sifatida qoldi. Sharqiy Germaniyaning boshqa jamoalari parchalanib, mulk huquqi, birinchi navbatda, urushdan keyin oʻz yerlariga egalik huquqiga ega boʻlgan yakka tartibdagi dehqonlarga qaytarildi; yoki xususiy qilib sotildi — 14000 ga yaqin shaxsiy fermer xoʻjaliklariga aylandi. 1990-yilgi Birlashish shartnomasi shartlari Sovet hokimiyati tomonidan ekspropriatsiya qilingan sobiq qishloq xoʻjaligi yerlari egalarining urushgacha boʻlgan ulkan qishloq xoʻjaligi yerlarini qaytarib olishlarini taqiqlab qoʻydi. Gʻarbiy Germaniyada va sharqiy Germaniyada yangi xususiylashtirilgan fermer xoʻjaliklarida oilaviy fermer xoʻjaliklari ustunlik qiladi. 630 ming fermer xo‘jaligida 750 ming doimiy ishchi ishlaydi. Shu bilan birga, koʻproq yarim kunlik ishchilar bor va koʻpchilik fermer xoʻjaliklari oʻz egalarining toʻliq vaqtli kasbini ifodalamaydi.

Fermer xoʻjaliklari soni kamaygan boʻlsa-da, ishlab chiqarishning samarali usullari tufayli ishlab chiqarish haqiqatda koʻpaydi. 1990-yillarning boshlariga kelib, bitta fermer yetmish besh kishi uchun yetarli oziq-ovqat ishlab chiqarishi mumkin edi, bu 1950- yoki 1960-yillardagidan ancha koʻp.

Ishlab chiqarish

Qishloq xoʻjaligi mahsulotlari mintaqadan mintaqaga farq qiladi. Shimoliy Germaniyaning tekis yerlarida va ayniqsa sharqiy qismlarida don va qand lavlagi yetishtiriladi. Boshqa joylarda, yerlar tepalikli va hatto togʻli boʻlgani sababli, fermerlar sabzavot, sut, choʻchqa goʻshti yoki mol goʻshti ishlab chiqaradilar. Deyarli barcha yirik shaharlar mevali bogʻlar va sabzavot fermalari bilan oʻralgan. Germaniyaning janubiy va gʻarbiy qismidagi koʻpchilik daryo vodiylarida, ayniqsa Reyn va Main boʻylab uzumzorlar mavjud. Pivo asosan Bavariyada ishlab chiqariladi, lekin faqat Bavariya bilan chegaralanmaydi. Sharob asosan Reynland-Pfalzda ishlab chiqariladi, lekin faqat Reynland-Pfalz bilan chegaralanib qolmagan.

2018-yilda Germaniya 26,1 million tonna qand lavlagi ishlab chiqardi (dunyoda 4-oʻrinda). Qand lavlagi shakar va etanol ishlab chiqarishga xizmat qiladi; 20,2 million tonna bugʻdoy (dunyoda 10-oʻrinda); 9,5 million tonna arpa (dunyoda 3-oʻrinda, faqat Rossiya va Fransiyadan keyin), 8,9 million tonna kartoshka (dunyoda 7-oʻrinda); 3,6 million tonna kolza (dunyoda 6-oʻrinda); 2,2 million tonna javdar (dunyodagi eng yirik ishlab chiqaruvchi); 1,9 million tonna tritikale (dunyoda 2-oʻrinda); 1,4 million tonna uzum (dunyoda 16-oʻrinda); 1,2 million tonna olma (dunyoda 12-oʻrinda). Bundan tashqari, 2018-yilda Germaniyada 3,3 million tonna makkajoʻxori yetishtirildi va boshqa qishloq xoʻjaligi mahsulotlari, jumladan, karam (604 ming tonna), sabzi (625 ming tonna), suli (577 ming tonna), piyoz (409 ming tonna) va boshqalar yetishtirildi.

Germaniya qishloq xoʻjaligi va Yevropa Ittifoqi

1960-yillardan beri nemis qishloq xoʻjaligi siyosati Germaniyada emas, balki Yevropa Komissiyasida amalga oshiriladi. Barcha qishloq xoʻjaligi qonunlari va qoidalari Bryusselda koʻpincha oziq-ovqat ishlab chiqaruvchi va oziq-ovqat isteʼmol qiluvchi davlatlar oʻrtasidagi qiyin muzokaralardan soʻng yozilgan. Bu muzokaralardan koʻzlangan asosiy maqsad isteʼmolchilarning noroziligiga yoʻl qoʻymaslik uchun bozor narxlarini yetarlicha past ushlab turish bilan birga fermerlarga yuqori daromad olishdan iborat. Farqni toʻldirish uchun Yevropa Komissiyasi umumiy qishloq xoʻjaligi siyosatini subsidiyalash dasturini va eksportni subsidiyalash dasturini qabul qildi. Bu ikkalasi ham nemis fermerlari va boshqa Yevropa Ittifoqi fermerlari uchun foydalidir. Buning evaziga nemis fermerlari mahsulot sifati va miqdori boʻyicha Yevropa koʻrsatmalariga rioya qilganlar.

Havolalar

• Thomas, Frieder. Förderung von Existenzgründungen in der Landwirtschaft: ein Projekt im Auftrag des BMELV (03HS016): Projektbericht. Münster-Hiltrup: Landwirtschaftsverlag, 2006. ISBN 3-7843-0513-X.