Location via proxy:   [ UP ]  
[Report a bug]   [Manage cookies]                
Kontent qismiga oʻtish

UEFA Yevropa chempionati

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
UEFA Yevropa chempionati

Yevropa chempionati kubogi
Tashkiliy organ UEFA
Asos solindi 1958 (66 yil avval) (1958)
Hudud Europe
Jamoalar soni 24 (finals)
55 (eligible to enter qualification)
uchun saralash CONMEBOL–UEFA Cup of Champions
Hozirgi chempionlar  Italiya (2-chempionlik)
Eng muvaffaqiyatli jamoa(lar)  Germaniya
 Ispaniya
(3 ta chempionlik)
Vebsayt uefa.com/uefaeuro
UEFA Euro 2024

UEFA Yevropa futbol chempionati,[1] rasmiy Yevropa chempionati va norasmiy Yevro deb nomlanadigan Yevropa Futbol Assotsiatsiyalari Ittifoqi (UEFA) tomonidan tashkil etiladigan asosiy assotsiatsiya futbol turniridir. Musobaqada Yevropa qitʼa chempionini aniqlanadigan eng asosiy turnirdir. Turnirda UEFA aʼzolaridan iborat kattalar terma jamoalari ishtirok etadi. Bu futbol boʻyicha jahon chempionatidan keyin ikkinchi eng koʻp tomosha qilingan futbol turniridir. Yevro-2012 finalini 300 million atrofidagi jahon tomoshabinlari tomosha qilgan[2]. Musobaqa 1960-yildan beri har toʻrt yilda bir marta oʻtkazib kelinmoqda, 2020-yildan tashqari, Yevropadagi COVID-19 pandemiyasi tufayli u 2021-yilga qoldirilgan, ammo Evro-2020 nomi saqlanib qolgan. FIFA Jahon oʻrtasida juft sonli yilda oʻtkazilishi rejalashtirilgan. Kubok turnirlari, u 1968-yilda hozirgi nomiga oʻzgartirilgunga qadar dastlab Yevropa Millatlar kubogi deb atalgan. 1996-yildan beri individual musobaqalar „UEFA Yevro [yili]“ deb nomlanadi.

Turnirga kirishdan oldin mezbon davlatlardan tashqari barcha jamoalar (avtomatik ravishda saralash bosqichida) saralash bosqichida ishtirok etadilar. 2016-yilgacha chempionlik gʻoliblari keyingi yilgi FIFA Konfederatsiyalar kubogida ishtirok etishlari mumkin edi, ammo bunga majburiy ishtirok etuvchi musoboqa emas edi[3]. 2020-yilgi musoboqadan boshlab gʻoliblar KONMEBOL – UEFA Chempionlar Kubogida ishtirok etadi.

Oʻn oltita Yevropa chempionatida oʻnta milliy terma jamoa gʻolib chiqdi: Germaniya va Ispaniya uchtadan, Italiya va Fransiya ikkitadan, Sovet Ittifoqi, Chexoslovakiya, Niderlandiya, Daniya, Gretsiya va Portugaliya bittadan chempionlikni qoʻlga kiritgan. Shu kungacha Ispaniya terma jamoasi 2008 va 2012-yillarda ketma-ket chempionlikni qoʻlga kiritgan yagona jamoa boʻldi.

2021-yilda Yevropa boʻylab oʻtkazilgan eng soʻnggi chempionat (COVID-19 pandemiyasi tufayli 2020-yildan keyinga qoldirilgan) Italiya gʻolib boʻldi, u Londondagi „Wembley“ stadionidagi finalda Angliyani penaltilar seriyasida magʻlub etib, ikkinchi Yevropa chempionligini qoʻlga kiritdi[4][5].

Natijalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yana qarang: UEFA Yevropa chempionati finallari roʻyxati
Yil Mezbon Final Third place playoff Jamoalar soni
Gʻoliblar Hisob va stadion Ikkinchi oʻrin Uchinchi oʻrin Hisob va stadion Toʻrtinchi oʻrin
1960  France
Sovet Ittifoqi 		2–1 (q.v)
Parc des Princes, Paris
Yugoslaviya
Chexoslovakiya 		2–0
Stade Vélodrome, Marseille
Fransiya 		4
1964  Spain
Ispaniya 		2–1
Santiago Bernabéu, Madrid
Sovet Ittifoqi
Vengriya 		3–1 (q.v)
Camp Nou, Barcelona
Daniya 		4
1968  Italy
Italiya 		1–1 (q.v)
2–0 (replay)
Stadio Olimpico, Rome
Yugoslaviya
Angliya 		2–0
Stadio Olimpico, Rome
Sovet Ittifoqi 		4
1972  Belgium
Gʻarbiy Germaniya 		3–0
Heysel Stadium, Brussels
Sovet Ittifoqi
Belgiya 		2–1
Stade Maurice Dufrasne, Liège
Vengriya 		4
1976  Yugoslavia
Chexoslovakiya 		2–2 (q.v)
(5–3 p)
Red Star Stadium, Belgrade
Gʻarbiy Germaniya
Niderlandiya 		3–2 (q.v)
Stadion Maksimir, Zagreb
Yugoslaviya 		4
1980  Italy
Gʻarbiy Germaniya 		2–1
Stadio Olimpico, Rome
Belgiya
Chexoslovakiya 		1–1 [lower-alpha 1]
(9–8 p)
Stadio San Paolo, Naples
Italiya 		8
Magʻlubiyatga uchragan yarim finalchilar[lower-alpha 2]
1984  France
Fransiya 		2–0
Parc des Princes, Paris
Ispaniya 		 Daniya and  Portugaliya 8
1988  West Germany
Niderlandiya 		2–0
Olympiastadion, Munich
Sovet Ittifoqi 		 Italiya and  Gʻarbiy Germaniya 8
1992  Sweden
Daniya 		2–0
Ullevi, Gothenburg
Germaniya 		 Niderlandiya and  Shvetsiya 8
1996  England
Germaniya 		2–1 (q.v)
Wembley Stadium, London
Chexiya 		 Angliya and  Fransiya 16
2000  Belgium
 Netherlands
Fransiya 		2–1 (q.v)
De Kuip, Rotterdam
Italiya 		 Niderlandiya and  Portugaliya 16
2004  Portugal
Gretsiya 		1–0
Estádio da Luz, Lisbon
Portugaliya 		 Chexiya and  Niderlandiya 16
2008  Austria
 Switzerland
Ispaniya 		1–0
Ernst-Happel-Stadion, Vienna
Germaniya 		 Rossiya and  Turkiya 16
2012  Poland
 Ukraine
Ispaniya 		4–0
Olimpiyskiy, Kiyev
Italiya 		 Germaniya and  Portugaliya 16
2016  France
Portugaliya 		1–0 (q.v)
Stade de France, Saint-Denis
Fransiya 		 Germaniya and  Uels 24
2020[lower-alpha 3]  Europe[lower-alpha 4]
Italiya 		1–1 (q.v)
(3–2 p)
Wembley Stadium, London
Angliya 		 Daniya and  Ispaniya 24
2024  Germany Olympiastadion, Berlin 24

Notes

  1. ↑ Qoʻshimcha boʻlimlar oʻynalmadi.
  2. ↑ 1980-yildan beri uchinchi oʻrin uchun oʻyinlar oʻtkazilmagan; yutqazgan yarim finalchilar alifbo tartibida keltirilgan.
  3. ↑ Yevropada COVID-19 pandemiyasi tufayli 2021-yilga qoldirildi.
  4. ↑ Ozarbayjon, Daniya, Angliya, Germaniya, Vengriya, Italiya, Niderlandiya, Ruminiya, Rossiya, Shotlandiya va Ispaniya kabi 11 davlat tomonidan tashkil etilgan Pan-Yevropa musoboqasi.

Chempionlar natijasi

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yana qarang: UEFA Yevropa chempionati rekordlari va statistikasi#Turnirlar boʻyicha jamoaviy natijalar
Gʻoliblar haritasi
Team Winners Runners-up
 Germaniya1 3 (1972, 1980, 1996) 3 (1976, 1992, 2008)
 Ispaniya 3 (1964*, 2008, 2012) 1 (1984)
 Italiya 2 (1968*, 2020*) 2 (2000, 2012)
 Fransiya 2 (1984*, 2000) 1 (2016*)
 Rossiya2 1 (1960) 3 (1964, 1972, 1988)
 Chexiya3 1 (1976) 1 (1996)
 Portugaliya 1 (2016) 1 (2004*)
 Niderlandiya 1 (1988) —
 Daniya 1 (1992) —
 Gretsiya 1 (2004) —
 Serbiya4 — 2 (1960, 1968)
 Belgiya — 1 (1980)
 Angliya — 1 (2020*)
* mezbon
1 1990-yilgacha Gʻarbiy Germaniya deb nomlangan
2 Sovet Ittifoqi va MDHni ifodalovchi natijalarni oʻz ichiga oladi
3 Chexoslovakiyani ifodalovchi natijalarni oʻz ichiga oladi
4 Yugoslaviya va FR Yugoslaviyani ifodalovchi natijalarni oʻz ichiga oladi

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ „Regulations of the UEFA European Football Championship 2018–20“. UEFA.com. Union of European Football Associations (2018-yil 9-mart). 2021-yil 11-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 11-may.
  2. ↑ Roxborough, Scott. „Amid FIFA Scandal, EBU Buys Euro 2016 Rights“. The Hollywood Report (2015-yil 24-iyun). Qaraldi: 2016-yil 13-iyun.
  3. ↑ „2005/2006 season: final worldwide matchday to be 14 May 2006“. FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association (2004-yil 19-dekabr). 2012-yil 12-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 13-yanvar.
  4. ↑ Mustafa, DJ Kamal „Italy wins on penalties UEFA EURO 2020 Final, Italy vs England highlights“. EMEA Tribune (2021-yil 12-iyul). Qaraldi: 2021-yil 12-iyul.
  5. ↑ „Italy wins Euro 2020, beats England in penalty shootout“. AP News (2021-yil 11-iyul). Qaraldi: 2021-yil 12-iyul.

Havolalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
 Vikiomborda UEFA Yevropa chempionati
haqida turkum mavjud 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=UEFA_Yevropa_chempionati&oldid=5239656" dan olindi