yetti
Oʻzbekcha (uz)
[edit]
Oʻzbekcha (uz)Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[edit]yet-ti
Aytilishi
[edit]Etimologiyasi
[edit]YETTI ’olti bilan sakkiz oraligʻidagi butun miqdor’. Ye t t i oʻlchab, bir kes (Maqol). Qadimgi tzfkiy tilda ham shu maʼnoni bildirgan bu soʻz 'maʼlum bir manzilga borib ol-’ maʼnosini anglatgan yet-feʼlidan -i qoʻshimchasi bilan yasalgan (ESTYa, IV, 168; PDP, 388; DS, 259), bu soʻz tarkibidagi t tovushi keyin-chalik qatlangan: yet— + i = yeti > yetti.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari
[edit]Maʼnosi
[edit]1 7 raqami va shu raqam bilan ifodalangan son, miqdor. ◆ Yetti kishi. Yetti soʻm. Yetti metr. Yetti mehnat kuni. Yetti oʻlchab, bir kes. Maqol . ◆ Yomondan qorovul qoʻy-sang, yov yetti boʻlar. Maqol .
2 etn. Vafotning toʻrtinchi kuni oʻtka-ziladigan marosim, maʼraka. ◆ Kecha, odatga muvofiq, nari-beri yetti qilindi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .
3 Ayrim soʻzlar bilan qoʻllanib, maʼ-noni kuchaytirish uchun xizmat qiladi. ◆ Yetti uxlab tushimga kirmagan. Yetti qovun pishigʻi bor. yat Mullajon amaki yetti mahallaning katta ustasi. E. Raimov, „Ajab qishloq“ . ◆ "Bolaning koʻngliga qarab rasvo qilyapsizlar, yetti xuftonga qadar yurishga chakki oʻrgandi. Oydin . ◆ Nomi yetti qishloqqa ketgan Buvnisa xonim-a! R. Fayziy, „Choʻlga bahor keldi“ .
- Yetti bukilmoq Ortiq darajada izzat-hurmat qilmoq, oʻta sigʻinmoq. Yetti yot begona q. yot 1. Yetti iqlim q. iqlim. Yetti ogʻayni Yaqqol koʻrinib turadigan, choʻmich-simon oʻrnashgan, yetti yulduzdan iborat shimoliy burj (yulduzlar turkumi); Yetti qaroqchi, Katta ayiq. Yetti pusht q. pusht 2. Yetti xuftongacha q. xufton 2. Kichik yetti ogʻayni Qutbga yaqin, choʻmichsimon joylash-gan, yetti yulduzdan iborat shimoliy burj (yulduzlar turkumi); Kichik yetti qaroqchi, Kichik ayiq.
Sinonimlari
[edit]Antonimlari
[edit]ETTI. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.
Tarjimalari
[edit]Sifat
[edit]yetti
Ruscha ru
yetti
1 semь; ◆ yetti raqami tsifra semь, semyorka; ◆ bunday narsani men yetti uxlab, tushimda ham koʻrgan emasman (bukv. ya semь raz spal, no vo sne takoy veщi ne videl) takoy veщi ya i vo sne ne videl; ◆ yetti oʻlchab, bir kes posl. semь raz otmerь, odin raz otrejь; ◆ pak-pakana boʻyi bor, yetti qavat toʻni bor zagadka rostom nizenьkiy, a na nyom semь xalatov (lukovitsa); sootv. semьdesyat odyojek, i vse bez zastyojek; Yetti Ogʻayni astr. (bukv. semero bratьev) Bolьshaya Medveditsa; Yetti Qaroqchi razg. (bukv. semero razboynikov) to je, chto Yetti Ogʻayni; Kichik Yetti Ogʻayni astr. Malaya Medveditsa;
2 rel. pominanie umershego na chetvyortыy denь posle smerti (chislo 7 slagaetsya iz 3-x nochey i 4-x dney).
Raqam
[edit]yetti (7)