496 / El catálogo. El castro de Chao Samartín. Época romana
183. Pesas de telar
Procedencia: Chao Samartín (Grandas de Salime)
Nº inventario: CH.99/6337, CH.99/2686, CH.99/3091, CH.99/2672, CH.99/2687, CH.99/7527
Dimensiones:
CH.99/6337: 120 mm x 39 mm x 27,5 mm; Ø ojo: 8 mm
CH.99/2686: 114 mm x 39 mm x 29,5 mm; Ø ojo: 9,5 mm
CH.99/3091: 142 mm x 65 mm x 30 mm; Ø ojo: 6,5 mm
CH.99/2672: 103 mm x 53 mm x 12,5 mm; Ø ojo: 7,5 mm
CH.99/2687: 104 mm x 44/72 mm x 29,5 mm; Ø ojo: 5 mm
CH.99/7527: 78 mm x 51 mm x 42 mm; Ø ojo: 5 mm
Material: Arenisca (tres superiores), diabasa, esquisto y micacita
Tipo: Pondera
Cronología: Siglos I-II d.C.
Conjunto de seis pesas de telar o pondera en el que están presentes modelos de tipología formal muy sencilla junto a alguna otra pieza de morfología más elaborada. Los
primeros se obtuvieron a partir de cantos rodados por simple perforación de uno de
sus extremos. Presentan volúmenes cilíndricos o prismáticos de aristas y bases redondeadas. Los ojos de suspensión son de sección circular y fueron abiertos por fricción.
Escapan de esta monotonía formal dos de las piezas, la primera (abajo izquierda)
un hacha o azuela pulimentada, de figura triangular y lados rectos, reutilizada como
pesa tras la fractura del talón y parte del filo. La última (abajo derecha) se inscribe en
un esbelto cuerpo troncopiramidal de aristas facetadas y base ligeramente convexa.
Su extremo proximal fue labrado hasta definir un suspensorio, de cuerpo prismático
y aristas también biseladas, en cuya base se abrió el ojo de amarre.
La función de estas piezas era mantener tersa la urdimbre o stamen durante el tejido
en telares verticales. El conjunto expuesto procede de un edificio de inspiración militar
construido durante el siglo I d.C. que, a mediados del siglo II d.C., había sido transformado en taller para la fabricación y tratamiento de textiles a modo de fullonica rústica.
AVV / JAFM
ALFARO GINER, C. (1984): Tejido y cestería en la Península Ibérica. Madrid.
FILLOY NIEVA, I. y GIL ZUBILLAGA, E. (2000): "Pesas para telar vertical ( Pondera)", en La Romanizacion en
Álava. Vitoria-Gasteiz. 237.
FRANCISCO MARTÍN, J. de y VILLA VALDÉS (2005): "Toponimia antigua de algunos asentamientos castreños
en el occidente de Asturias", en Revista de Filoloxía Asturiana 3/4. Años 2003/2004 . Oviedo, 11-29.
MORILLO CERDÁN, A. (1995): "Pesas de telar", en Astures. Gijón, 269.
Museo Castro de Chao Samartín
Grandas de Salime, Asturias
Catálogo
Ángel Villa Valdés, Editor
Catálogo
Dirección de la obra y edición a cargo de
Ángel Villa Valdés
Coordinación
Susana Hevia González
Edición artística y diseño gráfico
Jorge Lorenzo, diseño y comunicación
Editores
Consejería de Cultura y Turismo del Principado de Asturias
Asociación de Amigos del Parque Histórico del Navia
Textos catálogo
Ángel Villa Valdés
con las siguientes colaboraciones
Época romana. La cerámica común
por Rubén Montes López y Susana Hevia González
Época romana. La terra sigillata
por Alfonso Menéndez Granda y Estefanía Sánchez Hidalgo
Época romana. El vidrio
por Belén Madariaga González
Época romana. La pintura mural
por Olga Gago Muñiz
Textos fichas de catálogo
Alfonso Menéndez Granda (AMG)
Ángel Villa Valdés (AVV)
Belén Madariaga González (BMG)
David Expósito Mangas (DEM)
Esperanza Martín Hernández (EMH)
Estefanía Sánchez Hidalgo (ESH)
Fernando Gil Sendino (FGS)
Fernando Rodríguez del Cueto (FRC)
Geza Alföldy (GA)
José Antonio Fanjul Mosteirín (JAFM)
Julián de Francisco Martín (JFM)
Olga Gago Muñiz (OGM)
Óscar García Vuelta (OGV)
Rubén Montes López (RML)
Susana Hevia González (SHG)
Revisión de textos
Ángel Villa Valdés
Rubén Montes López
Susana Hevia González
Traducción
Antonio García Álvarez
Eva González Busch
Fotografías textos
Ángel Villa Valdés (35, 36, 43, 47, 54, 63, 66, 68, 74, 89, 91, 118,
122, 148, 150, 151, 202, 204, 205, 207, 209, 210, 213, 214, 513)
Carlos Mora (104, 218, 510)
Diógenes García (19)
Fotoasturias (27, 28, 46, 76, 78, 80, 82)
Juanjo Arrojo (65, 67, 217)
MRW Fotografía Aérea (32-33)
Roberto Naveiras García (50)
Salvador Rodríguez Ambres (25, 72)
Susana Hevia González (53, 59)
Fotografías catálogo
Juanjo Arrojo
Dibujos, mapas e infografías
Ángel Villa Valdés (21, 149, 206, 532, 533, 534)
Armando Graña (22)
Esperanza Martín Hernández (535)
José Manuel González (24)
Juan José González para Menéndez & Gamonal, Arquitectos (44-45)
Susana Hevia González (512)
Agradecimientos
Albert López Mullor
Servei de Patrimoni Arquitectonic. Barcelona
Alberto Marcos Vallaure
Universidad de Oviedo
Alicia Perea Caveda
Consejo Superior de Investigaciones Científicas
Carlos Mora
Fotógrafo
Carmelo Fernández Ibáñez
Museo Provincial de Palencia
César Carreras Monfort
Universitat Oberta de Catalunya
Diógenes García González
Elisa Collado González
Museo Arqueológico de Asturias
Germán Rodríguez Martín
Museo Arqueológico Regional. Alcalá de Henares
José María Naveiras Escanlar
Museo Etnográfico de Grandas de Salime
Luis Miguel Rodríguez Terente
Museo de Geología. Universidad de Oviedo
María Llaneza Pidal
Fundación Municipal de Cultura de Gijón
Entidades colaboradoras
Museo Etnográfico de Grandas de Salime
Ayuntamiento de Grandas de Salime
Impresión
Eujoa Artes Gráficas
DL: AS-2207/09