Salgında Ötelenenler

Covid-19 Salgını Sürecinde Kalkınma Atölyesi’nin İzleme, Analiz, Belgeleme ve Savunu Çalışmaları

Türkiye Kültür ve Sanat Yıllığı 2021, 2021

Journal of economy,culture and society, 2022

Human in epidemic,

TAF preventive medicine bullletin

İSDAM Düşünce Dergisi, 2021

Küresel salgınlar, bilinemeyene karşı çaresiz kalınan durumlar olup, azami surette gereken tedbirlerin planlıca alınması gerektiği dönemlerdir. Bu süreçten etkilenen kesim yalnızca halk/vatandaşlar olmamakta, aynı zamanda bu süreci en iyi şekilde yürütmesi gereken bireyin temel hak ve özgürlüklerini garanti altına alması gereken devletler de etkilenmektedir.

Bezelya Dergi, 10. Sayı, Ağustos 2020

Birikim Güncel, 2020

#covid-19, #denetim, #gözetim, #koronavirüs 20 Mart 2020 tarihinde France Info Instagram hesabından bir fotoğraf yayınladı. Nice kentinin ünlü La Promenade des Anglais bulvarının üzerinde uçan bir drone (Türkiye'deki yaygın kullanılan adıyla insansız hava aracı) fotoğrafıydı bu. Altındaki açıklamada ise fotoğrafın 19 Mart tarihinde çekildiğini, droneun hoparlörü de olduğunu ve polisin Covid-19 ile mücadele çerçevesinde, dışarıda bulunanları kontrol amaçlı olarak bu aracı kullandığı yazıyordu. Dronelarla âdeta, S. Graham'ın, Kuşatılan Şehirler'de (Notabene, 2013) sözünü ettiği "gören gözler altında güvendeyiz!" mesajı veriliyordu. 20 Mart'ta da kentin belediye başkanı Christian Estrosi sahil boyunca uzanan bu alanı dolaşıma kapattı. Sonraki günlerde Paris'te de droneların denetim amaçlı kullanıldığına dair basında haberler yer aldı. İtiraf etmeliyim ki, Nice'teki bu fotoğrafı ilk gördüğüm anda en hafif tabirle irkildim. Hâlâ da baktıkça ürküyorum. Fransa gibi, hatta Fransa'dan katbekat fazla, Güney Kore'nin de Covid-19'la mücadelede gözetleme toplumunun araçlarını etkin bir biçimde kullandığını biliyoruz. GPS verileri, kamera kayıtları, kredi kartı verileri, vs. gibi. Arayüz denetimi (mevcut ağlar üzerinden profil oluşturarak denetim[1]) virüsle mücadelenin en önemli araçlarından. Akıllı telefonlar da bu amaçla etkin bir biçimde kullanılıyor. Şayet yakınlarınızda virüs kapmış birisi varsa telefonunuza uyarı mesajı geliyor. Bu bilgi son on dört günde söz konusu şahsın izlediği yol güzergâhları bilgisini de içeriyor: şu mağazaya uğradı, şu derse katıldı minvalinde. Bu sisteme hücresel coğrafi konumlanma sistemi adı veriliyor ve söz konusu takip ve yer tespiti yetkisi polisin elinde. Mesajda isim verilmese de konum ve güzergâh bilgisinden, diğer mukimler hastanın kim olduğunu tespit edilebiliyor ve hedef haline getirebiliyor. Hatta özel hayatıyla ilgili bilgiler bile ortaya dökülüp saçılabiliyor. Yani, bir tür damgalanma söz konusu. "Normal olmayanın" damgalanması.[2] Kaldı ki, Hindistan gibi bazı ülkelerde virüs kapan kişilerin ellerine açıkça damga vurulduğunu da biliyoruz. Kişinin karantina süresinin başlangıç ve bitiş tarihleri de bu damgada belirtiliyor. Böylece, kişi karantina süresi içinde dışarı çıkarsa tepkilerin ve hatta şiddetin hedefi haline gelebiliyor. Gözetleme toplumu, bu dijital kontrol yöntemleri dışında beden dolayımından geçen bazı yöntem ve araçları da kullanır. Parmak izlerinin alınmasında olduğu gibi. Öyle ki, böyle bir toplumda parmak izi vermeden sağlık hizmetlerinden yararlanmanız bile mümkün değildir. Bu vesileyle toplanan bilgiler depolanır. Koronavirüs salgınıyla birlikte bireylerin vücut ısılarını ölçen termal kameralar da bu tür denetimlerde ön plana çıkan araçlar haline geldi. Güney Kore her yere termal kameralar yerleştirdi. Çok sayıda ülke de onun izinden gitti.

Salgında Ötelenenler: Covid-19 Salgınında Dünyada ve Türkiye'de Mevsimlik Gezici ve Göçmen Tarım İşçilerine ve Onların Çocuklarına İlişkin Gelişmeler İzleme ve Belgeleme Çalışması, 2020

Bu yayın, Etkiniz AB Programı finansal desteği ile 2020 Mart – Haziran ayları arasında Kalkınma Atölyesi tarafından yürütülen insan hakları izleme, belgeleme ve savunu çalışması sonucu hazırlanan ve yayınlanan dokuz adet Covid-19 Salgınında Türkiye’de Mevsimlik Gezici Tarım İşçilerine ve Onların Çocuklarına İlişkin Gelişmeler Haritası ile dokuz adet Covid-19 Salgınında Dünyada Mevsimlik ve Göçmen Tarım İşçilerine İlişkin Gelişmeler Haritası verilerinin analizini ve çalışmalardan edinilen deneyimi, öğrenilenleri ve sürecin nasıl işlediğine dair bilgileri içermektedir. Yayının ana amacı, dört aylık salgın sürecinde mevsimlik ve göçmen tarım işçilerinin temel insan haklarının, çalışma ve yaşam koşullarının özellikle yükümlülük sahibi kurumların, kamuoyu ve medyanın gündeminde nasıl ve ne kadar yer aldığına ışık tutmaktır. Ayrıca, böylesi kriz durumlarında mevsimlik gezici ve göçmen tarım işçilerinin ve onların çocuklarının sağlık ve güvenliklerinin korunması için müdahalelerin planlanması, uygulanması ve izlenmesinden sorumlu kuruluşların harekete geçmelerine veya hazırlıklı olmalarına katkı vermek bir diğer hedeftir.

Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Dergisi, 2021