Yaşayan Söz Kilisesi

YENİ DİNİ HAREKETLER ANSİKLOPEDİSİ Editörler: Süleyman Turan - Emine Battal Okur Akademi: 47 ISBN: 978-605-06850-2-2 Yayıncı Sertifika No: 17186 YENİ DİNİ HAREKETLER ANSİKLOPEDİSİ Editörler: Süleyman Turan - Emine Battal Teoloji: 7 Genel Yayın Koordinatörü: Ünsal Ünlü Yayın Yönetmeni: Ahmet Aslantürk Dizi Editörü: H. Ahmet Arslantürk Yayın Editörü: Mehmet Şamil Baş Tashih: Ayşenur Muslu Kapak Tasarımı: İç Düzen: Okur Akademi © Metamorfoz Yayıncılık Medya Reklam Organizasyon Matbaacılık Ltd Şti. 2020 © Okur Akademi bir Metamorfoz Yayıncılık Medya Reklam Organizasyon Matbaacılık Ltd Şti. markasıdır. 1. Baskı, İstanbul, Eylül 2020 MEDYA REKLAM ORGANİZASYON MATBAACILIK LTD. ŞTİ. Süleymaniye Mah. Siyavuş Paşa Sok. No: 8 Şirin İş Merkezi K: 3 Süleymaniye / Fatih / İSTANBUL www.metamorfozyayincilik.com info@metamorfozyayincilik.com Tel: +90 212 522 45 05 Gsm: +90 544 522 45 05 www.okurakademi.com bilgi@okurakademi.com Baskı ve Cilt: Erkam Yayın Sanayi ve Ticaret A.Ş. İkitelli O.S.B. Mah. Atatürk Bulvarı Haseyad 1. Kısım No: 60/3 C /İstanbul Tel: 0212 671 07 00 Matbaa Sertifika No: 19891 ...aydınlanmak için www.facebook.com/okurakademi www.twitter.com/okurakademi www.instagram.com/okur.akademi Bu kitabın yayım hakları saklıdır. Yayıncıdan izin alınmadan kısmen veya tamamen çoğaltılamaz veya yayınlanamaz. 602 Y ENİ DİNİ HAREKETLER ANSİKLOPEDİSİ toplantı türü 1999 yılından bu yana gerçekleştirilen, tüm kültür, din ve ırklardan 12 ila 30 yaş aralığındaki gençleri bir araya getirmeyi hedefleyen “Büyük Toplantılar” (Grands Rassemblements) adlı etkinlikleridir. Bu etkinliğe katılan gençler, on gün boyunca deneyimlerini paylaşarak birlikte yaratmak ve yaşamak istedikleri gelecek üzerine düşünmektedirler. Bir süre harekete üye olup daha sonra ayrılanların, Yaşama Davet’e yönelttikleri çeşitli eleştirilerden bahsedilebilir. Hıristiyanlığın Kutsal Kitabından çok fazla bahsedilmemesi ve okunmaması, dua ve şükran uygulamalarının Trubert’in adına yapılması, hastalıkları Tanrı’nın değil de Trubert’in iyileştirdiği düşüncesi ve Trubert’in bir peygambermiş gibi davranması bunların başında gelmektedir. Aslında Yaşama Davet hakkında şikâyet olarak dile getirilen hususların pek çok yeni dinî harekette görmek mümkündür. Zira kurucu liderin sözde tanrısal güçlerle teçhiz edildiği, dolayısıyla insanları gerek fiziken ve gerekse mental olarak tedavi edebilme gücüne sahip olduğu yönündeki iddialarının, takipçileri tarafından koşulsuz kabul edildiği bir hayli dinî hareket mevcuttur. Fiat Lux harekinde, Erika Bertschinger’in tanrısal şifa gücüne sahip olduğuna inandıkları için hastaneye gitmek yerine Erika’da duaya giden pek çok hastanın ölmesi, en tipik örneklerdendir. Yaşama Davet’in Fiat Lux’den farkının bilhassa sağlıklı hayat için katı vejetaryenliği ve buna bağlı olarak çiğ gıdaları tercih etmeleri, cinsel perhize özenle riayet etmeleri, alkol, nikotin gibi zararlı maddelerden de uzak durmaları gibi katı tutum ve yasaklar barındırmaması olduğu söylenebilir. Çağdaşı hareketler, sınırsız hedonizmi, eğlenceyi teşvik ederken, her türlü kısıtlama ve baskıları kaldırmaya çalışırken Fiat Lux’ün bu katı yasakçı tutumu, zevkine ve eğlencesine düşkün olan Batı insanında fazla rağbet bulmamıştır. Kanaatimizce onun boşluğunu daha çağdaş ve ılımlı bir tavır geliştiren Yaşama Davet doldurmuş ve bu hareket dünyada yayılma fırsatı yakalamıştır. Kaynaklar Web Sitesi: www.invitation-a-la-vie.org; www.ivi-international.org Introvigne, Massimo. “Invitation A La Vie”. Encyclopedia of New Religious Movements. Ed. Peter B. Clarke. 311-312. London and New York: Routledge, 2006; https://www. invitationalavie.org/en/; https://vigi-sectes.org/invitationa-la-vie-intense/; http://www.ivi-ev.de/home.html; http:// yvonnetrubert.com/ ALİ RAFET ÖZKAN RAHİME ZAMBUR YAŞAYAN SÖZ KİLİSESİ Yaşayan Söz Kilisesi (Church of Living Word), Hıristiyan geleneği içerisinde ortaya çıkmış bir gruptur. Hareket, Amerika’nın Kaliforniya eyaletinde John Robert Stevens (1919-1983) önderliğinde kurulmuştur. Ayrıca The Living World Fellowship ya da The Walk ismi ile de bilinir. Bu grupla aynı ismi taşıyan birkaç kilise daha bulunmaktadır. Zaman zaman bu kiliselerin birbirleriyle karıştırıldığı anlaşılmaktadır. Hareketin kurucusu John Robert Stevens, 1919 yılında Iowa’da doğmuştur. Çocukluğunun büyük bir kısmını Tanrı’yı aramakla geçirdiği ifade edilmektedir. Ebeveynleriyle beraber, Aimee Semle McPherson (18901944) tarafından kurulan ünlü Angelus Tapınağı’ndaki eğitimlere katılmış ve buradaki eğitimini 1993 baharında henüz 13 yaşında iken tamamlamıştır. Bu sırada ailesi Iowa’ya geri dönmüş, kendisi ise rahip olan babası ile beraber kalmıştır. Babası, Christian Tabernacle kilisesini kurmuş, Stevens ise çocuklara Kutsal Kitap’ı öğretip babasının vaazlarını hazırlamada ona yardımcı olmuştur. 14 yaşında iken İsa’ya olan bağlılığını açıklamak üzere Hıristiyan Olmak’ı yazmıştır. 9 Eylül 1937’de henüz 18 yaşında iken Illinois’de köken olarak Pentekostal olan Tanrı’nın Meclisleri (Assemblies of God) hareketi bünyesindeki Full Gospel Tapınağı’nda İsa’nın mesajını yaymak ile görevlendirilmiştir. Stevens, 1940’lı yılların başında Ohio Dayton YENİ DİNİ HAREKETLER ANSİKLOPEDİSİ Üniversitesi’ne kaydolmuş, akabinde haftalık olarak radyo yayını yaparak, Dayton Misyoner İncil Enstitüsü’nde dersler vermiştir. Birkaç yıl süren evanjelist çalışmalardan sonra California Tanrı Meclisi Kilisesi’nin papazı olarak atanmıştır. Burada papazlık görevini yerine getirirken bir vizyon yaşadığını iddia etmiştir. Bu vizyondan sonra kendi öğretilerini yaymaya ve öğretmeye başlaması üzerine Tanrı’nın Meclisleri hareketi yetkilileri tarafından papazlıktan çıkarılmış ve aforoz edilmiştir. Haziran 1951’de Kaliforniya’da Grace Şapeli’ni kurmuştur. 1960’larda Grace Şapeli’nde, bir kilisenin hizmetinde nasıl bulunulacağı ve Kutsal Ruh’un verdiği armağanlarda nasıl yaşamak gerektiğine dair dersler vermiştir ve bu dersler 20 yıl boyunca devam etmiştir. 1968’de kilisenin yayınevi olan “Living Word” kurulmuştur. 1970’lerin başına kadar topluluğa yoğun bir genç üye katılımının olduğu, üye sayısının artmasına bağlı olarak farklı bölgelerde 50 kadar yeni kilisenin açıldığı ve çok sayıda papazın görevlendirildiği ifade edilir. Stevens, 4 Haziran 1983’te Los Angeles’ta ölmüştür. Kendi mesajlarını sistematik olarak kasetlere kaydedip yaymıştır ve bu yüzden “kaset vaizi” olarak da bilinir. Ayrıca The First Principles ve Sparks from the Altar adında kitapları bulunmaktadır. Stevens’ın, kilisesinin temellerini attığı 1950’li yıllarda ‘Son Yağmur’ adlı bir hareketin onun dikkatini çektiği belirtilir. Çünkü kendi öğretileri ile bu hareket arasında Kutsal Ruh’un armağanları ve ruhta şarkı söyleme gibi konularda benzerlikler görüyordu. Ancak birkaç yıl içerisinde Son Yağmur hareketi dağılmış ve bu gurubun önde gelen liderleri yollarına farklı şekillerde devam etmiştir. Aradaki benzerlikler sebebi ile Stevens’ın, bu hareketin lideri olduğu yanılgısı günümüzde de devam etmektedir. Stevens 1983’te vefat edince kiliselerin başına geçen eşi Marilyn, bir yıl sonra Gary Hargrave ile evlenmiş, bu ikili uzun yıllar hareketi beraber yönetmişlerdir. Marilyn  603 2005’te ölünce liderlik tamamen Hargrave’e kalmıştır. Harekete öncülük eden Hargrave’nin ismi seks skandallarına karışınca 2018’de yönetim kurulu tarafından istifası istenmiştir. Hargrave istifa etmesine rağmen bu harekete bağlı olan birçok kilise ve kuruluş Yaşayan Söz Kilisesi ile bağlarını kopardıklarını ilan etmiştir. Kilisedeki pek çok isim, pedofili ve cinsel istismar suçlamasıyla mahkemeye çıkarılmıştır. 2019 yılında hareketin resmî web sitesi olan www.thelivingword.org kapatılmıştır. Kaliforniya’da bu harekete ait iki önemli kuruluş olan Shiloh Kilisesi ve Shiloh Üniversitesi hâlen varlığını devam ettirmektedir. Ancak iki kuruluşun yöneticileri de Yaşayan Söz Kilisesi hareketinden ayrıldıklarını ilan etmiştir. Yayınevleri hâlen internet üzerinden kitap ve cd satımına devam etmesine rağmen artık bu hareketin dağıldığını söylemek mümkündür. Yaşayan Söz Kilisesi, milleniarist (Binyılcı) bir harekettir. Otuz ilkeden oluşan temel inanç yasaları vardır. İnanç beyanı insanlığın yolunu kaybetmesi, İsa Mesih’in kurtuluş kefareti, vizyon yaşadıktan sonra su vaftizi ve inananlar için Kutsal Ruh tarafından kutsal bir yürüyüş olan yaşam inanç esaslarının başında yer alır. Temelde Hıristiyan bir organizasyon olmalarına rağmen Yahudi bayramlarını kutlamaları, ayrıca ortaya çıktığı dönemde Amerika’da esen hippi rüzgârı hareketi bir kült hâline getirmiştir. Hareketin kurucusu Stevens, takipçileri tarafından “Papa John”, “Tanrı’nın Adamı” ve “Kapı Açıcı Havari” olarak görülmüştür. Stevens, kendisinin Kutsal Ruh’u deneyimlemesini gibi yeryüzünde de inanların bunu deneyimleyip birer manevi oğul hâline gelebileceğini iddia etmiştir. Yaşayan Söz Kilisesi, bir dönem Amerika’nın Kaliforniya, Colorado, Maryland, Hawai, Oregon eyaletleri ile Brezilya, Meksika gibi ülkelerde etkili olmuştur. Hareket büyük oranda dağıldığı için günümüzde ne kadar üyesinin bulunduğu bilinmemektedir. 604 Y ENİ DİNİ HAREKETLER ANSİKLOPEDİSİ Kaynaklar Chryssides, George. “Church of the Living Word”. Encyclopedia of New Religious Movements. ed. Peter B. Clarke. 129-131. London, New York: Routledge, 2006; Marzoni, Andrew. “Breaking Away from a Boomer Christian Cult”. The Baffler. 05 Mart 2019. Erişim 14 Mayıs 2020. https://thebaffler.com/salvos/i-saw-satanmarzoni; Stevens, John Robert. The First Principles. The Living Word Publications, 1999; John Robert Stevens. “John Robert Stevens”. Erişim 14 Mayıs 2020. https://johnrobertstevens.com/. RAMAZAN TURGUT YEDİNCİ GÜN ADVENTİSTLERİ Yedinci Gün Adventistleri (Seventh Day Adventists), XIX. yüzyılın ikinci yarısında Amerika’da Babtistler, Metodistler ve diğer Protestan gruplar arasında ortaya çıkan bir dinî harekettir. Hareketin isminde yer alan Advent kelimesi, Latince Adventustustan gelmekte, “varış” ve “dönüş” gibi anlamlar taşımaktadır. Terim olarak advent, “İsa Mesih’in adaleti tesis etmek ve bin yıllık (millenial) tanrısal krallığı başlatmak için yeryüzüne dönüşünü” ifade etmektedir. Advent hareketi, Baptist vaiz William Miller (1782-1849) tarafından başlatılmıştır. Miller, herhangi bir dinî eğitim almamış, kilise tarihi okumamış ve en önemlisi de Hıristiyanlığın dili olarak görülen Latince’yi hiç öğrenmemiştir. Bununla birlikte Hıristiyanlığı benimseyen Miller’ın iki sene süren Kutsal Kitap incelemeleri esnasında dikkatini bilhassa Daniel ve Vahiy kitaplarının eskatolojik bilgileri çekmiştir. Miller, İncil’i kullanarak Mesih’in geliş tarihini hesaplayabildiğini ileri sürmüş ve 21 Mart 1843 ile 21 Mart 1844 tarihleri arasında İsa’nın döneceği iddiasına pek çok kişiyi inandırmayı başarmıştır. Zira Miller, Mesih’in bu tarih aralığında geri geleceğine dair toplam 15 kanıt ortaya koymuştur. Miller’in kehaneti gerçekleşmeyince büyük hayal kırıklığı yaşanmıştır. Bunun üzerine H. Edson (1806–82), 1844’ü Mesih’in cennetteki hizmetinin başlangıcı olarak düşünmeyi teklif etmiş ve burada yaşayanlar ile ölüler hakkında bir “soruşturma yargısı” başlatmıştır. 1845 yılında, New York Albany’deki bir kongrede Miller taraftarları, Milenyum Advent Derneği’ni kurmuş ve dini dogmalar geliştirmiştir. Hareketin doktrinlerinin merkezinde Mesih’in ikinci gelişinin yakında gerçekleşeceği yer almıştır. Dünyanın ateşle yok edileceği ama inananlar için yeni bir dünya yaratılacağı, ikinci gelişin doğruların dirilişi ile birlikte olacağı ve Mesih’in bin yıllık saltanatından sonra günahkârların da dirileceği, yine bu doğrultuda benimsenen inançlar arasındadır. Gerek kehanetler konusunda yaşanan hayal kırıklıkları gerekse dogmatik hususlardaki ortaya çıkan tartışmalar, Adventist hareketin farklı gruplara ayrılmasıyla sonuçlanmıştır. Yedinci Gün Adventistleri de bu süreçte ortaya çıkan yeni gruplardan birisi olmuştur. Yedinci Gün Adventizmi’nin temeli, Ellen Harmon (1827-1915)’un gördüğü vizyonlara dayanmaktadır. Miller’in takipçilerinden biri olan Harmon, gördüğü vizyonlara bağlı olarak farklı görüşlerle ortaya çıkınca onunla yollarını ayırmıştır. Harmon, daha sonra Adventistlerin öncü isimlerinden biri kabul edilen James White ile evlenmiş ve Ellen White ismini almıştır. Bu ikilinin kurucuları arasında yer aldığı hareketin ismi ilerleyen zamanlarda “Yedinci Gün Adventistleri” olarak değiştirilmiş, Ellen White ise kendisini “Tanrı tarafından seçilmiş peygamber” ilan ederek liderliği üstlenmiştir. Böylece White 1863 yılında 3500 kişi ile birlikte, günümüzdeki en büyük ve aktif misyoner gruplarından birini kurmayı başarmıştır. Diğer Protestan gruplar gibi, Kutsal Kitabı hata içermeyen tek otorite olarak kabul eden Yedinci Gün Adventistleri’nin resmî bir inanç esasları bulunmamaktadır. Bununla birlikte inançlarının temellerini ortaya koyan teolojik çalışmaların belli bir dereceye kadar böyle bir işlev üstlendiği söylenebilir. Bu bağlamda, 18 numaralı doktrin, hareketin inançları ile ilgili bilgiler sunmaktadır. Bu