Nano1

Elektro üretim yöntemiyle elde edilen nano liflerin özelliklerine etki eden faktörler Yrd. Doç. Dr. Filiz ALTAY Gıda Mühendisliği Bölümü, Kimya-Metalurji Fakültesi İstanbul Teknik Üniversitesi, Ayazağa Yerleşkesi lokumcu@itu.edu.tr 1.Özet Nanoteknoloji elektronik, bilgisayar, tıp, eczacılık ve mühendislik gibi birçok alanda uygulaması olan ve çığır açan bir teknolojidir. Elektro üretim yöntemiyle nanolif eldesi ve bunları etkileyen faktörler, nanoliflerin değişik alanlarda değişik amaçlar için uygulamaya müsait olması nedeniyle özellikle ilgi çekmektedir. Nanolifler kendine has özellikleri nedeniyle tıp, eczacılık, biyomühendislik ve tekstil alanlarında başarıyla kullanılmaktadır. Nanoliflerin kullanımlarını belirleyen özellikleri, elektro üretim yöntemi sırasındaki koşullara bağlıdır. Bunlar arasında besleme çözeltisinin viskozitesi, debisi, uygulanan voltajın değeri ve elektriksel alanın büyüklüğü gibi faktörler bulunmaktadır. Bu faktörlerin anlaşılması ve matematiksel olarak modellenerek ifade edilmesi, nanoliflerin istenilen özelliklerde elde edilmesini sağlayacaktır. Bu nedenle elektro üretim yöntemiyle elde edilen nanoliflerin özelliklerine etki eden faktörler ve bu faktörlere ait çalışma parametreleri derlenerek, özetlenmiştir. Abstract Nanotechnology is the revolutionary technology that can be applied to many disciplines including electronic, computer, medicine, pharmaceutical and engineering. Factors affecting on properties of nanofibers fabricated by electrospinning have especially been favored due to fact that electrospun nanofibers are used readily in many areas with different objectives including medicine, drug, bioengineering and textile. The properties of nanofibers dictating where and how they are used depend on the conditions including viscosity and volumetric flow rate of the feed, the value of voltage and electric field during electrospinning process. The understanding and modeling of the affecting factors on electrospinning process may give the opportunity to tailor nanofibers with desirable properties for specific applications. Therefore, the effects of the factors and the working parameters of these factors on the properties of electrospun nanofibers are compiled from various studies and presented. 2. Giriş Nano ön eki, boyut olarak 10-9 mertebesindeki büyüklükleri ifade etmektedir (MORARU ve ark., 2003). Nano kelimesi Yunanca cüce anlamına gelmektedir (MORRIS, 2008). Nanoteknoloji maddeler üzerinde 100 nanometre ölçeğinden küçük boyutlarda gerçekleştirilen işleme, ölçüm, tasarım, modelleme ve düzenleme gibi çalışmalarla maddeye atom ve molekül seviyesinde gelişmiş veya tamamen yeni fiziksel, kimyasal ve biyolojik özellikler kazandırmayı hedefleyen yeni ve hızla gelişen bir bilim ve teknoloji alanıdır (TARHAN ve ark., 2010). Nano yapılar, yaklaşık 10-100 atomluk sistemleri kapsamaktadır. Nano düzeyde, maddeler bilinen özelliklerinden farklı olarak yeni ve değişik fonksiyonel özellikler göstermektedir (TARVER, 2006). Bu değişik fonksiyonel özellikleri nedeniyle nanomaddeler, çok çeşitli alanlarda farklı uygulamalar için kullanılmaktadır. Elektro üretim (electrospinning) nano veya mikro düzeyde lif üretimi için kullanılan basit ve etkin bir tekniktir. Elektro üretim yöntemiyle elde edilen liflerin yüzey alanı ile lif uzunluğu/çap oranı (aspect ratio) büyük; liflerin rastgele bir araya gelmesinden dolayı porozite değerleri yüksektir. Nanolifler, bu özellikleri nedeniyle tıp, ilaç ve tekstil alanlarında sırasıyla yara kapatıcı olarak, ilaç taşınımında ve salınımında ve koruyucu giysi yapımında başarıyla kullanılmaktadır. Bunlara ilave olarak filtrasyon işlemlerinde, sensör yapımında kullanımları umut vericidir (LU ve diğ., 2006). Elektro üretim, 1930’lu yıllarda geliştirilen ve birçok alanda değişik uygulamalar için nano düzeyde lifli yapı oluşturmada kullanılan bir işlemdir. Elektro üretim cihazı, genel olarak Şekil 1’de görüldüğü üzere yüksek voltaj güç kaynağı, besleme ünitesi ve topraklanmış bir toplayıcıdan oluşmaktadır. Besleme çözeltisi, bir pompa ile besleme ucuna gönderilir. Besleme ucuna bağlı olan bir yüksek voltajlı güç kaynağı ile elektrik alan oluşturulur. Uygulanan voltaj arttıkça, elektriksel kuvvetler, besleme ucundaki çözeltinin viskoelastik kuvvetlerini yenmektedir. Kritik bir voltajdan sonra, besleme ucunda bir fıskiye (jet) oluşumu gözlenir. Fıskiye oluşturan çözelti, elektriksel alanda yayılarak çok küçük çaplı lifler şeklinde toplama plakasında rastgele bir şekilde birikir. Çözeltideki çözgen, liflerin plakada toplanmasından önce veya sonra buharlaşmaktadır. Elde edilen liflerin kalınlığı mikrometre ile nanometre arasında değişmektedir (SAMATHAM ve KIM, 2006). Şekil 1. Basit bir elektro üretim düzeneği (SAMATHAM ve KIM, 2006). Elektro üretim yöntemiyle nanolif eldesini etkileyen faktörler arasında nanolif elde edilecek polimerin cinsi, iletkenliği ve dielektrik özellikleri, kullanılan çözgen veya çözgenler, besleme çözeltisinin viskozitesi, besleme ünitesi ve toplayıcı arasındaki mesafe, besleme hızı (debisi), kullanılan gerilim bulunmaktadır (YANG ve diğ., 2008). Elektro üretim yöntemiyle nanolif eldesi ve bunu etkileyen faktörler için literatürdeki çalışma sayısı nispeten azdır. Özellikle gıda alanında karbonhidrat ve proteinlerden veya bunların karışımlarından nanolif eldesi ile ilgili çalışmalar oldukça sınırlıdır. 3. Elektro üretim yöntemi ile nanolif eldesi Elektro üretim işleminde yeteri kadar yüksek bir elektriksel alanda elektrostatik kuvvetler, yüzey gerilimini yenerek polimer çözeltisinin kapiler borudan ince bir jet halinde ayrılmasına neden olur. Oluşan bu elektriksel jet, uzayarak ve kıvrılarak sürekli bir lif halinde elde edilebilir. Elektro üretim yöntemiyle nanolif elde edilebilmesi için elektrik alanından kaynaklanan elektrostatik kuvvet ile yükler arasındaki Coulomb kuvveti, yüzey gerilimi ve viskoelastik kuvvetin yenilmesinde anahtar kuvvetlerdir (YANG ve diğ.,, 2007). Elektro üretim yönteminde, polimer uygun bir çözücüde çözülür veya ısı ile eritilir, ucunda küçük bir delik bulunan cam bir pipetin veya şırınganın içine yerleştirilir. Daha sonra polimer çözeltisi/eriyiği ile pipetin açık ucunun karsısındaki bir toplayıcı levha arasına 50 kV’a kadar gerilim uygulanır. Besleyici ünitedeki iğnenin ucunda asılı durumda duran polimer damlası kritik bir voltaj değerine kadar, yüzey geriliminin uyguladığı kuvvetlerden dolayı, küresel bir biçimde bulunur. Uygulanan potansiyel fark bir eşik değerine ulaştığı anda, elektrostatik kuvvetler yüzey gerilimi kuvvetlerine eşitlenir. Bu noktada polimer damlası şekil değiştirerek koni biçimini alır. Bu koniye Taylor konisi denir (YARIN ve diğ., 2001). Polimer damlası Taylor konisi halini aldıktan sonra voltajdaki çok küçük bir artışla birlikte koni ucundan bir fıskiye (jet) şeklinde fışkırır. Oluşan fıskiye, elektrik alandaki birbirine ters etkiyen kuvvetler nedeniyle karasız hale gelebilir. Yüzey gerilimi kuvveti, fıskiyeyi stabilize edip yüzeyi küçültürken, elektriksel yükler arasındaki itici kuvvet fıskiyeyi kararsız hale getirir ve yüzeyi arttırır. Oluşabilecek kararsızlıklardan biri Whipping kararsızlığı (bending instability) veya kıvrılma/bükülme kararsızlığıdır. Elektrik alanda hızla kıvrılan fıskiye gerilerek çok küçük çaplı lifler oluşturur. Başlangıçta tek olan fıskiye, daha küçük filamentlere (iplik) ayrılarak, nano çaplı liflerin oluşmasına neden olmaktadır (HEIKKILA ve diğ., 2007). Fıskiye yüzeyinde elektriksel yük dağılımına göre oluşabilecek üç kararsızlık hali daha bulunmaktadır. Bu kararsızlık halleri; (i) Uygulanan elektriksel alan ve yüzey yük yoğunluğu belli bir eşik değerinin üzerinde iken gerçekleşen klasik Rayleigh kararsızlığı (eksenel simetrik karasızlık), (ii) Elektriksel alan büyük olduğunda gerçekleşen ikinci bir eksenel simetrik kararsızlık, (iii) Maddedeki dipolar bileşenin elektriksel yük dağılımındaki değişkenliğe bağlı olarak gerçekleşen eksenel simetrik olmayan kararsızlık olarak belirtilmektedir. Bütün bu kararsızlıklar, matematiksel olarak modellenebilir ve istenen şekilde lif eldesi için işlem parametrelerine karar verilmesi için kullanılabilir. Matematiksel modelleme, elektriksel alan, yüzeydeki elektriksel yük dağılımı, yüzey gerilimi ve çözeltinin reolojik özellikleri ile ilgili bilgi ve parametrelerin kütlenin ve elektriksel yükün korunumları, momentum eşitliği ve elektriksel alan denklemlerinde yerlerine konularak yapılabilir (SHIN ve diğ., 2001). Fıskiyenin düzensiz kıvrılma hareketi yüzünden, lifler toplama plakasında rastgele bir şekilde toplanmaktadır. Liflerin toplayıcı plakada düzenli bir şekilde toplanması için dönen bir plaka veya paralel iki elektrot kullanımı düşünülebilir. Liflerin plaka üzerinde toplanma şekli ve tek biçimde olmaları, elektro üretim işleminin parametreleri ile yakından ilişkilidir (HEIKKILA ve diğ., 2007). 4. Elektro üretim yöntemi ile nanolif eldesini etkileyen faktörler Elektro üretim yöntemiyle elde edilen nanoliflerin morfolojik özelliklerine etki eden faktörler üç grupta toplanabilir: çözelti özellikleri, işlem koşulları ve çevresel faktörler (ortam havasının nemi ve sıcaklığı) (YANG ve diğ., 2007). 4.1. Besleme çözeltisinin debisi Yapılan bir çalışmada elektro üretim cihazına çok düşük debiyle besleme yapıldığında elde edilen liflerin çaplarının küçük olduğu bildirilmiştir. Polietilen oksit (PEO) ile yapılan bir çalışmada da lif çapının besleme debisi ile doğru orantılı olduğu belirlenmiştir. Aynı çalışmada lif çapının besleme çözeltisinin debisi ile ayarlanamayacağı, önemli olan parametrenin birim kütle için uygulanan elektriksel kuvvet olduğu ifade edilmiştir (YANG ve diğ., 2007). 4.2. Gerilim Elektro üretim cihazında uygulanan gerilim, fıskiye oluşumunu ve Taylor konisini dolayısıyla elde edilen nanoliflerin çaplarını ve tekdüze olup olmadıklarını etkilemektedir (YANG ve diğ., 2005). Jelatin/sodyum aljinat/su içeren sistemlerle yapılan bir çalışmada elektro üretim işlemi 8-9 kV arasında uygulandığında elde edilen nanoliflerin morfolojisinin istenilen şekilde olduğu bildirilmiştir. Aynı çalışmada ağırlıkça %1 sodyum aljinat içeren karışımlardan elde edilen nanoliflerin ortalama çapının, artan gerilimle azaldığı ifade edilmiştir. Bunun nedeni olarak da artan voltajla çekme kuvvetinin artması olarak belirtilmiştir (MOON ve FARRIS, 2009). Yine de nanolif çapı ve gerilim arasındaki ilişki her zaman bu kadar net olmayabilir. 4.3. Elektriksel alan Besleme çözeltisi ile toplayıcı plaka arasındaki mesafe, uygulanan gerilime de bağlı olarak, elektriksel alanı belirlemektedir. Elektro üretim işleminde fıskiye oluşumunu kontrol etmek için iki yol bulunmaktadır. Birincisi çözeltiyi kontrol etmek, ikincisi ise elektrik alanı kontrol etmektir. Elektriksel alanı kontrol etmek için ikincil bir iletken elektrod kullanılmaktadır. Bu şekilde elektriksel alanın şekli değiştirilebilmektedir. İstenilen elektriksel alan oluşturulduğu zaman besleme çözeltisinden oluşan fıskiyenin şekli, buna bağlı olarak elde edilen nanoliflerin morfolojisi de kontrol edilmiş olmaktadır. Yapılan bir çalışmada elde edilen nanoliflerin çapının, besleme çözeltisinin elektriksel alana girdiği yer ile elektriksel alanı değiştirmek için eklenen elektrod arasındaki mesafeyle ve elektrodun şekliyle çok değişmediği belirlenmiştir (YANG ve diğ., 2009a). Elektriksel alan, yerçekiminden de etkilenmektedir. Elektro üretim yatay ve düşey olmak üzere iki şekilde uygulanabilmektedir. Düşey uygulanan elektro üretim de yukarıdan aşağıya (saft tipi, shaft type) veya aşağıdan yukarıya (zıt tip, converse type) olabilmektedir. Bu uygulamalar arasındaki tek fark, elektriksel alana yerçekiminin etkisinin farklı olmasıdır. Şaft tipi ile yapılan bir çalışmada yerçekimi kuvveti, elektriksel alanın etkisini güçlendirerek lifin uzamasına yardımcı olduğu için en ince nanolif eldesi sağlanmıştır. Ancak bu durumda lif çaplarının çok değişkenlik gösterdiği belirlenmiştir. Zıt tipli düşey elektro üretim cihazıyla elde edilen nanoliflerin çapı büyük olmakla beraber çap dağılım aralığı dardır. Başka bir deyişle elde edilen nanoliflerin çapları birbirine yakındır. Yatay elektro üretim cihazında ise diğer iki tipin arasında nanolif eldesi mümkün olmuştur. Bu sonuçlara göre istenilen özellikte nanolif eldesi için elektro üretim cihazının şeklinin ayarlanabileceği belirtilmiştir (YANG ve diğ., 2009b). 4.4. Diğer faktörler Elektro üretim yöntemiyle nanolif eldesinde elektro üretim cihazıyla ilgili parametreler cihazla sınırlanmaktadır. Ancak kullanılan materyalle ilgili özellikler materyalin kendisiyle ilgili olduğu için bunların sınıflandırılması ve modellenmesi için daha çok çalışmaya ihtiyaç duyulmaktadır. Aşağıda elektro üretimde kullanılan materyallerle ilgili birkaç çalışmadan sonuçlar verilmiştir. Sodyum aljinat/PEO çözeltileri ile yapılan bir çalışmada, iletkenlik arttıkça lif çaplarının küçüldüğü bildirilmiştir. Buna karşın iletkenlik azaldıkça, pürüzsüz lif eldesi azalmaktadır (LU ve diğ., 2006). Aynı çalışmada başka bir biyopolimer olan kitosan (chitosan) da incelenmiştir. Kitosanın sulu çözeltisi, yüksek elektriksel iletkenliğe sahip bir polielektrolittir. Kitosan zincirlerindeki polikatyonlar arasındaki kuvvetli itici güç, lif eldesi için gerekli olan zincir etkileşimi engellediği için elektro üretime uygun değildir. PEO veya polivinilalkol (PVA) ile karıştırılırsa, polikatyonik kitosan molekülleri arasındaki itici güç bir miktar azaltılarak elektro üretime uygun hale getirilebilir. Polielektrolit ile iyonik olmayan bir polimer arasında kurulacak hidrojen köprüsünün, nanolif üretimine olanak sağlayabileceği bildirilmiştir (LU ve diğ., 2006). Başka bir çalışmada bir biyopolimer olan aljinattan nanolif eldesi incelenmiştir. Aljinatın çok düşük konsantrasyonlarda jelleşme özelliğinden dolayı, elektro üretim cihazına beslenen çözeltisi düşük konsantrasyonlu olmak zorundadır. Besleme çözeltisi düşük konsantrasyonlu olduğunda nanolif eldesi için yeterli malzeme olmamaktadır. Konsantrasyon arttırıldığında viskozite o kadar artmaktadır ki, elektriksel alana pompalama yapılamamaktadır. Bu nedenle aljinat çözeltisine, elektro üretim işlemine yardımcı olması için başka bir biyopolimer, PEO, ilave edilmiştir. PEO iyonik olmayan suda çözünebilir doğal bir polimerdir. PEO hidrojen bağları ile aljinat molekülüne bağlanmakta ve viskozitesini düşürmektedir (BHATTARAI ve diğ., 2006). Jelatin, elektro üretim yöntemiyle nanolif elde edilen başka bir biyopolimerdir. Jelatinle nanolif eldesinde karşılaşılan sorun, yüksek sıcaklıkta hazırlanan jelatin çözeltisinin elektro üretim işlem sıcaklığında (oda sıcaklığı), soğuyarak neredeyse katı bir hale gelmesidir. Bu nedenle jelatin çözeltisi aljinat ve PEO ile birlikte hazırlanmıştır. Bu karışım oda sıcaklığında akışkan halde olduğundan elektro üretim yöntemiyle başarılı bir şekilde nanolif elde edildiği belirtilmiştir (MOON ve FARRIS, 2009). Elektro üretim işlemi ile nanolif eldesi kolay olmasına rağmen materyalle ilgili parametrelerle işlem parametrelerinin etkilerinin bilinmesinin önemli olduğu düşünülmektedir. Elektro üretim yönteminde her bir materyale özgü parametre veya sorun olabileceği için, Tablo 1’de genel olarak işlem parametreleri verilmiştir. Tablo 1’de verilen materyaller için uygulanan gerilimin en fazla 30 kV, genel olarak 15 kV olduğu görülmektedir. Çözeltilerin besleme debisi 0,2 ile 1,0 ml/saat aralığında değişmektedir. Toplayıcı plaka uzaklığının 15-20 cm aralığında olduğu görülmektedir. Bu değerler elektro üretimde sıklıkla kullanılan aralıklardır. Literatürde bu parametreler dışında elektro üretim işlemiyle nanolif eldesinde etkili olan viskozite ve elektriksel iletkenlik için belirli bir aralık bilgisine rastlanmamıştır. Bunun nedeni, bu parametrelerin etkili olmakla birlikte materyalden materyale ve bileşime göre değişiklik göstermesi olabilir. Tablo 1. Elektro üretim ile elde edilen nanolifler ve işlem koşulları Materyal Kullanılan gerilim (kV) Besleme debisi (ml/saat) Toplayıcı plaka uzaklığı (cm) Sodyum aljinat/PEO sulu çözeltileri (LU ve diğ., 2006) 15 0,5 20 Jelatin/sodyum aljinat/su (MOON ve FARRIS, 2009) 8-15 - 12 (yatay tip) Poliviniliden florür/N, N-dimetilformamid çözeltisi (YANG ve diğ., 2008) 14,5-19 1,0 15 Sodyum aljinat/PEO sulu çözeltileri (YANG ve diğ., 2007) 15 0,5 20 PEO (MOON ve FARRIS, 2009) 0-30 0,2 20 Polivinilidenflorür (YANG ve diğ., 2009b) 10-20 1,0 15 Sodyum aljinat/PEO sulu çözeltileri (BHATTARAI ve diğ., 2006) 10-15 - 17-20 5. Sonuçlar Elektro üretimle nanolif eldesinde çok sayıda faktör bulunmakta ve bu faktörlerin etkileri ve etki dereceleri kullanılan materyale göre değişmektedir. Yine de uygulanan gerilime bağlı olan elektriksel alan, Taylor konisi ve fıskiye oluşumu ile elde edilen nanoliflerin morfolojisini önemli derecede etkilediği için en önemli faktör olarak düşünülebilir. Bunun yanında materyallere ait parametrelerin nanolif morfolojisine ve verimine etkilerinin belirlenmesi için daha çok çalışmaya ihtiyaç durulmaktadır. Günümüzde 30 kadar polimerden elektro üretim yöntemiyle nanolif elde edilmesine (SHIN ve diğ., 2001) rağmen, sınırlı sayıda biyopolimerden gıdalarda kullanılabilecek nanolif elde edilebildiği belirlenmiştir. Bu durum öncelikli olarak biyopolimerlerin ve biyopolimer sistemlerinin karmaşık yapısından kaynaklanmaktadır. Gıda bazlı karbonhidrat veya protein yapıdaki biyopolimerlerin veya bunların karışımlarının elektro üretimle nanolif eldesinde kullanılması için yapılan çalışmalar arttıkça, nanoteknolojinin gıda alanında uygulamaları da artacaktır. 6. Kaynaklar BHATTARAI, N., LI, Z., EDMONDSON, D., and ZHANG, M. 2006. Alginate-Based Nanofibrous Scaffolds: Structutal, Mechanical, and Biological Properties. Advanced Materials. 18: 1463-1467. HEIKKILA, P., SÖDERLUND, L., UUSIMAKI, J., KETTUNEN, L., and HARLIN, A. 2007. Exploitation of Electric Field in Controlling Of Nanofiber Spinning Process. Polymer Engineering Science. 47(12): 2065-2074. LU, J., ZHU, Y., GUO, Z., HU, P., and YU, J. 2006. Electrospinning of Sodium Alginate With Poly(Ethylene Oxide). Polymer. 47: 8026-8031. MOON, S. and FARRIS, R.J. 2009. Electrospinning of Heated Gelatin-Sodium Alginate-Water Solutions. Polymer Engineering and Science. 49(8): 1616-1620. MORARU, C.I., PANCHAPAKESAN, C.P., HUANG, Q., TAKHISTOV, P., LIU, S., and KOKINI, J.L. 2003. Nanotechnology: A New Frontier in Food Science. Food Technology. 57(12): 24-29. MORRIS, V.J. 2008. Is Nanotechnology Going To Change The Future Of Food Technology. http://www.foodtech-international.com/papers/nanotechnology.htm. (Erişim tarihi 26 Mayıs 2008). SAMATHAM, R. and KIM, K.J. 2006. Electric Current As A Control Variable in The Electrospinning Process. Polymer Engineering and Science. 46(7): 954-959. SHIN, Y.M., HOHMAN, M.M., BRENNER, M.P., and RUTLEDGE, G.C. 2001. Electrospinning: A Whipping Fluid Jet Generates Submicron Polymer Fibers. Applied Physics Letters. 78(8): 1149-1152. TARHAN, Ö., GÖKMEN, V., ve HARSA, Ş. 2010. Nanoteknolojinin Gıda Bilim Ve Teknolojisi Alanındaki Uygulamaları. Gıda. 35 (3): 219-225. TARVER, T. 2006. Food Nanotechnology. Food Technology. 11: 22-26. YANG, Y., JIA, Z., LI, Q., and GUAN, Z. 2005. Controlling The Electrospinning Process By Jet Current And Taylor Cone. IEEE Conference On Electrical Insulation And Dielectric Phenomena, 16-19 Ekim, S. 453-456. Sheraton Nashville Downtown Hotel, Nashville, Tennesse, USA. YANG, Y., JIA, Z., LIU, J., WANG, L., and GUAN, Z. 2007. Effect Of Solution Rate On Electrospinning. IEEE Conference on Electrical Insulation and Dielectric Phenomena, 14-17 Ekim, s. 615-618. Vancouver BC, Canada. YANG, C., JIA, Z., LIU, J., WANG, K., GUAN, Z., WANG, L., and XU, Z. 2008. The Study On Fabrication Of Insulated Membrane By Electrospinning. IEEE Conference On Electrical Insulation And Dielectric Phenomena, 26-29 Ekim, S. 180-183. Quebec City, Quebec, Canada. YANG, Y., JIA, Z., LI, Q., LIU, J., and GUAN, Z. 2009a. Effect of Stagnation Plane in The Electric Field During The Electrospinning Process. IEEE Transactions On Dielectrics And Electrical Insulation. 16(2): 409-416. YANG, C., JIA, Z., XU, Z., WANG, K., GUAN, Z., and WANG, L. 2009b. Comparisons of Fibers Properties Between Vertical And Horizontal Type Electrospinning Systems. IEEE Conference On Electrical Insulation And Dielectric Phenomena, 18-21 Ekim, S. 204-207. Virginia Beach Resort Hotel And Conference Center, Virginia, USA. YARIN, A.L., KOOMHONGSE, S., and RENEKER, D.H. 2001. Taylor Cone And Jetting From Liquid Droplets in Electrospinning Of Nanofibers. Journal Of Applied Physics. 90(9): 4836-4847.