Examining Psychometric Properties of Self-esteem

‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺪازهﮔﻴﺮي و ارزﺷﻴﺎﺑﻲ آﻣﻮزﺷﻲ‬ ‫ﺳﺎل اول‪ ،‬ﺷﻤﺎرة ‪ ،1‬ﺑﻬﺎر ‪ ،1391‬ﺻﺺ ‪33 -48‬‬ ‫‪Journal of Measurement & Educational Evaluation‬‬ ‫‪Vol. 1, No. 1, Spring 2012‬‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي روانﺳﻨﺠﻲ آزﻣﻮن ﺗﺪاﻋﻲ ﺿﻤﻨﻲ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ‬ ‫‪Examining Psychometric Properties of Self-esteem‬‬ ‫‪Implicit Association Test‬‬ ‫واژﮔﺎن ﻛﻠﻴﺪي‪ :‬آزﻣـﻮن ﺗـﺪاﻋﻲ ﺿـﻤﻨﻲ‪ ،‬ﻋـﺰت ﻧﻔـﺲ ‪Keywords: Implicit association test,‬‬ ‫‪self-esteem, psychometric properties‬‬ ‫ﺿﻤﻨﻲ‪ ،‬وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي روانﺳﻨﺠﻲ‬ ‫* ﻛﺎرﺷﻨﺎس ارﺷﺪ روانﺷﻨﺎﺳﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻬﺸﺘﻲ‬ ‫** اﺳﺘﺎدﻳﺎر ﮔﺮوه روانﺷﻨﺎﺳﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻬﺸﺘﻲ )ﻣﺴﺌﻮل ﻣﻜﺎﺗﺒﺎت‪(mahmood.heidari@gmail.com :‬‬ ‫*** اﺳﺘﺎدﻳﺎر ﮔﺮوه روانﺷﻨﺎﺳﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻬﺸﺘﻲ‬ ‫**** داﻧﺸﺠﻮي دﻛﺘﺮي روانﺷﻨﺎﺳﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻬﺸﺘﻲ‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪90/12/11 :‬‬ ‫‪Abstract: Major aim of current‬‬ ‫‪study is to examine psychometric‬‬ ‫‪properties of self-esteem implicit‬‬ ‫‪association test. Special goals to‬‬ ‫‪examine the test-retest reliability,‬‬ ‫‪internal consistency, convergent‬‬ ‫‪and discriminant validity. Our‬‬ ‫‪population was the students of‬‬ ‫‪Shahid Beheshti University and 300‬‬ ‫‪undergraduate‬‬ ‫‪and‬‬ ‫‪graduate‬‬ ‫‪students were selected through‬‬ ‫‪purposive sampling. Also 50‬‬ ‫‪students from faculty of Education‬‬ ‫‪and psychology were selected in‬‬ ‫‪order to examine test- retest‬‬ ‫‪reliability. Results showed that test‬‬‫‪retest reliability and internal‬‬ ‫‪consistency was 0.52 and 0.63‬‬ ‫‪respectively.‬‬ ‫‪Also‬‬ ‫‪convergent‬‬ ‫‪validity with name-letter test and‬‬ ‫‪discriminant‬‬ ‫‪validity‬‬ ‫‪with‬‬ ‫‪Rosenberg explicit self-esteem both‬‬ ‫‪obtained 0.06. The results of‬‬ ‫‪current study, consistent with‬‬ ‫‪previous research, indicating that‬‬ ‫‪self-esteem IAT has an appropriate‬‬ ‫‪reliability and internal consistency,‬‬ ‫‪impoverished convergent validity‬‬ ‫‪and‬‬ ‫‪acceptable‬‬ ‫‪discriminant‬‬ ‫‪validity. These results can be‬‬ ‫‪interpreted.‬‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش ﻣﻘﺎﻟﻪ‪91/03/27 :‬‬ ‫ﺣﻤﻴﺪ ﻫﺎﺷﻤﻲ ﭘﻮر *‬ ‫دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮد ﺣﻴﺪري **‬ ‫دﻛﺘﺮ ﺟﻠﻴﻞ ﻓﺘﺢ آﺑﺎدي ***‬ ‫ﭘﮕﺎه ﻧﺠﺎت ****‬ ‫ﭼﻜﻴــﺪه‪ :‬ﻫــﺪف اﺻــﻠﻲ ﭘــﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿــﺮ ﺑﺮرﺳــﻲ‬ ‫وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي روان ﺳﻨﺠﻲ آزﻣﻮن ﺗـﺪاﻋﻲ ﺿـﻤﻨﻲ )‪(IAT‬‬ ‫)ﻧﺴﺨﻪ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ( ﺑﻮد‪ .‬اﻫـﺪاف وﻳـﮋه‪ ،‬ﺷـﺎﻣﻞ ﺗﻌﻴـﻴﻦ‬ ‫ﻣﻴﺰان ﭘﺎﻳﺎﻳﻲ ﺑﺎزآزﻣﻮن‪ ،‬ﻫﻤﺴﺎﻧﻲ دروﻧﻲ‪ ،‬رواﻳﻲ ﻫﻤﮕﺮا و‬ ‫رواﻳﻲ اﻓﺘﺮاﻗﻲ‪ ،‬ﺑﻮد‪ .‬ﺟﺎﻣﻌﻪ ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿـﺮ داﻧﺸـﺠﻮﻳﺎن‬ ‫داﻧﺸﮕﺎه ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻬﺸـﺘﻲ ﺑﻮدﻧـﺪ و ‪ 300‬ﻧﻔـﺮ ﺑـﻪ ﺻـﻮرت‬ ‫ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮي ﻫﺪﻓﻤﻨـﺪ از ﺑـﻴﻦ داﻧﺸـﺠﻮﻳﺎن ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳـﻲ و‬ ‫ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ اﻧﺘﺨـﺎب ﺷـﺪﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ﺑـﻪ ﻣﻨﻈـﻮر‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺎﻳﺎﻳﻲ ﺑﺎزآزﻣﻮن ‪ 50‬ﻧﻔﺮ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴـﺮي‬ ‫در دﺳــﺘﺮس از داﻧﺸــﺠﻮﻳﺎن داﻧﺸــﻜﺪه ﻋﻠــﻮم ﺗﺮﺑﻴﺘــﻲ و‬ ‫روانﺷﻨﺎﺳﻲ اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدﻳﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاﺳﺎس ﻳﺎﻓﺘﻪﻫـﺎ‪ ،‬ﭘﺎﻳـﺎﻳﻲ‬ ‫ﺑﺎزآزﻣﻮن و ﻫﻤﺴﺎﻧﻲ دروﻧﻲ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ‪ 0/52‬و ‪ 0/63‬ﺑـﻪ‬ ‫دﺳﺖ آﻣﺪ رواﻳﻲ ﻫﻤﮕﺮا ﺑﺎ آزﻣﻮن ﺣﺮف‪-‬ﻧـﺎم ‪ 0/06‬ﺑـﻪ‬ ‫دﺳﺖ آﻣﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺎ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺘﻐﻴـﺮ ﺟﻨﺴـﻴﺖ اﻓـﺰاﻳﺶ ﻗﺎﺑـﻞ‬ ‫ﺗﻮﺟﻬﻲ در رواﻳﻲ ﻫﻤﮕﺮا دﻳـﺪه ﺷـﺪ )‪ .(0/16‬ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ‬ ‫رواﻳﻲ اﻓﺘﺮاﻗﻲ آزﻣﻮن ﺗﺪاﻋﻲ ﺿﻤﻨﻲ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﻧﺴـﺒﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ روزﻧﺒﺮگ ‪ 0/06‬ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪ‪ .‬ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳـﻦ‬ ‫ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ آزﻣﻮن ﺗﺪاﻋﻲ ﺿـﻤﻨﻲ‬ ‫)ﻧﺴﺨﻪ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ( از ﭘﺎﻳﺎﻳﻲ و ﻫﻤﺴﺎﻧﻲ دروﻧﻲ ﺧـﻮﺑﻲ‬ ‫ﺑﺮﺧﻮدار اﺳﺖ‪ ،‬رواﻳﻲ ﻫﻤﮕـﺮاي ﺿـﻌﻴﻒ وﻟـﻲ رواﻳـﻲ‬ ‫اﻓﺘﺮاﻗﻲ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ دارد‪.‬‬ ‫‪Hamid Hashemipour‬‬ ‫)‪Mahmoud Heidari (Ph.D‬‬ ‫)‪Jalil Fathabadi (Ph.D‬‬ ‫‪Pegah Nejat‬‬ ‫‪34‬‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬ ‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺪازهﮔﻴﺮي و ارزﺷﻴﺎﺑﻲ آﻣﻮزﺷﻲ‬ ‫ﻫﺮﮔﺎه ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﺑﺎ اﺑﺰارﻫﺎي ﺧﻮدﺳﻨﺠﻲ اﻧـﺪازهﮔﻴـﺮي ﺷـﻮد در واﻗـﻊ‪ ،‬ﻋـﺰت ﻧﻔـﺲ‬ ‫ﺻﺮﻳﺢ‪ 2‬ﻧﺎم ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﻧﻜﺘﻪ ﻣﻬﻢ اﻳﻨﺠﺎﺳﺖ ﻛـﻪ اﺑﺰارﻫـﺎي ﺧﻮدﺳـﻨﺠﻲ در ﻋـﻴﻦ‬ ‫ﻗﺎﺑﻠﻴﺖﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ دارﻧﺪ از ﺑﺮﺧﻲ ﻛﺎﺳﺘﻲﻫﺎ رﻧﺞ ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ و ﻗﺎدر ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﻛﻞ واﻗﻌﻴـﺖ را ﺑـﻪ‬ ‫ﻣﺎ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﺎﺳﺘﻲﻫﺎ‪ ،‬ﺗﺎ ﺣﺪودي ﻧﺎﺷﻲ از ﻗﺮار ﮔـﺮﻓﺘﻦ ﺗﺤـﺖ ﺳـﻠﻄﻪ ﭘـﺮدازش‬ ‫ﻫﺸﻴﺎراﻧﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺮدم ﺗﻤﺎﻳﻞ دارﻧﺪ ﻛﻪ اﺣﺴﺎس ﻣﺜﺒﺘﻲ در ﻣﻮرد ﺧﻮدﺷﺎن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷـﻨﺪ و‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮ اوﻗﺎت ﺗﺮﺗﻴﺒﻲ ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﻛﻪ ﺧﻮدﺷﺎن را ﻣﻄﻠﻮب ﻧﺸﺎن دﻫﻨـﺪ‪ .‬ﺑـﻪ اﻳـﻦ ﭘﺪﻳـﺪه اﺛـﺮ‬ ‫ﺑﺎﻻي ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ‪ 3‬ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ اﻓﺮاد دوﺳـﺖ دارﻧـﺪ ﺧـﻮد را از ﻫـﺮ ﺟﻬـﺖ ﺑـﺎﻻي‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪ )ﺑﺎرون‪ .(2006 ،4‬اﻳﻨﻬﺎ ﻣﺴﺎﺋﻠﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺣﻮزه اﻧﺪازهﮔﻴـﺮيﻫـﺎي‬ ‫ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﺧﻮدﺳﻨﺠﻲ و ﺑﻪ ﻃﻮر وﻳﮋه در زﻣﻴﻨﻪ ﺳﻨﺠﺶ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ وﺟﻮد دارد‪.‬‬ ‫ﺑﺮاي ﺣﻞ اﻳﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ و ﻛﺎﻫﺶ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﭘﺮدازش ﻣﻨﻄﻘﻲ و ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑـﻪ ﻣﻄﻠﻮﺑﻴـﺖ‬ ‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،5‬ﺑﺮﺧﻲ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان‪ ،‬ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﺿﻤﻨﻲ‪ ،6‬ﻳﺎ دروغﻧﺎﭘﺬﻳﺮ‪ 7‬را اﺑﺪاع ﻛـﺮدهاﻧـﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺮاي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي اﻳﻦ ﭘﺪﻳﺪه از روشﻫﺎي دﻗﻴـﻖ و ﻣﺘﻨـﻮﻋﻲ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨـﺪ اﻧـﺪازهﮔﻴـﺮي زﻣـﺎن‬ ‫واﻛﻨﺶ ﺑﺮاي ﺟﻔﺖ ﻛﺮدن ﻣﺤﺮكﻫﺎي ﺧﻮب و ﺑﺪ ﺑـﺎ »ﻣﺤـﺮكﻫـﺎي ﻣـﺮﺗﺒﻂ ﺑـﺎ ﺧـﻮد«‬ ‫)ﮔﺮﻳﻨﻮاﻟﺪ‪ 8‬و ﻓﺎرﻧﻬﺎم‪ ،(2000 ،9‬و ﻳﺎ درﺟﻪﺑﻨﺪي ارزش ﺣﺮوف ﻣﺮﺑﻮط )و ﻧـﺎﻣﺮﺑﻮط( ﺑـﻪ‬ ‫ﻧﺎم ﺧﻮد اﻓﺮاد )ﻧـﻮﺗﻴﻦ‪1985 ،10‬؛ ﺑـﻪ ﻧﻘـﻞ از ﻛﺮﻳـﺰان‪ ،(2008 ،‬اﺳـﺘﻔﺎده ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ‪ .‬واژة‬ ‫»ﺿﻤﻨﻲ‪ «11‬ﺑﺮاي اﺷﺎره ﺑﻪ ﻓﺮاﻳﻨﺪﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲرود ﻛﻪ ﺧﺎرج از آﮔﺎﻫﻲ ﻫﺸﻴﺎر و ﺑـﺪون‬ ‫ﻛﻨﺘﺮل ﻫﺸﻴﺎراﻧﻪ رخ ﻣـﻲدﻫﻨـﺪ )دووس‪ 12‬و ﺑﺎﻧـﺎﺟﻲ‪2003 ،13‬؛ ﺑـﻪ ﻧﻘـﻞ از اﺳﺘﻮﺳـﻞ‪،14‬‬ ‫‪ .(2007‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮﻳﺔ ﺷـﻨﺎﺧﺘﻲ‪ -‬ﺗﺠﺮﺑـﻲ‪ 15‬اﭘﺴـﺘﻴﻦ‪ (2003) 16‬ﻣﻔـﺎﻫﻴﻢ ﺻـﺮﻳﺢ‪ ،‬در‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1. Self-report‬‬ ‫‪2. Explicit‬‬ ‫‪3. Over-average effect‬‬ ‫‪4. Barron, R‬‬ ‫‪5. Social desirability‬‬ ‫‪6. Implicit self-esteem‬‬ ‫‪7. Unfakeable‬‬ ‫‪8. Greenwald, A. G‬‬ ‫‪9. Farnham, S. D‬‬ ‫‪10. Nuttin, J. M. Jr‬‬ ‫‪11. Implicit‬‬ ‫‪12. Devos, T‬‬ ‫‪13. Bamaji, M. R‬‬ ‫‪14. Stoessel, B. J‬‬ ‫)‪15. Cognitive-experiential self-theory (CEST‬‬ ‫‪16. Epstein, S‬‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي روانﺳﻨﺠﻲ آزﻣﻮن ﺗﺪاﻋﻲ ﺿﻤﻨﻲ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ‬ ‫‪35‬‬ ‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ )ﻫﺸـﻴﺎر( و ﻣﻔـﺎﻫﻴﻢ ﺿـﻤﻨﻲ در ﺳﻴﺴـﺘﻢ ﺗﺠﺮﺑـﻲ )ﻧﺎﻫﺸـﻴﺎر( ﭘـﺮدازش‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﺿﻤﻨﻲ را ﻣﻲﺗﻮان اﻳـﻦﮔﻮﻧـﻪ ﺗﻌﺮﻳـﻒ ﻛـﺮد‪ :‬ارزﺷـﻴﺎﺑﻲ ﺧﻮدﻛـﺎر و‬ ‫ﻧﺎﻫﺸﻴﺎر‪ ،‬ﻛﻪ واﻛﻨﺶﻫﺎي ﺧﻮد ﺑﻪ ﺧﻮدي را در ﻣﻮرد ﻣﺤﺮكﻫﺎي ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺧﻮد ﻫـﺪاﻳﺖ‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ )ﮔﺮﻳﻨﻮاﻟﺪ و ﺑﺮﻛﻠﺮ‪.(1995 ،‬‬ ‫ﺑﺮاي ﺳﻨﺠﺶ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﺿﻤﻨﻲ اﺑﺰارﻫﺎﻳﻲ ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻲﺗـﻮان‬ ‫ﺑﻪ آزﻣﻮن ﺗﺪاﻋﻲ ﺿﻤﻨﻲ‪ ،1‬آزﻣﻮن ﺣﺮف‪ -‬ﻧﺎم‪ ،2‬ﭘﻴﻤﺎﻳﺶ ﺧﻮد ارزﺷﻴﺎﺑﻲ ﺿـﻤﻨﻲ‪ ،3‬آزﻣـﻮن‬ ‫آزﻣﻮن ﺧﻮد ﻗﺪرداﻧﻲ‪ ،4‬ﺗﻜﻠﻴﻒ ﺗﺪاﻋﻲ ﺑﺮو‪ /‬ﻧﺮو‪ ،5‬ﺗﻜﻠﻴﻒ ﻋﺎﻃﻔﻪ ﺑﻴﺮوﻧﻲ ﺳﺎﻳﻤﻮن‪ 6‬و اﺛـﺮ‬ ‫اﺛﺮ اﻣﻀﺎء‪ 7‬اﺷﺎره ﻛﺮد )ﺑﺮاي ﺑﺎزﺑﻴﻨﻲ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﮔﺎوروﻧﺴﻜﻲ‪ .(2010 ،8‬ﭘﺮﻛـﺎرﺑﺮدﺗﺮﻳﻦ‬ ‫اﻳﻦ اﺑﺰارﻫﺎ آزﻣﻮن ﺗﺪاﻋﻲ ﺿﻤﻨﻲ )‪ (IAT‬اﺳﺖ ﻛﻪ در ﭘـﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿـﺮ‪ ،‬ﻣـﻮرد ﺑﺮرﺳـﻲ‬ ‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ اﺑﺰار ﺗﻮﺳﻂ ﮔﺮﻳﻨﻮاﻟﺪ‪ ،‬ﻣﻚﮔﻲ‪ 9‬و ﺷﻮارﺗﺰ‪ (1998) 10‬ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه‬ ‫ﺷﺪه اﺳﺖ و ﻣﻨﻄﻖ اﺳﺎﺳﻲ آن اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺪاﻋﻲﻫﺎي ﻗﻮيﺗﺮ‪ ،‬ﭘﺎﺳﺦﻫﺎي ﺳﺮﻳﻊﺗﺮي را‬ ‫ﻣﻮﺟﺐ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮ ﻫﻤﻴﻦ اﺳﺎس‪ ،‬ﻧﺴﺨﻪ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ آزﻣﻮن ﺗﺪاﻋﻲ ﺿﻤﻨﻲ ﺑﺮ اﻳـﻦ اﻣـﺮ‬ ‫ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺷﺮﻛﺖﻛﻨﻨﺪﮔﺎن‪ ،‬ﺑﺎ ﭼﻪ ﺳﺮﻋﺘﻲ ﻣﺤـﺮكﻫـﺎي ﻣـﺮﺗﺒﻂ )ﻳـﺎ ﻧـﺎﻣﺮﺗﺒﻂ( ﺑـﺎ‬ ‫ﺧﻮدﺷﺎن را ﺑﺎ ﻣﺤﺮكﻫﺎي ﻣﺜﺒﺖ )ﻳﺎ ﻣﻨﻔﻲ( در ﻳﻚ ﻃﺒﻘﻪ ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﻨﺪ و ﺳﺮﻋﺖ آﻧﻬﺎ در‬ ‫اﻳﻦ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي‪ ،‬ﺷﺎﺧﺺ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪي ﺗﺪاﻋﻲﻫﺎي آﻧﺎن اﺳﺖ )ﮔﺮﻳﻨﻮاﻟﺪ و ﻓﺎرﻧﻬـﺎم‪.(2000 ،‬‬ ‫اﮔﺮ ﺳﺮﻋﺖ ﻋﻤﻞ اﻓﺮاد ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﺤﺮكﻫﺎي ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺧﻮد )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻦ‪ ،‬ﺟـﻨﺲ‪ ،‬ﺷـﻬﺮ‬ ‫ﻣﺤﻞ ﺳﻜﻮﻧﺖ و ‪ (...‬ﺑﺎ ﻣﺤﺮكﻫﺎي ﻣﺜﺒﺖ ﺟﻔﺖ ﺷﺪه ﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ زﻣـﺎﻧﻲ ﻛـﻪ ﺑـﺎ‬ ‫ﻣﺤﺮكﻫﺎي ﻣﻨﻔﻲ ﺟﻔﺖ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻳﻦ اﻣﺮ ﻧﺸـﺎن دﻫﻨـﺪة ﻗـﻮيﺗـﺮ ﺑـﻮدن‬ ‫ﺗﺪاﻋﻲﻫﺎي ﻣﺜﺒﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﻮد و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻋﺰت ﻧﻔـﺲ ﺿـﻤﻨﻲ ﺑـﺎﻻﺗﺮ اﺳـﺖ )ﻣﺎﻧﻨـﺪ‬ ‫ﮔﺮﻳﻨﻮاﻟﺪ و ﻫﻤﻜﺎران‪2002 ،‬؛ ﺑﻪ ﻧﻘﻞ از ﻛﺮﻳﺰان‪ ،11‬و ﺳﺎﻟﺲ‪.(2008 ،12‬‬ ‫‪1. Implicit Association Test‬‬ ‫‪2. Name-Letter Test‬‬ ‫‪3. Implicit Self-Evaluation Survey‬‬ ‫‪4. Self- Apperception Test‬‬ ‫‪5. Go/No-Go Association Task‬‬ ‫‪6. Extrinsic Affective Simon Task‬‬ ‫‪7. Signature Effect‬‬ ‫‪8. Gawronski, B‬‬ ‫‪9. McGhee, D. E‬‬ ‫‪10. Schwartz, J. K. L‬‬ ‫‪11. Krizan, Z‬‬ ‫‪12. Suls, J‬‬ ‫‪36‬‬ ‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺪازهﮔﻴﺮي و ارزﺷﻴﺎﺑﻲ آﻣﻮزﺷﻲ‬ ‫در زﻣﻴﻨﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺎﻳﺎﻳﻲ‪ IAT 1‬در ﺟﺎﻣﻌﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬ﭘﮋوﻫﺶﻫـﺎي زﻳـﺎدي اﻧﺠـﺎم‬ ‫ﺷﺪه ﻛﻪ ﭘﺎﻳﺎﻳﻲ آن را ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻮﺳﻮن‪ ،‬ﺳﻮان و ﭘﻨﺒﻴﻜﺮ )‪2000‬؛ ﺑﻪ ﻧﻘﻞ از ﺷـﻴﻤﻚ‪،2‬‬ ‫‪ (2003‬ﭘﺎﻳﺎﻳﻲ ﺑﺎزآزﻣﻮن آزﻣﻮن ﺗﺪاﻋﻲ ﺿﻤﻨﻲ ﻋـﺰت ﻧﻔـﺲ را ﺑﺮرﺳـﻲ ﻛﺮدﻧـﺪ و ﻧﺘـﺎﻳﺞ‬ ‫ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ اﻳﻦ آزﻣﻮن ﭘﺎﻳﺎﻳﻲ ﺑﺎزآزﻣﻮن ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﻲ دارد )‪ .(0/69‬ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي دﻳﮕـﺮي‬ ‫ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ )ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﺷﻴﻤﻚ‪2003 ،‬؛ ﺑﻮﻫﺮﻣﺴﺘﺮ‪ ،3‬ﺑﻼﻧﺘـﻮن‪ 4‬و‬ ‫و ﺳﻮان‪2010 ،5‬؛ ﻫـﺎﻓﻤﻦ‪ ،6‬ﮔﺎوروﻧﺴـﻜﻲ‪ ،‬اﺳـﻜﻮﻧﺪر‪ ،7‬ﻟـﻲ‪ ،8‬و اﺷـﻤﻴﺖ‪ .(2005 ،9‬اﻳـﻦ‬ ‫ﻧﺘﺎﻳﺞ‪ ،‬ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎدة ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻫﻤﻪ ﻣﺤﻘﻘﺎن ﺑﻌﺪي از اﻳﻦ دو ﻣﻘﻴـﺎس ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﻃﺒـﻖ‬ ‫ﺑﺎزﺑﻴﻨﻲاي ﻛﻪ در ﭘﻴﺸﻴﻨﻪ اﻧﺠـﺎم ﮔﺮﻓﺘـﻪ‪ 79 ،‬ﭘـﮋوﻫﺶ از ‪ 40 ،IAT‬ﭘـﮋوﻫﺶ از ‪ NLT‬و‬ ‫ﻓﻘﻂ ‪ 20‬ﭘﮋوﻫﺶ از ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻘﻴﺎسﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮدهاﻧﺪ )ﺑﻮﻫﺮﻣﺴﺘﺮ‪.(2010 ،‬‬ ‫در زﻣﻴﻨﻪ رواﻳﻲ اﻳﻦ آزﻣﻮن ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي زﻳﺎدي اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻛﻪ در ﺑﻌﻀﻲ ﻣﻮارد‬ ‫رواﻳﻲ آن ﺗﺄﻳﻴﺪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﺑﺮوﻧـﻞ‪ ،10‬ﺗـﻴﺞ‪ 11‬و ﮔﺮﻳﻨﻮاﻟـﺪ )‪ (2004‬در ﺣـﻮزه‬ ‫ﺷﻨﺎﺧﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻣﺼﺮفﻛﻨﻨﺪﮔﺎن‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ رﺳﻴﺪﻧﺪ ﻛـﻪ ‪ IAT‬ﺑـﺮاي ﻓﻬـﻢ ﭘﺎﺳـﺦﻫـﺎي‬ ‫ﻣﺸﺘﺮﻳﺎن‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺼﻮص زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ آﻧﻬﺎ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻳﺎ ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣـﺆﺛﺮ ﺑـﺮ رﻓﺘـﺎر و‬ ‫ﻋﻘﺎﻳﺪﺷﺎن را ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬رواﻳﻲ ﺧﻮﺑﻲ دارد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﮔـﺮوم‪ 12‬و ﻛـﻮﻻﻧﻲ‪(2007) 13‬‬ ‫ﺑﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ رﺳﻴﺪﻧﺪ ﻛﻪ ‪ IAT‬ﺑﺎ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺻﺮﻳﺢ ﭘﻨﺞ ﻋﺎﻣﻠﻲ ﺷﺨﺼﻴﺖ رواﻳﻲ ﻫﻤﮕﺮا ﻧﺸﺎن‬ ‫ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬آزﻣﻮن ﺗﺪاﻋﻲ ﺿﻤﻨﻲ رواﻳﻲ ﻫﻤﮕﺮاي ﺑﺎﻻﻳﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ‪ IAT‬در ﺣﻮزهﻫﺎي دﻳﮕﺮ از‬ ‫ﺧﻮد ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل‪ ،‬ﮔﺮوم و ﻛـﻮﻻﻧﻲ )‪ (2007‬ﻫﻤﺒﺴـﺘﮕﻲ ﻣﺘﻮﺳـﻄﻲ ﺑـﻴﻦ‬ ‫‪ IAT‬ﺷﺨﺼﻴﺖ )ﺑﺮونﮔﺮاﻳﻲ و روانرﻧﺠﻮرﺧﻮﻳﻲ( ﺑﺎ ‪ IAT‬ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ‪ .‬در ﻋـﻴﻦ‬ ‫ﺣﺎل ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ ﺑﻪ دﺳﺖ دادهاﻧﺪ ﻛﻪ ﻧﺸـﺎن ﻣـﻲدﻫـﺪ ارزﺷـﻴﺎﺑﻲ‬ ‫رواﻳﻲ ‪ ،IAT‬اﻧﺪﻛﻲ ﻣﺘﻔﺎوت از ﻣﻘﻴﺎسﻫﺎي ﺧﻮدﺳﻨﺠﻲ اﺳـﺖ‪ .‬ﺑـﺮاي ﻣﺜـﺎل ﺑﻮﻫﺮﻣﺴـﺘﺮ‬ ‫)‪ (2010‬درﻳﺎﻓﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ اﺑﺰار ﺑﻴﺸﺘﺮ‪ ،‬ﻋﻮاﻃﻒ ﻳـﺎ اﻓﻜـﺎر ﺿـﻤﻨﻲ ﻛﻠـﻲ را ﻣـﻲﺳـﻨﺠﺪ‪ ،‬و‬ ‫‪1. Reliability‬‬ ‫‪2. Schimmack U‬‬ ‫‪3. Buhrmester M. D‬‬ ‫‪4. Blanton H‬‬ ‫‪5. Swann, Jr, W. B‬‬ ‫‪6. Hofmann, W‬‬ ‫‪7. Gschwendner, T‬‬ ‫‪8. Le, H‬‬ ‫‪9. Schmitt, M‬‬ ‫‪10. Brunel, F. F‬‬ ‫‪11. Tietje, B. C‬‬ ‫‪12. Grumm, M‬‬ ‫‪13. Collani, G. V‬‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي روانﺳﻨﺠﻲ آزﻣﻮن ﺗﺪاﻋﻲ ﺿﻤﻨﻲ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ‬ ‫‪37‬‬ ‫ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ ﺟﻨﺒﻪﻫﺎﻳﻲ از ﻋﺰت ﻧﻔﺲ را ﻣﻲﺳﻨﺠﺪ ﻛﻪ اﻓﺮاد ﻗﺎدر‪ ،‬ﻳـﺎ ﻣﺎﻳـﻞ ﺑـﻪ ﮔـﺰارش‬ ‫ﻛﺮدن آﻧﻬﺎ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﻮﻫﺮﻣﺴﺘﺮ )‪ (2010‬در ﺑﺎزﺑﻴﻨﻲ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎ درﻳﺎﻓﺖ ﻛـﻪ ‪IAT‬‬ ‫ﺑﺎ اﺑﺰارﻫﺎي ﺿﻤﻨﻲ دﻳﮕﺮ رواﻳﻲ ﻫﻤﮕﺮاي ﺿﻌﻴﻔﻲ دارد‪ ،‬اﻣﺎ در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل رواﻳﻲ اﻓﺘﺮاﻗـﻲ‬ ‫ﺧﻮﺑﻲ از ﺧﻮد ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده روزاﻓﺰون ﭘﮋوﻫﺸـﮕﺮان در ﺳـﺎلﻫـﺎي اﺧﻴـﺮ از ‪ ،IAT‬ﭘـﮋوﻫﺶ‬ ‫ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺎ ﻫﺪف ﺑﺮرﺳﻲ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي روانﺳﻨﺠﻲ اﻳﻦ آزﻣﻮن در ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻳﺮاﻧﻲ اﻧﺠﺎم ﺷـﺪ‪.‬‬ ‫ﺳﺌﻮاﻻت ﭘﮋوﻫﺶ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻴﺰان ﭘﺎﻳﺎﻳﻲ ﺑـﺎزآزﻣﻮن و ﻫﻤﺴـﺎﻧﻲ دروﻧـﻲ ‪ IAT‬ﭼﻘـﺪر‬ ‫اﺳﺖ و آﻳﺎ اﻳﻦ اﺑﺰار در ﺟﺎﻣﻌﺔ اﻳﺮاﻧﻲ از رواﻳﻲ ﻫﻤﮕﺮا و اﻓﺘﺮاﻗﻲ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ؟‬ ‫روش‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿـﺮ‪ ،‬از ﻧـﻮع ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت ﺗﻮﺻـﻴﻔﻲ‪-‬آزﻣـﻮنﺳـﺎزي اﺳـﺖ و در ﻧﻈـﺮ دارد ﺗـﺎ‬ ‫وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي روانﺳﻨﺠﻲ )ﭘﺎﻳﺎﻳﻲ و رواﻳﻲ( ‪ IAT‬ﻋﺰت ﻧﻔﺲ را ﺑﺮرﺳـﻲ ﻧﻤﺎﻳـﺪ‪ .‬ﺟﺎﻣﻌـﻪ‬ ‫آﻣﺎري اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ‪ ،‬داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن داﻧﺸﮕﺎه ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻬﺸﺘﻲ ﺗﻬـﺮان ﺑﻮدﻧـﺪ‪ .‬ﻧﻤﻮﻧـﻪﮔﻴـﺮي ﺑـﺎ‬ ‫روش ﻫﺪﻓﻤﻨﺪ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻳﺠـﺎد ﺗﻨـﻮع‪ ،‬ﻧﻤﻮﻧـﻪﮔﻴـﺮي از ﻛـﻞ داﻧﺸـﻜﺪهﻫـﺎي‬ ‫داﻧﺸﮕﺎه ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻬﺸﺘﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺪﻳﻦ ﺻـﻮرت ﻛـﻪ ﻧﻤﻮﻧـﻪ ﺑـﻪ دو ﺑﺨـﺶ داﻧﺸـﺠﻮﻳﺎن‬ ‫ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ و ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﺪ‪ .‬از داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن دوره ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ﺳـﺎل اول ﺗـﺎ‬ ‫ﭼﻬﺎرم ﻫﺮ داﻧﺸﻜﺪه ‪ 4‬ﻧﻔﺮ )ﺟﻤﻌﺎً ‪ 16‬ﻧﻔﺮ( ﺑﺎ رﻋﺎﻳـﺖ درﺻـﺪ ﺟﻨﺴـﻴﺘﻲ رﺷـﺘﻪﻫـﺎ‪ ،‬و از‬ ‫داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ ﻧﻴﺰ ‪ 8‬ﻧﻔﺮ )‪ 4‬ﻧﻔﺮ ﻣﺮد و ‪ 4‬ﻧﻔﺮ زن( اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟـﻪ‬ ‫ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ‪ 12‬داﻧﺸﻜﺪه داﻧﺸﮕﺎه داراي داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن دوره ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳـﻲ و ‪ 15‬داﻧﺸـﻜﺪه ﻧﻴـﺰ‬ ‫داراي داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن دوره ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺟﻤﻌﺎً ‪ 300‬ﻧﻔﺮ ﺑﺎ ﺗﻨﻮع زﻳـﺎد رﺷـﺘﻪﻫـﺎ‬ ‫اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﻛﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﺷﺮﻛﺖﻛﻨﻨﺪﮔﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﻧـﺎﻗﺺ ﻳـﺎ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳـﺐ‬ ‫داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬دادهﻫﺎي ‪ 268‬ﻧﻔﺮ ﺑﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞ وارد ﺷﺪ‪ .‬در ﻧﻤﻮﻧﺔ ﻧﻬﺎﻳﻲ ‪ 130‬ﻧﻔﺮ زن و ‪ 138‬ﻧﻔـﺮ‬ ‫ﻣﺮد‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ‪ 201‬ﻧﻔﺮ داﻧﺸﺠﻮي ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ و ‪ 67‬ﻧﻔـﺮ داﻧﺸـﺠﻮي ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳـﻲ ارﺷـﺪ‬ ‫ﺣﻀﻮر داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﻨﻲ ﺷﺮﻛﺖﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ‪ 21/95‬ﺑﺎ اﻧﺤـﺮاف اﺳـﺘﺎﻧﺪارد ‪ 2/64‬ﺑـﻮد‪.‬‬ ‫ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺎﻳﺎﻳﻲ ﺑﺎزآزﻣﻮن ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﻣﺠﺪد ﺑﻪ ﺷـﺮﻛﺖﻛﻨﻨـﺪﮔﺎن‪50 ،‬‬ ‫ﻧﻔﺮ از داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن رﺷـﺘﻪﻫـﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ داﻧﺸـﻜﺪه ﻋﻠـﻮم ﺗﺮﺑﻴﺘـﻲ و روانﺷﻨﺎﺳـﻲ‪ ،‬دوره‬ ‫ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮي در دﺳﺘﺮس اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑـﻪ‬ ‫دﻟﻴــﻞ ﻋــﺪم ﺷــﺮﻛﺖ ﺑﺮﺧــﻲ از اﻓــﺮاد در ﻣﺮﺣﻠــﻪ دوم‪ ،‬در ﻧﻬﺎﻳــﺖ دادهﻫــﺎي ‪ 41‬ﻧﻔــﺮ‬ ‫ﺷﺮﻛﺖﻛﻨﻨﺪه وارد ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪38‬‬ ‫اﺑﺰارﻫﺎي ﭘﮋوﻫﺶ‬ ‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺪازهﮔﻴﺮي و ارزﺷﻴﺎﺑﻲ آﻣﻮزﺷﻲ‬ ‫آزﻣﻮن ﺗﺪاﻋﻲ ﺿﻤﻨﻲ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ‬ ‫ﻧﺮماﻓﺰار ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي آزﻣﻮن ﺗﺪاﻋﻲ ﺿـﻤﻨﻲ ﻋـﺰت ﻧﻔـﺲ ﺗﻮﺳـﻂ ﮔﺮﻳﻨﻮاﻟـﺪ و ﻫﻤﻜـﺎران‬ ‫)‪ (1998‬ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ از آﻧﺠﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻧﺴﺨﻪ اﺻﻠﻲ ﺑﻪ زﺑﺎن اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﺑﻮده‪ ،‬ﺑـﺮاي‬ ‫ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ‪ ،‬ﻧﺴﺨﻪ ﻓﺎرﺳﻲ آن ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪ‪ IAT .‬ﻋـﺰت ﻧﻔـﺲ ﺑـﺮ اﻳـﻦ اﻣـﺮ ﺗﺄﻛﻴـﺪ‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﺎن‪ ،‬ﺑﺎ ﭼﻪ ﺳﺮﻋﺘﻲ ﻣﺤﺮكﻫﺎي ﻣﺮﺗﺒﻂ )ﻳـﺎ ﻧـﺎﻣﺮﺗﺒﻂ( ﺑـﺎ ﺧـﻮد را ﺑـﺎ‬ ‫ﻣﺤﺮكﻫﺎي ﻣﺜﺒﺖ )ﻳﺎ ﻣﻨﻔﻲ( در ﻳﻚ ﻃﺒﻘﻪ ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﻨﺪ و ﺳﺮﻋﺖ آﻧﻬﺎ در اﻳﻦ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي‬ ‫ﺷﺎﺧﺺ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪي ﺗـﺪاﻋﻲﻫـﺎي آﻧـﺎن اﺳـﺖ‪ .‬اﮔـﺮ ﺳـﺮﻋﺖ ﻋﻤـﻞ اﻓـﺮاد ﻫﻨﮕـﺎﻣﻲ ﻛـﻪ‬ ‫ﻣﺤﺮكﻫﺎي ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺧﻮد )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻦ‪ ،‬ﺟﻨﺲ‪ ،‬ﺷﻬﺮ ﻣﺤﻞ ﺳﻜﻮﻧﺖ و ‪ (...‬ﺑﺎ ﻣﺤﺮكﻫـﺎي‬ ‫ﻣﺜﺒﺖ ﺟﻔﺖ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﺤﺮكﻫـﺎي ﻣﻨﻔـﻲ ﺟﻔـﺖ ﺷـﺪه ﺑﺎﺷـﻨﺪ‪،‬‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻳﻦ اﻣﺮ ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪة ﺗﺪاﻋﻲﻫﺎي ﻣﺜﺒﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑـﻪ ﺧـﻮد اﺳـﺖ )ﮔﺮﻳﻨﻮاﻟـﺪ و‬ ‫ﻓﺎرﻧﻬﺎم‪.(2000 ،‬‬ ‫در اﻳﻦ آزﻣﻮن ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ‪ 7‬ﻣﺮﺣﻠﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺷﺮﻛﺖﻛﻨﻨﺪﮔﺎن‪ ،‬در ﻣﻘﺎﺑﻞ راﻳﺎﻧﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ‬ ‫و ﭘﺲ از ﺗﻜﻤﻴﻞ اﻃﻼﻋﺎت ﺟﻤﻌﻴﺖﺷﻨﺎﺧﺘﻲ‪ ،‬وارد ﻣﺮاﺣﻞ اﺟﺮاﻳﻲ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺮاﺣـﻞ‬ ‫ﻣﺘﺸﻜﻞ از ‪ 5‬ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﻤﺮﻳﻨﻲ و ‪ 2‬ﻣﺮﺣﻠﻪ اﺻﻠﻲ اﺳﺖ )ﻣﺮاﺣﻞ ‪ 2 ،1‬و ‪ 5‬ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﻤﺮﻳﻨـﻲِ‬ ‫ﺗﻜﻲ‪ ،‬ﻣﺮاﺣﻞ ‪ 3‬و ‪ 6‬ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﻤﺮﻳﻨﻲ ﺗﺮﻛﻴﺒـﻲ‪ ،‬و ﻣﺮاﺣـﻞ ‪ 4‬و ‪ 7‬ﻣﺮاﺣـﻞ اﺻـﻠﻲ آزﻣـﻮن‬ ‫اﺳﺖ(‪ .‬در اﺑﺘﺪاي ﻣﺮﺣﻠﻪ اول‪ ،‬دو ﻃﺒﻘﻪ ﺑﺎ ﻋﻨﻮان »ﻣﻦ ﻫﺴﺘﻢ« و »ﻣﻦ ﻧﻴﺴﺘﻢ« در دو ﻃﺮف‬ ‫ﺑﺎﻻي ﺻﻔﺤﻪ ﻣﺎﻧﻴﺘﻮر ﻗﺮار دارﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﻓﺸﺮدن ﻛﻠﻴﺪ ‪ ،space‬ﻣﺮﺣﻠـﻪ آﻏـﺎز ﻣـﻲﺷـﻮد و ﺑـﻪ‬ ‫ﺗﺮﺗﻴﺐ ‪ 20‬ﺑﺎر ﻛﻠﻤﺎت ﻣﺮﺗﺒﻂ ﻳﺎ ﻧﺎﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ اﻃﻼﻋﺎت ﺷﺨﺼﻲ ﺷﺮﻛﺖﻛﻨﻨﺪه‪ ،‬ﺑـﻪ ﺻـﻮرت‬ ‫ﺗﺼﺎدﻓﻲ در وﺳﻂ ﺻﻔﺤﻪ ﻇﺎﻫﺮ ﻣﻲﺷﻮد )ﻣﺜﻼً ﻣﺘﻮﻟـﺪ ﺗﻬـﺮان( و ﺷـﺮﻛﺖﻛﻨﻨـﺪه ﺑﺎﻳـﺪ ﺑـﺎ‬ ‫ﻓﺸﺮدن ﻛﻠﻴﺪﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط‪ ،‬ﻛﻠﻤﺎت را در ﻃﺒﻘﻪ درﺳﺖ ﻗـﺮار دﻫـﺪ‪ .‬ﻛﻠﻴـﺪ ‪ I‬ﺻـﻔﺤﻪ ﻛﻠﻴـﺪ‬ ‫ﺑﺮاي اﻧﺘﺨﺎب ﻃﺒﻘﻪ ﺳﻤﺖ راﺳﺖ‪ ،‬و ﻛﻠﻴﺪ ‪ E‬ﺑﺮاي اﻧﺘﺨﺎب ﻃﺒﻘﻪ ﺳﻤﺖ ﭼـﭗ ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ‪.‬‬ ‫اﮔﺮ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي درﺳﺖ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﻛﻠﻤﻪ ﺑﻌﺪي ﻇﺎﻫﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در ﻏﻴـﺮ اﻳـﻦﺻـﻮرت‪،‬‬ ‫ﻳﻚ ﻋﻼﻣﺖ ﺿﺮﺑﺪر ﻗﺮﻣﺰ رﻧﮓ‪ ،‬در زﻳﺮ ﻛﻠﻤﻪ ﻇﺎﻫﺮ ﺷﺪه و ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛـﻪ ﭘﺎﺳـﺦ درﺳـﺖ‬ ‫داده ﻧﺸﻮد‪ ،‬ﻛﻠﻤﻪ ﺿﺮﺑﺪر ﺑﺎﻗﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﻣﺎﻧﺪ و ﻛﻠﻤﻪ ﺑﻌﺪي ﻇﺎﻫﺮ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬در ﻣﺮﺣﻠـﻪ‬ ‫دوم‪ ،‬ﻋﻨﻮان ﻃﺒﻘﺎت‪» ،‬ﻣﺜﺒﺖ« و »ﻣﻨﻔﻲ« اﺳﺖ و ﻛﻠﻤﺎﺗﻲ ﻛـﻪ ﻇـﺎﻫﺮ ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ داراي ﺑـﺎر‬ ‫ﻣﺜﺒﺖ ﻳﺎ ﻣﻨﻔﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ‪ ،‬ﺿﻌﻒ و ‪ (...‬و ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻗﺒﻞ‪ ،‬ﻃﺒﻘﻪﺑﻨـﺪي‬ ‫ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد‪ .‬ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺳﻮم اوﻟﻴﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ در ﻫـﺮ ﻃـﺮف ﺻـﻔﺤﻪ‪ ،‬دو‬ ‫ﻋﻨﻮان ﻃﺒﻘﻪ وﺟﻮد ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﻣﻦ ﻫﺴﺘﻢ و ﻣﺜﺒﺖ در ﻃﺮف راﺳﺖ و ﻣـﻦ‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي روانﺳﻨﺠﻲ آزﻣﻮن ﺗﺪاﻋﻲ ﺿﻤﻨﻲ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ‬ ‫‪39‬‬ ‫ﻧﻴﺴﺘﻢ و ﻣﻨﻔـﻲ در ﻃـﺮف ﭼـﭗ ﻗـﺮار دارد )ﺷـﻜﻞ ‪ .(1‬ﻛﻠﻤـﺎﺗﻲ ﻛـﻪ در ﺻـﻔﺤﻪ ﻇـﺎﻫﺮ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻚ در ﻣﻴﺎن‪ ،‬از ﻛﻠﻤﺎت ﻣﺮﺣﻠﻪ اول و دوم ﻫﺴﺘﻨﺪ )ﻣﻦ ﻫﺴﺘﻢ‪ -‬ﻣﻦ‬ ‫ﻧﻴﺴﺘﻢ ﻳﺎ ﻣﺜﺒﺖ‪ -‬ﻣﻨﻔﻲ(‪ .‬ﺷﺮﻛﺖﻛﻨﻨﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﺰﻣﺎن دو ﻃﺒﻘﻪ را در ﻧﻈﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ )ﻣـﺜﻼً‬ ‫ﻣﻦ ﻫﺴﺘﻢ و ﻣﺜﺒﺖ( ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻫﺮ دو ﮔﺮوه را ﺑﻪ درﺳﺘﻲ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬ ‫ﺷﻜﻞ )‪ (1‬ﺻﻔﺤﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ آزﻣﻮن ‪ IAT‬ﻋﺰت ﻧﻔﺲ )ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺳﻮم و ﭼﻬﺎرم(‬ ‫ﻣﺮﺣﻠﻪ ﭼﻬﺎرم‪ ،‬دﻗﻴﻘﺎً ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺳﻮم اﺳﺖ اﻣﺎ ﻣﺮﺣﻠﻪ اﺻﻠﻲ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻣـﻲآﻳـﺪ و‬ ‫‪ 40‬ﺑﺎر ﻛﻠﻤﺎت ﻇﺎﻫﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﺮﺣﻠﻪ ﭘﻨﺠﻢ ﺗﻜﺮار ﻣﺮﺣﻠﻪ دوم اﺳﺖ ﺑﺎ اﻳـﻦ ﺗﻔـﺎوت ﻛـﻪ‬ ‫ﺟﺎي ﻋﻨﺎوﻳﻦ ﻣﺜﺒﺖ و ﻣﻨﻔﻲ در ﺑﺎﻻي ﺻﻔﺤﻪ ﻋﻮض ﻣﻲﺷـﻮد‪ .‬اﻳـﻦ ﻣﺮﺣﻠـﻪ ﻧﻴـﺰ ‪ 40‬ﺑـﺎر‬ ‫ﺗﻜﺮار ﻛﻠﻤﺎت را دارد‪ .‬ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺷﺸﻢ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺳﻮم اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎ اﻳـﻦ ﺗﻔـﺎوت ﻛـﻪ ﺟـﺎي‬ ‫ﻋﻨﺎوﻳﻦ ﻣﺜﺒﺖ و ﻣﻨﻔﻲ ﻋﻮض ﺷﺪه و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﮔﺮ در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻗﺒﻠﻲ‪ ،‬ﻣﻦ ﻫﺴﺘﻢ ﺑﺎ ﻣﺜﺒﺖ در‬ ‫ﻳﻚ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻮدهاﻧﺪ‪ ،‬در اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ‪ ،‬ﻣﻦ ﻫﺴﺘﻢ ﺑﺎ ﻣﻨﻔﻲ در ﻳﻚ ﻃﺒﻘﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻳـﻦ ﻣﺮﺣﻠـﻪ‬ ‫ﻧﻴﺰ ‪ 20‬ﺑﺎر ﻇﺎﻫﺮ ﺷﺪن ﻛﻠﻤﺎت را دارد و ﺗﻤﺮﻳﻨﻲ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻫﻔﺘﻢ ﻛـﻪ در‬ ‫واﻗﻊ ﻣﺮﺣﻠﻪ آﺧﺮ اﺳﺖ‪ ،‬دﻗﻴﻘﺎً ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺷﺸﻢ اﺳﺖ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت ﻛﻪ ﻣﺮﺣﻠـﻪ اﺻـﻠﻲ‬ ‫ﻣﺤﺴﻮب ﺷﺪه و ‪ 40‬ﺑﺎر ﻛﻠﻤﺎت ﻇﺎﻫﺮ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪40‬‬ ‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺪازهﮔﻴﺮي و ارزﺷﻴﺎﺑﻲ آﻣﻮزﺷﻲ‬ ‫ﻣﻘﻴﺎس ﻋﺰت ﻧﻔﺲ روزﻧﺒﺮگ‬ ‫ﭘﺮﻛﺎرﺑﺮدﺗﺮﻳﻦ اﺑﺰار ﺑﺮاي ﺳﻨﺠﺶ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ‪ ،‬ﻣﻘﻴﺎس روزﻧﺒﺮگ اﺳـﺖ )ﺑـﺎرون‪.(2006 ،‬‬ ‫اﻳﻦ ﻣﻘﻴﺎس ‪ 10‬ﮔﻮﻳﻪ دارد ﻛﻪ ﭘﺎﺳﺦﮔﻮ ﻻزم اﺳﺖ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﮔﻮﻳﻪﻫﺎ را از ‪) 1‬ﻧﻪ ﭼﻨـﺪان‬ ‫درﺳﺖ در ﻣﻮرد ﻣﻦ( ﺗﺎ ‪) 4‬ﺑﺴﻴﺎر درﺳﺖ در ﻣﻮرد ﻣﻦ( درﺟﻪﺑﻨـﺪي ﻛﻨـﺪ‪ ،‬و در ﻧﻬﺎﻳـﺖ‬ ‫ﺟﻤﻊ ﻧﻤﺮات‪ ،‬ﻣﻴﺰان ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﻓﺮد را ﻧﺸـﺎن ﻣـﻲدﻫـﺪ‪ .‬اﻳـﻦ ﻣﻘﻴـﺎس ﻓﻘـﻂ ﻳـﻚ ﺑﻌـﺪ‬ ‫)ﻋﺰتﻧﻔﺲ ﻛﻠﻲ( را ﻣﻮرد ﺳﻨﺠﺶ ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﺑﺰار‪ ،‬ﻋﻼوه ﺑـﺮ ﺳـﺎدﮔﻲ و ﻛﻮﺗـﺎه‬ ‫ﺑﻮدن‪ ،‬از ﭘﺎﻳﺎﻳﻲ و رواﻳﻲ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ‪ ،‬و ﺑﺮاي ﺳﻨﻴﻦ ﺑـﺎﻻﺗﺮ از ﭘـﻨﺠﻢ دﺑﺴـﺘﺎن‬ ‫ﻗﺎﺑــﻞ اﺳــﺘﻔﺎده اﺳــﺖ )ﻣﺤﻤــﺪي‪ .(1384 ،‬ﺣﻴــﺪري )‪ (1389‬در ﭘﮋوﻫﺸــﻲ ﻛــﻪ روي‬ ‫داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن داﻧﺸﮕﺎه ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻬﺸﺘﻲ )ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺣﺎﺿﺮ( اﻧﺠﺎم ﺷـﺪ‪ ،‬ﻫﻤﺴـﺎﻧﻲ دروﻧـﻲ‬ ‫اﻳﻦ اﺑﺰار را‪ ،‬ﺑﺎ روش آﻟﻔﺎي ﻛﺮوﻧﺒﺎخ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻛﻠﻲ ‪ 0/83‬و ﺑﺮاي دو ﻋﺎﻣﻞ ﺧﻮدﻛﻔﺎﻳﺘﻲ‬ ‫و ﺧﻮدﻛﻢﺑﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ‪ 0/82‬و ‪ 0/71‬ﺑﻪ دﺳﺖ آورد‪.‬‬ ‫ﺗﻜﻠﻴﻒ ﺣﺮف ﻧﺎم )‪(NLT‬‬ ‫اﻳﻦ ﺗﻜﻠﻴﻒ ﺑﺮ اﻳﻦ ﺗﻜﻴﻪ دارد ﻛﻪ ﭘﺎﺳﺦدﻫﻨﺪﮔﺎن‪ ،‬ﺣﺮوف ﻧﺎم ﺧﻮدﺷﺎن را )ﻧﺴﺒﺖ ﺑـﻪ ﺳـﺎﻳﺮ‬ ‫ﺣﺮوف( ﺑﺎﻻﺗﺮ درﺟﻪﺑﻨﺪي ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﺗﻜﻠﻴـﻒ‪ ،‬ﺑـﻪ ﭘﺎﺳـﺦدﻫﻨـﺪﮔﺎن‪ ،‬ﻣﺠﻤﻮﻋـﻪاي از‬ ‫ﺣﺮوف و ﻧﻤﺎدﻫﺎ اراﺋﻪ ﻣﻲﺷﻮد و از آﻧﻬﺎ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﻴﺰان دوﺳﺖ داﺷـﺘﻨﻲ ﺑـﻮدن‬ ‫ﻫﺮ ﻳﻚ از آﻧﻬﺎ را ﺑﺮاﺳﺎس اﺣﺴﺎﺳﺎت دروﻧﻲ ﺳﺮﻳﻊ‪ ،‬درﺟﻪﺑﻨﺪي ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻧﻤﺮات ‪ ،NLT‬ﻧﻮﻋﺎً‬ ‫ﺑﺎ ﻛﻢ ﻛﺮدن ﻣﻴﺰان دوﺳﺖ داﺷـﺘﻨﻲ ﺑـﻮدن ﺣـﺮوف اول ﻧـﺎم و ﻧـﺎم ﺧـﺎﻧﻮادﮔﻲ ﺧـﻮد ﻓـﺮد‬ ‫)ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ دوﺳﺖ داﺷﺘﻦ آن ﺑﻮﺳـﻴﻠﺔ اﻓـﺮادي ﻛـﻪ آن ﺣـﺮف را در ﻧـﺎم ﺧـﻮد ﻧﺪارﻧـﺪ(‪ ،‬از‬ ‫ارزﺷﻴﺎﺑﻲ آن ﻓﺮد در ﻣﻮرد آن ﺣﺮف‪ ،‬و ﺳﭙﺲ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ اﻳﻦ دو ﺗﻔـﺎوت‪ ،‬ﺑـﻪ دﺳـﺖ‬ ‫ﻣﻲآﻳﺪ‪ .‬ارزﺷﻴﺎﺑﻲﻫﺎي ﺣﺮوف اول ﻧﺎم و ﻧﺎم ﺧـﺎﻧﻮادﮔﻲ‪ ،‬ﻣﻌﻤـﻮﻻً ﻫﻤﺒﺴـﺘﮕﻲ ﺑـﺎﻻي ‪0/30‬‬ ‫دارﻧﺪ‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻮﻋﻲ ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ درﺟﻪاي ﺧﻔﻴﻒ از ﻫﻤﺴﺎﻧﻲ دروﻧﻲ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫روش اﺟﺮاي ﭘﮋوﻫﺶ‬ ‫ﭘﺲ از ﺟﻠﺐ رﺿﺎﻳﺖ‪ ،‬ﺷﺮﻛﺖﻛﻨﻨﺪﮔﺎن اﺑﺘﺪا در ﻣﻘﺎﺑﻞ راﻳﺎﻧﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﭘﺲ از ﺗﻜﻤﻴﻞ‬ ‫اﻃﻼﻋﺎت ﺟﻤﻌﻴﺖﺷﻨﺎﺧﺘﻲ‪ ،‬آزﻣﻮن ﺗﺪاﻋﻲ ﺿﻤﻨﻲ ﻋـﺰت ﻧﻔـﺲ را اﺟـﺮا ﻛﺮدﻧـﺪ‪ .‬ﺳـﭙﺲ‬ ‫آزﻣﻮن ﻣﺪاد و ﻛﺎﻏﺬي ﺣﺮف‪ -‬ﻧﺎم )‪ (NLT‬و ﭘﺲ از آن ﻣﻘﻴﺎس ﻋﺰت ﻧﻔﺲ روزﻧﺒﺮگ را‬ ‫ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬آزﻣﻮن ﺗﺪاﻋﻲ ﺿﻤﻨﻲ و آزﻣﻮن ﺣﺮوف‪ -‬ﻧﺎم ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺿﻤﻨﻲ ﺑﻮدن و ﺗﻘﺪم‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي روانﺳﻨﺠﻲ آزﻣﻮن ﺗﺪاﻋﻲ ﺿﻤﻨﻲ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ‬ ‫‪41‬‬ ‫اﺑﺰارﻫﺎي ﺿﻤﻨﻲ ﺑﺮ ﺻﺮﻳﺢ‪ ،‬ﻗﺒـﻞ از ﻣﻘﻴـﺎس روزﻧﺒـﺮگ اراﺋـﻪ ﺷـﺪﻧﺪ‪ .‬ﭘـﻴﺶ از اﺟـﺮاي‬ ‫آزﻣﻮنﻫﺎ و ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻣﻘﻴﺎسﻫﺎ‪ ،‬ﻫﻴﭻ اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ در ﻣـﻮرد اﻳﻨﻜـﻪ ﭼـﻪ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫـﺎﻳﻲ ﺳـﻨﺠﻴﺪه‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد ﺑﻪ ﺷﺮﻛﺖﻛﻨﻨﺪﮔﺎن داده ﻧﺸﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﭘﺲ از اﺟﺮا‪ ،‬ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت ﻻزم ﺑﺮاي اﻓﺮادي ﻛـﻪ‬ ‫ﺧﻮاﻫﺎن اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬اراﺋﻪ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻧﺘﺎﻳﺞ‬ ‫ﻫﻤﺎنﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ در ﺑﺨﺶ روش ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑـﺮاي ﺳـﻨﺠﺶ ﭘﺎﻳـﺎﻳﻲ ﺑـﺎزآزﻣﻮن‪ 50 ،‬ﻧﻔـﺮ از‬ ‫داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن داﻧﺸﻜﺪه ﻋﻠﻮم ﺗﺮﺑﻴﺘﻲ و روانﺷﻨﺎﺳﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻬﺸﺘﻲ ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﻲ‬ ‫دو ﻫﻔﺘﻪ )ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ‪ 12/73‬روز و اﻧﺤﺮاف اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ (1/225‬دو ﺑﺎر آزﻣﻮن ﺗﺪاﻋﻲ ﺿﻤﻨﻲ‬ ‫ﻋﺰت ﻧﻔﺲ را اﺟﺮا ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻋﺪم ﺷﺮﻛﺖ ﺑﺮﺧﻲ از اﻓﺮاد در‬ ‫ﻣﺮﺣﻠﻪ دوم‪ ،‬در ﻧﻬﺎﻳﺖ دادهﻫﺎي ‪ 41‬ﻧﻔﺮ ﺷﺮﻛﺖﻛﻨﻨـﺪه وارد ﺗﺤﻠﻴـﻞ ﻧﺘـﺎﻳﺞ ﺷـﺪ‪ .‬از اﻳـﻦ‬ ‫اﻓﺮاد‪ 15 ،‬ﻧﻔﺮ زن و ‪ 26‬ﻧﻔﺮ ﻣﺮد ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻧﻤﺮات آزﻣـﻮن ﺗـﺪاﻋﻲ ﺿـﻤﻨﻲ ﻋـﺰت ﻧﻔـﺲ ﺑـﺎ‬ ‫اﺟﺮاي اﻟﮕﻮرﻳﺘﻢ ‪ 8‬ﻣﺮﺣﻠﻪاي ﻣﺮﺑﻮط )ﮔﺮﻳﻨﻮاﻟﺪ و ﻫﻤﻜﺎران‪ (2003 ،‬ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪ‪ .‬ﺳﺌﻮال‬ ‫اول ﭘﮋوﻫﺶ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎﻳﻲ ﺑﺎزآزﻣﻮن ﻣﻲﺷﺪ ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻴﺰان ﭘﺎﻳﺎﻳﻲ ﺑـﺎزآزﻣﻮن‪ ،‬از‬ ‫ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﭘﻴﺮﺳﻮن ﺑﻴﻦ ﻧﻤﺮات ﻣﺮﺣﻠﻪ اول و دوم اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪ .‬ﻧﺘﺎﻳﺞ در ﺟﺪول )‪ (1‬اراﺋﻪ‬ ‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺟﺪول )‪ (1‬ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﺑﻴﻦ دو ﻣﺮﺣﻠﻪ آزﻣﻮن ﺗﺪاﻋﻲ ﺿﻤﻨﻲ )ﭘﺎﻳﺎﻳﻲ ﺑﺎزآزﻣﻮن(‬ ‫‪ IAT‬ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﻣﺮﺣﻠﻪ اول‬ ‫ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﭘﻴﺮﺳﻮن‬ ‫ﺳﻄﺢ ﻣﻌﻨﻲداري‬ ‫ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﻮﻧﻪ‬ ‫** ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ در ﺳﻄﺢ ‪ 0/001‬ﻣﻌﻨﻲدار اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ IAT‬ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﻣﺮﺣﻠﻪ دوم‬ ‫**‬ ‫‪0/517‬‬ ‫‪0/001‬‬ ‫‪41‬‬ ‫ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﻛﻪ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﺑﻴﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ اول و دوم ‪ 0/517‬و در ﺳـﻄﺢ‬ ‫‪ 0/001‬ﻣﻌﻨﻲدار اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﭘﺎﻳﺎﻳﻲ ﺑﺎزآزﻣﻮن ﺑـﻪ دﺳـﺖ آﻣـﺪه از‬ ‫ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﻗﺒﻠﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺘﻮﺳـﻂ ‪ 0/50‬ﺑـﺮآورد ﺷـﺪه اﺳـﺖ )وﻳﺘﻨﺒﺮﻳﻨـﻚ‪،1‬‬ ‫‪ .(1997‬ﺳﺌﻮال دوم ﭘﮋوﻫﺶ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻫﻤﺴﺎﻧﻲ دروﻧﻲ ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﺴﺎﻧﻲ دروﻧﻲ ‪ IAT‬ﺑﺎ‬ ‫‪1. Wittenbrink, B‬‬ ‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺪازهﮔﻴﺮي و ارزﺷﻴﺎﺑﻲ آﻣﻮزﺷﻲ‬ ‫‪42‬‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده از روش دو ﻧﻴﻤﻪ ﻛﺮدن ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاﺳﺎس روﺷﻲ ﻛـﻪ اﺷـﻤﻮﻛﻞ و اﻳﮕﻠـﻮف‬ ‫)‪ (2006‬ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ ،‬دادهﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻫﺮ آزﻣﻮدﻧﻲ ﺑﻪ دو ﻗﺴﻤﺖ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﺪ و ﺑﺎ‬ ‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﺑﻴﻦ اﻳﻦ دو ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ‪ ،‬ﻣﻴـﺰان ﻫﻤﺴـﺎﻧﻲ دروﻧـﻲ ‪ IAT‬ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ ﺷـﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺮاﺳﺎس اﻳﻦ روش ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي از آﻧﺠﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﻤﺮﻳﻨﻲ )‪ 3‬و ‪ ،(6‬ﻫﺮ آزﻣﻮدﻧﻲ‬ ‫‪ 20‬ﻧﻤﺮه و ﺑﺮاي ﻣﺮاﺣﻞ اﺻﻠﻲ )‪ 4‬و ‪ (7‬ﻫﺮ آزﻣﻮدﻧﻲ ‪ 40‬ﻧﻤﺮه دارد‪ ،‬اﺑﺘﺪا دادهﻫـﺎ ﺑـﻪ دو‬ ‫ﻗﺴﻤﺖ )زوج و ﻓﺮد( ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﺪ‪ .‬اﻣﺎ از آﻧﺠﺎﻳﻲ ﻛﻪ دادهﻫﺎي ﻣـﺮﺗﺒﻂ ﺑـﺎ ﻃﺒﻘـﻪﻫـﺎي ﻣـﻦ‬ ‫ﻫﺴﺘﻢ‪ -‬ﻣﻦ ﻧﻴﺴﺘﻢ و ﻣﺜﺒﺖ‪ -‬ﻣﻨﻔﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻚ در ﻣﻴـﺎن ﻗـﺮار دارد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺴـﺘﻲ ﻫـﺮ دو‬ ‫ﻧﻤﺮة ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻫﻢ‪ ،‬در ﻳﻚ ﮔﺮوه ﻗﺮار داده ﻣﻲﺷﺪ )ﺗﺎ اﻳﻨﻜﻪ از ﻫﺮ دو ﻧـﻮع داده در ﻫـﺮ‬ ‫دو ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ(‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر دادهﻫﺎ ﻣﺠﺪداً ﺑﻪ دو ﻗﺴـﻤﺖ ﺗﻘﺴـﻴﻢ ﺷـﺪ و ﺑـﺎ‬ ‫ﺗﻠﻔﻴﻖ ﻣﺠﺪد‪ ،‬دو ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ از دادهﻫﺎ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت دوﺗﺎﻳﻲ از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺟﺪا‬ ‫ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ )ﺟﺪول ‪ .(2‬ﺳﭙﺲ ﻫﻤﺒﺴـﺘﮕﻲ ﭘﻴﺮﺳـﻮن ﺑـﻴﻦ اﻳـﻦ دو ﻣﺠﻤﻮﻋـﻪ ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان‬ ‫ﺷﺎﺧﺺ ﻫﻤﺴﺎﻧﻲ دروﻧﻲ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﻧﺘﺎﻳﺞ در ﺟﺪول )‪ (3‬آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺟﺪول )‪ (2‬دو ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ دادهﻫﺎ ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﻲ ﻫﻤﺴﺎﻧﻲ دروﻧﻲ‬ ‫‪ 1‬و‪ 5 – 2‬و ‪ 9 – 6‬و ‪ 13 – 10‬و ‪....... 14‬‬ ‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ‪1‬‬ ‫‪3‬و ‪ 7 – 4‬و ‪ 11 – 8‬و ‪ 15 – 12‬و ‪..... 16‬‬ ‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ‪2‬‬ ‫* اﻋﺪاد ﭘﺸﺖ ﺳﺮﻫﻢ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ وﺟﻮد دو ﻃﺒﻘﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫*‬ ‫ﺟﺪول )‪ (3‬ﻫﻤﺴﺎﻧﻲ دروﻧﻲ آزﻣﻮن ﺗﺪاﻋﻲ ﺿﻤﻨﻲ‬ ‫‪ IAT‬ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ‪2‬‬ ‫ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﭘﻴﺮﺳﻮن‬ ‫ﺳﻄﺢ ﻣﻌﻨﻲداري‬ ‫ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﻮﻧﻪ‬ ‫** ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ در ﺳﻄﺢ ‪ 0/001‬ﻣﻌﻨﻲدار اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ IAT‬ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ‪1‬‬ ‫**‬ ‫‪0/629‬‬ ‫‪0/000‬‬ ‫‪268‬‬ ‫ﻫﻤﺎنﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه از اﻳـﻦ روش‪0/62 ،‬‬ ‫و در ﺳﻄﺢ ‪ 0/000‬ﻣﻌﻨﻲدار اﺳﺖ‪ .‬ﺳﺌﻮال ﺳﻮم ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ رواﻳﻲ ﻫﻤﮕﺮاي آزﻣﻮن‬ ‫ﺗﺪاﻋﻲ ﺿﻤﻨﻲ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﺑﻮد‪ .‬از آﻧﺠﺎﻳﻲ ﻛﻪ دو اﺑﺰار آزﻣﻮن ﺗﺪاﻋﻲ ﺿﻤﻨﻲ ﻋﺰت ﻧﻔـﺲ‬ ‫و ﺗﻜﻠﻴﻒ ﺣﺮف‪ -‬ﻧﺎم ﻫﺮ دو ﺑﺮاي ﺳﻨﺠﺶ ﻋﺰت ﻧﻔـﺲ ﺿـﻤﻨﻲ ﻃﺮاﺣـﻲ ﺷـﺪهاﻧـﺪ‪ ،‬ﺑـﻪ‬ ‫ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺄﻳﻴﺪ رواﻳﻲ ﻫﻤﮕﺮا‪ ،‬ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﻣﻴﺎن ﻧﻤﺮات اﻳﻦ دو ﻣﻘﻴﺎس ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪ‪ ،‬ﻛﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ‬ ‫در ﺟﺪول )‪ (4‬آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي روانﺳﻨﺠﻲ آزﻣﻮن ﺗﺪاﻋﻲ ﺿﻤﻨﻲ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ‬ ‫‪43‬‬ ‫ﺟﺪول )‪ (4‬ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﺑﻴﻦ دو اﺑﺰار ﺳﻨﺠﺶ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﺿﻤﻨﻲ )‪ IAT‬و ‪-(NLT‬‬ ‫)رواﻳﻲ ﻫﻤﮕﺮا(‬ ‫‪ IAT‬ﻋﺰت ﻧﻔﺲ‬ ‫ﺑﺪون ﻛﻨﺘـﺮل‬ ‫ﻣﺘﻐﻴـــــــﺮ‬ ‫ﺟﻨﺴﻴﺖ‬ ‫‪NLT‬‬ ‫ﺑﺎ ﻛﻨﺘﺮل‬ ‫ﻣﺘﻐﻴــــــﺮ‬ ‫ﺟﻨﺴﻴﺖ‬ ‫زن‬ ‫ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﭘﻴﺮﺳﻮن‬ ‫‪0/062‬‬ ‫‪0/156‬‬ ‫‪0/156‬‬ ‫ﺳﻄﺢ ﻣﻌﻨﻲداري‬ ‫‪0/311‬‬ ‫‪0/078‬‬ ‫‪0/039‬‬ ‫ﻣﺮد‬ ‫*‬ ‫‪0/055‬‬ ‫‪0/260‬‬ ‫* ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ در ﺳﻄﺢ ‪ 0/05‬ﻣﻌﻨﻲدار اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻫﻤﺎنﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ در ﺟﺪول )‪ (4‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣـﻲﺷـﻮد‪ ،‬ﻫﻤﺒﺴـﺘﮕﻲ ﺑـﻴﻦ اﻳـﻦ دو ﻣﻘﻴـﺎس‪،‬‬ ‫ﺿﻌﻴﻒ ﺑﻮده )‪ (0/062‬و ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻣﻌﻨﻲداري ﻧﺮﺳﻴﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﺑـﺮاي ﻛﻨﺘـﺮل ﺗـﺄﺛﻴﺮ ﻣﺘﻐﻴـﺮ‬ ‫ﺟﻨﺴﻴﺖ ﺑﺮ اﻳﻦ راﺑﻄﻪ‪ ،‬ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﺗﻔﻜﻴﻜﻲ ﺑﻴﻦ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﺻـﺮﻳﺢ و ﺿـﻤﻨﻲ ﺑـﺎ ﻣﺘﻐﻴـﺮ‬ ‫ﺟﻨﺴﻴﺖ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺘﻐﻴﺮ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷـﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ﻫﻤﺒﺴـﺘﮕﻲ ﺑـﻴﻦ ‪ IAT‬و ‪NLT‬‬ ‫ﺑﺮاي زن و ﻣﺮد ﺑﻪ ﻃﻮر ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ در ﻫﻤـﻴﻦ ﺟـﺪول آﻣـﺪه اﺳـﺖ‪.‬‬ ‫ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﻛﻪ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﺑﻴﻦ دو اﺑﺰار ﺑﺮاي ﺷﺮﻛﺖﻛﻨﻨـﺪﮔﺎن زن ‪ 0/156‬و‬ ‫در ﺳﻄﺢ ‪ 0/05‬ﻣﻌﻨﻲدار اﺳﺖ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ اﻳﻦ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﺑـﺮاي ﺷـﺮﻛﺖﻛﻨﻨـﺪﮔﺎن ﻣـﺮد‪،‬‬ ‫ﻣﻌﻨﻲدار ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺳﺌﻮال ﭼﻬﺎرم ﭘﮋوﻫﺶ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ رواﻳﻲ اﻓﺘﺮاﻗﻲ ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﺑـﺮاي اﻧـﺪازهﮔﻴـﺮي رواﻳـﻲ‬ ‫اﻓﺘﺮاﻗﻲ‪ ،‬ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﺑﻴﻦ ﻧﻤﺮات ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﺻﺮﻳﺢ )روزﻧﺒـﺮگ( و ﻋـﺰت ﻧﻔـﺲ ﺿـﻤﻨﻲ‬ ‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﻗﺒﻠﻲ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﺰت ﻧﻔـﺲ ﺻـﺮﻳﺢ و ﺿـﻤﻨﻲ‬ ‫دو ﻣﻘﻮﻟﺔ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬و ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ اﻧﺪﻛﻲ ﺑﻴﻦ اﻳﻦ دو ﻣﻘﻴﺎس ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣـﺪه اﺳـﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﭘﻴﺮﺳﻮن ﺑﻴﻦ ﻧﻤﺮهﻫﺎي ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﺻﺮﻳﺢ و ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﺿـﻤﻨﻲ‬ ‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﻧﺘﺎﻳﺞ‪ ،‬در ﺟﺪول )‪ (5‬اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎنﮔﻮﻧﻪ ﻛـﻪ ﻣﺸـﺎﻫﺪه ﻣـﻲﺷـﻮد‪،‬‬ ‫ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﺿﻌﻴﻔﻲ )‪ (0/056‬ﺑﻴﻦ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﺻﺮﻳﺢ و ﺿﻤﻨﻲ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻫﻤﺨﻮان‬ ‫ﺑﺎ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﻗﺒﻠﻲ و ﻣﺆﻳﺪ رواﻳﻲ اﻓﺘﺮاﻗـﻲ اﺳـﺖ‪ .‬ﺣﺘـﻲ ﺑـﺎ ﻛﻨﺘـﺮل ﻣﺘﻐﻴـﺮ ﺟﻨﺴـﻴﺖ ﻧﻴـﺰ‬ ‫ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ زﻳﺎدي ﻧﻜﺮده و ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻣﻌﻨﻲداري ﻧﺮﺳﻴﺪ‪.‬‬ ‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺪازهﮔﻴﺮي و ارزﺷﻴﺎﺑﻲ آﻣﻮزﺷﻲ‬ ‫‪44‬‬ ‫ﺟﺪول )‪ (5‬ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﺑﻴﻦ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﺻﺮﻳﺢ و ﺿﻤﻨﻲ )رواﻳﻲ اﻓﺘﺮاﻗﻲ(‬ ‫ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﺻﺮﻳﺢ )روزﻧﺒﺮگ(‬ ‫ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﺿﻤﻨﻲ ‪IAT‬‬ ‫ﺑﺤﺚ و ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي‬ ‫ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﭘﻴﺮﺳﻮن‬ ‫ﺳﻄﺢ ﻣﻌﻨﻲداري‬ ‫ﺑﺪون ﻛﻨﺘﺮل‬ ‫ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺟﻨﺴﻴﺖ‬ ‫‪0/056‬‬ ‫‪0/359‬‬ ‫ﺑﺎ ﻛﻨﺘﺮل‬ ‫ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺟﻨﺴﻴﺖ‬ ‫‪0/048‬‬ ‫‪0/218‬‬ ‫ﻣﻴﺰان ﭘﺎﻳﺎﻳﻲ ﺑﺎزآزﻣﻮن ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه از اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﺴﻴﺎر ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑـﻪ دﺳـﺖ‬ ‫آﻣﺪه از ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﻛﻪ در ﻓﺼﻞ ﺳﻮم ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬در ﻓﺮاﺗﺤﻠﻴﻠﻲ‬ ‫ﻛﻪ روي ‪ 20‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﻮد ﭘﺎﻳﺎﻳﻲ ﺑﺎزآزﻣﻮن ‪ IAT‬در داﻣﻨﻪ ‪ 0/25‬ﺗﺎ ‪ 0/69‬ﻗـﺮار‬ ‫داﺷﺖ‪ ،‬و ﻣﻴﺎﻧﺔ آن ‪ 0/50‬ﺑﺮآورد ﺷﺪه اﺳﺖ )ﺑﻮﻫﺮﻣﺴﺘﺮ‪ ،(2010 ،‬و ﻣﻴﺰان ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣـﺪه‬ ‫در ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺣﺎﺿﺮ‪ ،‬ﻧﻴﺰ ﺑﺴﻴﺎر ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ آن اﺳﺖ )‪ .(0/517‬ﺷﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﻣﻘـﺪار در ﻣﻘﺎﻳﺴـﻪ‬ ‫ﺑﺎ اﺑﺰارﻫﺎي ﺧﻮدﺳﻨﺠﻲ ﻛﻢ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻧﺒﺎﻳـﺪ ﻓﺮاﻣـﻮش ﻛـﺮد ﻛـﻪ آزﻣـﻮن ﺗـﺪاﻋﻲ‬ ‫ﺿﻤﻨﻲ در واﻗﻊ‪ ،‬ﻳﻚ ﺗﻜﻠﻴﻒ زﻣﺎن واﻛﻨﺶ اﺳﺖ و ﻣﺎﻫﻴﺘـﺎً ﺑـﺎ ﻣﻘﻴـﺎسﻫـﺎي ﺧﻮدﺳـﻨﺠﻲ‬ ‫ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻴﺰان ﭘﺎﻳﺎﻳﻲ ﺑﺎﻳﺪ در ﭼﻬـﺎرﭼﻮب ﺗﻔـﺎوتﻫـﺎي اﺑﺰارﻫـﺎي ﺻـﺮﻳﺢ و‬ ‫ﺿﻤﻨﻲ ﺷﺮح داده ﺷﻮد‪ .‬ﻧﻜﺘﻪاي ﻛﻪ در زﻣﻴﻨﻪ ﭘﺎﻳﺎﻳﻲ اﻳﻦ اﺑﺰار ﺑﺎﻳـﺪ ﺑـﺪان اﺷـﺎره ﻛـﺮد و‬ ‫ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﻮدن ﻧﺴﺒﻲ آن را ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﭘﮋوﻫﺶﻫـﺎي ﻣﺒﺘﻨـﻲ ﺑـﺮ زﻣـﺎن‬ ‫واﻛﻨﺶ‪ ،‬وارﻳﺎﻧﺲ ﺧﻄﺎ‪ ،‬ﺑﻪ راﺣﺘﻲ وارد ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻫﺮ ﻋﺎﻣﻠﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻋﻄﺴﻪ آزﻣـﻮدﻧﻲ‪ ،‬ﺑـﻮق‬ ‫اﺗﻮﻣﺒﻴﻞ ﻳﺎ ﺣﺘﻲ ﻳﻚ ﭘﻠﻚ زدن ﻧﻴﺰ ﻛﻪ در ﻫﻨﮕﺎم ﻇﺎﻫﺮ ﺷﺪن ﻣﺤﺮك رخ دﻫﺪ‪ ،‬ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ‬ ‫ﺑﺮ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﮕﺬارد‪ ،‬و ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻐﻴﻴﺮﭘـﺬﻳﺮي ﻧـﺎﻣﺮﺑﻮط در زﻣـﺎن واﻛـﻨﺶ ﺷـﻮد‪ .‬ﭼﻨـﻴﻦ‬ ‫ﻋﻮاﻣﻠﻲ ﻣﻌﻤﻮﻻً در ﻣﻮرد ﻣﻘﻴﺎسﻫﺎي ﺧﻮدﺳﻨﺠﻲ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬اﻳﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻲﺷﻮد‬ ‫ﻛﻪ ﺣﺘﻲ ﻫﻤﺴﺎﻧﻲ دروﻧﻲ ﻧﻴﺰ در ﻣـﻮرد اﻳـﻦ ﻣﻘﻴـﺎسﻫـﺎ ﭘـﺎﻳﻴﻦﺗـﺮ ﺑﺎﺷـﺪ )وﻳﺘﻨﺒﺮﻳﻨـﻚ و‬ ‫ﺷﻮارﺗﺰ‪.(1997 ،‬‬ ‫ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻫﻤﺴﺎﻧﻲ دروﻧﻲ اﻳﻦ ﻣﻘﻴﺎس از روش ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي اﺷـﻤﻮﻛﻞ و اﻳﮕﻠـﻮف‬ ‫)‪ (2006‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪ .‬ﻣﻴﺰان ﻫﻤﺴﺎﻧﻲ دروﻧﻲ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه از اﻳـﻦ روش‪ 0/62 ،‬اﺳـﺖ‪.‬‬ ‫اﻳﻦ ﻣﻴﺰان اﻧﺪﻛﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه از ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﻗﺒﻠﻲ ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ اﺳﺖ اﻣﺎ‬ ‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻜﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﻗﺒﻞ ﺑﻴﺎن ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻴﺰاﻧﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒـﻮل ﺑـﻪ ﺣﺴـﺎب ﻣـﻲآﻳـﺪ‪ .‬در‬ ‫ﻣﺠﻤﻮع ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه ﺑﺮاي ﭘﺎﻳﺎﻳﻲ ﺑﺎزآزﻣﻮن و ﻫﻤﺴﺎﻧﻲ دروﻧﻲ‪ ،‬ﻧﺸﺎندﻫﻨـﺪة اﻳـﻦ‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي روانﺳﻨﺠﻲ آزﻣﻮن ﺗﺪاﻋﻲ ﺿﻤﻨﻲ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ‬ ‫‪45‬‬ ‫اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ اﺑﺰار‪ ،‬ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻋﺘﻤﺎد ﺧﻮﺑﻲ دارد‪ ،‬و در ﺣـﺎﻻت ﻣﺨﺘﻠـﻒ‪ ،‬ﻧﺘـﺎﻳﺠﻲ ﭘﺎﻳـﺎ از‬ ‫ﺧﻮد ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﻛﺮاوس‪ ،1‬ﺑﻚ‪ ،2‬اﻳﮕﻠﻮف و اﺷﻤﻮﻛﻞ )‪ (2010‬ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺮﺧـﻲ‬ ‫ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺮ ﻣﻴﺰان ﭘﺎﻳﺎﻳﻲ آزﻣﻮن ﺗﺪاﻋﻲ ﺿـﻤﻨﻲ‪ ،‬ﺗﺄﺛﻴﺮﮔـﺬار ﺑـﻮده و ﻣﻴـﺰان آن را‬ ‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎ ﻛﺎﻫﺶ دﻫﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺰاﺣﻢ ﺑﻴﺮوﻧﻲ و ﺷﺮاﻳﻂ ذﻫﻨﻲ ﺷﺮﻛﺖﻛﻨﻨﺪﮔﺎن‬ ‫ﻣﻲﺗﻮان ﭘﺎﻳﺎﻳﻲ دروﻧﻲ و ﭘﺎﻳﺪاري زﻣﺎﻧﻲ اﻳﻦ اﺑﺰار را اﻓﺰاﻳﺶ داد‪.‬‬ ‫از آﻧﺠﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻓﺮض ﺑﺮ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ آزﻣﻮن ﺗﺪاﻋﻲ ﺿـﻤﻨﻲ ﻋـﺰت ﻧﻔـﺲ و آزﻣـﻮن‬ ‫ﺣﺮف‪ -‬ﻧﺎم ﻫﺮ دو ﻳﻚ ﺳﺎزه )ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﺿﻤﻨﻲ( را اﻧﺪازه ﻣﻲﮔﻴﺮﻧـﺪ‪ ،‬ﻫﻤﺒﺴـﺘﮕﻲ ﺑـﻴﻦ‬ ‫اﻳﻦ دو اﺑﺰار ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﺎﺧﺺ رواﻳﻲ ﻫﻤﮕﺮا در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ در ﻗﺴﻤﺖ‬ ‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﺿﻌﻴﻒ ﺑﻮد و ﻧﺘﻮاﻧﺴﺖ ﺷﺎﺧﺺ رواﻳﻲ ﻫﻤﮕﺮا ﺑﻴﻦ‬ ‫اﻳﻦ دو اﺑﺰار ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺎ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﻗﺒﻠﻲ ﻫﻤﺴﻮ اﺳﺖ‪ .‬ﺑـﺮاي ﻣﺜـﺎل‬ ‫ﺑﻮﻫﺮﻣﺴﺘﺮ و ﻫﻤﻜﺎران )‪ (2010‬در ﺑﺎزﺑﻴﻨﻲ ﺧﻮد ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ رﺳﻴﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃـﻮر ﻛﻠـﻲ‬ ‫ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ اﻳﻦ دو اﺑﺰار ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬آﻧﻬﺎ اﻳﻦﮔﻮﻧﻪ اﺳﺘﺪﻻل ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ اﺣﺘﻤﺎﻻً اﻳـﻦ‬ ‫دو اﺑﺰار‪ ،‬ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ از ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﺿﻤﻨﻲ را اﻧﺪازه ﻣﻲﮔﻴﺮﻧـﺪ )ﻫﻤـﺎنﮔﻮﻧـﻪ ﻛـﻪ‬ ‫ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﺻﺮﻳﺢ و ﺿﻤﻨﻲ‪ ،‬ﻣﺎﻫﻴﺘﺎً ﻣﺘﻔﺎوت ﻫﺴﺘﻨﺪ(‪ .‬اﻣﺎ ﻧﻜﺘﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻪ از ﭘﮋوﻫﺶ‬ ‫ﺣﺎﺿﺮ اﺳﺘﻨﺒﺎط ﻣﻲﺷﻮد اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﺑـﻴﻦ آزﻣـﻮن ﺗـﺪاﻋﻲ ﺿـﻤﻨﻲ و آزﻣـﻮن‬ ‫ﺣﺮف‪ -‬ﻧﺎم ﺑﺎ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺟﻨﺴﻴﺖ‪ ،‬ﻣﻌﻨﻲدار ﻣﻲﺷﻮد و ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ اﻳﻦ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ در زﻧـﺎن‬ ‫و ﻣﺮدان ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﺿـﻤﻨﻲ زﻧـﺎن ﺑﺮاﺳـﺎس اﻳـﻦ دو ﻣﻘﻴـﺎس ﺑـﺎ ﻫـﻢ‬ ‫ﻫﻤﺒﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ ﺑﺮاي ﻣﺮدان ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜـﻪ ﺑـﺎ ﻛﻨﺘـﺮل ﻣﺘﻐﻴـﺮ‬ ‫ﺟﻨﺴﻴﺖ‪ ،‬ﺑﺮﻋﻜﺲ زﻧﺎن‪ ،‬در ﻣﺮدان ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﺑﻴﻦ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﺻﺮﻳﺢ و آزﻣـﻮن ﺣـﺮف‪-‬‬ ‫ﻧﺎم‪ ،‬اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان اﻳﻦﮔﻮﻧﻪ اﺳﺘﻨﺒﺎط ﻛﺮد ﻛﻪ اﺣﺘﻤﺎﻻً ارزﺷﻴﺎﺑﻲ زﻧﺎن در ﻣـﻮرد‬ ‫ﺣﺮوف ﻧﺎﻣﺸﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻣﺮدان‪ ،‬ﻧﺎﻫﺸﻴﺎر اﺳﺖ‪ ،‬و اﺣﺘﻤﺎﻻً ﻣﺮدان ﺑﻪ ﻫﻨﮕـﺎم درﺟـﻪﺑﻨـﺪي‬ ‫ﺣﺮوف ﻧﺎم ﺧﻮد‪ ،‬ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺳﻴﺴﺘﻢ ﭘﺮدازش ﻋﻘﻼﻧﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮده و اﺣﺘﻤﺎﻻً ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﻧﺎم‬ ‫ﺧﻮد ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻳﻜﻲ از ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎ‪ ،‬اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ‪ ،‬در زﻣﻴﻨﺔ ﺑﺮرﺳﻲ وﻳﮋﮔـﻲﻫـﺎي‬ ‫روانﺳﻨﺠﻲ اﺑﺰارﻫﺎي ﺿﻤﻨﻲ در اﻳﺮان‪ ،‬ﺑـﻪ ﻧـﻮﻋﻲ ﭘﻴﺸـﮕﺎم ﻣﺤﺴـﻮب ﺷـﺪه‪ ،‬و در اﻳـﻦ‬ ‫ﺷﺮاﻳﻂ‪ ،‬اﺑﺰارﻫﺎي ﺿﻤﻨﻲِ ﻋﺒﻮر ﻳﺎﻓﺘﻪ از ﻓﻴﻠﺘﺮ ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎي روانﺳﻨﺠﻲ‪ ،‬در دﺳﺘﺮس ﻧﺒـﻮد‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻋﻠﺖ در ﺑﺮرﺳﻲ رواﻳﻲ‪ ،‬از اﺑﺰارﻫﺎي ﺻﺮﻳﺢ ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ رواﻳـﻲ اﺳـﺘﻔﺎده ﺷـﺪ‪.‬‬ ‫‪1. Krause, S‬‬ ‫‪2. Back, M. D‬‬ ‫‪46‬‬ ‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺪازهﮔﻴﺮي و ارزﺷﻴﺎﺑﻲ آﻣﻮزﺷﻲ‬ ‫اﻟﺒﺘﻪ آزﻣﻮن ﺣﺮف‪ -‬ﻧﺎم ﻧﻴﺰ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬از ﻧﻈﺮ ﭘﺎﻳـﺎﻳﻲ‬ ‫و رواﻳﻲ در داﺧﻞ ﻛﺸﻮر ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻧﺒﻮدن اﺑﺰار ﺿﻤﻨﻲ دﻳﮕـﺮ ﺑـﺮاي‬ ‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ‪ ،‬ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ‪ ،‬ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ اﺑﺰار ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺤﺪودﻳﺖ دﻳﮕﺮ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ‬ ‫ﭼﻨﺪ اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺎ ﮔﻨﺠﺎﻧﺪن داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﻫﻤﺔ داﻧﺸﻜﺪهﻫﺎ در ﻧﻤﻮﻧﻪ‪ ،‬ﻓﺮاﮔﻴـﺮي ﺑﻴﺸـﺘﺮي‬ ‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺴﻴﺎري از ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي دﻳﮕﺮ دارد‪ ،‬اﻣﺎ در ﻋـﻴﻦ ﺣـﺎل ﺟﺎﻣﻌـﻪ اﻳـﻦ ﭘـﮋوﻫﺶ‬ ‫ﻣﺤﺪود ﺑﻪ داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن اﺳﺖ‪ ،‬و اﻳﻦ اﻣﺮ‪ ،‬ﺗﻌﻤﻴﻢﭘﺬﻳﺮي ﻧﺘﺎﻳﺞ را ﺑﺮاي ﻛﻞ اﻋﻀﺎي ﺟﺎﻣﻌـﻪ‬ ‫دﺷﻮار ﻣﻲﺳﺎزد‪.‬‬ ‫از آﻧﺠﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺣﻮزه ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت در ﻣﻮرد اﺑﺰارﻫﺎي ﺿﻤﻨﻲ و ارﺗﺒﺎط آﻧﻬﺎ ﺑـﺎ اﺑﺰارﻫـﺎي‬ ‫ﺻﺮﻳﺢ‪ ،‬ﺣﻮزه ﺟﺪﻳﺪي اﺳﺖ و ﻋﻼﻗﺔ ﭘﮋوﻫﺸﻲ زﻳﺎدي را در ﺳﻄﺢ ﻛﺎرﻫـﺎي ﻋﻠﻤـﻲ ﺑـﻪ‬ ‫ﺧﻮد ﺟﻠﺐ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ ،‬اﺣﺘﻤﺎﻻً در آﻳﻨﺪهاي ﻧﺰدﻳﻚ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان داﺧﻠﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺳﻮي اﻳﻦ‬ ‫دﺳﺘﻪ از اﺑﺰارﻫﺎ ﻣﺘﻤﺎﻳﻞ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ ﺑﺮرﺳـﻲ‬ ‫وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي روانﺳﻨﺠﻲ اﻳﻦ ﻣﻘﻴﺎسﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان زﻳﺮﺑﻨﺎ‪ ،‬ﻳﻜﻲ از ﻣﺤﻮرﻫـﺎي اﺻـﻠﻲ اﻳـﻦ‬ ‫ﺧﻂ ﭘﮋوﻫﺸﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻟﺬا ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﭘﮋوﻫﺶﮔﺮان ﺑﺎ روي آوردن ﺑﻪ اﻳﻦ دﺳﺘﻪ از‬ ‫اﺑﺰارﻫﺎ‪ ،‬اﻋﺘﺒﺎرﻳﺎﺑﻲ اﻳﻦ ﻣﻘﻴﺎسﻫﺎ را ﻣﻘﺪﻣﻪ ﻛﺎر ﺧﻮد ﻗﺮار دﻫﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ در ﺣﻮزة ﻋﺰت ﻧﻔﺲ‬ ‫ﺿﻤﻨﻲ و ﺑﻪ ﻃﻮر وﻳﮋه آزﻣﻮن ﺗﺪاﻋﻲ ﺿﻤﻨﻲ و آزﻣﻮن ﺣﺮف‪ -‬ﻧﺎم‪ ،‬اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺨﺸـﻲ‬ ‫از ﻛﺎر را ﺑﻪ اﻧﺠﺎم رﺳﺎﻧﻴﺪه اﻣﺎ ﻫﻨﻮز ﻧﻘﺎط اﺑﻬﺎم زﻳﺎدي وﺟﻮد دارد‪ .‬ﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ راﺑﻄـﻪ‬ ‫ﭘﻴﭽﻴﺪة ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﺻﺮﻳﺢ و ﺿﻤﻨﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﻴﺰ ﻣﺆﻳﺪ آن ﺑﻮد‪ ،‬ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﮔـﺮدد‬ ‫ﻛﻪ در ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎي آﻳﻨﺪه رواﻳﻲ اﻳﻦ اﺑﺰار از اﺑﻌﺎد دﻳﮕﺮ و ﺑﺎ ﺑﺮرﺳـﻲ رواﺑـﻂ ﺗﻌـﺎﻣﻠﻲ ﺑـﺎ‬ ‫ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﺷﺎﺧﺺ دﻓﺎﻋﻲ ﺑﻮدن ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻳﺎ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻮﻋﻲ ﻣـﻲﺗﻮاﻧﻨـﺪ‬ ‫راﺑﻄﻪ ﺑﻴﻦ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﺻﺮﻳﺢ و ﺿﻤﻨﻲ را ﺷﺮح دﻫﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬در زﻣﻴﻨﺔ‬ ‫ﭘﺎﻳﺎﻳﻲ ﻧﻴﺰ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﮔﺮدد ﻛﻪ ﺑﺎ اﻧﺠﺎم ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎﻳﻲ در ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﻨﺘﺮل ﺷﺪهﺗﺮ و ﺑﺎ ﻛﻨﺘﺮل‬ ‫ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﻣﺰاﺣﻢ‪ ،‬ﺗﻼشﻫﺎﻳﻲ در ﺟﻬﺖ اﻓﺰاﻳﺶ ﭘﺎﻳﺎﻳﻲ دروﻧـﻲ و ﭘﺎﻳـﺪاري زﻣـﺎﻧﻲ اﻳـﻦ‬ ‫اﺑﺰار ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد‪.‬‬ 47 ‫ﺑﺮرﺳﻲ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي روانﺳﻨﺠﻲ آزﻣﻮن ﺗﺪاﻋﻲ ﺿﻤﻨﻲ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ‬ ‫ﻣﻨﺎﺑﻊ‬ ‫ ﺗﺮﺟﻤـﻪ‬.‫ رواﻧﺸﻨﺎﺳﻲ اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ‬.(2006) ‫ ﻧﺎﻳﻼ‬،‫ دان؛ ﺑﺮﻧﺴﻜﺎب‬،‫ راﺑﺮت؛ ﺑﻴﺮن‬،‫ ﺑﺎرون‬− .‫ ﻧﺸﺮ روان‬:‫ ﺗﻬﺮان‬.(1387) ‫ﻳﻮﺳﻒ ﻛﺮﻳﻤﻲ‬ ‫ ﺑﺮرﺳﻲ ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺧـﻮد ﻧـﺎﺗﻮانﺳـﺎزي در ﻣـﺪل ﺳـﺎﺧﺘﺎري‬.(1389) ‫ ﻣﺤﻤﻮد‬،‫ ﺣﻴﺪري‬− .‫ داﻧﺸﮕﺎه ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻬﺸﺘﻲ‬،‫ ﭘﺎﻳﺎنﻧﺎﻣﻪ دﻛﺘﺮي‬.‫ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ‬ ‫ ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﻲ اﻋﺘﺒﺎر و ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻋﺘﻤـﺎد ﻣﻘﻴـﺎس ﺣﺮﻣـﺖ‬.(1384) ‫ ﻧﻮراﷲ‬،‫ ﻣﺤﻤﺪي‬− .4 ‫ ﺷﻤﺎره‬.‫ ﺳﺎل اول‬.‫ ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ رواﻧﺸﻨﺎﺳﺎن اﻳﺮاﻧﻲ‬.‫ﺧﻮد روزﻧﺒﺮگ‬ − Brunel, F. F., Tietje, B. C., & Greenwald, A. G. (2004). Is the Implicit Association Test a valid and valuable measure of implicit consumer social cognition? Journal of Consumer Psychology, 14, 385–404. − Buhrmester, M. D., Blanton, H., & Swann, W. B., Jr. (2010). Implicit Self-steem: Nature, Measurement, and a New Way Forward. Journal of Personality and Social Psychology. Advance online publication. Doi: 10.1037/a0021341De Houwer, J. (2003a). The extrinsic affective Simon task. Experimental Psychology, 50, 77-85. − Epstein, S. (2003). Cognitive-experiential self-theory of personality. In Millon, T., & Lerner, M. J. (Eds), Comprehensive Handbook of Psychology, Volume 5: Personality and Social Psychology (pp. 159-184). Hoboken, NJ: Wiley & Sons. − Gawronski, B. Payne, B. K. (2010). Handbook of implicit social cognition. New York: THE GUILFORD PRESS. − Greenwald A. G. and Farnham S. D. (2000). Using the Implicit Association Test to Measure Self-Esteem and Self-concept. Journal of Personality and Social Psychology, Vol. 79. No. 6, 1022-1038. − Greenwald, A. G., & Breckler, S. J. (19٩5). To whom is the self presented? In B. R. Schlenker (Ed.), the sewand social life (pp. 126- 145). New York: McGraw-Hill. − Greenwald, A. G., McGhee, D. E., & Schwartz, J. K. L. (1998). Measuring individual differences in implicit cognition: The Implicit Association Test. Journal of Personality and Social Psychology, 74, 1464-1480. ‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺪازهﮔﻴﺮي و ارزﺷﻴﺎﺑﻲ آﻣﻮزﺷﻲ‬ 48 − Greenwald, A. G., Nosek, B. A., & Banaji, M. R. (2003). Understanding and using the Implicit Association Test: I. An improved scoring algorithm. Journal of Personality and Social Psychology, 85, 197–216. − Grumm, M., Collani, G. V. (2007). Measuring big-five personality dimensions with the implicit association test- implicit personality traits or self-esteem? Personality and individual differences, 43, 2205-2217. − Hofmann, W. gawronski, B. Gschwendner, T. le, H. & Schmitt, M. (2005). A meta-analiysis in the correlation between the implicit association test and explicit self-report. Personality and social psychology bulletin. 1369-1385. − Krause, S. Back, M. D. Egloff, B. & Schmukle, S. C. (2010). Reliability of implicit self-esteen measures revisited. European journal of personality. − Krizan, Z. Suls, J. (2008). Are implicit and explicit measures of self-esteem related? A meta-analysis for the Name-Letter Test. Personality and Individual Differences 44 (2008) 521–531 − Schimmack, U. & Diener, E. (2003). Predictive validity of explicit and implicit self-esteem for subjective well-being. Journal of Research in Personality 37 (2003) 100–106. − Schmukle, S. C., & Egloff, B. (2006). Assessing anxiety with extrinsic Simon tasks. Experimental Psychology, 53, 149–160. − Stoessel, B. J. (2007) Facets of the self in grandiose and vulnerable narcissism: Implicit self-esteem, explicit self-esteem, and shame. Doctoral dissertation. University of Massachusetts. − Wittenbrink, B. Judd, C. M., & Park, B. (1997). Evidence for racial prejudice at the implicit level and its relationships with questionnaire measures. Journal of Personality and Social Psychology, 72, 262-274.