Vilalba
(Lugo)
Férvedes
Número 6
Pp.: 000 000
Año 2010
ISSN 11346787
LA PRESE CIA DE MOLUSCOS E U ASE TAMIE TO JUDÍO DURA TE
LA EDAD MEDIA: EL CASTRO DE LOS JUDÍOS (PUE TE CASTRO, LEÓ ).
THE PRESE CE OF SHELLFISH I A JEWISH SETTLEME T DURI G THE MIDDLE AGE: THE
JEWISH HILLFORT (PUE TE CASTRO, LEÓ , SPAI )
RESUME
!
"
(
$
* %
+
( %
,
#
$
%
&
)
"
,
'
(
(
(
(
'
*
'#
(
-
'
$
( %
,
(
.
+
(
/0'
$
%
'
ABSTRACT
&
(
(
,
7 * ,
+
,
&* ( (
( (
Palabras Clave:
Keywords:
1.&
* ,
*
+ ,4 % 5
5 *
5 *
' &*
(*
*
* ( %
,
'
*
*1
,
+,
*
(
*
+'
*
5 * *
+.
*
* , *
5 *
' &*
' &*
, * * ,
8
8
:
)
*
*
$
.
+$ .
$
$
*
+ , # $ "( $
*
$ *
*"'
23 + "
*
+ ,
,
*
5 (
,
(
* *
(
,
*
*
$
*
,
$.
5 * )
$# $9
$ "* , *$ #
&
"
$
,
, '
&
$
)
6 *
%
+'
1,
0%;
, 0%
*
'
'
Introducción.
#
:
$ 9
*
+
>.
>.
: < $ ?@@A%7 C?FB'
* %
$
CCFG (
,
000
: < $ ?@@AB'
+
,
<
'
$
( -
=*
(
(
$ >.
"H
: < $ ?@@AB'
9 * + ,
0/ )
(
#
>.
: < $ ?@@A%7 C?DB +
/0
(
,
>.
: < $ ?@@A%7 C?AB' E
/0 (
,
)
-
(
*
(
,
>
$
+
< +
#
(
I Reunión Científica de Arqueomalacología de la Península Ibérica. León, 20-21 de mayo de 2010.
*
$
'"
(
* %
;
$ CFDGI
$ ?@@CB'
%
-
(
$
,
)
+.
$ CF=FI
10
E. GONZÁLEZ – V. BEJEGA – C. FERNÁNDEZ – J.C. ÁLVAREZ
Fig.: 1. Localización del Castrum Iudeorum..
<
# ,
#
CFFF + ?@@=$
( ,
$
,
%
(
+#
+
#
2.&
+ "
: +
#
'
$
#
(
,
(
* %
'
+
(
$
+
(
,
$
%
: < $ ?@@A%B'
$
(
' "
.
$
' E
+
$ CFF?I
'B + )
(
$
,
,
'
$
(
,
(
+ H
$
$
,
1" *
%;
,
>#
$ CFAAI
$ CFFGI . - $ ?@@@I
B'
* 1
9!
(
0
( (
(
(
# ( $
,
(
$
%
;
;
%
(
>.
*
(
+
(
(
%
(
: < $ ?@@AB +
<
,
0 >
+ "
# ,
$ ?@@CB'
,
(
(
/0$
(
,
+ (
,
,
>.
: < $ ?@@A%B'
,
>"
$ CFFD$
(
>.
$ ?@@FB$
%
$ CFDDB'
<
,
CFF?I
%
(
,
$ ?@@DI ?@@FI
( %
%
%
$
:
(
+
$
#
% ,
, %
(
>
)
>.
1&
,
-
J
(
(
%
(
$
7
(
(
,
(
(
1 #
!
'
$ +
)
(
+
-
,
Metodología.
* 1
>9 B
*
'
9!
.
>9.0B
*
(
.
9 <
>CFFKB
(
+ %
' #
( J
, '
:
%
%
(
'
%
Férvedes, 6 (2010), pp.:
# (
-(
(
*
;
*
(
>CFF?BI
'
11
LA PRESENCIA DE MOLUSCOS EN UN ASENTAMIENTO JUDÍO DURANTE LA EDAD MEDIA ...
(
>:B
(
,
,
)
C'
'
*
(
,
3.&
>CFDAB +
(
.
9 < >CFFKB'
(
"
G7
J
?GL7 4 +
( +
%
)
Relación de Muestras.
' "
)
%
(
(
Bivalvos fluviales
+
J
,
+
>
* $ E$
%
;
$
%
7
*
I
I
7
(
7
(
I
4 :7
'
C
+
'
$
)
$ "B +$
' :
,
>& ( B
7
H.7
*
R D&S Tipo Long. Alt. P.
A 1?GL C
(
9!
7
Ref.
$
(
:
'
J
KD@7 4 +
(
( I
4 7
' "
*
$
Gasterópodos
R D&S
A 1KD@
7
Tipo
Alt . Anch. P.
C
L
(
,
(
*
"&7
'
Ref.
('
4
%
>J
%
C??B
$
? )
( (
)
(
(
I
C$
'
$ *
%
( %
,
"
* +
' 9
(
'
C@7
J ??G7 "
( +
%
'
Bivalvos fluviales
Ref.
R D&S Tipo Long. Alt. P.
D 1J ??G C
D 1J ??G C
"
?
MC
CC7
J KLD7 "
% ,
Bivalvos fluviales
('
Ref.
'
R D&S Tipo Long. Alt. P.
AN1J KLD C
AN1J KLD ?
"
4
MC
?
?'
"
J
G7
C??7 4 +
'"
%
Gasterópodos
('
Fig.: 2. Área de excavación y sectores
intervenidos entre los años 1999-2005 (imagen
cedida por Raquel Martínez Peñín).
(
%
Ref.
% '
R D&S Tipo Alt. Anch. P.
A 1C?? C
L
A 1C?? C
?
Bivalvos fluviales
J
CG@7 4 +
* $
'
Férvedes, 6 (2010), pp.:
(
12
E. GONZÁLEZ – V. BEJEGA – C. FERNÁNDEZ – J.C. ÁLVAREZ
Gasterópodos
Ref.
('
('
('
R D&S Tipo Long. Alt. P.
A 1J CG@ C
C?
A 1J CCA C
AN1J CCA L
Bivalvos marinos
Bivalvos fluviales
A 1J CG@ C E
A 1J CG@ L@
('
4:
!
!
!
C
G
Bivalvos marinos
!
A 1J CG@ C
"
F7
J K7 E
%
E
Ref.
AN1J CCA C
A 1J CCA C
A 1J CCA C
R D&S Tipo Long. Alt. P.
A 1J K C
MC
"
CC7
J
% ,
K?G7 "
+
$ %
% >J CCGB'
Gasterópodos
Ref.
"
(
Ref.
C
"&
?L$C
J
( +
=CG7
%
Bivalvos fluviales
Ref.
('
(
4
?
MC
!
!
E
"
#
A 1J L C
A 1J L C
AN1J L C
"
4
,
D
MC
?
)
4.&
,
(
(
' E %
>J CB$ *
?
(
(
J
E
E
L
C
F@$?
* $
Ref.
R D&S Tipo Long. Alt. P.
C
(
,
#
(
!
!
(
(
,
'
!
(
(
MC
%
(
,
-
(
(
(
'
%
$
*
+
'
(
$
Ref.
A 1J
AN1J
AN1J
AN1J
AN1J
C=
=
'
,
$
;(
CCA7
%
#
'
Bivalvos fluviales
4
Análisis de los materiales.
(
(
AN1J =CD C
AN1J =CD =
A 1J C
)
( ,
R D&S Tipo Long. Alt. P.
E
Bivalvos marinos
(
%
MC
'
J C7
(
(
Ref.
AN1J =CD C
AN1J =CD C
H. =D$K L=$G CL
4
K
Bivalvos marinos
('
('
E
R D&S Tipo Long. Alt. P.
A 1J L C
AN1J L C
#
R D&S Tipo Long. Alt. P.
% '
Bivalvos fluviales
'
Ref.
)
Bivalvos marinos
(
Bivalvos fluviales
Ref.
AN1J =CG C
('
L7
%
J =CD7
F + CC7
J
D
C?
E
% ,
!
R D&S Tipo Long. Alt. P.
"
R D&S Tipo Long. Alt. P.
D
% '
A 1J CCG C
A 1J CCG C
$
J K?G'
Bivalvos marinos
J CCG7 E
?
F
G
%
AN1J K?G =
AN1J K?G C
!
R Tipo Alt. Anch. P.
A 1J CK
4
4
4:
'
Bivalvos marinos
#
J CK7
%
E
E
E
?
'
Bivalvos marinos
"
C
?
CCA
CCA
CCA
CCA
CCA
R D&S Tipo Long. Alt. P.
C
C
C
C
C
"
"
"
"
4
4
L
L
L@ K
?
L
)
,
(
>
>(
(
+
(
Férvedes, 6 (2010), pp.:
%
$
$
,
$
'B
B'
13
LA PRESENCIA DE MOLUSCOS EN UN ASENTAMIENTO JUDÍO DURANTE LA EDAD MEDIA ...
C(
,
,
$
(
+
,
('B ) $
>
$
,
* +
%
J KD@$
,
'
(
( *
)
'
H
? >J
) (
C??B
$
$
)
$(
=1G
" *
$ CFFGB'
#
(
&
%
(
$ +
(
'
,
%
-(
%
MI
?
?
?
PESO
?
C
1
C
7
FASE 2
(
)
#
$
C'=
?'=
?
C
$ CFF= $ CFF=%B
>"
>E
L
9
C@
C
LG
A
C
1
LF
C
C@'=
G
C
C?
?
C
A
CG
@'=
=C'=
?
C
69
TE
?
C
L
3
C
* +
+
B$
6$ CFD@B' "
(
$
$
>
( (
?@@KB'
(
,
)
C=
D
141.5
,
,
(
$+ )
(
%
$
'
%
,
* %
* %
%
(
#%
> (
$
%
$
(
(
*
'
(
( %
(
E
C$
'
+
(
$
#
'
*
'
:
CA
LD ,
$
%
(
(
+
,
(
(
)
"
%
%; (
'
$(
&
)
(
(
(
* %
+
$
+
)
(
(
$
,
$
$
%;
'
'
(
* *
(
(
$
%
)
K'@
3.0
%;
+
$ #
+
(
* $
'
$
(
,
4
>.
"
$
(
* '
,
(
,
+
*
+
!
Gasterópodos marinos
('
"
TOTAL
RECIE
Bivalvos marinos
('
TOTAL
#
$
* %
;
('
Bivalvos marinos
#
+
'
' #
Bivalvos fluviales
#
1
-
Bivalvos fluviales
.
*
+ H
B$ (
(
( ,
)
+
( %
%;
%
FASE 1
R
=L
>
,
>
(
(
(
>
$
+
-
$
('
Gasterópodos marinos
('
TOTAL
(
( ,
)
?(
$
(
* + (
,
( <
+
$ CFFGB' :
,
+
:
>
(
(
(
,
+
B$
1" *
#
/ B'
>
(
)
>#
I
>
B >
$
(
$ /0$ C?B$ (
(
(
Férvedes, 6 (2010), pp.:
(
/0B +
,
( 7
+
(
(
$ CFFDB' " !
%
+
(
(
>
B$
)
'9
%
$
14
E. GONZÁLEZ – V. BEJEGA – C. FERNÁNDEZ – J.C. ÁLVAREZ
Fig.: 3. Restos de Potomida littoralis y Unio pictorum del Castro de los Judíos.
%
(
(
(
!
$ (
,
* %
* %
.
) %
>
$ CFFDB' &
,
(
%
+
)
%
%
(
+ ,
>.
$ ?@@KB'
)
( %
?@@KB$
)
-(
.
!
%
!
%;
>.
$
% ,
=CGB$ +
( ) < ,
(
(
"
,
( % %
* %
'
,
(
(
(
$
(
$
(
%;
,
%
(
(
:
) ,
% (
>J K?GB' & % ;
(
( (
%
)
%
%
>J KB
)
$ +
* + )
>J =CDB'
%
!
(
)
,
(
$
(
!
+$
)
)
;
,
*
%
,
'&
(
-
$
(
,
(
$*
'
'
(
%
(
(
(
% ' "
(
%
;(
>
$
(
*
$
+
$
%
* %
)
' #
(
+
(
(
-
?
#
+
(
(
%
'
(
$
!
+
*
$
*
(
)
$
$ CFFGB'
(
( $
(
%
(
,
$
(
(
(
'
>J
(
'
(
+
"
#
*
(
+
Férvedes, 6 (2010), pp.:
(
+
)
* +
'
$
15
LA PRESENCIA DE MOLUSCOS EN UN ASENTAMIENTO JUDÍO DURANTE LA EDAD MEDIA ...
! (
':
(
,
!
"
(
$
$
(
>
.
*
$ ?@@DB$
*
$
*
'
%
%
!
>
" /
$ ?@@?B$
>
&
(
(
< $
%
)
O H%
,
(
(
#
(
$
#
>J LB +
(
>J CKB$
%
,
+
)
(
(
$ CFFLI & %
$ CFFLB' #
,
(
(
'
"
( ,
*
>E2
(
* %
(
(
'
'
(
)
< B
)
(
+
!
,
(
!
,
(
$* +
( ,
, '
)
%;
$
*
,
)
)
$ * %
( % %
,
(
)
':
, %
(
(
$
-
(
(
!
$ (
%
+
(
(
)
>
B
(
(
>
B'
(
;(
* %
(
*
)
$
)
( ,
% +
(
%
$
,
(
( (
'
$
(
$ CFFGI
%
(
(
(
$ CFFFB' "
(
( $
'#
$ CFD=$
>NP
%
$
)
,
( ;
%;
,
(
%
'
!
(
!
?$
*
)
*
(
(
,
' "
(
% $
Fig.: 4. Stramonita haemastoma y Ostrea edulis
con perforación para su suspensión.
#
( ,
(
#
(
>G$=-=$D
% B' :
,
>
B
(
,
( %
(
: < ,
>
*
( ,
:
B >
;
"
( ,
>K$L-K$?
% +
%
' "
;(
$ CFFLI & %
$
(;
$
,
=
(
'
+
>K$L-L$K
(
(
$ CFFLB'
$
%
B
9
:
(
( ,
)
(
>E2
( ,
* %
$
% '
-
'
*
>
(
*
)
B
0% < $ ?@@LB$
'
(
(
,
(
(
* %
*
(
*
(
,
$(
Férvedes, 6 (2010), pp.:
'
(
+,
B
16
E. GONZÁLEZ – V. BEJEGA – C. FERNÁNDEZ – J.C. ÁLVAREZ
$
(
'
,
* %
%
%
#
$
$
'
#
-
(
%
(
)
':
!
(
,
(
(
$
%
*
* $
*
$
%
*
7 &' (
%
)
"
R
*
Q >
)
$ CFKD7 CL@$ CL?B$ (
(
(
RS'''T 3
, S'''T
"
.
+
4
5
S'''TQ >
)
$ CFKD7 CL@I * "
)
)
4 %
+
,
,
*
*
!
*
(
( ,
( $
)
:
( $ CFDL7 K=KI :
>(
,
' (/ >
/ 00
*
"
$ CFFG7 =KI * B'
*
( ,
$ CFKD7 CLCI
. +
$
CFF?B'
+
(
>
$
$ CFFF7 ?FB'
( ,
(
,
$
,
*
$ (
,
*
)
(
>J
* %
'
+
$
'
,
( ,
)
/00
(
*
(
(
)
%
(
(
,.
,
1
' (Q >
* B'
2
,
"
$ CFFG7 =CI -
*
"
$
(
(
* %
(
6
2$+
(
$
(
'
(
(
; 7 &' ( -
%
*
+
( "
)
)
0
*$
(
$ (
)
"
(
$
(
'
!
,
,
*
%
(
,
%
%
:
,
!
(
%
%
*
)
(
(
Fig.: 5. Valvas derechas de Pecten maximus con
perforaciones.
(
CCAB$
(
(
+
!
+
#
+
>NP $ CFD=B'
$ (
(
*
!
(
(
+
.
* B'
$
,
*
:
(
(
,
. ,
*
(
*
' (
.
7
+
*
-
:
,
(' (
,
KD@I J C??I J CG@B'
(
7 *
"
*
*$+ *
-(
CFD=B$
%;
CFFFB'
(
* +
)
%
%
8
'
" *
Férvedes, 6 (2010), pp.:
%
* +
*
$
>J
"
>NP
>
(
$
$
%
17
LA PRESENCIA DE MOLUSCOS EN UN ASENTAMIENTO JUDÍO DURANTE LA EDAD MEDIA ...
,
(
'
E
(
)
0
(
'
?
%
,
+
$ )
(
J
C +J
L
*
,
(
%
(
$ )
(' )
,
'" (
*
, *
(
* %
+
(
(
-(
(
,
$
!
)
(
Consideraciones finales.
# (
(
(
( %
$)
(
+
%
$
( )
'
$
%
*
(
!
+
)
%
(
%
(
'
+
#
'
-
(
#
+
(
,
,
(
(
(
: < $ ?@@A $ ?@@A%B' 9
,
,
>.
(
(
;
H
"
%
$
C (
'
# (
% '
$
-
%
,
' "
(
)
)
(
$
)
(
-( )
%
(
*
) %
(
> %
QB$
+
%
(
,
'9
)
%
' :
(
*
* %
(
R
+
(
* %
)
$
$
$
(
'
(
.
(
$
%
*
$
%
$
: < $
?@@A B'
>
$
:
(
( (
%
(
$
,
(
)
(
,
;(
$
: *
,
)
*
.
$ * * +
( $
># B'
(
+
# .
E
:
)
$
!
' #
)
(
C
( %
! (
:
(
$
&
$
+
(
)
+
'
(
%;
<
(
Férvedes, 6 (2010), pp.:
%
* %
%; (
(
(
%
,
(
<
'9
(
!
$
(
;
)
+
(
(
#
%
%;
*
>.
CFFDB'
:
%
*(
$* +
$
(
%
,
':
(
(
(
( %
$ (
(
$
%
:
%
, *
*
$
$+)
(
,
$
(
$ (
%
(
,
$
,
$ )
(
"
"
(
: < ,
E
( $
%
(
(
$
(
$
+(
,
(
(
$
'
(
'
5.&
,
(
(
,
%
* %
(
)
(
%
$ (
(
+
!
18
E. GONZÁLEZ – V. BEJEGA – C. FERNÁNDEZ – J.C. ÁLVAREZ
,
%
(
#0 E $ .'
CFFF
Imágenes y símbolos' &
(
'
6.&
Agradecimientos.
; #
+
"
* 1# ,
$
$ (
,
(
'
,
+
(
)
.
,
Bibliografía.
##H #
8 H98 # 8$ ' '
(
>:
B$ Boletín de Arqueología
Medieval$ 0$ ((' CL1CK$ # '
CFDG
8$ '#'I J&0U
##H #
?@@C
9 J0&
CFFG
?@@D
?@@F
9&
CF=G
9&
CFFD
8$ '#'I " 9 4 81# J 9& :U 8$ '
( %
$ :
$ # '
( <
CFFF1
?@@@$ Lancia$ K$ ((' ??C1??A$ J
# $# '
-
U9$ '.V'
#
*
% >R
QB
* "
* >
!
!
B$ Iacobus: Revista de
Estudios Jacobeos y Medievales$ &
0$ ((7 K=1
=K'
W $ '
(
+
*
(
$
I Jornadas de Jóvenes en Investigación
Arqueológica: Dialogando con la Cultura
Material$ &
0$ ((' ?KA1?=K$ J
(
$.
'
El aprovechamiento de los recursos marinos en
el Castro Grande de O eixón (Boiro, A
Coruña): Análisis arqueomalacológico. &
$J
# $0 ;
'
J H"$ 'I .0## "
##0 H" $ '.'
Las inscripciones hebraicas de España$ .
##H$ '#'
( ,
* %
:
B +
(
' Sefarad$ #/0$ ((' ?FF1
J&0
CFDA
%
J
+:
># B'
$
romana en León: aspectos
)
#
00$ ((' ?@C1
$ '
& (*
(7
* 5
Archaeozoología$ 0$ ((' KA1=?'
5*+^$
H98 # 8 Y. 8 E
] H$ '
?@@F
El marisqueo en los castros galaico&romanos de
la costa cantábrica gallega: El conchero de
Punta Atalaia (San Cibrao, Cervo, Lugo)$ &
$ E (
4
$
J
# $0 ;
'
CFFF
J #H H$ #'
Ultreia. Camino de Santiago por el Museo de
León'
+# $# '
J
CFDL
.:H"$ '
Exploraciones arqueológicas en torno
sepulcro del Apóstol Santiago$
%
$"
(
'
J&0U
?@@L
N_"&
CFD=
al
8 H98 # 8$ ' 'I 0 X 8
#8 E $ '
0
'
;
$ ' ' > 'B7
Peñaferruz (Gijón). El Castillo de Curiel y su
territorio$ "
:
A$ ((' ?AF1?DD$
+
$
'
$ N'
#
)
([
"
1
)
(
"
1 )'
Santiago de Compostela: 1000 ans de pèlerinage
européen$ ((' D=1F=$
'
. &W9 8 : XW9$ '
?@@A
# (
0
>:
$ # B7
( <
CFFF' Arqueología y
Territorio Medieval$ ((' CGL1CA@$ J
; '
#
# 7
+
)
'
Miscelánea Medieval Murciana$ ///0$ (('C?L1
CLD'
?@@A%
LCD'
# "" 9$ 4'
CFFD
Shells'
& " : 0 &H$ 9'
.
( + "
'
.H9& 9
H$ '
Aspectos de la vida cotidiana de los judíos en la
España medieval$ '
%
$ J9 E'
"& XH$ 'I
?@@C
E
>#
'I J
9 9E 8 HE W J 8$ 'I H98 # 8 Y. 8 E
] H$ 'I
W $ '
?@@D
*
:
>"
% $ # B' 1 Congreso Internacional de
Arqueología de Vilalba, Férvedes$ =$ ((' KL1=?$
.
: *
)
% '
: <
'
7.&
9 9E 8 HE W J 8$
?@@L
,
"
9
' '7 La época
arqueológicos.
?LC'
'
'
E2
0 H$ I
EY91 09 $ :'I "H# 1. ZH $ '
CFFL
[
\ %
-(
;
(
2;
( ,
)
$
$ :' 'I + $ "'I H $
.' + :
$ 4' > 'B7 Traces et fonction: les
gestes retrouvés$
)
#[
># [ $CFF@B'
J# =@$ ((' ?KL1?=K$ 9 "'
E 0 " 4$ ' H9 E 9I H ""9 N$ '
CFD@
& 6 * ,
"
% #
<
>: '
# B'
Studien
über
frühe
Tierknochenfunde
von
der
Iberischen
Halbinsel$ A$ ((' C??1C=F'
.U9E 8 0 "& $ '
?@@A
Lo comido y lo servido. Una aproximación a la
alimentación en Asturias desde los primeros
tiempos hasta la Edad Moderna$ ' & '
. /W J98J J98
$ '
?@@@
Conchas marinas de Asturias'
.H9& 9
?@@K
.H
'
0$ .'
(
+
$ '1#' + .
Historia de la alimentación$
LLD'
# " .JX08$ '
Férvedes, 6 (2010), pp.:
'
$ .' >
'B7
' & $ ((' L?A1
19
LA PRESENCIA DE MOLUSCOS EN UN ASENTAMIENTO JUDÍO DURANTE LA EDAD MEDIA ...
CFDD
0
,
, %
7
%
)
' Espacio,
Tiempo y Forma (Serie I, Prehistoria)$ '0$ (('
K==1KA@'
.H 9H 9JXH$ '
CFFK
Análisis arqueomalacológicos en la Península
Ibérica:
Contribución
metodológica
y
biocultural' &
E
' E (
$
$ J
.
$0 ;
'
CFF=
) ,
:
0%; 7 J
+
$ Complutum$ G$ ((' L=L1LD?'
CFF=%
,
:
0%; $
Archaeofauna$ K$ ((' CKL1?A?'
.H&0" EH# E
?@@K
#
$ .' '
H
$ '1#' + .
Historia de la alimentación$
KFC'
'
$ .' >
'B7
' & $ ((' K?@1
: " J # . ZH #$ .V':'
CFF?
#
* (
"
>9
B'
0
E
$ '0' >
'B7
II Semana de Estudios Medievales$ 9
= F
CFFC$ ((' ?A=1?AD'
HE W J 8 #Y: 8$ '
CFF?
uevas
aportaciones
al
estudio
del
aprovechamiento de los recursos marinos en los
castros gallegos: el Castro de Cabo de Cruz'
& %
0
&
'
E (
4
0$ J
"
$0 ;
'
CFF?%
Revisión del análisis del conchero del Castro do
Achadizo (Cabo de Cruz, Boiro, A Coruña)'
0 ,
0 ;
'
?@@?
*
" /
&
'
$
' + :
$ '7 A
rehabilitación de la Capela de San Xiao do
Trevo (Cariño, A Coruña)$ ((' G=1AA$
E (
< '
H# 9$ 'I H& H " 4.0&&$ '
CFFG
Guía de los moluscos de Galicia$
'
"& 09$ 'N'
CFF?
Deciphering a Shell Midden$
& H 09$ Z'
CFFL
&
, `
( , ;'
+:
$ 4' >
retrouvés$
># [ $CFF@B'
%
'
- $
'
2
)
$ :' 'I + $ "'I H $ .'
'B7 Traces et fonction: les gestes
)
#[
J# =@$ ((' ?==1?GA$ 9 "'
8aJ 8 E :
$ #'I #
$ '.'I J 0
0J$ '
CFKD
Las peregrinaciones a Santiago de Compostela$
&
0$ .
'
8aJ 8
CFFG
E
# $ '.'
$
7 ,
)
CFDG$
CFF@ + CFFC'
$
'
>
'B7 Lucus Augusti. I. El amanecer de una
ciudad'
:
;
. $ (('
C@A1C??$
< '
Férvedes, 6 (2010), pp.: