275/ . . . مولفههای تشخیصدهنده اهمالکاری تحصیلی در
مجله علوم پزشکی صدرا
Determining Factors of Academic Procrastination
Motie H1*, Heidari M2, Bagherian F2, Zarani F3
1
PhD Student, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
Associated Professor, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
3
Assistant professor, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
2
Abstract
Background and purpose: Procrastination is a common phenomenon, especially in education.
The purpose of this study was to recognize and identify the predictive factors of academic
procrastination.
Material and method: The present study was performed in a causal framework. The statistical
population included all students of Shahid Beheshti University of Medical Sciences and Health
Services. Sampling was carried out in two stages and in two ways, namely available and targeted
sampling. In the first stage, from among 181 subjects, two samples with high and low
procrastination level were identified and the data were analyzed using diagnostic analysis. The
data were collected using Procrastination Assessment Scale – Students (PASS), Test Anxiety
Scale, Multidimensional Perfectionism Scale, Self-efficacy Scale, Rosenberg's Self-esteem Scale,
and Five Facet Mindfulness Questionnaire (FFMQ).
Results: The results showed that out of 35 subjects, 33 (94.3%) showed low procrastination level,
and 29 (93.5%) out of 31 subjects showed low procrastination level based on the scores of
mindfulness, self-efficacy and perfectionism. Information about these three variables can help to
accurately categorize people (up to 93.5%) to high and low procrastination level.
Conclusion: The results help to diagnose students’ academic procrastination before they
encounter any problems. Based on the results, mindfulness therapies are recommended to reduce
academic procrastination.
Key Words: Procrastination, Mindfulness, Self-efficacy, Perfectionism
Sadra Med Sci J 2018; 6(4): 275-286.
Received: Oct. 7th, 2018
Accepted: Dec. 29th, 2018
*
Corresponding Author: Motie H. PhD Student, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran, hu.motie@gmail.com
http://smsj.sums.ac.ir
حورا مطیعی و همکاران
/276دوره ،6شماره ،4پاییز 1397
مجــــله علـــوم پزشکی صدرا
مقاله پژوهشی
دوره ،6شماره ،4پاییز ،1397صفحات 275تا 286
)(Original Article
تاریخ پذیرش 97/9/8 :تاریخ دریافت97/7/15 :
مولفههای تشخیصدهنده اهمالکاری تحصیلی در دانشجویان علوم پزشکی
حورا مطیعی ،*1محمود حیدری ،2فاطمه باقریان ،2فریبا زرانی
3
1دانشجوی دکتری ،گروه روانشناسی ،دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی ،دانشگاه شهید بهشتی ،تهران ،ایران
2دانشیار گروه روانشناسی ،دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی ،دانشگاه شهید بهشتی ،تهران ،ایران
3استادیار گروه روانشناسی ،دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی ،دانشگاه شهید بهشتی ،تهران ،ایران
چکیده
زمینه و هدف :اهمالکاری پدیدهای فراگیر و بیانگر تاخیر در فعالیتهای تحصیلی است که با عوامل متعددی در ارتباط است.
پژوهش حاضر با هدف شناسایی و تشخیص مولفههای پیش بینیکننده اهمالکاری تحصیلی تدوین شده است.
مواد و روش :روش پژوهش حاضر از نوع علی مقایسه ای است .جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شهید
بهشتی است و نمونه گیری آن در دو مرحله بصورت در دسترس و هدفمند انجام شده است .در مرحله اول از میان 181آزمودنی ،دو
نمونه با اهمالکاری باال و پایین مشخص شدند و دادهها با روش تحلیل تشخیصی بررسی گردیدند .برای جمع آوری دادهها از مقیاس
اهمال کاری تحصیلی ،مقیاس اضطراب امتحان ،پرسشنامه ی عزت نفس روزنبرگ ،مقیاس خودکارآمدی ،مقیاس چند بعدی کمال-
گرایی و پرسشنامه پنج وجهی ذهن آگاهی توسط دانشجویان تکمیل شد.
یافتهها :نتایج نشان داد 94/3درصد از افراد نمونه که در طبقهی اهمالکاری با نمرهی پایین قرار میگرفتند ،و 93/5درصد از
افرادی که در طبقهبندی اهمالکاری با نمرهی باال قرار میگرفتند ،براساس نمرات ذهنآگاهی ،خودکارآمدی و کمالگرایی درست
تشخیص داده شدهاند .اطالعات در مورد این سه متغیر گفته شده تا 93/5درصد میتواند به طبقه بندی درست افراد در دو دستهی
اهمالکاری باال و پایین کمک میکند.
بحث و نتیجهگیری :نتایج به تشخیص اهمالکاری تحصیلی براساس نمرات کمالگرایی باال ،خودکارآمدی پایین ،و ذهن آگاهی
پایین قبل از مواجهه با مشکالت کمک میکند .بر اساس نتایج ،درمانهای مبتنی بر ذهنآگاهی جهت کاهش اهمالکاری تحصیلی
پیشنهاد میشود.
واژگان کلیدی :اهمالکاری ،ذهنآگاهی ،خودکارآمدی ،کمالگرایی
*نویسنده مسئول :حورا مطیعی ،گروه روانشناسی ،دانشکدهی علوم تربیتی و روانشناسی ،دانشگاه شهید بهشتی ،تهران ،ایرانhu.motie@gmail.com ،
http://smsj.sums.ac.ir
مولفههای تشخیصدهنده اهمالکاری تحصیلی در 277/ . . .
مجله علوم پزشکی صدرا
مقدمه
از طرف دیگر ،اهمالکاری ،اغلب با کمالگرایی پیوند
زندگی در دانشگاه با سختی تکالیف ظاهراً بی پایان و
میخورد ( .)13 ،12فرد ،با هدف مراقبت و محافظت از
مهلتهای کم برای دانشجویان همراه است .با این حال این
حجم زیاد تکالیف نیست که چالش زا شده است ،بلکه
تمایل فراگیران برای به تاخیر انداختن روند کار با توجه به
اهدافشان است ( .)1با این منطق ،آنچه مشکل زاست
سختی تکلیف نیست بلکه توانایی دانشجویان در
خودتنظیمی ( ،)Self-regulationماندن در مسیر و
انجام تکلیف ،است .اهمالکاری تحصیلی به طور خاص به
تاخیر انداختن تکالیف علمی و تحصیلی گفته میشود (.)2
دانشجویان باید با زمانبندی استرسزا مقابله و اضطراب
تحصیلی خود را مدیریت کنند ( .)3در این راستا؛ اهمال-
کاری ،رفتاری مراقبتی و محافظتی خواهد بود .از نظر
برگالس و جونز ( )Berglas & Jonesافرادی که ترس
از شکست دارند جهت مراقبت از عزت نفس خود دست به
اهمالکاری میزنند ( .)4تصور انجام تکلیفی که سطوح
باالی توانمندی را طلب میکند ،موقعیتی ابهامآمیز ایجاد
میکند و فرد را در موقعیت شدید اضطراب و دستپاچگی
قرار میدهد و در نتیجه اضطراب به عنوان عالمت هشدار
ظاهر شده ،عزت نفس فرد در معرض تهدید قرار میگیرد
و خودکارآمدی ،که بنابر تعریف بندورا (،)5( )Bandura
اعتقاد فرد به توانایی خود در اعمال کنترل بر عملکرد خود
است ،دستخوش آسیب میشود .تان ،ما ،و لی ( Tan,
،)6( )Ma, & Liعزتنفس را متغیر میانجی میان
خودکارآمدی و
اهمالکاری میدانند .باال بودن
خودکارآمدی در فرد میتواند با کاهش احتمال اهمالکاری
در انجام تکالیف همراه باشد .پژوهشهای بسیاری نشان
دادهاند افزایش خودکارآمدی با کاهش اهمالکاری همراه
است ( .)8 ،7همچنین ،مطالعات گذشته نشان داده اند که
اضطراب می تواند اثر ناتوان کننده بر عملکرد تحصیلی
داشته باشد ( .)9در دانشجویان ،اهمالکاری تحصیلی به
طور معنادار و مثبتی با اضطراب مرتبط است که بیشترین
اهمالکاری مربوط به تکالیف نوشتاری ،درس خواندن و
مطالعه هفتگی میشود (.)11 ،10
خود ،تمایلی ناخودآگاه در جهت پنهان کردن نواقص و
معایبش دارد و با کمالگرایی و قرار دادن اهداف سطح باال
و ارزشیابی سخت و خودانتقادی سعی به کنارهگیری از
انجام تکلیف میکند .از این رو ولترز ()14( )Wolters؛
دانشآموزان و دانشجویان اهمالکار را ،آنهایی میداند که
در توانایی خود برای تکمیل کار تحصیلی به طور
موفقیتآمیز اطمینان کمتری دارند و برای شروع کار،
بیشتر از آنهایی که در مورد تواناییهای خود مطمئن
هستند ،طفره میروند .پرداختن به ارتباط اهمالکاری و
کمالگرایی حائز اهمیت است ،چنانچه نتایج متناقضی در
این زمینه وجود دارد .استیل ( )15( )Steelنتیجه گرفت
که،
"
اهمالکاران
کمتر
میل
به
کمالگرایی
دارند"(ص .)81.پیکل ،و فلت ()Pychyl, & Flett
( ،)16در پژوهش مروری خود موارد بالینی بسیاری را در
رد این نتیجهگیری میآورند .مواردی که نشان میدهند
اهمالکاری سطوح کمالگرایی اجتماعی و افکار خودکار
کمالگرا را باال میبرد .در این مثالها معموالً ،اهمالکاران،
درست یا غلط ،احساس میکنند که از آنها انتظار میرود
که کامل باشند .در واقع پیکل و فلت کمالگرایی را آغازگر
اهمالکاری میدانند .با وجود مطالعات بسیاری که در مورد
عوامل کلیدی مربوط به اهمالکاری موجود است ،اما ،هنوز
ادراک واضح و یکپارچهای در مورد آن وجود ندارد .در
حقیقت ،اگرچه روند به سمتی است که اهمالکاری را
مجموعهای از عوامل شناختی ،عاطفی و انگیزشی در نظر
بگیرد ( ،)16اما این عوامل معموالً مستقل از یکدیگر
بررسی میشوند .همچنین مطالعات جدید پای عوامل
دیگری را نیز به میان آوردهاند .افراد ذهنآگاه کمتر به
اهمالکاری دست میزنند ( .)17اهمالکاری با ذهن
آگاهی پایین ارتباط دارد و اهمالکاران ممکن است حالت
انتقادی و قضاوتی نسبت به تکلیفی که با آن درگیرند
داشته باشند ( ،)18کاری که می تواند خودگویی منفی با
مقاومت در کار را فعال کند (.)19
http://smsj.sums.ac.ir
حورا مطیعی و همکاران
/278دوره ،6شماره ،4پاییز 1397
اهمالکاری در جنبههای مختلف فردی و اجتماعی اثر
مواد و روش
میگذارد و میتواند منتج به پریشانی شخصی عمیق (،)20
روش پژوهش حاضر از نوع علی مقایسهای است .جامعه
پیامدهایی برای موفقیتهای مالی و شغلی ( ،)21اثرات
منفی بر سالمت جسمی( )23 ،22شود .شیوع اهمالکاری
موجب کم اهمیت جلوه دادن آن شدهاست ( %83 .)16از
دانشجویان بر طبق گزارشهای خود ،بیشتر از روزی یک
ساعت اهمالکاری میکنند ( .)24در پژوهشی بر روی
دانشجویان ایرانی نشان داده شد که %14از نمونه مورد
بررسی دچار اهمالکاری شدید ،و %70میزانی متوسط از
اهمالکاری را دارند ( .)25دانشجویان اهمالکار ،انگیزه
موفقیت کمتری دارند ( .)26 ،16تحقیقات تجربی بر روی
اهمالکاری تحصیلی و عواقب آن اغلب به این نکته اشاره
دارند که اهمالکاری تحصیلی عواقب منفی برای موفقیت
تحصیلی و سالمت فردی دانشجویان دارد ،و این موضوع
روانشناسان را بر آن داشته ،تا در پی یافتن مداخالتی
جهت کاهش اهمالکاری تحصیلی باشند .دریدن
( )27( )Drydenتاکید می کند که اهمالکاری یک
موقعیت پیچیده برای درمانگر ایجاد می کند و تا زمانی که
مراقبت صورت نگیرد ،رفتار اجتنابی اهمالکاران ،ندانسته
افزایش می یابد .بنابراین به نظر میرسد باید در پی پاسخ
به این سوال بود که عالئم متمایز کنندهی اهمالکاری
آسیبزننده و باال از اهمالکاری تحصیلی پایین در
دانشجویان چیست؟ امروزه به خوبی میدانیم شیوع
اهمالکاری تحصیلی فراگیر است و با توجه به شیوع آن،
مشخصا این پژوهش به این سوال میپردازد که مولفههای
تشخیصدهندهی اهمالکاری تحصیلی باال و آسیب زننده
در دانشجویان چیست و عالئم تفکیک کننده و
متمایزکنندهی افراد با اهمالکاری باال و پایین کدامند؟ آیا
بر اساس ویژگی های شناختی ،هیجانی و انگیزشی احتمال
قرار گرفتن فرد در تقسیم طبقه ای اهمال کاری را می-
توانیم داشته باشیم؟ مشخصا پاسخ به این سواالت میتواند
برای درمانگران جهت کمک به دانشجویان راهگشا باشد.
آماری شامل کلیه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شهید
بهشتی در مقطع کارشناسی بود .آزمودنیها در محدودهی
سنی 18تا 22سال قرار داشتند .نمونهگیری آن در دو
مرحله بصورت در دسترس و هدفمند انجام شد .در مرحله
اول 200دانشجو مشغول به تحصیل در سال 1396-97
مورد آزمون قرار گرفتند که از این بین 19شرکت کننده
به دلیل مخدوش بودن پرسشنامه کنار گذاشته شد ،سپس
باتوجه به میانگین و انحراف استاندارد 181پرسشنامه
باقیمانده ( 67/62و )13/28با قاعده 1انحراف استاندارد
باالتر از میانگین و 1انحراف استاندارد پایینتر از میانگین
دو نمونه با اهمالکاری باال و پایین مشخص شدند .دادهها
جمع آوری شده با روش تحلیل تشخیصی بررسی به
وسیلهی نرمافزار SPSS 24گردید .هدف اصلی تحلیل
تشخیصی تفاوت بین گروهها و پیش بینی احتمال تعلق
یک مورد به یک گروه خاص است که برای طبقه بندی
اهمالکاری تحصیلی در پژوهش حاضر از متغیرهای ذهن-
آگاهی ،خودکارآمدی ،عزت نفس ،کمالگرایی و اضطراب
امتحان استفاده شد.
جهت دستیابی به اطالعات از پرسشنامه های زیر استفاده
شد:
پرسشنامه
(
اهمالکاری
تحصیلی
– Procrastination Assessment Scale
:)Studentsاین مقیاس را سولومون و راثبلوم
( )28( )Solomon & Rothblumدر سال 1984
ساخته و آن را مقیاس اهمال کاری تحصیلی نام نهادند.
این مقیاس را حسینچاری ،و دهقانی ( )29برای اولین بار
در ایران به کار برده است .مقیاس ارزیابی اهمال کاری
تحصیلی دارای 27گویه می باشد که سه مؤلفه را مورد
بررسی قرار می دهد :مؤلفه اول ،آماده شدن برای
امتحانات؛ مؤلفه دوم ،آماده شدن برای تکالیف می باشد و
http://smsj.sums.ac.ir
مولفههای تشخیصدهنده اهمالکاری تحصیلی در 279/ . . .
مجله علوم پزشکی صدرا
مؤلفه سوم ،آماده شدن برای مقاله های پایان ترم است .در
پرسشنامه خودکارآمدی ( :)Self-efficacy Scaleاین
پژوهش حسینچاری ،و دهقانی ( )29پایایی آزمون به
مقیاس که برای خودکارآمدی در نظر گرفته شده است
روش آلفای کرونباخ 0/79به دست آمده است .در پژوهش
دارای 17ماده است و در سال 1982توسط شرر و
مطیعی ،حیدری ،صادقی ( ، )30محاسبه آلفای کرونباخ
مادوکس ( )Sherrer & Madduxساخته شده است.
برابر با 0/86برآورد شدهاست که در سطح مورد قبولی
شرر ( )33اعتبار محاسبه شده برای آلفای کرونباخ برای
میباشد .آلفا کرونباخ در نمونهی پژوهش حاضر 0/91
خودکارآمدی عمومی را 0/76ذکر می کند .در پژوهش
برآورد شد.
نجفی و فوالدچنگ ( ،)34آلفای این مقیاس 0/80به
مقیاس اضطراب امتحان ) :(Test Anxiety Scaleاز
دست آماده است .در نمونهی پژوهش حاضر آلفای کرونباخ
جمله ابزارهایی که برای ارزیابی و تشخیص اضطراب
0/92محاسبه شده است.
امتحان به کار میرود پرسشنامه اضطراب امتحان ساراسون
مقیاس عزت نفس روزنبرگ (Rosenberg's self-
( )Sarasonاست .این پرسشنامه در سال 1957توسط
:)esteem scaleاین مقیاس در سال 1965توسط
ساراسون ساخته شده است و دارای 37گویه است که باید
روزنبرگ ( )Rosenbergساخته شد و شامل ده سوال
در مدت 10الی 15دقیقه به صورت “بلی و خیر” به آن
است .منصوری ،خداپناهی ،حیدری ( )35آلفای کرونباخ
پاسخ داده شود .هر چه نمره فرد در این پرسشنامه باالتر
این پرسشنامه را 0/85گزارش کردند .در پژوهش حاضر
باشد نشان دهنده اضطراب امتحان بیشتر است .با توجه به
آلفای کرونباخ 0/74برآورد شده است.
مشخصات روانسنجی مناسب و وجود نمرات برش
پرسشنامه
استاندارد برای این پرسشنامه ،استفاده از آن در سنجش
) :)Facet Mindfulness Questionnaireاین ابزار
اضطراب امتحان بسیار مناسب است .یزدانی ( )31در
یک مقیاس خودسنجی 39آیتمی است که توسط بائر
پژوهش خود ضریب آلفای کرونباخ این پرسشنامه را 0/88
( )36()Baerدر سال 2006تدوین شده است .آنها
و همسانی درونی آن را 0/95و روایی محتوای آن را 0/72
عاملهای به دست آمده را مشاهده ،عمل توأم با
گزارش کردهاست.آلفای کرونباخ در نمونه پژوهش حاضر
هوشیاری ،غیر قضاوتی بودن به تجربه درونی ،توصیف و
0/72است.
غیر واکنشی بودن نامگذاری کردند .براساس نتایج،
مقیاس چندبعدی کمالگرایی ( Multidimensional
همسانی درونی عاملها مناسب بود و ضریب آلفا در گستره-
:)Perfectionism Scaleمقیاس چندبعدی کمال
ای بین 0/75در عامل غیر واکنشی بودن تا عامل 0/91در
گرایی ( )MPSپرسشنامه ای است که در سال 1991
عامل توصیف قرار داشت .همبستگی بین عاملها متوسط و
توسط هویت و فلت ساخته شده است و در ایران توسط
در همه موارد معنیدار بود و در طیفی بین 0/15تا 0/34
بشارت روی نمونه ایرانی هنجاریابی و اعتباریابی شده
قرار داشت ( .)37همچنین در مطالعهای که بر روی
است .بشارت ،عزیزی ،پورشریفی ( )32در پژوهش خود،
اعتباریابی و پایایی این پرسشنامه در ایران انجام گرفت،
آلفای کرونباخ به دست آمده برای کمال گرایی خویشتن
ضرایب همبستگی آزمون بازآزمون پرسشنامه در نمونه
مدار ،./93برای کمال گرایی دیگر مدار 0/89وبرای کمال
ایرانی بین(r= 0/57مربوط به عامل غیر قضاوتی بودن)
گرایی جامعه مدار 0/91را به دست آوردند ،که نشانه
و(r= 0/84عامل مشاهده) مشاهده گردید (.)38آلفای
همسانی درونی باالی مقیاس است .در نمونهی پژوهش
کرونباخ در پژوهش حاضر 0/82محاسبه شده است.
حاضر نیز ،آلفا کرونباخ کلی 0/89محاسبه شده است.
http://smsj.sums.ac.ir
پنج
وجهی
ذهن
آگاهی
Five
حورا مطیعی و همکاران
/280دوره ،6شماره ،4پاییز 1397
یافتهها
با آزمون آماری کالموگرف اسمیرونوف بررسی گردید .نتایج
نرمال بودن توزیع نمرات اهمالکاری 181شرکت کننده
در جدول 1آمده است.
جدول .1شاخصهای توصیفی و نتایج آزمون کالموگروف -اسمیرونوف اهمالکاری
متغیر
اهمال کاری
تعداد
میانگین
181
67/62
کجی
انحراف
استاندار
13/28
شاخص
0/175
کشیدگی
خطای برآورد
0/181
شاخص
-/611
خطای برآورد
0/350
کالموگروف
سطح
اسمیرونوف
معناداری
0/063
0/073
با توجه به شاخصهای کجی و کشیدگی کمتر از 1و نیز
اهمال کاری باال (بیشتراز 1انحراف استاندارد باالتر از
سطح معنادری آزمون کالموگروف – اسمیرونف ()0/073
میانگین) و اهمالکاری پایین (بیشتر از 1انحراف
توزیع نمرات اهمالکاری با توزیع ترمال تفاوت معناداری
استانداردپایینتر از میانگین) با تحلیل تشخیصی گام به
ندارد.
گام بررسی گردید .برای آزمون کارایی تابع تشخیص در
توان تشخیصی متغیرهای کمالگرایی ،خودکارآمدی ،ذهن
ایجاد تفاوت های معنادار بین گروهها از الندای ویلکز
آگاهی و حودکارآمدی برای اهمالکاری بر روی دوگروه با
استفاده شد .نتایج در جداول 2و 3آمده است.
جدول .2شاخصهای توصیفی نتایج آزمون الندای و یلکز برای آزمون برابری میانگین گروهها در متغیرهای تشخیصی اهمال کاری در دو
گروه با اهمال کاری باال و اهمال کاری پایین
اهمالکاری
پایین
باال
میانگین
انحراف استاندارد
تعداد
الندای ویلکز
سطح معناداری
عزت نفس
7/7429
2/67167
35
0/513
>0/001
کمال گرایی
83/1429
13/70732
35
0/642
>0/001
ذهن آگاهی
130/8571
9/99454
35
0/448
>0/001
اضطراب امتحان
11/7714
5/22486
35
0/734
>0/001
خودکارآمدی
67/6286
7/77282
35
0/452
>0/001
عزت نفس
0/8065
4/43035
31
کمال گرایی
102/0000
11/69330
31
ذهن گاهی
107/4516
11/43048
31
اضطراب امتحان
18/0645
5/36616
31
خودکارآمدی
48/8065
9/55831
31
نتایج جدول 2نشان میدهدکه میانگین عزت نفس ،ذهن-
اهمالکاری باال است .نتایج آزمون الندای دیکز حاکی از
آگاهی و خودکارآمدی در گروه با اهمال کاری پایین بیشتر
تفاوت معنادار میانگینهای ذکر شده در دو گروه است.
و میانگین اضطراب امتحان و کمالگرایی کمتر از گروه با
در جریان تحلیل تشخیصی در سه گام
http://smsj.sums.ac.ir
به ترتیب
مولفههای تشخیصدهنده اهمالکاری تحصیلی در 281/ . . .
مجله علوم پزشکی صدرا
متغیرهای ذهنآگاهی ،خودکارآمدی و کمالگرایی وارد
خارج گردیدند.
معادله و متغیرهای عزت نفس و اضطراب امتحان از معادله
جدول .3مقدار ویژه و الندای ویلکز برا ی معناداری معادله تشخیصی
تابع
تشخیصی
1
مقدار ویژه
درصد واریانس
همبستگی
تببینشده
کانونی
100
0/823
2/097
الندای ویلکز
مجذورکای
درجه آزادی
سطح معناداری
0/323
70/643
3
>0/001
تحلیل تشخیصی نشان میدهد که ترکیب خطی
نتایج جدول 4نشان میدهد که از 35نفر با اهمالکاری
متغیرهای تشخیصی شامل ذهنآگاهی ،خودکارآمدی و
پایین تعداد 33نفر( 94/3درصد) و از تعداد 31نفر با
کمالگرایی دارای یک تابع تشخیصی است و دارای
اهمالکاری باال تعداد 29نفر( 93/5درصد) براساس
همبستگی کانونی باالیی( )0/823با اهمالکاری هستند و
نمرات ذهنآگاهی ،خودکارآمدی و کمالگرایی درست
مقادیر الندای ویلکر و مجذورکای متناظر با آن نشان می-
تشخیص داده شدهاند و بطور کلی اطالعات در مورد سه
دهند با استفاده از متغیرهای تشخیصی میتوان طبقه-
متغیر گفته شده % 93/5به طبقه بندی درست افراد بر
بندی معناداری ( )>0/001از نظر اهمالکاری داشت.
اساس اهمالکاری کمک میکند.
ضرایب عملکرد تشخیصی کانونی استاندارد شده به ترتیب
اهمیت در پیش بینی و طبقه بندی 0/572برای ذهن-
بحث
آگاهی 0/496 ،برای خودکارآمدی و -0/358برای
مطالعهی کنونی نشان میدهد ،با تشخیص نشانههای
کمالگرایی است .در جدول 3آمده است.
کمالگرایی باال ،خودکارآمدی پایین ،و ذهن آگاهی پایین
جدول .4نتایج پیش بینی عضویت گروهی اهمال کاری بر اساس
نمرات ذهنآگاهی ،خودکارآمدی و کمال گرایی
اهمال کاری تحصیلی
تعداد
تعداد قابل پیش بینی
تعداد کل
پایین
پایین
33
2
35
باال
2
29
31
طبقه
بندی
66
115
نشده
درصد
در دانشجویان داشت که تاییدی بر پژوهشهای پیشین
است ( .)18 ،13 ،8 ،7دانشجویان اهمالکار در توانایی
باال
49
میتوان تا 93/5درصد انتظار اهمالکاری تحصیلی باال را
خود برای تکمیل کار تحصیلی خود بهطور موفقیتآمیز
اطمینان کمتری دارند و برای شروع کار ،بیشتر از
دانشجویانی که در مورد تواناییهای خود مطمئن هستند،
طفره میروند ( .)14پژوهشها نشان میدهند ،کمالگرایان
ترس از شکست داشته و با تمرکز بر ارزیابی دیگران از
خود ،با تاکید بر استاندارهای باال از تکالیف اجتناب می-
پایین
94/3
5/7
100
کنند و دچار اهمالکاری میشوند ( .)39زمانی که
باال
6/5
93/5
100
استانداردهای شخصی در انجام امور تحصیلی به شکل
طبقه
بندی
نشده
57/4
42/6
100
غیرمنطقی باال باشد ،چنین گمان می شود که احتمال
کمی وجود دارد کاتکلیف دانشجو در زمان خودش به پایان
برسد .نتایج چندین پژوهش برای نمونه ( )14 ،13این
موضوع را تایید میکند .پژوهش حاضر نیز تایید کنندهی
http://smsj.sums.ac.ir
حورا مطیعی و همکاران
/282دوره ،6شماره ،4پاییز 1397
این یافتهها است و همسو با یافتههای پیکل و فلت ( )16بر
کاهش اهمالکاری نقش دارد ( .)44ذهنآگاهی با باالبردن
این تاکید میکند که این کمالگرایی است که منتج به
هشیاری و پذیرش غیرقضاوتی افکار و هیجانات مرتبط با
اهمالکاری میشود؛ یافته ای که در تضاد با پژوهش
آن ،خودتنظیمی را افزایش میدهد ( .)45این پژوهش،
استیل ( )15است .به نظر میرسد ،کمالگرایی و اهمال-
همسو یا یافتههای یشین تایید میکند که دانشجویان با
کاری ناشی از آن در جهت مراقبت از عزت نفس آسیب
ذهنآگاهی باال کمتر دست به اهمالکاری میزنند (،20
دیدهی دانشجو دست به کار میشوند و آنچه معموال نادیده
.)21ذهنآگاهی برای انگیزش هرچه بیشتر توجه به افکار
انگاشته میشود درجهی آسیبی است که این اهمالکاری
و احساسات ،کاهش استرس ،افزایش مقاومت در تکالیف و
به او وارد میکند .دانشجوی کمالگرا ،جهت حفاظت از
بهبود سالمتی ،شناخته شده است .مطالعهی انجام شده،
سطوح پایین عزت نفس خود سعی میکنند تا با به تعویق
ذهن آگاهی پایین را به عنوان مولفهای تشخیصی در
انداختن اجرای تکالیف و محول کردن آن به آخرین دقایق،
اهمالکاری تحصیلی باال نشان میدهد .بر اساس نظریة
عامل شکست احتمالی و پایین بودن کیفیت تکلیف را به
آگاهی فراشناختی ( )46تکالیف دشوار میتواند افکار
عواملی چون کمبود وقت و نه فقدان توانایی نسبت دهند.
قضاوتی و واکنشی را فعال کند که ترغیب کنندة ناامیدی،
ترکیب اهمالکاری و کمالگرایی میتواند ،منتج به حسی
خود انتقادی ،و تصمیمات تکانشی برای ترک کردن تکلیف
از انکار و شکست میشود و همهی جوانب زندگی را تحت
باشد .در عوض ،ذهن آگاهی ،تایید غیر واکنشی و پذیرش
تأثیر قرار میدهد ( .)40به عالوه ،اضطراب ناشی از ارزیابی
این تفکرات دشوار را تسهیل می کند ،و به آنها امکان
منفی دیگران باعث اجتناب فرد از انجام تکلیف شده و
پراکنده شدن می دهد .از آنجا که اهمالکاران مایل به
بدین ترتیب فرد در تصور خود از انجام اشتباه و قضاوت
ارزش دادن به آرامش هیجانی فوری از تجارب استرس زا،
شدن فاصله میگیرد ،اما در حقیقت اهمالکاری را در خود
در طول زمان هستند ( ،)47ذهن آگاهی پایین عاملی
افزایش میدهد .همچنین ،نتیجهی مطالعه انجام شده در
است که منجر به اجتنابی ( )Avoidanceمیشود ،که
خصوص اهمالکاری تحصیلی نشان میدهد که اهمال-
معموالً مربوط به اهمالکاری است .در واقع ،ذهنآگاهی با
کاری با سطح پایینتر خودکارآمدی و این یافته نیز ،همسو
بسط نظمبخشی هیجانی( )15نتیجه به کمک میکند بر
با دادههای پیشین است ( .)41 ،24این یافته تاییدی بر آن
روی اصل موضوع تمرکز کند .این ایده زیربنایی ذهن
است ،که افراد با باورهای قوی به تواناییهای خود ،نسبت
آگاهی است که با عطف توجه به شیوه ای خاص و حفظ
به افرادی که به تواناییهای خود تردید دارند ،در انجام
ارتباط با حال و تجربه اکنون ،استرس را به حداقل می
تکالیف خود پایداری بیشتری دارند .در واقع اجتناب از
رساند ،و در نتیجه باعث کاهش اهمالکاری تحصیلی می-
تکلیف در دانشجویانی ،که به تواناییهای خود باور کمتری
شود.
دارند بیشتر به چشم میخورد .خودکارآمدی بهعنوان
اعتقاد افراد به توانایی خود در اعمال کنترل بر عملکرد
خود و رویدادهای محیطی ،تعریف میشود ( .)5بنابراین
باال بودن کارایی شخصی در فرد میتواند با کاهش احتمال
اهمالکاری در انجام تکالیف همراه باشد .در واقع
دانشجویانی که باور بیشتری به کارآیی خود دارند
سناریوی موفقیت را برای خود متصور هستند و پذیرش
باالتری از خود دارند .پذیرش حاالت و افکار ناخوشایند در
نتیجهگیری
در مجموع نتایج حاضر نشان داد ،کمالگرایی باال،
خودکارآمدی و ذهنآگاهی پایین پیشبینی کنندهی
اهمالکاری تحصیلی باال در دانشجویان است .از آنجاکه،
که اهمالکاری تحصیلی عواقب منفی برای موفقیت
تحصیلی و سالمت فردی دانشجویان دارد ،نتایج به این
پژوهش میتواند به تشخیص زودهنگام و قبل از مواجهه با
http://smsj.sums.ac.ir
283/ . . . مولفههای تشخیصدهنده اهمالکاری تحصیلی در
Satisfaction. American Journal of Health
Studies. 2000; 16(1):41-51.
4. Lazarus RS, Lazarus RS. Emotion and
adaptation. Oxford University Press on
Demand; 1991.
5. Bandura A. Editorial. American Journal
of Health Promotion. 1997; 12(1):8-10.
6. Tan JF, Ma ZW, Li XT. Global selfesteem mediates the effect of general selfefficacy on Chinese undergraduates'
general procrastination. Social Behavior
and Personality: an International Journal.
2015; 43(8):1265-71.
7. Chun Chu AH, Choi JN. Rethinking
procrastination: Positive effects of" active"
procrastination behavior on attitudes and
performance. The Journal of social
psychology. 2005; 145(3):245-64.
8. Katz I, Eilot K, Nevo N. “I’ll do it
later”: Type of motivation, self-efficacy
and homework procrastination. Motivation
and Emotion. 2014; 38(1):111-9.
9. Adeoye-Agboola DI, Evans H. The
Relationship between Anxiety and
Academic Performance of Postgraduate
International Students in a British
University: A Cross-Sectional Quantitative
Design. Science. 2015; 3(3):331-8.
10. Custer N. Test Anxiety and Academic
Procrastination
among
Prelicensure
Nursing Students. Nursing education
perspectives. 2018; 39(3):162-3.
11. Yang Z, Asbury K, Griffiths MD. An
Exploration of Problematic Smartphone
Use among Chinese University Students:
Associations with Academic Anxiety,
Academic Procrastination, Self-Regulation
and Subjective Wellbeing. International
مجله علوم پزشکی صدرا
پیامدها به دانشجو و در نتیجه به سیستم دانشگاهی کل
پیشنهاد میشود در پژوهشهای آینده با.کشور کمک کند
پروتکل درمانی جامع،در نظر گرفتن این عوامل تشخیصی
- بر اساس پژوهش حاضر به نظر میرسد درمان.ارائه شود
های مبتنی بر ذهن آگاهی بتوانند در کاهش اهمالکاری
پژوهش حاضر محدودیتهایی.تحصیلی موثر باشند
از جمله آنها میتوان به شیوهی نمونهگیری و عدم،داشت
پیشنهاد میشود به.انتخاب تصادفی آزمودنیها اشاره کرد
-منظور اصالح محدودیتهای روش شناختی در جمعیت
.های دیگر نیز این پژوهش انجام شود
تقدیر و تشکر
این پژوهش برگرفته از رسالهی دکتری نویسندهی اول
بدین وسیله نویسندگان از مسئوالن و
.مقاله است
دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی که در انجام
- تقدیر و تشکر به عمل می،این پژوهش مشارکت نموند
.آورند
منابع
1. Yerdelen S, McCaffrey A, Klassen RM.
Longitudinal
Examination
of
Procrastination and Anxiety, and Their
Relation to Self-Efficacy for SelfRegulated Learning: Latent Growth Curve
Modeling. Educational Sciences: Theory
and Practice. 2016;16(1):5-22.
2. Şirin EF. Academic procrastination
among undergraduates attending school of
physical education and sports: Role of
general
procrastination,
academic
motivation and academic self-efficacy.
Educational Research and Reviews.
2011;6(5):447-55.
3. Misra R, McKean M. College Students
Academic Stress and Its Relation to Their
Anxiety, Time management, and Leisure
http://smsj.sums.ac.ir
حورا مطیعی و همکاران
and
Individual
47(4):379-82.
1397 پاییز،4 شماره،6 دوره/284
Differences.
2009;
Journal of Mental Health and Addiction.
2018:1-19.
20. Ferrari JR, Johnson JL, McCown WG.
Procrastination
research.
In:
Procrastination and Task Avoidance.
Springer, 1995. 21-46.
12. Çapan BE. Relationship among
perfectionism, academic procrastination
and life satisfaction of university students.
Procedia-Social and Behavioral Sciences.
2010; 5:1665-71.
21. Mehrabian A. Beyond IQ: Broad-based
measurement of individual success
potential or "emotional intelligence".
Genetic, Social, and General Psychology
Monographs. 2000; 126(2):133.
22. Sirois FM. “I’ll look after my health,
later”: A replication and extension of the
procrastination–health
model
with
community-dwelling adults. Personality
and
Individual
Differences.
2007;
43(1):15-26.
23. Sirois FM, Melia-Gordon ML, Pychyl
TA. “I'll look after my health, later”: An
investigation of procrastination and health.
Personality and Individual Differences.
2003; 35(5):1167-84.
24. Klassen RM, Kuzucu E. Academic
procrastination
and
motivation
of
adolescents in Turkey. Educational
Psychology. 2009; 29(1):69-81.
25. Tavakoli MA, The study of the
prevalence of academic procrastination
among students and their relationship with
demographic characteristics, preference for
study time, and the purpose of entering
university. Educational Psychology. 2013;
9(28):100-122. (Persian).
26. Kim KR, Seo EH. The relationship
between procrastination and academic
performance: A meta-analysis. Personality
and Individual Differences. 2015; 82:2633.
13. Yao
MP. An
exploration
of
multidimensional perfectionism, academic
self-efficacy, procrastination frequency,
and Asian American cultural values in
Asian
American
university
students (Doctoral dissertation, The Ohio
State University). 2009.
14. Wolters CA. Regulation of motivation:
Evaluating an underemphasized aspect of
self-regulated
learning.
Educational
psychologist. 2003; 38(4):189-205.
15. Steel P. The nature of procrastination:
A meta-analytic and theoretical review of
quintessential
self-regulatory
failure.
Psychological Bulletin. 2007; 133(1):65.
16. Pychyl TA, Flett GL. Procrastination
and self-regulatory failure: An introduction
to the special issue. 2012; 203-212.
17. Rosenfield BM, Ramsay JR, Rostain
AL. Extreme makeover: The case of a
young adult man with severe ADHD.
Clinical Case Studies. 2008; 7(6):471-90.
18. Sirois FM, Tosti N. Lost in the
moment?
An
investigation
of
procrastination, mindfulness, and wellbeing. Journal of Rational-Emotive &
Cognitive-Behavior
Therapy.
2012;
30(4):237-48.
19. Evans DR, Baer RA, Segerstrom SC.
The effects of mindfulness and selfconsciousness on persistence. Personality
http://smsj.sums.ac.ir
285/ . . . مولفههای تشخیصدهنده اهمالکاری تحصیلی در
35. Mansouri Sepehr R, Khodapanahi Mk,
Heidari
M.
Cognitive dissonance: The effect of selfcentered self-esteem moderation on
changing attitudes. Journal of applied
psychology. 2012; 2; 22: 25-40. (Persian)
36. Baer RA, Smith GT, Hopkins J,
Krietemeyer J, Toney L. Using self-report
assessment methods to explore facets of
mindfulness. Assessment. 2006; 13(1):2745.
37. Neuser NJ. Examining the factors of
mindfulness: A confirmatory factor
analysis of the five facet mindfulness
questionnaire. (Doctoral dissertation).
Pacific University; 2010.
38. Ahmadvand Z, Heydarinasab L, Shairi
MR. An investigation of the validity and
reliability of psychometric characteristics
of five facet mindfulness questionnaire in
Iranian non-clinical samples. Journal of
Behavioral Sciences. 2013; 7(3): 229-237.
(Persian)
39. Flett GL, Besser A, Hewitt PL.
Perfectionism, ego defense styles, and
depression: A comparison of self‐reports
versus informant ratings. Journal of
personality. 2005; 73(5):1355-96.
40. Rosenfield BM, Ramsay JR, Rostain
AL. Extreme makeover: The case of a
young adult man with severe ADHD.
Clinical Case Studies. 2008; 7(6):471-90.
41. Klassen RM, Krawchuk LL, Rajani S.
Academic
procrastination
of
undergraduates: Low self-efficacy to selfregulate predicts higher levels of
procrastination. Contemporary Educational
Psychology. 2008; 33(4):915-31.
مجله علوم پزشکی صدرا
27. Dryden
W.
Dealing
with
procrastination: The REBT approach and a
demonstration session. Journal of RationalEmotive & Cognitive-Behavior Therapy.
2012; 30(4):264-81.
28. Solomon LJ, Rothblum ED. Academic
procrastination: Frequency and cognitivebehavioral
correlates.
Journal
of
Counseling Psychology. 1984; 31(4):503.
29. Hosseinchari, M, Dehghani, M.
Prediction of academic procrastination
based on self-regulated learning strategies.
Research in educational systems 2008; 2
(4): 78-63. (Persian).
30. Motie H, Heidari M, Sadeghi MA.
Predicting academic procrastination during
self-regulated learning in Iranian first grade
high school students. Procedia-Social and
Behavioral Sciences. 2012; 69:2299-308.
31. Yazdani F. Test anxiety and academic
performance in female nursing students.
Quarterly Journal of Nersing Management.
2012; 1(1): 47-58. (Persian).
32. Besharat MA, Azizi K, Poursharifi H.
The relationship between parenting styles
and children's perfectionism in a sample of
Iranian families. Procedia-Social and
Behavioral Sciences. 2011; 15:1276-9.
33. Sherer M, Maddux JE, Mercandante B,
Prentice-Dunn S, Jacobs B, & Rogers R.
The Self-Efficacy Scale: Construction and
validation. Psychological Reports. 1982;
51, 663-671.
34. Najafi M, Foladchang M. Evaluation
relationship efficacy and mental health of
high school students, and monthly
knowledge and behavior of Shahed
University. 2008; 14(13): 49-67.
http://smsj.sums.ac.ir
حورا مطیعی و همکاران
1397 پاییز،4 شماره،6 دوره/286
44. Teasdale JD, Segal Z, Williams JM.
How does cognitive therapy prevent
depressive relapse and why should
attentional control (mindfulness) training
help? Behaviour Research and Therapy.
1995; 33(1):25-39.
45. Sirois FM. Procrastination and
intentions to perform health behaviors: The
role of self-efficacy and the consideration
of future consequences. Personality and
Individual differences. 2004; 37(1):115-28.
42. Gagnon J, Dionne F, Raymond G,
Grégoire S. Pilot study of a web-based
acceptance and commitment therapy
intervention for university students to
reduce academic procrastination. Journal of
American College Health. 2018 Sep; 17:19.
43. Saltzman A. A Still Quiet Place: A
mindfulness program for teaching children
and adolescents to ease stress and difficult
emotions. New Harbinger Publications;
2014.
Cite this article as:
Motie H, Heidari M, Bagherian F, Zarani F. Determining Factors of Academic Procrastination. Sadra
Med Sci J 2018; 6(4): 275-286.
http://smsj.sums.ac.ir