ΕΠΟ-31

Η επιστημονική αλλαγή καθώς και η σχέση του επιστημονικού φαινομένου με το ευρύτερο ιστορικό και κοινωνικό πλαίσιο υπήρξαν κεντρικά ζητήματα που απασχόλησαν τη φιλοσοφία της επιστήμης τον 20ο αιώνα. Παρουσιάστε τη θέση του λογικού θετικισμού σε αυτά τα ζητήματα και κατόπιν περιγράψετε τον τρόπο με τον οποίο τα προσεγγίζουν ο Th. Kuhn και ο P. Feyerabend.

Η προέλευση, η μέθοδος και η έκταση της ορθής γνώσης υπήρξαν από τα βασικότερα ερωτήματα που τέθηκαν στο φιλοσοφικό και επιστημολογικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Νεωτερικότητας. Οι απαντήσεις που δόθηκαν στο παραπάνω ερώτημα για τη γνώση, από τους θεωρητικούς αυτής της περιόδου, σχετιζόμενες με την κριτική που ασκήθηκε τόσο στον αριστοτελικό σχολαστικισμό όσο και στον Αναγεννησιακό Νεοπλατωνισμό, οδήγησαν στη συγκρότηση δύο διακριτών ρευμάτων του ορθολογισμού και του εμπειρισμού. Στην εργασία που ακολουθεί θα αναπτύξουμε αρχικά τις βασικές θέσεις αυτών των δύο επιστημολογικών ρευμάτων. Στη συνέχεια θα αναδείξουμε το ρόλο και τη σημασία του μαθηματικού υποδείγματος στον καρτεσιανό ορθολογισμό, ενώ θα αναπτύξουμε την σημασία του πειράματος και στα δύο επιστημολογικά ρεύματα. Τέλος θα αναφερθούμε στις βασικές διαφορές μεταξύ των εκπροσώπων του εμπειρισμού με έμφαση στη σκεπτικιστική κριτική που ασκεί ο Hume στη δυνατότητα της επαγωγής.

Στο έργο του Αυγουστίνου συσχετίζονται οι φιλοσοφικές κατηγορίες του Λόγου και της εμπειρίας με τη Θεία Αποκάλυψη. Στη διάρκεια του Μεσαίωνα η συσχέτιση αυτή παίρνει συχνά τη μορφή μιας σύγκρουσης ανάμεσα στη φυσική φιλοσοφία και στη θεολογία, με αποκορύφωμα την κρίση του 1277.
Παράγοντες που συντέλεσαν στην όξυνση της σύγκρουσης  στον Ώριμο Μεσαίωνα και θεωρητικές απόπειρες επίλυσής της στο έργο του Μποναβεντούρα, του Θωμά Ακινάτη και του Σίζερ.

Η απόδοση της αληθούς περιγραφής του κόσμου μέσω των επιστημονικών θεωριών είναι η διαδεδομένη όσο και μακραίωνη, άποψη που προτείνει ο ρεαλισμός στη φιλοσοφία.  Η επιστήμη σταδιακά  επιτυγχάνει αυτό το σκοπό, σύμφωνα με όσα δείχνει η αξιοσημείωτη ικανότητα πρόβλεψης των σύγχρονων επιστημονικών θεωριών. Ο Osiander υπήρξε ο πρώτος που αμφισβήτησε αυτή την άποψη θεωρώντας ότι οι επιστημονικές θεωρίες είναι απλώς εργαλεία που δεν έχουν ως σκοπό την αληθή περιγραφή των αιτιών των φαινομένων, αλλά μας επιτρέπουν να προβλέπουμε είτε να εξηγούμε τα φαινόμενα.  Στην εργασία που ακολουθεί, ανασυγκροτώντας το αντιρρεαλιστικό επιχείρημα του Osiander, θα παρουσιάσουμε τις βασικές γραμμές της θεώρησης των K. Popper και T. Kuhn για την επιστήμη, αναδεικνύοντας τα σημεία του έργου τους στα οποία αμφισβητούν την άποψη των εκπροσώπων του ρεαλισμού για την επιστήμη.