монголын түүх Research Papers

The article is dedicated to the analysis for how did khorezmians go to Hungary, their important role in the political and economic life of Hungary in the X-XIII centuries and medieval sources from the XIX to the beginning of the XXI... more

Лонжид З, Эрдэнэбат Да. Бидний дээд үеийнхэн хэдэн зууны турш байнга хэрэглэсээр ирсэн хүнс буюу идээ ундааг бор хоол (улаан идээ), цагаан идээ хэмээн хоёр ангилдаг. Энэ хоёрын аль алинтай нь хавсран хэрэглэж болдог таван зүйлийн тариа... more

Лонжид З, Эрдэнэбат Да. Бидний дээд үеийнхэн хэдэн зууны турш байнга хэрэглэсээр ирсэн хүнс буюу идээ ундааг бор хоол (улаан идээ), цагаан идээ хэмээн хоёр ангилдаг. Энэ хоёрын аль алинтай нь хавсран хэрэглэж болдог таван зүйлийн тариа гэж бас байлаа. Бор хоолыг гэрийн тэжээвэр мал, гөрөөс араатан, загас жараахай, жигүүртний махаар бэлтгэдэг бол цагаан идээг дан ганц малын сүүгээр хийдэг байв. Малын сүүгээр бэлтгэсэн хүнсний зүйлийг цагаан идээ гэдэг. Сүү бол хамгийн ариун идээ, элдэв хор шаргүй, ямар ч насны хүн хэрэглэхэд хамгийн зохимжтой гэдэг. Түүх сударт бичсэн болон аман сурвалжаар дамжиж ирсэн мэдээнээс үзвэл, манай монголчууд сүүг алтнаас илүү эрхэмлэдэг, сайн сайхан бүхнийг сүүтэй зүйрлэдэг байжээ. Энэ уламжлал эдүгээ ч хэвээр. Бидний монголчууд бол хүмүүн төрөлхтний нийтлэг жишгээр амь зуулгаа залгуулж хүнс хоолоо бэлтгэж хэрэглэсээр ирсэн боловч бусад үндэстэнээс ял-гарахуйц өвөрмөц онцлогтойг нэхэн шинжилсэн судлаач ховор бололтой. Ма-най монголчууд сүү цагаан идээгээ хэрхэн бэлтгэдэг ямар уламжлал зан үйлтэй, тэдгээр нь хэрхэн хувирч улирч ирснийг Я.Цэвэл, Н.Жагварал зэрэг судлаачид хураангуй авч үзсэн байдаг. Монголчууд цай хэрэглэж заншаагүй, бурхны шашинд ороогүй байхдаа дээд тэнгэр, од эрхэсийг аргадахдаа сүүгээр сацал өргөдөг байжээ. Алс одох хүнийг үдэж мордуулахдаа дөрөөг нь сүүгээр мялаадаг, ёслол хүндэтгэлийн эрхэм дээд идээнд бяслаг, ээзгийг заавал оролцуулдаг заншилтай. Хүннү нар аливаа нүүдэлчдийн адил малынхаа мах, цагаан идээг хэрэглэсээр ирснийг Хан улсын тайган Чжунхан Юэ өгүүлэхдээ, "Хүннү хүмүүс малынхаа махыг идэж, сүүг ууж, арьсаар нь хувцасладаг заншилтай. Тэрчлэн хүннүгийн сүү, айраг хятадын идэх юмнаас дээр" хэмээсэн бол "Ши цзи"-гийн хүннүгийн тухай бүлэгт, "Тулалдаанд дайсныг олзолсон буюу толгойг огтолсон хүнийг нэг аяга архиар шагнана" гэсэн байдаг нь хүннү нар нэгэнтээ гүүний айраг, цагаа зэ-рэг цагаан идээний баялаг уламжлал бүхий идээн ундааны өвтэй байсныг илтгэ-нэ. Хүннүгийн үеийн булшнаас аарц шүүдэг бололтой ёроолдоо нүхтэй сав олд-соноос үзэхэд гүүний айраг, ааруул, архи мэтийн үндсэн төрлийн цагаан идээг

Монголын нууц товчооны малгайг дээдлэх ёс

Чингис хааны торгон цэргийн өдрийн харуулыг "хорчин", ахлагчийг нь "хорчи" гэдэг бөгөөд эрхлэх үйлтэй нь холбогдуулж тэдгээрийг "хор агсагсад" хэмээдэг. "МНТ"-ны 225, 229-р зүйлд "хорчин" цэргийн эрх үүрэг, зохион байгуулалтыг тодорхой... more

http://elibrary.ru/author_items.asp?authorid=797834 Данный отчет является результатом науно-практической деятельности ученых географов, археологов, этнографов, которые провели полевые исследования в 2013 году на территории Тувы, Алтая,... more

Abstract. The article deals with the under-researched topic about the role and significance of the Torgut tulku linage of Andzhatan Lamas in the history of Buddhism among the Oirats (Kalmyks). It also deals with the history of their... more

Abstract. The article deals with the under-researched topic about the role and significance of the Torgut tulku linage of Andzhatan Lamas in the history of Buddhism among the Oirats (Kalmyks). It also deals with the history of their relations with the authorities of Tibet and the Qing Empire. The source is the inscription found on the stele to the 19th Andzhatan Lama Lobsang Danbi Nime (1918–1985). It is written in Oirat and Chinese and comprises the data about his predecessors, the most famous and authoritative lamas of this linage (i. e. Lobsang Gelek and Lobsang Tenzin). The data found about these lamas in Russian archival documents as well as Chinese and Kalmyk (Torgut) sources are scarce and contradictory. The article aims to systematize the information about the individual incarnations of the Andzhatan Lama and confirm their authenticity where possibly. The authors confine their research to the topics as follows: a) Louzan, the son of the Kalmyk Taishi Kho-Urluk, and Lobsang Gelek, the first Anjja (Andzhatan) Lama; b) the role of Lobsang Tenzin, the Seventh embodiment of Andzhatan Lama in the exodus of Kalmyks and their settlement in the territory of the former Dzungaria in 1771; c) features and history of this embodiment line, its significance in the development of religious and political links between the Qing and the Oirats.
Аннотация. Статья посвящена малоизученной теме роли и значения торгутской линии тулку Анджатан-лам в истории буддизма у ойратов (калмыков) и в истории взаимоотношений этого народа с властями Тибета и Цинской империи. Основным источником послужила надпись на стеле памятника 19-му Анджатан-ламе Лобсанг Даньби Ниме (1918–1985) на ойратском и китайском языках, содержащая сведения о его предшественниках, наиболее известных и авторитетных ламах этой линии (Лобсанг Гелек и Лобсанг Тензин). Информация по этим ламам в русских архивных документах, китайских и калмыцких (торгутских) источниках весьма ограниченна и противоречива. Цель статьи – упорядочить и подтвердить сведения об отдельных перевоплощениях Анджатан-ламы. Авторы изучают: феномен Лоузана, сына калмыцкого тайши Хо-Урлюка, и Лобсанга Гелека – первого Анджа-ламы; роль седьмого воплощения Лобсанг Тензина в исходе калмыков на территорию прежней Джунгарии в 1771 г.; особенности и историю этой линии перевоплощений, ее значение в развитии религиозно-политических связей между Цин и ойратскими народами.

Bookmark
Download
- by baatr kitinov and +1
  Anastasia Lyulina
- •
- 13
  Mongolian Studies, Eurasian Nomads, International Migration, Central Asian Buddhism

1 БНМАУ-ын маршал Г.Дэмидийн мэндэлсний 120 жилийн ойд зориулав ЦЭРГИЙН НЭР ЗҮТГЭЛТЭН МАРШАЛ ГЭЛЭГДОРЖИЙН ДЭМИД Т.Сүхбаатар Д.Гомбосүрэнгийн нэрэмжит Цэргийн түүх судлалын төвийн дарга, доктор (Ph.D), хошууч ХХ зууны Монголын төр, цэргийн... more

1 БНМАУ-ын маршал Г.Дэмидийн мэндэлсний 120 жилийн ойд зориулав ЦЭРГИЙН НЭР ЗҮТГЭЛТЭН МАРШАЛ ГЭЛЭГДОРЖИЙН ДЭМИД Т.Сүхбаатар Д.Гомбосүрэнгийн нэрэмжит Цэргийн түүх судлалын төвийн дарга, доктор (Ph.D), хошууч ХХ зууны Монголын төр, цэргийн нэрт зүтгэлтэн нэгэн эрхэм бол БНМАУ-ын анхны өрлөг жанжин (маршал), бүх цэргийн жанжин, Гэлэгдоржийн Дэмид билээ. Гэлэгдоржийн Дэмид болбоос Сайн ноён хан аймгийн Сэцэн чин вангийн хошуу, одоогийн Архангай аймгийн Их тамир сумын Хан-Өндөр багийн нутаг Шар булан хэмээх газар малчин ард Гэлэгдоржийн гэрт 1900 онд төржээ. Тэрээр бага балчир байхын хөдөлгөөн ихтэй, ухаалаг, сэргэлэн цовоо, ой сайтай хүү байсан учир түүнийг Хан-Өндрийн хүрээнд лам болгохоор явуулж байжээ. Дэмид тус хүрээнд амьдарч ажиллаж байсан Хятад, Орос, Дани, Төвөд Монгоп, лам, хувраг, худалдаачин, малчин зэрэг таван хэлийн олон янзын хүмүүсийн дунд орж, тэдэнд үйлчилж, наймаа арилжаа, худалдаа үйлчилгээ, хөдөлмөр, үзэл санаа, зан чанарыг өөрийн нүдээр үзэж, биеэр мэдэрч, өөрөөр хэлбэл олон янзын хүмүүсийн дунд орж ажилласан нь тухайн үедээ, монгол орны нийгмийн амьдралыг танин мэдэж авсан нь ирээдүйн улс төр, цэрэг арми, нийгмийн зүтгэлтэн болох мэдрэмжийг нь нээж өгчээ. Ардын хувьсгалын он жилүүдэд тэрээр өөрийн сайн дураар ардын журамт цэрэгт элсэн орж, 1921 оны дунд үеэр Идэр, Чулуутай, Цэцэрлэг, Туул голын адаг ба Борнуур, Шарын гол, Сэлэнгэ, Ерөө, Хэрлэн зэрэг газар цагаантны эсрэг хийсэн хэд хэдэн байлдаанд оролцсон партизан бөгөөд ардын хувьсгал ардын засгийг бэхжүүлэхийн төлөө анхнаас нь идэвх зүтгэлтэй тууштай оролцсон нэгэн билээ. Ардын хувьсгал ялсны дараагаар Г.Дэмид цэргийн хэргийн мэдлэгээ дээшлүүлэх үүднээс 1922 онд Ардын цэргийн даргын сургуульд элсэн суралцаж 1923 онд төгсжээ. Сургуулиа төгсөөд Ардын цэргийн даргын сургуульдаа курсийн дарга, сумангийн туслах, сумангийн дарга, захирлын туслахаар ажиллаж байгаад 1926-1929 онд ЗХУ-д Тверь хотын морин цэргийн дунд сургуульд суралцаж байжээ.

монголын түүх

Log In