Berlin Antlaşması

XVIII. Yüzyıla kadar Bozok ve Yeni-il Ayanlığı yapan Çapanoğulları ailesine mensup olan Ahmet  Şâkir Paşa, bu eserin konusunu oluşturmaktadır. Kitap ayrıca, 1838-1899 yılları arasında II. Abdülhamid'in Ermeni meselesinin çözüm politikasının merkezinde yer alan "Anadolu Islahatı Projesi"nin uygulanması konu edinmektedir.

1878 yılında toplanan Berlin Kongresi ve sonunda imzalanan Berlin Antlaşması Avrupalı devletlerin bilhassa Balkanlardaki toprakların dengeli paylaşımı niyetiyle yapılmıştır. Nitekim daha öncesinde Osmanlı-Rusya arasında imzalanan Ayatefanos Antlaşmasın’da Rusya’nın Avrupa devletleri arasındaki dengeyi dikkate almadan Şark meselesini sadece kendi menfaatleri açısından halletmek istemesi Avrupa devletlerini antlaşma maddelerini yeniden gözden geçirip düzenlemeye sevk etmiştir. Berlin Antlaşması maddeleri Arnavut topraklarının bir kısmını Osmanlı idaresinden çıkardığı gibi Balkanları da bir daha birleşmesi zor milli unsurlara ayırmıştır. Bunun yanında Arnavutların topraklarını ve milliyetlerini muhafaza etme noktasında birlik haline gelmeleri de yine bu döneme rastlamaktadır. Çalışmada Berlin Kongresi’nin Osmanlının siyasi geleceğine ve Arnavut toplumuna etkileri irdelenmiştir.

Anahtar Kelimeler: Berlin Kongresi, Berlin Antlaşması, Ayastefanos Antlaşması, Prizren Birliği, Arnavutlar

THE CONGRESS OF BERLIN AND ITS EFFECTS ON OTTOMAN STATE AND ALBANIANS

The aim of the Congress of Berlin which was held in 1878 and the Treaty of Berlin which was signed aftermath was to share Ottoman territories in Balkans equally by European states. Since Imperial Russia had signed Treaty of San Stefano with Ottoman State in order to solve the Eastern Question to its own advantage ignoring the balance between European states. Thus, they forced Russia to make amendments to the articles of the treaty.
The Treaty of Berlin caused the loss of some Albanian territories by Ottoman State, as well as separation of Balkan nations which is hardly brought together again. However, reunion of Albanians to defend their territories and nation coincide with this period. This study aims to deal with effects of the Treaty of Berlin on the future of the Ottoman politics and Albanian society.
Key words: The Congress of Berlin, The Treaty of Berlin, The Treaty of San Stefano, Prissrent League, Albanians, Ottoman State

Fransız İhtilâli ile dünyaya yayılan milliyetçilik dalgası birçok etnik grubu bünyesinde barındıran imparatorlukları etkilemiştir. Milliyetçilik dalgasından etkilenen imparatorluklardan biri de Osmanlı İmparatorluğu olmuştur. Rusya’nın sıcak denizlere inme politikaları I. Petro dönemi (1672-1725)’ne kadar uzanmaktadır. Boğazlardan güneye inemeyen Rusya, Erzurum-İskenderun Hattını ele geçirmek için yeni stratejiler geliştirmiştir. Bunun için 1774 yılında imzalanan Küçük Kaynarca Antlaşması ile Osmanlı İmparatorluğu’ndaki Ortodoks Hıristiyanların himaye edilmesinde söz hakkı elde etmiştir. Ayrıca  Patrik Nerses Varjabedyan’ın gayretleri sonucu Ermenilerin Ayastefanos Antlaşması’na dâhil edilmesini sağlamıştır. Ancak Ayastefanos Antlaşması'nın yerine, İngiltere’nin girişimiyle; İngiltere, Avusturya, Fransa, Almanya, Rusya ve Osmanlı Devleti arasında Berlin Antlaşması imzalanmıştır. Diplomatik alanda istediklerini alamayan Rusya farklı stratejileri denemeye başlamıştır. Öncelikle Ermeni toplumunda kilisenin etkisinin çok büyük olduğunu fark etmiştir. Kendisine bağlı olan Eçmiyazin Katogigosluğu yardımıyla Osmanlı İmparatorluğu’nda yaşayan Ermenilere nüfuz etmek için faaliyetlerde bulunmuştur. Bu politikasında başarılı olan Rusya, Osmanlı Ermenilerine milliyetçilik ve bağımsızlık fikrini aşılama fırsatını elde etmiştir. Ayrıca Rusya tarafından Ermenilere iki görev verilmiştir. Birincisi Ermenilerin bulundukları bölgelerde ayaklanmalar çıkarılarak bölgedeki Müslüman halkın göç etmesini sağlamak, ikincisi ise Ruslar tarafından desteklenen Ermeni milis kuvvetleri aracılığıyla Türk Ordusu’nun savunma hattını kırmaktır. Böylece Ermeni milis kuvvetleri Rusya’nın Doğu Anadolu’daki ilerleyişini kolaylaştıracaktı. Ayrıca Doğu Anadolu’da bulunan Rus Konsolosları da propaganda yoluyla Ermenileri örgütlemiştir.

With the French Revolution , the wave of nationalism spread around the world influenced bye the empires that included many ethnic groups. One of the empires affected from the wave of nationalism was the Ottoman Empire. Russia has had a policy of going south since Petro I (1672-1725). Russia, unable to descend from the straits to the south, developed new strategies to seize the Erzurum-İskenderun Line. For this purpose, with the Treaty of Küçük Kaynarca, which was signed in 1774, it gained the right to speak for the protection of Orthodox Christians in the Ottoman Empire. In addition, the efforts of Patriarch Nerses Varjabedyan enabled Armenians to be included in the Treaty of Ayastefanos. However, instead of the Treaty of Ayastefanos, at the initiative of England, the Treaty of Berlin was signed between England, Austria, France, Germany, Russia and the Ottoman Empire. Russia, who could not get what they wanted in the diplomatic field, began to experiment with different strategies. First of all, he realized that the influence of the church was very great in Armenian society. He carried out activities to penetrate the Armenians living in the Ottoman Empire with the help of its Eçmiyazin Cathogigos attached to him. Russia, which succeeded in this policy, had the opportunity to instill the idea of nationalism and independence to Ottoman Armenians. In addition, two tasks were assigned to the Armenians by Russia. The first was to remove the uprisings in the regions where the Armenians were located, to ensure the migration of the Muslim people in the region, and the second was to break the line of defense of the Turkish Army through the Armenian militia forces supported by the Russians. Thus, the Armenian militia forces would facilitate Russia's progress in Eastern Anatolia. In addition, Russian Consuls in Eastern Anatolia organized the Armenians through propaganda.

The Ottoman-Russian War of 1877-1878 caused great political and social fractures in Eastern Europe and Rumelia, especially on the western borders of the Ottoman Empire. After this war, The Ottoman State lost a great large part of Bulgarian territories after the signing of the treaty of Yeşilköy (3 March 1878) and the Treaty of Berlin (13 July 1878), which was added as an amended version of that treaty mentioned above. In accordance with the provisions of the Berlin Treaty, an autonomous Bulgarian Principality was established in the Bulgarian borders, which was filiated to the Ottoman Empire, a three-part political structure emerged in the region, together with the newly established Eastern Rumelia Province and its administration, and the Macedonia belonging to the Ottoman Empire. However, the problems of the region’s geography were not resolved with this treaty, on the contrary, with the increasing influence of the idea of nationalism among different religious and ethnic groups that have lived together for centuries under Ottoman rule in the Bulgarian geography, the wick of great social events that will continue for a long time has been ignited. Because there is no exact overlap between the newly formed political borders and the existing socio / cultural borders, the Muslim-Turkish population densely living in the Bulgarian geography faced a number of problems. The Ottoman State forced all political and diplomatic channels to prevent the Muslim-Turkish population living in the Bulgarian region from being minority and assimilation against the rising Bulgarian nationalism. One of the bearing elements of this policy of the Ottoman State is the Turkish language, and the Ottoman State has laid the historical foundations of the Turkish language in the Bulgarian geography with the measures taken to protect the “Lisan-ı Osmani”. In this study, some determinations and evaluations on the Turkish language policy of the Ottoman Empire in the geography of Bulgaria are made based on the archive documents.

Nasrullah Uzman, “Kafkas Göçlerinin Anadolu’nun Demografik Yapısına Etkileri (1877-1878)”, Uluslararası 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nın 140. Yılında Kafkas Göçleri ve Etkileri Sempozyumu (25-26 Kasım 2017) Bildiriler Kitabı, Yay. Haz. Fahameddin Başar-Murat Kasap, Fatih Sultan Mehmet Üniversitesi-Gürcistan Dostluk Derneği, İstanbul 2019, s. 95-107.