Kadın Yönetici

Türkiye’de kadınlar öğretmenlik mesleğinde önemli temsil oranıyla yer
almalarına karşın eğitim örgütlerinde üst düzey yönetsel pozisyonlarda azınlık
statüsünde kalmaktadırlar. Bu çalışmada öncelikle kadınların üst düzey yönetsel
pozisyonlara yükselmelerine engel olan ve cam tavan olarak nitelendirilen bireysel,
örgütsel ve toplumsal faktörler teorik bir çerçevede incelenmiştir. Kadınların
yöneticilikte üst basamaklara ulaşmada karşılaştıkları engeller ortaya konularak, bu
engelleri aşabilmelerine ilişkin öneriler geliştirilmiştir.

Nitel olarak desenlendirilen bu araştırmada veriler, maksimum çeşitlilik
örneklemesi tekniği ile Niğde İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlüklerinde ve merkeze
bağlı kamu okullarında görev yapan toplam 31 yönetici ile yüz yüze görüşmeler
yapılarak toplanmıştır. Katılımcıların kadınların üst düzey yönetsel pozisyonlara
yükselememesine neden olan bireysel, örgütsel ve toplumsal engellere, ayrıca bu
engelleri aşmaya ilişkin görüşlerini tespit etmek amacıyla görüşme formu
hazırlanmış, toplanan veriler içerik analizi yöntemiyle değerlendirilmiştir.

Araştırma sonuçlarına göre katılımcıların tamamı, kadınların üst düzey yönetsel
pozisyonlara yükselmede cam tavan engellerle karşılaştıklarını düşünmektedirler.
Hem il ve ilçe yöneticilerinin hem de okul yöneticilerinin, cam tavan engellerin
çoğunlukla bireysel faktörlere ilişkin olduğuna inandıkları saptanmıştır. Bireysel
faktörleri sırasıyla örgütsel faktörler ve toplumsal faktörler izlemiştir.
Hem il ve ilçe yöneticileri hem de okul yöneticileri cam tavan sendromunun
bireysel engellerine en çok yöneticiliğe bakış açısının, örgütsel engellerine en çok
örgüt kültürü ve politikalarının, toplumsal engellerine en çok mesleki ayrımın neden
olduğuna inanmaktadırlar.

İl ve ilçe yöneticileri kadınların üst düzey yönetsel pozisyonlara yükselmede
karşılaştıkları engelleri aşabilmeleri için çoğunlukla kadınlara yönelik (daha talepkâr
ve mücadeleci olmaları gibi) önerilerde bulunurken, okul yöneticileri hem kadınlara
(daha talepkâr olmaları, kendilerine güvenmeleri gibi) hem politikacılara (kota
uygulaması, mesai saatlerinin esnetilmesi gibi) önerilerde bulunmuşlardır.

Although women in Turkey have a place in teaching profession with an
important representation rate, they are in minority status in top-level administrative
positions in educational organizations. In this study, firstly the individual,
organizational and social factors, which are called as the “Glass Ceiling Syndrome”
preventing women from becoming upper-level administrator positions are examined
in theoretical framework. The obstacles that prevent women from becoming top-level
administrators are revealed and recommendations on their overcoming these
obstacles have been developed.

The study has been designed in the Qualitative Style with the Maximum Variety
Sampling Technique, and the data have been collected from 31 administrators who
work in National Education Managements and in public schools in Niğde city center
and its districts with face-to-face interviews. An interview form has been prepared to
determine the viewpoints of the participants on individual, organizational and social
obstacles that prevent women from becoming upper-level administrators at top-level
positions, and the data have been evaluated with the Content Analysis Method.
According to the results, all of the participants think that women face the “Glass
Ceiling Syndrome” in becoming administrators in top-level positions. It has been
determined that the majority of the administrators both in the city center and in the districts think that the “Glass Ceiling Syndrome” obstacles are mostly self-imposed.
Individual factors were followed by organizational factors and social factors,
respectively.

Administrators and principals who are in the city center and in the districts
believe that the viewpoints on administrative positions of women lead to the
individual glass ceiling syndrome; organizational culture and policies lead to
organizational obstacles; and occupational discrimination leads to social obstacles.
The administrators in the city center and in the districts make recommendations
that are mostly directed towards women (like being more enthusiastic, demanding
and combative about top-level positions) in order to overcome the obstacles; and
school administrators mostly make recommendations that are directed both towards
women (like being more enthusiastic and demanding, having self-confidence, etc.),
and also to politicians (applying quota, flextime practice at work, etc.).