Moderates

1979 Devrimi sonrasında İran’a hâkim olan İslami ideoloji ülkenin siyasal
sistemini de bütünüyle dönüştürdü. 2500 yıllık monarşi rejiminin lağvedilen
kurumlarının yerine şeriata dayalı yeni kurumlar getirildi. Geçici hükümet
döneminde yaşanan görece özgürlük ortamından kısa süre sonra, Velayet-i
Fakih doktrini ve idealizm felsefesi temelinde şekillenen jakobenist İslamcılık,
devrim sürecinin sürükleyicisi olan birçok siyasi akımı sistemden tasfiye etti.
İslami ideolojinin faklı söylemleri de devrim liderinin iktidarında yönetimden
uzaklaştırıldı. Humeyni’nin ardından yönetici kadro içerisinde farklı hizipler
oluşmaya başladı ve yürütme kanadında devrimin idealist ruhu, yerini pragmatist
politikalara bıraktı. Sistemi idealizmin açmazlarından kurtarma söyleminde olan
pragmatistler, statüko yanlısı muhafazakâr kesimden ayrışarak reformistlerle
ittifaka girdi. Reformistlerin yürütme erkini elde etmesini sağlayan bu ittifak,
muhafazakârların popülist politikalarına yenilerek rejimin ağır baskılarına maruz
kaldı. Günümüze değin bu temelde Muhafazakârlar ve Reformistler etrafında
şekillenen siyasal sisteme, mevcut dönemde Ilımlılar olarak tanımlanan yeni bir
akım eklemlenmiş durumdadır. Bu makalede Reformistler, Muhafazakârlar ve
Ilımlılar bloğu tarafından oluşturulan siyasal ortam ve bu ortamı meydana getiren
koşullar analiz edilmiştir.
After the 1979 Revolution, the Islamic ideology that dominated Iran, transformed
the country’s political system completely. New institutions based on shariah
replaced the abolished institutions of the 2500-year-old monarchy regime. Shortly
after the relative freedom environment during the provisional government, the
Jacobeanist Islamism, which was shaped on the basis of the Velayat-i Faqih
doctrine and the philosophy of idealism, eliminated many political movements
that led the process to the revolution of the system. The different discourses of
Islamic ideology were removed from the government under the leadership of the
revolutionary leader. Following Khomeini, different factions began to form within
the executive staff, and the idealist spirit of revolution in the executive wing
was replaced by pragmatist policies. The pragmatists, who were in the rhetoric
of saving the system from the impasse of idealism, allied with the reformists by
separating themselves from the conservative pro-status quo. This alliance, which
allowed the reformists to acquire the executive power, was defeated by the populist
policies of the conservatives and underwent heavy pressure from the regime. In
the current period, a new political trend, the Moderates is added to the already
existing system shaped by the Conservatives and the Reformists. In this article,
the political environment created by the Reformists, Conservatives and Moderate
blocs and the conditions that constitute this environment are analyzed.