Qipchaqs

Bu çalışmada, 1630-1642 yıllarına ait asıl nüshası Venedik Mehiteryan Kütüphanesi'nde 1788 kayıt numarasıyla bulunan Gregoryan Muhiti Kıpçak Türkçesiyle yazılmış el yazmasının 1630-1635 tarihlerine tekabül eden kısmına ait söz varlığı incelenmiştir. Lvov Gregoryan Kıpçak Kilisesi tarafından Hay alfabesiyle yazılı kaydı tutulmuş mahkeme tutanaklarında yer alan giysi adları alfabetik olarak sıralanmıştır. Giysi adlarına dair söz varlığı daha çok evlilik sözleşmesi sebebiyle yazılan tutanaklardan, vasiyet belgelerinden ve dinî merasimlerde kullanılan giysilerden teşekkül etmektedir. Sosyal hayatın bir parçası olan giyim kuşam adları dönem metinlerinin söz varlığında önemli bir yer tutmaktadır. Hususiyle gelin çeyizini kayda alan evlilik sözleşmesinde kumaş türleri, renkleri ve giysi adlarının birlikte anılması kapsamlı bir tasvirin tutanaklarda yer aldığının göstergesidir. Giysi adlarına ait söz varlığı ele alınırken dönem metinlerinde göze çarpan imlâ hususiyetleri de gözetilerek madde başında kelimenin metinde yer alan tüm versiyonlarına transkripsiyonlu olarak yer verilmiş ve sonra metinde geçen anlamlarıyla kelime anlamlandırılmıştır. Kelimeye ait metin örnekleri üç örnekle sınırlandırılmış el yazmasındaki orijinal hali de satıraltına eklenmiştir. Söz varlığı açısından oldukça zengin bu dönem metinleri üzerinde yapılacak çalışmalar Tarihî Türkçenin söz varlığının ortaya konması hususunda kıymetli çalışmalardır. Anahtar Kelimeler: Gregoryan Muhiti Kıpçak Türkçesi, giysi adları, mahkeme tutanakları, Tarihî Kıpçak Türkçesi Abstract In this study, vocabulary of Lvov Gregorian Church Court Texts between 1630-1635 years has been interpreted. Texts were written with Gregorian Zone Kipchak Turkish between 1630-1642. This manuscript is located in the Venice Mekhitarist Library with registration number 1788. They were written with Hay alphabet by Lvov Gregorian Church. Vocabulary of clothes names are listed alphabetically. Clothing names being mentioned more about the marriage contract, will document, and clothes used in the religious ceremonies. Apparel names which has been part of the social life, became an important asset in the text. Especially, usage of combination fabric types and colors for clothes in dowry records at marriage contracts, is very strong indicator that text has comprehensive description for clothes. When analyzing the clothing vocabulary in the text, all variants of the words are group transcribed by considering the conspicuous spelling peculiarities. And listed with the meanings that used in the text. Text samples for each words limited with three examples and original manuscript has been added. Vocabulary rich period text makes studies will have done on this period is very valuable for reveal the Turkish Vocabulary in Historical Turkish.

Gosfandi is a district of Sar-e-Pol Province in Afghanistan, literally means sheepish but is referred to people who own many flocks. This group of belong belong to Uzbek ethnics of country, originally is a branch of ancient Qipchqs or Cumans or Polvotsoi. QIpchaqs in Afghanistan apart from Uzbeks can be found among Aimaqs and Tanjiks also. Uzbek QIpchaqs speak Uzbek language and the rest speak Persian.

One of the best known collections of Mamluk Qipcaq poetry is Sayf al-Sarayi's Tarcama-i Gulistan. This collection contains a ghazal of Imad-i Mawlawi. The second ghazal that belongs to İmad-i Mawlawi or Imad al-Mawlawi was recorded in a manuscript in a library Uşak/Turkey.