Rzeczpospolita

Esej z 2009 roku, dotyczący polskiej debaty nad dziedzictwem politycznym I Rzeczypospolitej w kontekście idei republikanizmu, polityki historycznej/polityki pamięci i „neosarmatyzmu”. Podsumowuje najważniejsze wątki dyskusji z lat 2004 – 2008. Poruszane wtedy tematy i zajmowane stanowiska zachowały ważność także w kolejnych latach. Tekst niepublikowany.

An essay written in 2009, concerning the Polish intellectual debate on the political heritage of the Polish-Lithuanian Commonwealth. It touches topics like the idea of republicanism and its validity, policy towards the past, memory studies. The covered period extends roughly from 2004 to 2008, but the discussed ideas, opinions and standpoints remained important also in the next years. Unpublished.

ABSTRACT Jednym ze sposobów mierzenia postępu technicznego jest wskaźnik "technicznego uzbrojenia pracy". O występowaniu pozytywnych efektów inwestycji zagranicznych w tym obszarze w polskim przemyśle motoryzacyjnym świadczyć mogą wyniki badań wskazujących na ponaddwukrotny wzrost tego wskaźnika w latach Jednym z istotnych efektów bezpośredniej działalności inwestorów zagranicznych są skutki, jakie wywołują u innych uczestników życia gospodarczego. Np. budowa zakładu produkującego obuwie może zwiększyć zapotrzebowanie na skóry, co z kolei może doprowadzić do zwiększenia hodowli itd. Ta sama fabryka może przyczynić się także do powstania sklepów sprzedających obuwie, a nawet do stworzenia przedszkola (jeśli w fabryce będą zatrudniane głównie kobiety mające dzieci). Inwestycja może także ujemnie wpływać na środowisko, na przykład z powodu dużej emisji odpadów, zanieczyszczenia powietrza, hałasu itp. Efekty zewnętrzne (externalities) to uboczne, niezamierzone skutki działania jednego podmiotu, mające wpływ na sytuację innego. Mogą one mieć zarówno charakter pozytywny, jak i negatywny. Korzyści zewnętrznych nie da się w pełni "zawłaszczyć", są one swego rodzaju prezentem dla otoczenia, za który nie musi ono dawać żadnej rekompensaty. Inwestorzy zagraniczni kierują się określonymi motywami postępowania -generalnie dążą do zwiększenia zysków, a środkami do celu są: zdobycie nowego rynku, wzrost udziału w nim, obniżenie kosztów produkcji, uzyskanie dostępu do ważnych strategicznie zasobów itp. Natomiast kraj przyjmujący inwestycje oczekuje od inwestorów zagranicznych tworzenia nowych miejsc pracy, przepływu nowoczesnych technologii produkcyjnych i technologii zarządzania, modernizacji bazy wytwórczej itp. Nierzadko duże nadzieje wiązane są z wpływem aktywności inwestorów na rozwój eksportu i poprawę bilansu handlowego. Konsekwencje napływu inwestorów zagranicznych można podzielić na efekty technologiczne i finansowe. Przykładem tych pierwszych jest wpływ inwestorów zagranicznych na rynek pracy. Wiąże się on z mobilnością pracowników między firmami zagranicznymi i krajowymi. Kolejne skutki wynikają ze stosowania przez podmioty zagraniczne nowych technologii oraz metod organizacji i zarządzania. Konkurencyjny charakter rynku sprawia, że miejscowe firmy zostają zmuszone do prowadzenia bardziej wydajnego biznesu.

ABSTRACT Gorynia 21-03-2008, ostatnia aktualizacja 21-03-2008 03:00 Jakie konsekwencje dla naszego biznesu miało członkostwo w UE – zastanawia się prof. Marian Gorynia, ekonomista z Akademii Ekonomicznej w Poznaniu Polskim przedsiębiorstwom niezbędne są pomysły na to, jak podnosić konkurencyjność, by lepiej sobie radzić z presją rywali rynkowych i dokonywać wejść na coraz to nowe rynki zagraniczne, nie tylko wykorzystując strategię eksportu, ale i sięgając do strategii bezpośrednich inwestycji. Obiecującą inspiracją w poszukiwaniach tego typu rozwiązań wydaje się koncepcja klastrów, która eksponuje m.in. różnorodność relacji między podmiotami, a także znaczenie instytucji dla konkurencyjności oraz umiędzynarodowienia firmy. Czym jest klaster? Klaster nie jest wynalazkiem XX, a tym bardziej XXI wieku. Początki koncepcji klastrów sięgają 1890 r., kiedy to słynny ekonomista Alfred Marshall pokazał światu swoje dzieło zatytułowane "Zasady ekonomii". Pisał w nim m.in. o okręgach przemysłowych, które utożsamiał z regionalnymi skupiskami przedsiębiorstw tej samej lub pokrewnej branży. Swoje tezy oparł m.in. na obserwacji małych firm rzemieślniczych z branży włókienniczej (Manchester), branży metalowej (Birmingham) oraz firm produkujących noże, które były zlokalizowane w okolicach Shefield. Firmy te, zdaniem Marshalla, czerpały korzyści z funkcjonowania w geograficznej bliskości i wchodzenia w relacje zarówno kooperacyjne, jak i konfrontacyjne z innymi uczestnikami branży. Korzyści te wiązały się z szerokim dostępem do wyspecjalizowanej siły roboczej i pozytywnymi efektami w dziedzinie komunikacji. Przepływ informacji między firmami był łatwiejszy dzięki bliskości geograficznej oraz temu, że pracownicy przemieszczali się między firmami zlokalizowanymi w pobliżu. Pobudzało to też rozchodzenie się innowacji. Dla sukcesu gospodarczego znaczenie miały także organizacje wspierające biznes.