“Sarı Zeybek, Eşeler’e yaslanır, Deli olan Onacak’ta uslanır”… Evet! Bu dizeleri bazen bir radyo da bazen de televizyonda duyarsınız. Hafız Rıza Yağız’a ait olan bu dizilerde geçen “delilerin Onacak ’ta uslanması” bu haftaki yazı... more
“Sarı Zeybek, Eşeler’e yaslanır, Deli olan Onacak’ta uslanır”… Evet! Bu dizeleri bazen bir radyo da bazen de televizyonda duyarsınız. Hafız Rıza Yağız’a ait olan bu dizilerde geçen “delilerin Onacak ’ta uslanması” bu haftaki yazı dizimizin konusunu teşkil ediyor. Peki, bu “deliler” nasıl oluyor da Anadolu’nun en güzide köşelerinden birisi Burdur’umuzun bir köyünde yani Yeşilova’mızın Onacak Köyünde uslanıyorlar?
10 Aralık 2016 Cumartesi günü gazetemiz de “Burdur’da Restorasyon Atağı Sürecek” başlıklı haberimizde Yeşilova, Onacak köyümüz de bulunan ve Burdur’umuzun en eski yapılarının başında gelen Veli Dede Türbesi’nin restore edileceğini siz okuyucularımıza duyurmuştuk. Yapısal olarak kötü durumda olup bu kadar köklü geçmişe sahip milli bir değerin acil olarak restorasyona ihtiyacının olması ve yetkililerin restorasyon kararı alması kültür tarihimiz açısından sevindirici bir haberdir. İşte bizde bugün bu tarihi yapının bağlı olduğu imaret yani Onacak Dede Zaviyesi ve onun akıl ve ruh hastalarını iyi eden Akıl-Ruh Hastalıkları Darü’ş-şifasının tarihine ışık tutuyoruz.
Ortaçağ Avrupa’sında içlerinde kötü ruh taşıdığına inanılarak akıl ve ruh dengesi bozulmuş olan veya akıl ve ruh sağlığı yerinde olmayan bu kimselerin yakıldığı devirler de; biz Türkler “deli” ya da -onların da bir insan olduğunu kabul ettiğimiz için- “mecnun/divane” dediğimiz kişilerin tedavisini üstlendik. Türk-İslam kültürünün etkisinde gelişen bu bilinçlilik durumu neticesinde, genel amaçlı hastanelerin içerisinde bu mecnunlar için tedavi bölümleri kurulmuştur. Fakat sadece bununla yetinmeyip özel ihtisas gerektiren, sırf bu tür hastalıklar için de şifa merkezleri kurduk. Bunların günümüz de bilinen en büyük temsilcilerinden iki tanesi bizim coğrafyamız da yer almaktadır. Bunlar; Afyonkarahisar da Karacaahmet Tekkesi ve Burdur da Onacak Dede Zaviyesidir. Bu iki imaret bünyelerinde barındırdıkları darü’ş-şifaları sayesinde toplumun “deli/mecnun” dediği bu insanların tedavisini üstlenmişlerdir.
Yazı dizimizde;
-Onacak Dede kimdir?
-Dîvânü Lugati't-Türk de Onacak kelimesi nasıl geçiyor?
-Zaviye ve onun darü’ş-şifası ne zaman kuruldu?
-Hastaları tedavi etmeyi amaçlayan bu insanlar kimlerdi?
-Veli Dede (Onacak Dede) Türbesi’nin Anadolu da eşine çok az rastlanan mimari özelliği nedir?
Akıl ve ruh hastalarını;
-Tedavi hangi aşamalarından oluşuyordu?
-Tedavide uygulanan yöntemler nelerdi?
-Tedavi ücretli miydi?
Tüm bu soruların cevaplarını bulacaksınız.
(7 Temmuz 2017 Cuma Burdur Yeni Gün Gazetesi Tanıtım Bülteninden Alıntıdır.)
Burdur, Burdur Tarihi, Onacak, Onacak Köyü, Veli Dede Türbesi, Onacak Dede Zaviyesi, Onacak Dede Zaviyesi Akıl ve Ruh Hastalıkları Darü'ş-şifası, Onacak Dede, Veli Dede, Burdur Yeşilova
