Wpływ Kryzysu

Celem  artykułu  jest  analiza  zmian  regionalnych  różnicowań  w  poziomie dochodu  w  krajach  UE  (27)  w  latach  2002-2011,  ze  szczególnym  uwzględnieniem  okresu  oddziaływania  światowego  kryzysu  finansowego.  Analizie  zostały  poddane  zarówno wewnątrzkrajowe zróżnicowania na poziomie NUTS 3, jak i te obserwowane w całej UE  w odniesieniu do przeciętnych zmian w poziomie dochodu w UE. Stopień zróżnicowań w zamożności regionów określono przy wykorzystaniu współczynnika zmienności, będącego ilorazem odchylenia standardowego i średniego poziomu PKB na mieszkańca. W trakcie analizy okazało się, że po latach konwergencji w poziomie zamożności, obserwowane zróżnicowanie regionalne od 2009 r. do 2011 r. uległo znacznej dywergencji. Za obserwowane zmiany były przede wszystkim odpowiedzialne wybrane podregiony z Niemiec, Polski, Holandii, Węgier (rozwijające się relatywnie najszybciej) oraz tracące względem średniego poziomu zamożności podregiony z Wielkiej Brytanii, Irlandii, Grecji. Analiza wartości średnich w grupach podregionów według klasyfikacji OECD/KE pozwoliła ustalić typy regionów cechujące się najbardziej korzystnymi i najbardziej niekorzystnymi zmianami w poziomie PKB na mieszkańca względem średniej UE w latach 2007-2011.

Celem badania była ocena przestrzennego wymiaru negatywnych przemian gospodarczych, wywołanych światowym kryzysem finansowym, w regionach Polski. W szczególności zdecydowano się na opisanie przeobrażeń, jakie wystąpiły w regionach Polski w okresie największego spowolnienia gospodarczego na poziomie gospodarki kraju, tj. w 2009 r., oraz poddanie ocenie charakteru obserwowanych zmian. Analizę przeprowadzono na dwóch poziomach agregacji, tj. dla województw (NUTS 2) oraz podregionów (NUTS 3).

Ponadprzeciętna mobilność ostatnich dekad przyczyniła się do nowego poziomu zróżnicowania społecznego, określanego jako
superróżnorodność (Vertovec 2007). Artykuł analizuje dotychczasowe ujęcia tego zjawiska, w tym użyteczność powyższej koncepcji w badaniach przedsiębiorczości migrantów i innych mniejszości. Kontekst pandemii i migracji stawia nowe wyzwania zarówno przed przedsiębiorczością, jak i globalnymi migracjami oraz superróżnorodnością. Rozpatrując znaczenie superróźnorodności i przedsiębiorczości w czasach pandemii oraz kryzysu, artykuł odnosi się do trzech powiązanych kwestii: (1) w jaki sposób społecznie tworzone jest pojęcie migranta; (2) jak reżim globalnej migracji ludzi i różnorodne kulturowo państwa powiązane są ze współczesnym kapitalizmem; (3) jak przedsiębiorczość może ewoluować i kształtować nowe modele gospodarcze. Zmiana społeczna związana z rosnącą dywersyfikacją biznesów i samozatrudnienia wśród mniejszości powinna znaleźć odzwierciedlenie w dodatkowej terminologii, a adekwatnym pojęciem wydaje się superróżnorodna przedsiębiorczość. Oddaje ono sprawiedliwość rosnącemu zróżnicowaniu społeczeństw (również pod względem kulturowym i etnicznym), a jednocześnie unika traktowania statusu migranta jako jedynego wymiaru zróżnicowania. Nie przekreśla znaczenia przedsiębiorczości migrantów, lecz uzupełnia zastaną terminologię. Artykuł argumentuje ponadto, że odpowiedzią na kryzysowe warunki w superróżnorodnym środowisku może być albo pogłębienie prekaryjności, albo etyczne innowacje. Pomysłowość, odporność oraz zapobiegliwość przypisywane przedsiębiorcom (ale też migrantom) są cechami, których znaczenie uwyraźnia się podczas impasów gospodarczych i innych problemów. Jeśli kryzysy co do zasady uwydatniają potrzebę weryfikacji funkcjonujących modeli gospodarczych, to do ich transformacji konieczne są kreatywność i innowacyjność, w których często upatruje
się istoty przedsiębiorczości.

Kryzys pandemiczny postawił przed Unią Europejką zupełnie nowe wyzwania. Pojawiło się pytanie o to jaka powinna być właściwa reakcja na zagrożenie dotyczące życia i zdrowia Europejczyków. Na jakim poziomie powinny być podejmowane strategiczne działania: europejskim czy krajowym. Wraz z rozwojem pandemii, jej transgranicznym i bezprecedensowym  charakterem pojawiło się jednak wyczekiwanie działań ze strony instytucji unijnych. W artykule ukazano reakcję Unii Europejskiej w obszarze zdrowia publicznego na kryzys pandemiczny w pierwszym roku pandemii. W oparciu o analizę dokumentów unijnych przedstawiono główne kierunki proponowanych działań. Ukazano w jaki sposób poszukiwano rozwiązań funkcjonalnych w trakcie realizacji działań antykryzysowych. Dodatkowo przedstawiono w jaki sposób pandemia miała wpływ na rozwój unijnej polityki zdrowotnej (np. EU4Health czy strategię farmaceutyczną).

This paper attempts to evaluate an influence of the financial crisis on efficiency of EU-sponsored schemes in recently finished financial perspective. Particularly it considers rationale of expenditure acceleration. Principles of funding as well as cases studies of selected programmes are considered. It can be concluded that quickly adopted changes caused distortion and drift of aims. However, simultaneously short-term absorption of funds has been increased.