SÖZLÜ GELENEĞİN ÂŞIK EDEBİYATINA YANSIMALARI: DUALAR VE BEDDUALAR Özet Zengin bir içeriğe sahip olan Türk kültürü, bünyesinde bulunan unsurları ağırlıklı olarak sözlü gelenekle günümüze aktarmıştır. Türklerin yerleşik hayata geçişleri... more
SÖZLÜ GELENEĞİN ÂŞIK EDEBİYATINA YANSIMALARI: DUALAR VE BEDDUALAR Özet Zengin bir içeriğe sahip olan Türk kültürü, bünyesinde bulunan unsurları ağırlıklı olarak sözlü gelenekle günümüze aktarmıştır. Türklerin yerleşik hayata geçişleri sonrasında kültürel aktarımda yavaş yavaş sözlü geleneğin etkisi zayıflamış ve ya-zılı geleneğin etkisi artmaya başlamıştır. Türk halk edebiyatı bünyesinde bu kültü-rün iç dinamikleriyle geliştirilen ve kendine özgü bir gelenek edebiyatı olarak vü-cuda getirilen Âşık edebiyatı, ozanlık geleneğinin bir devamı olarak hem bu edebi-yatın belirgin vasıflarını hem de İslâmî unsurları bünyesinde harmanlayarak yeni bir formla karşımıza çıkmıştır. Geleneğin icracısı olan âşıklar, çevresindeki insanla-rın bir sözcüsü olarak söyledikleri şiirlerde yaşadıkları toplumun kültürel unsurla-rını sıklıkla dile getirmişlerdir. Dualar ve beddualar; bir toplumun sözlü gelene-ğinde önemli yer edinen, insan ilişkilerine yön veren, bazen geçmiş yaşantıların iz-lerini taşıyan bazen dinî unsurları bünyesinde barındıran sözlü gelenek ürünleri-dir. Günlük yaşantının ayrılmaz bir parçası olan bu sözler kalıp halinde söylenir ve inanç unsuru taşıdığı için söyleyen ve dinleyenin zihninde büyük etki bırakır. Top-lumun sözcüsü olan âşıklar, söyledikleri şiirlerde sık sık bu kalıp sözlere başvura-rak duygularını etkili ifade etme olanağı bulmuşlardır. Çalışmamızda 17,18 ve 19. yüzyıllarda yaşayan âşıkların şiirleri incelenerek kullandıkları dualar ve beddualar tespit edilmiştir. Bu kalıp sözlerde İslâm dininin ve eski Türk kültürünün izleri al
