Nida Kayalı

Kurumlarda iş ve işlemlerin daha hızlı yürütülmesi amacı ile teknolojik gelişmelerin kurumsal süreçlere entegre edilmesi önem taşımaktadır. Bilgi ve belge yönetimi alanında yeni yöntemlerin kullanılması ile birlikte bilgiye erişim kolaylaşmıştır. Bu bağlamda, kurumlar sundukları hizmetlerin yönetiminde teknolojiden faydalanmaktadır. Kurumların yazılım ve veri depolama altyapılarının gelişmesi ile birlikte tuttukları veri miktarlarında önemli ölçüde artış olmuştur. Bu verilerin bilgi yönetimi açısından değerlendirilmesinin kurumlara ve ülkemize fayda sağlayacağı
öngörülmektedir. Klasik veri tabanı sistemleri bize mevcutta var olan bilgiyi sunmaktadır. Üretilen verinin sadece erişim ve raporlama aracı olarak kullanılmasından ziyade günümüz teknolojileri kullanılarak yeni yöntemlerle farklı bilgilerin elde edilmesi kurumsal kaynakların doğru şekilde kullanılmasını sağlayacak olup ülkemizin gelişimine de katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Bu alanda en çok kullanılan uygulamalardan yapay zekâ teknolojileri ve iş zekâsı çözümleri yoğun
olarak ham bilgiden anlamlı bilgilerin ve öngörülerin çıkarılmasında
kullanılmaktadır. Bu bilgilerin kullanılmasıyla istenilen öz bilgiye ulaşım veya çeşitli tahminlerin çıkarılması bilgi yönetimi açısından önem arz etmektedir. Bu kapsamda orta katman çözümleri, büyük veri ve yapay zekâ teknikleri ile bilgi yönetimi geliştirilebilmektedir. Bu yöntemler kullanılarak bilginin yönetilmesi ile kurumsal faaliyetlerde geleceğe dair öngörüler elde edilebileceği, kurum ve kuruluşların bu öngörüleri kullanarak tespit ve değerlendirme imkânı olacağından kurumsal
hedeflerine (Stratejik Planlar ve Kalkınma Planları vb.) dair başarı oranının yükseleceği düşünülmektedir. Özellikle yapay zekâ teknikleri kullanılarak oluşturulan tahmin sistemleri ile kurumsal süreçlerin entegrasyonu ve otomatikleştirilmesi sağlanabilir. Örnek olarak; kurumsal uygulamalar içerisinde en çok kullanılan uygulamalardan birisi olan Elektronik Belge Yönetim Sistemi (EBYS) uygulaması için oluşturulan bir belgenin üst verisi ve içeriğinin yapay zekâ
algoritmaları eğitilerek bu eğitim sonucuna göre Standart Dosya Planı (SDP) tahmini veya bazı alanların tahmininde kullanılması düşünülebilir. Böylece hem kullanıcı kaynaklı hataların en aza indirgenmesi hem de bilgiye erişim safhasında standart dosya planlarından azami seviyede yararlanılması sağlanmış olacaktır. Bu çalışmada üst verilerden faydalanarak elektronik bir belgenin EBYS’de havale edileceği yerin
tahmini, kural madenciliği algoritmaları ile gerçekleştirilmiştir.

Modern iletişim teknolojilerinin büyük bir hızla gelişimi, kişiye özel ve akıllı hizmetler sunan mobil cihazların ortaya çıkışını ve yaygın olarak kullanımını da beraberinde getirmiştir. Bu gelişmelerle birlikte sağlıktan ticarete, sosyal medyadan bankacılığa kadar her alanda geliştirilen mobil uygulamaların sayısı artmakta ve her geçen gün çok daha fazla kişi tarafından yüklenmektedir. Mobil uygulamaların yaygınlaşması ile birlikte kullanıcılar, çeşitli kişisel veriler, banka hesap numaraları, geleceğin parolası olan ve hâlihazırda kullanılan biyometrik veriler (yüz tanıma, iris
tanıma, parmak izi tanıma, ses tanıma vb.) gibi mühim verileri mobil cihazlarında bulundurmaktadırlar. Oluşturdukları hükümler ve koşullar sözleşmesi vasıtası ile aldıkları izinler sayesinde yüklendikleri cihazda birtakım verilere ulaşabilen mobil uygulamalar, bu erişim için sadece uygulamanın cihaz üzerinde çalışabilmesi için ihtiyaç duyduğu izinleri
almalıdır. Ancak bazı uygulamalar, veri küratörlüğü ve şüpheli kaynak erişimleri yapabilmek adına gerekli izinlere ek olarak fazladan izin talebinde bulunabilmektedir. Kullanıcıların mobil uygulamaların hükümler ve koşullar sözleşmelerini incelemeden veya farkında olmadan onaylaması, cihazlardaki mahremiyet içeren verilere erişilmesine, verilerin işlenerek üçüncü taraflarla paylaşılmasına ve kötü amaçlı
kullanılmasına neden olabilmektedir. Bu durum, mobil uygulamalar tarafından işlenen verilerin bir veri tabanı oluşturularak ve yapay zekâ teknolojileri kullanılarak gelecekte mobil cihaz kullanıcılarının aleyhine nasıl kullanılacağına dair birçok tartışmayı da beraberinde getirmektedir.
Bu çalışmada, popüler mobil uygulamaların gizlilik ve güvenlik politikaları ile kurulum esnasında istediği uygulama izinleri incelenmiş, bu noktadan hareketle kişisel veri ihlali yapan uygulamalar ve bunlarla ilgili haberler, çalışmalar değerlendirilmiştir. Ayrıca, kişisel verilerin korunmasıyla ilgili alınması gereken önlemler ve mobil cihaz kullanıcılarının dikkat etmesi gereken konular hakkında öneriler sunulmuştur.