| dbo:abstract
|
- Arcont (en grec antic ἄρχων, transliterat árkhon) va ser el nom que rebien els governants en diverses polis de l'antiga Grècia; a Atenes, en particular, els arconts van tenir un poder destacat fins a la reforma de Temístocles (487/86 aC.) i eren al mateix temps màxima autoritat tant en l'àmbit civil com en el militar. Al començament l'arcont-rei o arcont basileu era un càrrec vitalici i hereditari, després es va limitar a deu anys i finalment només tenia la durada d'un any i era escollit democràticament. El terme es va emprar també en l'Imperi Romà d'Orient amb un gir en el significat que el feia equivalent al procònsol. Els patriarques de l'Església Ortodoxa de Constantinoble concedeixen el títol d'arcont com a reconeixement de mèrits a persones laiques. (ca)
- Archón (řecky: άρχων, mn. č.. άρχοντες, 2. pád archonta) je řecké slovo, jehož význam je „vládce, vládnoucí (občan), nadřízený“, které je často užíváno jako titul specifického veřejného úřadu. Jedná se o zpodstatnělé příčestí přítomné ze základu αρχ-, který je odvozený ze stejného kořene arch (latinské arci, např.: arcibiskup) jako hierarchie, archanděl či monarcha. (cs)
- الأركون هو العظيم من الدهاقين وهو رئيس القرية. وجاء ذكر الأركون في حديث لعمر بن الخطاب. (ar)
- Archon (Greek: ἄρχων, romanized: árchōn, plural: ἄρχοντες, árchontes) is a Greek word that means "ruler", frequently used as the title of a specific public office. It is the masculine present participle of the verb stem αρχ-, meaning "to be first, to rule", derived from the same root as words such as monarch and hierarchy. (en)
- Arkonto aŭ Arĥonto (greke: άρχων, pluralo άρχοντες) estas greka vorto, kiu signifas „reganto, reganta (civitano), superulo“, kiu estas ofte uzata kiel titolo de specifa publika oficejo. Temas pri substancivigita participo estanteca, el radiko αρχ-, kiu estas derivita el la sama bazo arĥ (latina arci, ekz.: arĥiepiskopo) kiel hierarĥio, arĥianĝelo aŭ monarĥo. (eo)
- Archon (griechisch ἄρχων árchōn, deutsch ‚Herrschender‘; von ἄρχω árchō, deutsch ‚der Erste sein‘, in übertragener Bedeutung ‚herrschen‘) oder Archont, Pl. Archonten, war ursprünglich im antiken Griechenland die Bezeichnung für einen führenden Amtsträger. Die Verwendung des Titels ist für einen Zeitraum von ungefähr 1000 v. Chr. bis ins Mittelalter für die griechisch besiedelten Gebiete der Antike, in späterer Zeit auch für griechisch beeinflusste Städte des Nahen Ostens und Kleinasiens sowie für das Byzantinische Reich und byzantinisch beeinflusste Gebiete nachweisbar. Die Bedeutung des Amtes bzw. Titels wechselte in diesem Zeitraum und von Region zu Region erheblich. (de)
- Arconte (del gr., ἄρχων árkhon) es una palabra griega que significa «gobernante», utilizado con frecuencia como el título de un determinado cargo público en un gobierno. Es el participio presente masculino del verbo que deriva de ἀρχ-, que significa "dominar". Derivado de la misma raíz provienen monarca, anarquía y jerarquía. (es)
- Antzinako Grezian, arkonteak, hiriko gobernuaren posturik garrantzitsuenak zituzten magistratuak ziren. Haien garrantzia aldatuz joan zen instituzio honek iraun zuen ia hamar mendean, K.a. 753tik ( betiereko arkontetzak hamar urteko iraupena izan zuen) III. mendea ondo sartuta egon arte, baina greziar hiri gehienen gobernu demokratikoen oinarria izan ziren. Magistratura honek, antzinako erregeen boterea, familia nobleenagatik ordezkatzea suposatzen du, K.a. X. mendea eta K.a. VII. mende artean gertatu zena. Atenasko konstituzioan, hoberen ezagutzen dena, zuzeneko demokraziaren sistemaren zati bezala, arkonteak, zozketa bidez aukeratzen ziren euren burua aukeraketara aurkeztu zuten hautagaien artean, kargua, bizitzan behin bakarrik izango zenaren muga bakarrarekin, aukeraketa baino lehen, Areopagoak galdeketa egiten zien hautagaiei, baina azterketak, batez ere, hiritartasun eta erlijio legitimitatean zetzan. Aristotelesek Atenastarren Konstituzioan, honela deskribatzen du galdeketa: K.a. 753 eta K.a. 682 bitartean, eskumena, hamar urteko epeetan betetzen zen, ordutik aurrera, agintaldia urte betera jaitsi zen. Jatorrian, arkonteak hiru ziren:
* arkonte eponimoa, (αρχων επονυμος), K.a. 487 urtera arte gobernuaren nagusia eta magistratu nagusia. Narrazio historikoetan, urteak, urte horretan arkonte eponimoa izan zenaren izenarekin identifikatzen ziren.
* arkonte erregea edo basileusa (αρχων βασιλεύς), antzinako errregeen funtzio erlijiosoak hartu zituen. Ospakizun erlijiosoen antolatzailea eta Areopagoaren burua zen. Hilketa eta fedegabetasun kontuez arduratzen zen. Erlijio debekuak inposatzeko gai zen ere.
* arkonte polemarkoa (πολεμαρχος), jatorrian armadaren nagusia zen, baina erregeengandik jasotako eskumen militar hau Strategosek hartu zuten K.a. 487 an, arkonteak zozketaz aukeratzen hasi zirenean. Erlijio funtzioak zituen ere:
* Gudan hildako soldaduen oroitzapen ekintzetako buru zen.
* Tirau hiltzaile izan ziren eta omenezko erritu sakrifizioak eskaintzen zituen.
* Metekoen, hiritarrak ez ziren biztanleak kontuetaz arduratzen zen, justizia auziak ikuskatzen. Aristotelesek hiru arkonte nagusiekin batera beste sei arkonte (thesmothetai, administratzaile judizial antzekoak) aipatzen ditu, baina data ezezaguna da. Azkenik, Klistenesek idazkari bat gehitu zuen, beste bederatzien agiriak idazteaz arduratzen zena Arkonteak, urte beteko euren agintaldia betetzerakoan aztertuak ziren euthyna delakoan, kontu publikoen kudeaketa egokiaren arduradun zirelarik. Solonen konstituziopean, arkonteak zozketa bidez aukeratuak ziren lau tribuek izendatutako berrogei hautagairen artean, hamar tribu bakoitzeko. , sistema hau, beharbada ez zen praktikan jarri, zozketa bidezko izendapena baliogabetu ez zen arren. Tuzididesen arabera, Pisistrato, aita, arkontea izan zen, eta beti zegoen etxe gobernariko bat arkonte kargua zuena. Aristotelesen garaian ere zozketa bidez izendatuak ziren, baina, kasu honetan, 100 hautagairen artean, 10 tribu bakoitzeko. (eu)
- Dans la Grèce antique, les archontes (en grec ancien ἄρχοντες / árkhontes, de ἄρχω / árkhô, « commander, être le chef ») sont des dirigeants politiques, présents dans la plupart des cités grecques. Dans l'Empire byzantin, ce titre revêt une charge administrative différente selon l'époque. Pour les rares femmes ayant occupé cette fonction, on dira une archontesse. (fr)
- Arkhon (bahasa Yunani: ἄρχων, pl. ἄρχοντες) adalah kata Yunani yang bermakna "penguasa" atau "raja", sering kali digunakan sebagai gelar untuk jabatan publik tertentu. Kata ini adalah kata kerja maskulin bentuk sedang dari akar kata kerja ἀρχ-, yang bermakna "menguasai", yang berasal dari akar kata yang sama dengan monark, hierarki, dan anarki. (in)
- Il nome arconte (in greco antico: ἄρχων, árchon, al plurale ἄρχοντες) o, nella forma moderna tecnarca, designa la carica di magistrato supremo in varie poleis dell'antica Grecia; questa carica fu poi usata anche nell'impero bizantino. I Grandi Ufficiali del Regno di Sicilia detenevano questo titolo. (it)
- アルコーン（希: ἄρχων, 複数形はἄρχοντεςアルコンテス、英: Archon）とは、ギリシア語で「統治者」を意味する語。歴史的には様々な意味を派生した。 (ja)
- Archont (Grieks ἄρχων, mv. ἄρχοντες = heersende, bestuurder) was in het oude Griekenland een algemene titel voor een hoge gezagsdrager. Speciaal te Athene werd na het verval en in plaats van de monarchie (7e eeuw v.Chr.) het bestuur uitgeoefend door een aantal archontes verenigd in een college. In beginsel bestaande uit drie en later negen archonten, onder wie de verschillende functies van de vroegere koning verdeeld waren. Tot de democratische hervormingen van Clisthenes werden deze archonten elke tien jaar door middel van verkiezingen uit de aristocratische landadel verkozen. Omstreeks 700 v.Chr. waren er negen archonten:
* zes ervan werden archontes thesmothetai of Thesmotheten genoemd, welke wetgevers waren, die de uitspraken van het gewoonterecht optekenden, en verder waren er:
* één archon eponymos (ἄρχων ἐπώνυμος), theoretisch de belangrijkste, een soort president/staatshoofd, naar wie de regeringsperiode benoemd werd, bijvoorbeeld "onder het archontaat van ......"
* één archon polemarchos of strateeg de opperbevelhebber van de strijdkrachten
* één archon basileus in wie de religieuze waardigheid van de voormalige koning was belichaamd en verder leefde. Na 683 v.Chr. waren ze slechts in functie gedurende één jaar, dat werd genoemd naar de archon eponymus. Vanaf 487 v.Chr. kon elke burger archont worden. De archonten hielden zich aanvankelijk bezig met rechtspraak, religie en het leger. De taken van de polemarchos werden grotendeels overgenomen door een groep generaals genaamd strategen (Grieks strategoi). De archon eponymus bleef het theoretische staatshoofd, gedurende de gehele democratische periode. Het ware bestuur lag overigens vooral bij de volksvergadering en de zogenaamde Raad van Vijfhonderd of Boulè, terwijl de bevoegdheden van de archonten werden beperkt tot het terrein van de rechtspraak. Enkele bekende archonten:
* Creon (682-681 v.Chr.)
* Draco (622-621 v.Chr.)
* Solon (594-593 v.Chr.)
* Aristides (489-488 v.Chr.)
* Keizer Hadrianus (112-113 n.Chr.)
* Keizer Commodus (188-189 n.Chr.) Zie: Lijst van archonten van Athene (nl)
- 아르콘(그리스어: ἄρχων Archōn, 복수형: ἄρχοντες Archontes)은 지배자 또는 로드(主)를 의미하는 그리스어 낱말이다. (ko)
- Archont (gr. ἄρχων, archon 'rządzący', imiesłów od gr. ἄρχω 'być na czele') – najwyższy urzędnik polis w starożytnych Atenach, który przewodniczył radzie areopagu i zajmował się najważniejszymi sprawami ateńskiej polis. Urzędnicy ci pojawili się w VIII w. p.n.e. Również inne miasta greckie, np.: Sparta, Delfy, Delos używały tego tytułu na oznaczenie własnych urzędników polis. (pl)
- Arkont (grekiska archon, härskare) kallades den högste ämbetsmannen i vissa grekiska stater. I Aten skall arkontvärdigheten ha trätt i kungamaktens ställe efter Kodros' död (1068 f.Kr.) och innehafts på livstid och såsom ärftligt ämbete inom Kodros' son Medons ätt. Från 752 f.Kr. valdes arkonterna på tio år, och 713 f.Kr. fick alla de adliga ätterna tillträde till detta ämbete. 683 f.Kr. förkortades ämbetstiden till ett år, och i stället för en arkont, som förut, valdes nu nio. Att denna från den senare antiken ärvda framställning är en ohistorisk konstruktion, är redan i och för sig påtagligt och stärks också genom Aristoteles' skrift om Atens statsförfattning. Säkert har kungatiteln aldrig varit avskaffad, men dess bärare har under tidernas lopp fått vidkännas betydlig inskränkning av sin kungliga myndighet och överlåta en stor del av sin befogenhet på andra funktionärer, till dess att kungen slutligen kommit att vara en medlem bland alla andra, och inte ens den främste, av deras kollegium. De närmare omständigheterna vid detta förlopp är inte kända. Under den historiska tiden var arkonterna nio, och kollegiets officiella titel åtminstone från Solons tid var "de nio arkonterna". Under demokratins tid var arkonternas ämbetsmyndighet mindre politisk än judiciell och representativ. Den förste bland dem kallades arkont. Han gav sitt namn åt det löpande året. Hos senare skriftställare kallas han därför archon eponymos (av onoma, namn). Den andre hade titeln basileios (konung), eftersom han hade religiösa funktioner bundna till kungatiteln och eftersom han handlade rättegångar som berörde religionen. Den tredje kallades polemark (krigsöverste), eftersom han åtminstone i äldre tid stod i spetsen för krigsväsendet. De sex återstående arkonterna kallades thesmothetes (lagskipare) och ledde efter lottning förhandlingarna vid rättegångar. (sv)
- Arconte (em grego: αρχων, transl. arkhon, o responsável por um arkhê, "cargo") era o título dos membros de uma assembleia de nobres da Atenas antiga, que se reuniam no arcontado. (pt)
- Архо́нт (др.-греч. ἄρχων, родительный падеж ἄρχοντος, «начальник, правитель, глава», от ἄρχη — «начало, власть») — высшее должностное лицо в древнегреческих полисах (городах-государствах). В Византийской империи этот титул носили высокопоставленные вельможи. Слово архонт имело во многом то же значение, что и славянское слово «князь». После падения Константинополя титул архонта присваивался Константинопольским патриархом некоторым православным мирянам за особые заслуги (см. Архонты Вселенского патриархата). (ru)
- Архонт (дав.-гр. ἄρχων від дав.-гр. ἄρχη — влада, дослівно — «властитель», «керівник») — найвища посадова особа в багатьох містах-державах Стародавньої Греції. (uk)
- 執政官（古希臘語：ἄρχων，英語：Archon）是古希臘城邦雅典民主政制的組成一部分，是克利斯提尼改革前雅典國政的擔當者。在克利斯提尼改革後，仍在雅典的政制中存在某種重要性。直至公元前四八七年後，厄菲阿爾特對雅典政制的改革，執政官才在雅典政治中失去其重要的角色。 (zh)
|
| rdfs:comment
|
- Arcont (en grec antic ἄρχων, transliterat árkhon) va ser el nom que rebien els governants en diverses polis de l'antiga Grècia; a Atenes, en particular, els arconts van tenir un poder destacat fins a la reforma de Temístocles (487/86 aC.) i eren al mateix temps màxima autoritat tant en l'àmbit civil com en el militar. Al començament l'arcont-rei o arcont basileu era un càrrec vitalici i hereditari, després es va limitar a deu anys i finalment només tenia la durada d'un any i era escollit democràticament. El terme es va emprar també en l'Imperi Romà d'Orient amb un gir en el significat que el feia equivalent al procònsol. Els patriarques de l'Església Ortodoxa de Constantinoble concedeixen el títol d'arcont com a reconeixement de mèrits a persones laiques. (ca)
- Archón (řecky: άρχων, mn. č.. άρχοντες, 2. pád archonta) je řecké slovo, jehož význam je „vládce, vládnoucí (občan), nadřízený“, které je často užíváno jako titul specifického veřejného úřadu. Jedná se o zpodstatnělé příčestí přítomné ze základu αρχ-, který je odvozený ze stejného kořene arch (latinské arci, např.: arcibiskup) jako hierarchie, archanděl či monarcha. (cs)
- الأركون هو العظيم من الدهاقين وهو رئيس القرية. وجاء ذكر الأركون في حديث لعمر بن الخطاب. (ar)
- Archon (Greek: ἄρχων, romanized: árchōn, plural: ἄρχοντες, árchontes) is a Greek word that means "ruler", frequently used as the title of a specific public office. It is the masculine present participle of the verb stem αρχ-, meaning "to be first, to rule", derived from the same root as words such as monarch and hierarchy. (en)
- Arkonto aŭ Arĥonto (greke: άρχων, pluralo άρχοντες) estas greka vorto, kiu signifas „reganto, reganta (civitano), superulo“, kiu estas ofte uzata kiel titolo de specifa publika oficejo. Temas pri substancivigita participo estanteca, el radiko αρχ-, kiu estas derivita el la sama bazo arĥ (latina arci, ekz.: arĥiepiskopo) kiel hierarĥio, arĥianĝelo aŭ monarĥo. (eo)
- Arconte (del gr., ἄρχων árkhon) es una palabra griega que significa «gobernante», utilizado con frecuencia como el título de un determinado cargo público en un gobierno. Es el participio presente masculino del verbo que deriva de ἀρχ-, que significa "dominar". Derivado de la misma raíz provienen monarca, anarquía y jerarquía. (es)
- Dans la Grèce antique, les archontes (en grec ancien ἄρχοντες / árkhontes, de ἄρχω / árkhô, « commander, être le chef ») sont des dirigeants politiques, présents dans la plupart des cités grecques. Dans l'Empire byzantin, ce titre revêt une charge administrative différente selon l'époque. Pour les rares femmes ayant occupé cette fonction, on dira une archontesse. (fr)
- Arkhon (bahasa Yunani: ἄρχων, pl. ἄρχοντες) adalah kata Yunani yang bermakna "penguasa" atau "raja", sering kali digunakan sebagai gelar untuk jabatan publik tertentu. Kata ini adalah kata kerja maskulin bentuk sedang dari akar kata kerja ἀρχ-, yang bermakna "menguasai", yang berasal dari akar kata yang sama dengan monark, hierarki, dan anarki. (in)
- Il nome arconte (in greco antico: ἄρχων, árchon, al plurale ἄρχοντες) o, nella forma moderna tecnarca, designa la carica di magistrato supremo in varie poleis dell'antica Grecia; questa carica fu poi usata anche nell'impero bizantino. I Grandi Ufficiali del Regno di Sicilia detenevano questo titolo. (it)
- アルコーン（希: ἄρχων, 複数形はἄρχοντεςアルコンテス、英: Archon）とは、ギリシア語で「統治者」を意味する語。歴史的には様々な意味を派生した。 (ja)
- 아르콘(그리스어: ἄρχων Archōn, 복수형: ἄρχοντες Archontes)은 지배자 또는 로드(主)를 의미하는 그리스어 낱말이다. (ko)
- Archont (gr. ἄρχων, archon 'rządzący', imiesłów od gr. ἄρχω 'być na czele') – najwyższy urzędnik polis w starożytnych Atenach, który przewodniczył radzie areopagu i zajmował się najważniejszymi sprawami ateńskiej polis. Urzędnicy ci pojawili się w VIII w. p.n.e. Również inne miasta greckie, np.: Sparta, Delfy, Delos używały tego tytułu na oznaczenie własnych urzędników polis. (pl)
- Arconte (em grego: αρχων, transl. arkhon, o responsável por um arkhê, "cargo") era o título dos membros de uma assembleia de nobres da Atenas antiga, que se reuniam no arcontado. (pt)
- Архо́нт (др.-греч. ἄρχων, родительный падеж ἄρχοντος, «начальник, правитель, глава», от ἄρχη — «начало, власть») — высшее должностное лицо в древнегреческих полисах (городах-государствах). В Византийской империи этот титул носили высокопоставленные вельможи. Слово архонт имело во многом то же значение, что и славянское слово «князь». После падения Константинополя титул архонта присваивался Константинопольским патриархом некоторым православным мирянам за особые заслуги (см. Архонты Вселенского патриархата). (ru)
- Архонт (дав.-гр. ἄρχων від дав.-гр. ἄρχη — влада, дослівно — «властитель», «керівник») — найвища посадова особа в багатьох містах-державах Стародавньої Греції. (uk)
- 執政官（古希臘語：ἄρχων，英語：Archon）是古希臘城邦雅典民主政制的組成一部分，是克利斯提尼改革前雅典國政的擔當者。在克利斯提尼改革後，仍在雅典的政制中存在某種重要性。直至公元前四八七年後，厄菲阿爾特對雅典政制的改革，執政官才在雅典政治中失去其重要的角色。 (zh)
- Archon (griechisch ἄρχων árchōn, deutsch ‚Herrschender‘; von ἄρχω árchō, deutsch ‚der Erste sein‘, in übertragener Bedeutung ‚herrschen‘) oder Archont, Pl. Archonten, war ursprünglich im antiken Griechenland die Bezeichnung für einen führenden Amtsträger. Die Verwendung des Titels ist für einen Zeitraum von ungefähr 1000 v. Chr. bis ins Mittelalter für die griechisch besiedelten Gebiete der Antike, in späterer Zeit auch für griechisch beeinflusste Städte des Nahen Ostens und Kleinasiens sowie für das Byzantinische Reich und byzantinisch beeinflusste Gebiete nachweisbar. (de)
- Antzinako Grezian, arkonteak, hiriko gobernuaren posturik garrantzitsuenak zituzten magistratuak ziren. Haien garrantzia aldatuz joan zen instituzio honek iraun zuen ia hamar mendean, K.a. 753tik ( betiereko arkontetzak hamar urteko iraupena izan zuen) III. mendea ondo sartuta egon arte, baina greziar hiri gehienen gobernu demokratikoen oinarria izan ziren. Magistratura honek, antzinako erregeen boterea, familia nobleenagatik ordezkatzea suposatzen du, K.a. X. mendea eta K.a. VII. mende artean gertatu zena. Jatorrian, arkonteak hiru ziren: (eu)
- Archont (Grieks ἄρχων, mv. ἄρχοντες = heersende, bestuurder) was in het oude Griekenland een algemene titel voor een hoge gezagsdrager. Speciaal te Athene werd na het verval en in plaats van de monarchie (7e eeuw v.Chr.) het bestuur uitgeoefend door een aantal archontes verenigd in een college. In beginsel bestaande uit drie en later negen archonten, onder wie de verschillende functies van de vroegere koning verdeeld waren.
* zes ervan werden archontes thesmothetai of Thesmotheten genoemd, welke wetgevers waren, die de uitspraken van het gewoonterecht optekenden, en verder waren er: (nl)
- Arkont (grekiska archon, härskare) kallades den högste ämbetsmannen i vissa grekiska stater. I Aten skall arkontvärdigheten ha trätt i kungamaktens ställe efter Kodros' död (1068 f.Kr.) och innehafts på livstid och såsom ärftligt ämbete inom Kodros' son Medons ätt. Från 752 f.Kr. valdes arkonterna på tio år, och 713 f.Kr. fick alla de adliga ätterna tillträde till detta ämbete. 683 f.Kr. förkortades ämbetstiden till ett år, och i stället för en arkont, som förut, valdes nu nio. (sv)
|
