| dbo:abstract
|
- Pelyněk (Artemisia) je rozsáhlý rod rostlin z čeledi hvězdnicovitých, čítající v různých taxonomických pojetích 360–550 druhů. Jsou to jednoleté i vytrvalé byliny, polokeře nebo keře, často silně aromatické, s drobnými květními úbory. Zástupci rodu se vyskytují kosmopolitně, nejvíce však v mírném podnebném pásu Evropy, Asie a Severní Ameriky, s největší druhovou rozmanitostí ve Střední Asii, kde pravděpodobně leží i oblast jejich evolučního původu. Rostou ve stepních až polopouštních oblastech, v suchých a mediteránních křovinách, lesostepích, na slaniskách, ale též v alpínské a arktické tundře. V přírodě České republiky se celkem vyskytuje 17 druhů, z toho 5–7 je považováno za původní. Nejběžnějším zástupcem rodu je zde pelyněk černobýl (Artemisia vulgaris), několik druhů je naopak vzácných a zákonem chráněných. Pelyňky patří ke starým magickým a léčivým rostlinám. Díky vysokému obsahu hořčin a silic, především artemisininu a thujonu, jsou odedávna užívány při zažívacích poruchách, nadýmání, na podporu trávení, proti střevním parazitům a na úlevu od bolesti, v novější době též v parfumerii a kosmetice. Některé aromatické druhy se používají jako koření a k výrobě alkoholických nápojů a bylinných likérů – absintu, fernetu nebo vermutu. Pěstují se též pro okrasu, především díky stříbřitému olistění, avšak pyl pelyňků může být nepříjemným alergenem. V bibli je pelyněk vícekrát zmiňován jako symbol hořkosti a utrpení, především v prorockých knihách a v Apokalypse, ve stejném významu pak přešel i do moderní západní literatury. Ikonickou rostlinou amerického Divokého západu je pelyněk trojzubý, nazývaný anglicky sagebrush. (cs)
- Artemísia, altamira o altimira (Artemisia) és un gènere de plantes angiospermes dins la família de les asteràcies, de distribució subcosmopolita i dominant en la vegetació en alguns ambients semiàrids de climes temperats com gran part de l'oest dels Estats Units i també en les estepes asiàtiques. Comprèn herbes i arbusts que tenen uns olis volàtils característics. La majoria de les espècies tenen una aroma forta i gust amargant per terpenoids i lactones sesquiterpèniques que són una adaptació per desanimar els herbívors. Les flors són petites i pol·linitzades pel vent. El nom del gènere deriva de la deessa grega Àrtemis o potser d'Artemísia II de Cària. Creixen en climes temperats de l'hemisferi nord i de l'hemisferi sud, normalment en llocs secs. Les fulles similars a les falgueres de moltes espècies estan cobertes de pèls blancs. Alguns botànics dividien el gènere en altres gèneres però les anàlisis d'ADN no donen suport a aquesta divisió. (ca)
- الشيح أو البعيثران أو (الاسم العلمي: Artemisia) جنس نباتات عُشبيَّة برّيَّة مُعَمَّر، مُخشَوْشِبَة، من الفصيلة النجمية (المركّبات الأنبوبيَّة الزّهر). أنواعُه عديدة منتشرة في مُعظم أصقاع العالم، منها البريَّة، والطبيَّة، والصِّناعيَّة، والتّزينيَّة. فُروعُها نحيلة مُخشَوشبة. أوراقها مُتعاقبة، زَبّاءُ النَّصل، أزهارُها دقيقة، رُويسيَّة يغلبُ عليها اللَّونُ الأخضر المُوشّى بالأصفَر، أشهر أنواعه الأفسنتين، و القيصوم، و الشُّوَيْلاء، و العَبَيْثَران، جميعها من النّباتات الطبيَّة الّتي تقطع البلغم، وتُخرج الدّيدان، وتُذهب الفُواق والمغص. (ar)
- Artemisia (/ˌɑːrtɪˈmiːziə/) is a large, diverse genus of plants with between 200 and 400 species belonging to the daisy family Asteraceae. Common names for various species in the genus include mugwort, wormwood, and sagebrush. Artemisia comprises hardy herbaceous plants and shrubs, which are known for the powerful chemical constituents in their essential oils. Artemisia species grow in temperate climates of both hemispheres, usually in dry or semiarid habitats. Notable species include A. vulgaris (common mugwort), A. tridentata (big sagebrush), A. annua (sagewort), A. absinthium (wormwood), A. dracunculus (tarragon), and A. abrotanum (southernwood). The leaves of many species are covered with white hairs. Most species have strong aromas and bitter tastes from terpenoids and sesquiterpene lactones, which discourage herbivory, and may have had a selective advantage. The small flowers are wind-pollinated. Artemisia species are used as food plants by the larvae of a number of Lepidoptera species. Some botanists split the genus into several genera, but DNA analysis does not support the maintenance of the genera Crossostephium, Filifolium, Neopallasia, Seriphidium, and Sphaeromeria; three other segregate genera — Stilnolepis, Elachanthemum, and Kaschgaria — are maintained by this evidence. Occasionally, some of the species are called sages, causing confusion with the Salvia sages in the family Lamiaceae. (en)
- Artemisia ist eine Pflanzengattung in der Familie der Korbblütler (Asteraceae). Einzelne Arten werden Beifuß, Wermut, Stabwurz oder Edelraute genannt. Zu dieser artenreichen Gattung gehören 250 bis 500 Arten, die hauptsächlich in den gemäßigten Gebieten vorkommen. Fast alle Arten haben ihre Verbreitungsgebiete auf der Nordhalbkugel in Nordamerika und Eurasien. Nur wenige Arten findet man in Südamerika und Afrika. (de)
- Artemizio (science: Artemisia) estas genro de plantoj apartenantaj al la asteracoj (Asteraceae). En la kuirarto uzatas la florburĝonoj kaj la folioj de iuj specioj. Iuj specioj de artemizio ankaŭ fajnigas salatojn, saŭcojn, brasikon, fungojn kaj grasajn viandaĵojn. (eo)
- Artemisia Asteraceae familiako genero bat da. Bere izena Artemisa greziar jainkosatik edo agian dator. 200 eta 400 espezie artean dira. Normalean leku lehorretan hazten da. Espezie gehienek usain sendoa eta zapore mingotsa dute, eta eraginda. Loreak txikiak dituzte eta haizearen bidez polinizatzen dira. (eu)
- Artemisia es un extenso género de plantas herbáceas o arbustivas de la familia de las compuestas o asteráceas (Asteraceae). Comprende 1449 especies descritas, de las que se han aceptado 474 hasta la fecha. La artemisia posee propiedades diuréticas pero en cantidades excesivas puede producir insuficiencia renal. (es)
- Artemisia Artemisia (en), armoise naine Genre ArtemisiaL., 1753 Classification APG III (2009) Le genre Artemisia (les armoises) regroupe des herbacées, des arbrisseaux et des arbustes, généralement aromatiques, densément tomenteux, pubescents ou glabres, de la famille des Astéracées. Leurs feuilles sont pennées (rarement palmées). L’armoise a notamment des propriétés diurétiques et l’artémisinine que l'on extrait de certaines espèces, en particulier d’Artemisia annua, a plusieurs applications en médecine. Il ne faut pas confondre ces plantes avec l'Ambroisie à feuilles d'armoise (Ambrosia artemisiifolia L.) qui est connue pour être la cause de redoutables allergies respiratoires. (fr)
- ヨモギ属（よもぎぞく、蓬属、学名：Artemisia）とは、キク科の属の1つ。学名からアルテミシア属ともいう。 (ja)
- 쑥속(Artemisia 아르테미시아[*])은 국화과에 딸린 속이다. 속에 딸린 종이 200 ~ 400 개에 달하는 커다란 속이다. (ko)
- Artemisia L., 1753 è un genere di piante angiosperme dicotiledoni appartenenti alla famiglia delle Asteraceae (sottofamiglia Asteroideae, tribù Anthemideae). (it)
- Alsem (Artemisia) is een geslacht uit de composietenfamilie (Asteraceae). (nl)
- Bylica (Artemisia L.) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych. Obejmuje 475 gatunków. Rośliny te występują w większości na półkuli północnej – w Europie, Azji i Ameryki Północnej, ale mniej liczne lub introdukowane gatunki spotykane są niemal wszędzie poza Antarktydą. Niektóre gatunki dominują na stepach lub półpustyniach, tworząc tzw. pustynie bylicowe. W Polsce rodzime są 4 gatunki, jako antropofity zadomowione występuje 6, a przejściowo dziczejących są 4. Liczne gatunki są uprawiane. Są to aromatyczne byliny i rośliny drewniejące o drobnych koszyczkach z kwiatami wiatropylnymi. Liczne gatunki wykorzystywane są jako rośliny lecznicze, przyprawowe i ozdobne. (pl)
- Malörtssläktet (Artemisia) eller malörter är ett släkte i familjen korgblommiga växter med omkring 400 arter. (sv)
- Полы́нь (лат. Artemísia) — крупный род травянистых или полукустарниковых растений семейства Астровые (Asteraceae). (ru)
- Artemisia é um gênero botânico pertencente à família Asteraceae. (pt)
- Полин, або нехворощ (Artemisia) — рід рослин родини айстрових (Asteraceae). Представники — багаторічні, рідше однорічні трави чи напівкущі. Листки перистороздільні, іноді суцільні. Квітки дрібні, відтінків жовтого й червоного, зібрані в кошик. Плід — ципсела (вид сім'янки). Поширені в усій Євразії, більшій частині Америки й Африки; ростуть у сухих місцях проживання. Багато видів є добре відомими лікарськими рослинами; також використовуються як пасовищні рослини; є й декоративні види. (uk)
- 蒿属（学名：Artemisia），又名艾属，是菊科中一个大属，约有200—400种，其中包括许多种常见的药草，以1、2年生草本植物为主，多有浓烈的香味，葉上多具白色絨毛。蒿属主要生长在亚洲和欧洲以及北美洲，少数分布在非洲北部和大洋洲地区，纬度跨度大，在温带、寒温带及亚热带地区均有分布。 (zh)
|
| rdfs:comment
|
- الشيح أو البعيثران أو (الاسم العلمي: Artemisia) جنس نباتات عُشبيَّة برّيَّة مُعَمَّر، مُخشَوْشِبَة، من الفصيلة النجمية (المركّبات الأنبوبيَّة الزّهر). أنواعُه عديدة منتشرة في مُعظم أصقاع العالم، منها البريَّة، والطبيَّة، والصِّناعيَّة، والتّزينيَّة. فُروعُها نحيلة مُخشَوشبة. أوراقها مُتعاقبة، زَبّاءُ النَّصل، أزهارُها دقيقة، رُويسيَّة يغلبُ عليها اللَّونُ الأخضر المُوشّى بالأصفَر، أشهر أنواعه الأفسنتين، و القيصوم، و الشُّوَيْلاء، و العَبَيْثَران، جميعها من النّباتات الطبيَّة الّتي تقطع البلغم، وتُخرج الدّيدان، وتُذهب الفُواق والمغص. (ar)
- Artemisia ist eine Pflanzengattung in der Familie der Korbblütler (Asteraceae). Einzelne Arten werden Beifuß, Wermut, Stabwurz oder Edelraute genannt. Zu dieser artenreichen Gattung gehören 250 bis 500 Arten, die hauptsächlich in den gemäßigten Gebieten vorkommen. Fast alle Arten haben ihre Verbreitungsgebiete auf der Nordhalbkugel in Nordamerika und Eurasien. Nur wenige Arten findet man in Südamerika und Afrika. (de)
- Artemizio (science: Artemisia) estas genro de plantoj apartenantaj al la asteracoj (Asteraceae). En la kuirarto uzatas la florburĝonoj kaj la folioj de iuj specioj. Iuj specioj de artemizio ankaŭ fajnigas salatojn, saŭcojn, brasikon, fungojn kaj grasajn viandaĵojn. (eo)
- Artemisia Asteraceae familiako genero bat da. Bere izena Artemisa greziar jainkosatik edo agian dator. 200 eta 400 espezie artean dira. Normalean leku lehorretan hazten da. Espezie gehienek usain sendoa eta zapore mingotsa dute, eta eraginda. Loreak txikiak dituzte eta haizearen bidez polinizatzen dira. (eu)
- Artemisia es un extenso género de plantas herbáceas o arbustivas de la familia de las compuestas o asteráceas (Asteraceae). Comprende 1449 especies descritas, de las que se han aceptado 474 hasta la fecha. La artemisia posee propiedades diuréticas pero en cantidades excesivas puede producir insuficiencia renal. (es)
- ヨモギ属（よもぎぞく、蓬属、学名：Artemisia）とは、キク科の属の1つ。学名からアルテミシア属ともいう。 (ja)
- 쑥속(Artemisia 아르테미시아[*])은 국화과에 딸린 속이다. 속에 딸린 종이 200 ~ 400 개에 달하는 커다란 속이다. (ko)
- Artemisia L., 1753 è un genere di piante angiosperme dicotiledoni appartenenti alla famiglia delle Asteraceae (sottofamiglia Asteroideae, tribù Anthemideae). (it)
- Alsem (Artemisia) is een geslacht uit de composietenfamilie (Asteraceae). (nl)
- Malörtssläktet (Artemisia) eller malörter är ett släkte i familjen korgblommiga växter med omkring 400 arter. (sv)
- Полы́нь (лат. Artemísia) — крупный род травянистых или полукустарниковых растений семейства Астровые (Asteraceae). (ru)
- Artemisia é um gênero botânico pertencente à família Asteraceae. (pt)
- Полин, або нехворощ (Artemisia) — рід рослин родини айстрових (Asteraceae). Представники — багаторічні, рідше однорічні трави чи напівкущі. Листки перистороздільні, іноді суцільні. Квітки дрібні, відтінків жовтого й червоного, зібрані в кошик. Плід — ципсела (вид сім'янки). Поширені в усій Євразії, більшій частині Америки й Африки; ростуть у сухих місцях проживання. Багато видів є добре відомими лікарськими рослинами; також використовуються як пасовищні рослини; є й декоративні види. (uk)
- 蒿属（学名：Artemisia），又名艾属，是菊科中一个大属，约有200—400种，其中包括许多种常见的药草，以1、2年生草本植物为主，多有浓烈的香味，葉上多具白色絨毛。蒿属主要生长在亚洲和欧洲以及北美洲，少数分布在非洲北部和大洋洲地区，纬度跨度大，在温带、寒温带及亚热带地区均有分布。 (zh)
- Artemísia, altamira o altimira (Artemisia) és un gènere de plantes angiospermes dins la família de les asteràcies, de distribució subcosmopolita i dominant en la vegetació en alguns ambients semiàrids de climes temperats com gran part de l'oest dels Estats Units i també en les estepes asiàtiques. (ca)
- Pelyněk (Artemisia) je rozsáhlý rod rostlin z čeledi hvězdnicovitých, čítající v různých taxonomických pojetích 360–550 druhů. Jsou to jednoleté i vytrvalé byliny, polokeře nebo keře, často silně aromatické, s drobnými květními úbory. Zástupci rodu se vyskytují kosmopolitně, nejvíce však v mírném podnebném pásu Evropy, Asie a Severní Ameriky, s největší druhovou rozmanitostí ve Střední Asii, kde pravděpodobně leží i oblast jejich evolučního původu. Rostou ve stepních až polopouštních oblastech, v suchých a mediteránních křovinách, lesostepích, na slaniskách, ale též v alpínské a arktické tundře. V přírodě České republiky se celkem vyskytuje 17 druhů, z toho 5–7 je považováno za původní. Nejběžnějším zástupcem rodu je zde pelyněk černobýl (Artemisia vulgaris), několik druhů je naopak vzácný (cs)
- Artemisia (/ˌɑːrtɪˈmiːziə/) is a large, diverse genus of plants with between 200 and 400 species belonging to the daisy family Asteraceae. Common names for various species in the genus include mugwort, wormwood, and sagebrush. Most species have strong aromas and bitter tastes from terpenoids and sesquiterpene lactones, which discourage herbivory, and may have had a selective advantage. The small flowers are wind-pollinated. Artemisia species are used as food plants by the larvae of a number of Lepidoptera species. (en)
- Artemisia Artemisia (en), armoise naine Genre ArtemisiaL., 1753 Classification APG III (2009) Le genre Artemisia (les armoises) regroupe des herbacées, des arbrisseaux et des arbustes, généralement aromatiques, densément tomenteux, pubescents ou glabres, de la famille des Astéracées. Leurs feuilles sont pennées (rarement palmées). L’armoise a notamment des propriétés diurétiques et l’artémisinine que l'on extrait de certaines espèces, en particulier d’Artemisia annua, a plusieurs applications en médecine. (fr)
- Bylica (Artemisia L.) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych. Obejmuje 475 gatunków. Rośliny te występują w większości na półkuli północnej – w Europie, Azji i Ameryki Północnej, ale mniej liczne lub introdukowane gatunki spotykane są niemal wszędzie poza Antarktydą. Niektóre gatunki dominują na stepach lub półpustyniach, tworząc tzw. pustynie bylicowe. W Polsce rodzime są 4 gatunki, jako antropofity zadomowione występuje 6, a przejściowo dziczejących są 4. Liczne gatunki są uprawiane. (pl)
|
