| dbo:abstract
|
- Turul je maďarský mytologický tvor a státní symbol. „Důvod“ vpádu staromaďarských bojovníků na koních do Panonské kotliny, v čele s knížetem Arpádem (890–907), byl údajně motivován sledováním zbloudilého „turula“, altajského loveckého sokola neboli raroha velkého. Do střední Evropy se dostalo sokolnictví vpádem Hunů. Traduje se, že vůdce Attila (445–453) měl na svém štítu vyobrazeného právě sokola. Do Podunajské nížiny sokolnictví přinesly zrovna maďarské kmeny, které hledaly zalétlého raroha velkého. Není bez zajímavosti, že maďarští bojovníci měli na přilbách „rarotol“, pero z křídla raroha. Pověst říká, že před velmi velmi dlouhou dobou, když maďarské kmeny sídlily ještě daleko na východě, měla jejich princezna Emese sen, ve kterém se k ní do lože snesl ohromný dravec Turul a zmocnil se jí jako ženy. Ráno se Emese probudila a vyprávěla tento sen svému otci. O devět měsíců později se jí narodil syn, kterému dala jméno Álmos (z maď. álom - sen, álmos - chlapec pocházející ze sna). Bylo předpovězeno, že Álmos přivede svůj lid do nové vlasti, ale on sám ji prý nikdy nespatří. Jednoho dne Álmos uviděl na obloze svého otce Turula, letícího na západ. Zburcoval svůj lid a společně Turula následovali, až došli na úpatí Karpat, za kterými se rozkládala předpovězená nová vlast Maďarů. Na svazích Karpat Álmos umírá a vedení přebírá jeho syn Arpád, který své bojovníky i jejich ženy bezpečně převede na druhou stranu hor. (cs)
- Der Turul ist ein Fabelwesen aus dem ungarischen und türkischen Mythenkreis. Der Vogel hat Ähnlichkeiten mit einem Adler und mit einem Falken (Gerfalke, Falco rusticolus altaicus oder Würgfalke, Falco cherrug). Das Wort Turul kommt vermutlich aus dem Alttürkischen. (de)
- Turul hungariar elezaharretako hegazti mitikoa da. Arrano edo belatz erraldoi bat zen eta herri hauen erlijioarekin oso lotura estua zuen. (eu)
- El ave mítica Turul es según las antiguas leyendas húngaras, un enorme halcón o águila, que formaba parte intrínseca de la vida religiosa de este pueblo proveniente de Asia occidental. Según el autor de la Crónica húngara, Simón Kézai en el siglo XIII, la imagen del Turul habría formado parte del escudo de armas de los húngaros desde Atila el huno, hasta la época del Príncipe Géza de Hungría y el término provendría de "togrul o turgul" para designar al águila o halcón en el idioma turco. Según la mitología húngara pre-cristiana, el ave Turul vivía en la cima del árbol de la vida, el cual contenía el universo. El ave cuidaba de las almas de los recién nacidos en forma de pequeños pájaros que vivían en la copa del árbol. El Turul era el mensajero entre los dioses y los humanos, el guardián del orden y del equilibrio en el universo. Cuando el Príncipe húngaro Ügyek y su esposa Emese esperaban un hijo, sería el Turul quien se le aparecería en sueños a Emese y le auguraría gran nobleza y éxito a su hijo, como nuevo líder de los húngaros. Por esto, el hijo de Emese sería conocido como Álmos (en húngaro: aquel del sueño). Álmos conduciría a los húngaros hacia Europa oriental, y su hijo Árpad se convertiría en el Gran Príncipe húngaro fundador de la dinastía de los Árpádes, a la cual perteneció San Esteban I de Hungría. (es)
- Le Turul ([ˈtuɾul]) est l'oiseau mythologique le plus important du mythe de l'origine des Magyars. Dans la mythologie hongroise, il est un messager lumineux de Dieu, posé au sommet du Világfa (« l'arbre du monde ») et veillant sur les esprits des enfants à naître, encore sous forme d'oiseaux. Cet oiseau est un mélange d'aigle et de faucon. Le nom turul est d'origine turque ancienne et est apparenté au turc moderne tuğrul, toğrul « faucon ». (fr)
- Turul adalah burung mitologis yang sering kali digambarkan seperti rajawali dalam . Burung ini merupakan lambang nasional Hongaria dan Transilvania. (in)
- Il Turul è un uccello mitologico legato alle leggende sull'origine dei Magiari. Il Turul è immaginato come un falco di enormi dimensioni. La parola deriva dal turco (togrul o turgul significa falco pellegrino). Nell'ungherese odierno falco si dice sólyom, ma ci sono altre tre parole che in passato denotavano diversi tipi di falchi: kerecsen (falco sacro), zongor e turul. Due sono gli episodi significativi dell'epopea ungherese in cui il Turul ha un ruolo chiave. Una prima volta è un Turul ad apparire in sogno ad Emese, la madre del principe Álmos. Il Turul, dopo averla fecondata, le avrebbe annunciato che il figlio sarebbe stato il fondatore di una grande dinastia. Una seconda volta è un Turul ad apparire in sogno ai capi delle 7 tribù ungheresi. In questo caso i Turul mettono in fuga le aquile che stanno attaccando i cavalli delle tribù. Il significato attribuito ai sogni fu che era necessario migrare verso nuove terre. Una volta in movimento, i Turul indicarono loro la strada, guidandoli verso la Pannonia che sarebbe divenuta la culla dell'Ungheria. Tra le numerose statue di Turul presenti sul territorio ungherese la più imponente è visibile presso Tatabánya. Eretta nel 1907, sembra che sia la più grande statua raffigurante un volatile in Europa: l'apertura alare della statua è di oltre 15 metri. (it)
- The Turul is a mythological bird of prey, mostly depicted as a Falcon, in Hungarian tradition and Turkic tradition, and a national symbol of Hungarians. (en)
- 투룰(헝가리어: Turul)은 헝가리의 국조인 상상의 새다. 커다란 맹금으로, 대개 거대화한 송골매의 형상으로 묘사된다. 투룰은 현재 , , 문장의 도안으로 사용되고 있다. (ko)
- Turul is de mythische vogel in de mythe over de oorsprong van de Hongaren en derhalve een symbool van de Hongaren en Hongarije. De vogel is waarschijnlijk een grote valk en het woord is waarschijnlijk afkomstig uit het Turks (togrul of turgul betekent "slechtvalk"). De vogel komt twee keer voor in de Hongaarse mythologie. (nl)
- Turul – mityczny ptak, identyfikowany z rarogiem lub sokołem, który miał przyprowadzić lud Madziarów w miejsce obecnych Węgier. Choć nie jest oficjalnym godłem państwa, stanowi ważny symbol kulturowy Węgrów, szczególnie popularny wśród zwolenników koncepcji tzw. „Wielkich Węgier”, pragnących odtworzenia granic sprzed traktatu w Trianon. Według innych interpretacji Turul ma cechy orła i kruka. Jest mitycznym praojcem narodu węgierskiego – świętym ptakiem totemowym Arpadów lub postacią najwyższego boga Istena, mitycznym ojcem Attyli i Almosa. (pl)
- Турул (венг. Turul) — птица, часто упоминаемая в венгерской мифологии. Турул представляет собой большую птицу, напоминающую сокола и являющуюся вестником богов как пережиток венгерского анимизма. Во многих мифах и легендах его предсказаниям приписывают важнейшие события в истории венгерского народа, как, например, переселения с Урала на Дунай. Турул изображён на многих венгерских геральдических знаках, в Венгрии находится большое количество статуй этой мифической птицы. Статуи турулов украшают вершины четырёх мачт моста Свободы в Будапеште. За пределами Венгрии была известна статуя турула в Мукачевском замке Паланок, её масса — 850 кг, а высота около 2 м (эта статуя была заменена на украинский Тризуб в 2022 году), а также статуя в Ужгородском замке. По легенде, птица принесла предводителю повстанцев, князю Ференцу Ракоци, потерянный в битве меч (часть меча была утрачена по вине вандалов). В 2022 году статую птицы снесли. В первой половине XX в. Турул использовался как символ сторонниками правоконсервативных сил в Венгрии. (ru)
- Turul é uma ave de rapina mitológica, retratado principalmente como um falcão, na tradição húngara e um símbolo nacional da Hungria moderna. Na tradição húngara, presumivelmente se originou como o símbolo de clã usado nos séculos IX e X pela dominante Casa de Arpades. Na lenda de Emese, registrada no Feitos dos Húngaros e na Crônica Iluminada, o Turul é mencionado como ocorrendo em um sonho de Emese, quando já estava grávida. Na literatura mais antiga, isso foi interpretado como o ato de engravidar, mas o texto é claro. O papel de Turul é um espírito protetor, que protege o pequeno bebê, , de danos. Em um segundo sonho do líder das tribos húngaras, em que as águias (o emblema dos pechenegues) atacaram seus cavalos e um Turul veio e salvou-os. O Turul é usado como no desenho de brasões do Exército húngaro, do Centro de Contra-Terrorismo e do Escritório de Segurança Nacional. (pt)
- Ту́рул (угор. turul) — назва містичного птаха, найбільш імовірно балабана або сокола, який мав провести угорський народ до місця сучасної Угорщини. За іншими інтерпретаціями, турул має риси орла і крука. Він є містичним прабатьком угорського народу — святим тотемом Арпадів або постаттю найвищого бога Іштена, містичним батьком Аттіли та Алмоша. За легендою, птах приніс ватажку повстанців, князю Ференцу ІІ Ракоці меч, який був загублений у битві. (В даний час частина меча втрачена з вини вандалів). У першій половині XX в. Турул використовувався як символ прихильниками правоконсервативних сил в Угорщині. Хоча він не є офіційним гербом держави, турул є важливим національним символом, особливо популярним серед прихильників ідеї т. зв. «Великої Угорщини», що прагнуть повернення угорських кордонів, дійсних до укладання Тріанонського договору. Найвідоміша скульптура турула височіє над Королівським замком у Будапешті. На території України пам'ятник символічному птаху Турул до 2022 року знаходився в Мукачівському замку — був замінений на тризуб. (uk)
|
| rdfs:comment
|
- Der Turul ist ein Fabelwesen aus dem ungarischen und türkischen Mythenkreis. Der Vogel hat Ähnlichkeiten mit einem Adler und mit einem Falken (Gerfalke, Falco rusticolus altaicus oder Würgfalke, Falco cherrug). Das Wort Turul kommt vermutlich aus dem Alttürkischen. (de)
- Turul hungariar elezaharretako hegazti mitikoa da. Arrano edo belatz erraldoi bat zen eta herri hauen erlijioarekin oso lotura estua zuen. (eu)
- Le Turul ([ˈtuɾul]) est l'oiseau mythologique le plus important du mythe de l'origine des Magyars. Dans la mythologie hongroise, il est un messager lumineux de Dieu, posé au sommet du Világfa (« l'arbre du monde ») et veillant sur les esprits des enfants à naître, encore sous forme d'oiseaux. Cet oiseau est un mélange d'aigle et de faucon. Le nom turul est d'origine turque ancienne et est apparenté au turc moderne tuğrul, toğrul « faucon ». (fr)
- Turul adalah burung mitologis yang sering kali digambarkan seperti rajawali dalam . Burung ini merupakan lambang nasional Hongaria dan Transilvania. (in)
- The Turul is a mythological bird of prey, mostly depicted as a Falcon, in Hungarian tradition and Turkic tradition, and a national symbol of Hungarians. (en)
- 투룰(헝가리어: Turul)은 헝가리의 국조인 상상의 새다. 커다란 맹금으로, 대개 거대화한 송골매의 형상으로 묘사된다. 투룰은 현재 , , 문장의 도안으로 사용되고 있다. (ko)
- Turul is de mythische vogel in de mythe over de oorsprong van de Hongaren en derhalve een symbool van de Hongaren en Hongarije. De vogel is waarschijnlijk een grote valk en het woord is waarschijnlijk afkomstig uit het Turks (togrul of turgul betekent "slechtvalk"). De vogel komt twee keer voor in de Hongaarse mythologie. (nl)
- Turul – mityczny ptak, identyfikowany z rarogiem lub sokołem, który miał przyprowadzić lud Madziarów w miejsce obecnych Węgier. Choć nie jest oficjalnym godłem państwa, stanowi ważny symbol kulturowy Węgrów, szczególnie popularny wśród zwolenników koncepcji tzw. „Wielkich Węgier”, pragnących odtworzenia granic sprzed traktatu w Trianon. Według innych interpretacji Turul ma cechy orła i kruka. Jest mitycznym praojcem narodu węgierskiego – świętym ptakiem totemowym Arpadów lub postacią najwyższego boga Istena, mitycznym ojcem Attyli i Almosa. (pl)
- Turul je maďarský mytologický tvor a státní symbol. „Důvod“ vpádu staromaďarských bojovníků na koních do Panonské kotliny, v čele s knížetem Arpádem (890–907), byl údajně motivován sledováním zbloudilého „turula“, altajského loveckého sokola neboli raroha velkého. Do střední Evropy se dostalo sokolnictví vpádem Hunů. Traduje se, že vůdce Attila (445–453) měl na svém štítu vyobrazeného právě sokola. Do Podunajské nížiny sokolnictví přinesly zrovna maďarské kmeny, které hledaly zalétlého raroha velkého. Není bez zajímavosti, že maďarští bojovníci měli na přilbách „rarotol“, pero z křídla raroha. Pověst říká, že před velmi velmi dlouhou dobou, když maďarské kmeny sídlily ještě daleko na východě, měla jejich princezna Emese sen, ve kterém se k ní do lože snesl ohromný dravec Turul a zmocnil (cs)
- El ave mítica Turul es según las antiguas leyendas húngaras, un enorme halcón o águila, que formaba parte intrínseca de la vida religiosa de este pueblo proveniente de Asia occidental. Según el autor de la Crónica húngara, Simón Kézai en el siglo XIII, la imagen del Turul habría formado parte del escudo de armas de los húngaros desde Atila el huno, hasta la época del Príncipe Géza de Hungría y el término provendría de "togrul o turgul" para designar al águila o halcón en el idioma turco. (es)
- Il Turul è un uccello mitologico legato alle leggende sull'origine dei Magiari. Il Turul è immaginato come un falco di enormi dimensioni. La parola deriva dal turco (togrul o turgul significa falco pellegrino). Nell'ungherese odierno falco si dice sólyom, ma ci sono altre tre parole che in passato denotavano diversi tipi di falchi: kerecsen (falco sacro), zongor e turul. Due sono gli episodi significativi dell'epopea ungherese in cui il Turul ha un ruolo chiave. (it)
- Turul é uma ave de rapina mitológica, retratado principalmente como um falcão, na tradição húngara e um símbolo nacional da Hungria moderna. Na tradição húngara, presumivelmente se originou como o símbolo de clã usado nos séculos IX e X pela dominante Casa de Arpades. (pt)
- Турул (венг. Turul) — птица, часто упоминаемая в венгерской мифологии. Турул представляет собой большую птицу, напоминающую сокола и являющуюся вестником богов как пережиток венгерского анимизма. Во многих мифах и легендах его предсказаниям приписывают важнейшие события в истории венгерского народа, как, например, переселения с Урала на Дунай. В первой половине XX в. Турул использовался как символ сторонниками правоконсервативных сил в Венгрии. (ru)
- Ту́рул (угор. turul) — назва містичного птаха, найбільш імовірно балабана або сокола, який мав провести угорський народ до місця сучасної Угорщини. За іншими інтерпретаціями, турул має риси орла і крука. Він є містичним прабатьком угорського народу — святим тотемом Арпадів або постаттю найвищого бога Іштена, містичним батьком Аттіли та Алмоша. За легендою, птах приніс ватажку повстанців, князю Ференцу ІІ Ракоці меч, який був загублений у битві. (В даний час частина меча втрачена з вини вандалів). (uk)
|
