Nagarjuna
Nāgārjuna (omstreeks 150 - omstreeks 250) was 'n Indiese filosoof en die stigter van die Madhyamaka (middelweg) skool van Mahayana Boeddhisme. Hy word beskou as een van die mees invloedryke Boeddhistiese denkers.
Sy geskrifte was die basis vir die Madhyamaka (beter bekend in China as die Sanlun of die Drie Tesisse Skool). Hy was verbonde aan 'n klooster in Nalanda.
Biografie
[wysig | wysig bron]Dit is waarskynlik dat Nāgārjuna naby Nagarjunakonda in Indië in die tweede helfte van die tweede eeu nC gebore is. Hy het in 'n Brahman-gesin grootgeword. Die verbintenis met die Nālanda Universiteit is onwaarskynlik, aangesien daar geen bewyse is dat dit op daardie tydstip bestaan het nie. Dit lyk asof hy goeie verhoudings gehad het met die konings van die Satavahana-dinastie van sy tydperk.
Werke
[wysig | wysig bron]Sy belangrikste geskrif is Mūlamadhyamakakārikā (Fundamentele verse van die Filosofie van die Middel). Daarin verskaf hy 'n filosofiese basis vir die 300 jaar oue Boeddhistiese beweging van die Prajñāpāramitā (Perfeksie van Wysheid) en kritiseer ander skole deur 'n radikale skeptisisme.
Filosofie
[wysig | wysig bron]Nāgārjuna het gewys dat dit logies onmoontlik is dat dinge op hul eie kan bestaan. Daar is geen essensies nie, alles spruit voort uit wedersyds afhanklike ontstaan. Die leidende gedagte van Nāgārjuna is 'n kritiek op die idee dat enigiets onafhanklik kan bestaan. Hy het verklaar dat hy self nie nuwe teorieë voorgehou het nie, maar slegs die teorieë van ander ontleed het om aan te toon dat dit onhoudbaar is. Hy het probeer wys dat dit onmoontlik is om dit te sêː
- iets bestaan
- iets bestaan nie
- het sowel bestaan as nie bestaan nie
- het tog bestaan , nie bestaan nie
Die volgende voorbeeld word as voorbeeld in die vakliteratuur gegee. Die weerkaatsing van die maanlig in 'n dam water hang af van die lig van die maan, die dam en die persoon wat na/in die dam kyk. Dit is onmoontlik om te sê dat die refleksie onafhanklik is van die ander faktore. Maar omdat die weerkaatsing duidelik sigbaar is, kan ons dit nie onbestaand noem nie. Geen kombinasie van bestaan en nie-bestaan of 'n ontkenning van beide sal ook nie bevredigend wees nie. Volgens Nāgārjuna was dit waar vir alles wat veronderstel was om te bestaan en daardie waarheid was leegheid (Sunyata).
Die idee van Nāgārjuna op sigself was nie nuut nie, want dit is reeds in die Prajnaparamita sutras voorgehou. Die Hart Sutra sê reeds Vorm is leegheid, leegheid is vorm. “Leegheid is niks anders as vorm nie; Vorm is niks anders as leegheid nie. Net so is gevoelens, persepsie en bewussyn leeg.”
Nāgārjuna het twee vorme van waarheid onderskei. 'n Konvensionele waarheid en 'n hoogste waarheid. As alles deeglik ontleed word, is daar niks oor dinge te sê nie. Leegheid oortref die reikwydte van taal, want taal is gebaseer op die bestaan van dinge. Maar ons het steeds taal nodig om oor en in hierdie wêreld te kommunikeer. Nāgārjuna wou nie die onderskeid tussen kwaad en goed en waarheid en leuen vernietig nie. Hy het ook aangevoer dat ten spyte van die feit dat hierdie onderskeidings slegs relatief is, dit wel op die vlak van konvensionele waarheid bestaan, in alledaagse konvensies. Die geloof in die werklike bestaan van alledaagse konvensies lei tot verdere lyding en bring geen redding nie, maar dit is deur konvensies, deur taal, dat die ware pad van Boeddhisme geleer moet word.
Bronne
[wysig | wysig bron]- Batchelor, Stephen (2001),Verzen uit het midden. Een verkenning van het sublieme. Rotterdam: Asoka.
- Kalupahana, David J. (1992), A history of Buddhist philosophy. Delhi: Motilal Banarsidass Publishers Private Limited
