Voortrekkerpers
Die Voortrekkerpers Beperk was 'n uitgewer van Afrikaanse nuusblaaie wat in 1936 gestig en op 1 April 1971 met die Afrikaanse Pers (1962) Beperk saamgesmelt het as Perskor.
Op 30 September 1935 het 'n groepie Kaapse Nasionaliste onder voorsitterskap van W.A. Hofmeyr op Stellenbosch besluit om 'n Afrikaanse Nasionale dagblad in Johannesburg op te rig. Die oogmerk was om Afrikaner-nasionalisme noord van die Vaalrivier te vestig en uit te bou. Daar is besluit om 'n maatskappy - Voortrekkerpers Beperk - met 'n kapitaal van 150 000 eenpond-aandele op te rig.
'n Geldinsameling is begin waarin Die Burger en Die Volksblad deurlopend 'n rol gespeel het deur die saak by hulle lesers te propageer. Mnr. Pieter Neethling van Stellenbosch het 5 000 pond bygedra en Naspers ook.
Daar was ook teenkanting teen die besluit en geldinsamelingsveldtog, onder andere van prof. L.J. du Plessis van Broederbond-faam, wat bang was dat "so 'n van elders ingevoerde blad" republikanisme in die Noorde sou demp.
Op 29 Januarie 1936 was die Akte van Oprigting en Statute gereed en op 3 Maart 1936 is Voortrekkerpers Beperk ingelyf. Van die eerste nege direksielede was ses Kapenaars, onder wie W.A. Hofmeyr, dr. D.F. Malan en F.C. Erasmus. Net N.J. van der Merwe, J.G. Strijdom en mev. M.M. Jansen was van buite.
Op 28 September 1937 het die dagbladfonds 87 250 pond beloop, waarvan Kaapland 57 persent bygedra het. Uiteindelik sou die Kaap 52,34 persent van die uitgereikte aandele opneem, Transvaal 29,17, die Vrystaat 14,87 en die res Natal en Suidwes-Afrika.
Die eerste uitgawe van Die Transvaler het op 1 Oktober 1937 verskyn.
Voortrekkerpers was vroeg in geldnood. Pogings in die jare veertig om die maatskappy met Naspers te amalgameer het misluk en die Noord-Suid-stryd het verdiep.
In 1965 het dit 'n openlike persstryd geword met die verskyning van Naspers se Sondagblad, Die Beeld, noord van die Vaalrivier in opposisie met Dagbreek en Landstem van die Afrikaanse Pers (1962) Beperk. Dit is besweer met die staking van albei blaaie en die verskyning op 29 November 1970 van Rapport, met 'n gelyke aandeelhouding vir die twee persgroepe daarin.
In 1971 het Voortrekkerpers met die Afrikaanse Pers (1962) Beperk saamgesmelt en opgegaan in 'n nuwe maatskappy, Perskor.
Bronnelys
[wysig | wysig bron]- Beeld 1993/04/08
- ketupa.net a media industry recource (http://www.ketupa.net/perskor.htm Geargiveer 18 Oktober 2007 op Wayback Machine)