Xuan Pablu I
Xuan Pablu I (en llatín: Ioannes Paulus PP. I), de nome secular Albino Luciani (17 d'ochobre de 1912, Canale d'Agordo (es) 
– 28 de setiembre de 1978, Ciudá del Vaticanu) foi'l papa númberu 263º de la Ilesia católica y soberanu de la Ciudá del Vaticanu dende'l 26 d'agostu de 1978 hasta la so muerte, asocedida 33 díes dempués. El so pontificáu foi unu de los más curtios de la hestoria, dando llugar al más recién añu de los trés papes. Foi'l primer papa nacíu nel sieglu XX y tamién el postreru en morrer en dichu sieglu. Coles mesmes ye l'últimu pontífiz italianu hasta la fecha, y el postreru d'una llarga socesión ininterrumpida de papes italianos a lo llargo de más de cuatro sieglos, empecipiada con Clemente VII en 1523.
.jpg)
Foi declaráu Siervu de Dios pol so socesor, Xuan Pablo II, el 23 de payares de 2003, el primer pasu nel camín a la santidá. El papa Francisco confirmó la so virtú heroica'l 8 de payares de 2017 y proclamó-y Venerable.
Antes de celebrase'l cónclave que lu escoyó, espresó'l so deséu de nun ser escoyíu, confesando a aquellos más cercanos a él qu'arrenunciaría al papáu si yera escoyíu, pero cuando los cardenal escoyer sintióse obligáu a aceptar.[4] Foi'l primer papa qu'escoyó un nome compuestu, "Xuan Pablu", n'honor a los sos dos predecesores, Juan XXIII y Pablo VI. Esplicó que quixo homenaxar a dambos al sentise estimosu y en delda con ellos por nomalu obispu y cardenal, respeutivamente. Tamién foi'l primer papa n'utilizar el númberu "I" nel so nome, llamándose "Xuan Pablu Primeru".
Los sos dos socesores, Xuan Pablo II y Benitu XVI, recordaron la so actitú cercana, atenta y cariñosa en múltiples ocasiones. N'Italia ye recordáu colos apellativos de "Il Papa del Sorriso" (El papa de la sorrisa)[5] y "Il Sorriso di Dio" (La sorrisa de Dios).[6] La revista Time y otres publicaciones referir a él como "The September Pope" (El papa de setiembre).[7]
Biografía
editarInfancia
editar
Albino Luciani nació na pequeña llocalidá italiana de Forno di Canale, Belluno (llamada Canale d'Agordo a partir de 1964) el 17 d'ochobre de 1912. Fíu de Giovanni Luciani, un arbañil, y Bortola Tancon. Foi bautizáu pola matrona qu'ayudó nel partu, yá que se tarrecía que morriera. El so bautismu foi formalizáu dos díes depués pol párrocu del pueblu, Achille Ronzon. Foi'l mayor de cuatro hermanos del matrimoniu Luciani; los otros hermanos fueron Eduardo, Nina y Federico, que finó a curtia edá. La familia de Luciani, d'orixe humilde, pasó penuries mientres la Primer Guerra Mundial.
Cuando tenía 6 años, recibió'l sacramentu de la confirmación de manes del obispu Giosuè Cattarossi. A los diez años, la so madre morrió y el so padre contraxo nueves nupcias con una muyer de gran devoción; foi entós cuando nació la so vocación sacerdotal, según él declaró, gracies a la predicación d'un flaire capuchín.
En toa esta selmana, los periodistes falaron de la probeza de la mio infancia. Pero nengunu podría llegar a abarruntar enxamás la fame que yo conocí.[8]Albino Luciani
Primer etapa de la so vida sacerdotal
editarEn 1923 ingresó nel seminariu menor de la llocalidá de Feltre. En 1928 coló al Seminariu Gregorianu de Belluno, onde foi ordenáu subdiácono en 1934, diáconu en febreru de 1935 y finalmente presbíteru el 7 de xunetu del mesmu añu na ilesia de San Pedro en Belluno. Dos díes depués foi nomáu cura párrocu de la so ciudá natal; meses más tarde foi tresferíu, como profesor de relixón del Institutu Téunicu de Mineros d'Agordo. En 1937 foi nomáu vicerrector del Seminariu Gregorianu de Belluno, cargu qu'ocupó hasta 1947. Ente otres materies, dio clases de teoloxía dogmática y moral, derechu canónicu y arte relixoso.
En 1941, Luciani empezó a estudiar pa llograr un doctoráu en teoloxía negativa pola Pontificia Universidá Gregoriana, que riquía un añu d'estancia en Roma. Sicasí, los sos superiores nel seminariu queríen que siguiera dando clases mientres los sos estudios, lo que consiguió por aciu una dispensa concedida por Pío XII el 27 de marzu de 1941. El so tesis, L'orixe de l'alma humana según Antonio Rosmini, oponíase frontalmente a la teoloxía de Rosmini, y apurrió-y el so doctoráu magna cum laude.
Vida de 1947 a 1958
editarEn 1947 foi nomáu vicariu xeneral de la diócesis de Belluno pol obispu Girolamo Bortignon. Dos años más tarde, en 1949, foi nomáu direutor de la oficina de catequesis de la diócesis.
El 15 d'avientu de 1958, foi nomáu obispu de la diócesis de Vittorio Veneto por Juan XXIII y consagráu como tal na Basílica de San Pedro, pol mesmu papa, el 27 d'avientu d'esi añu.
L'obispu Luciani
editar
Tomó posesión de la diócesis de Vittorio Veneto el 11 de xineru de 1959. Mientres 11 años exerció'l so ministeriu nesta diócesis, realizando'l so primera visita pastoral el 17 de xunu de 1959.
Toi pensando nestos díes que conmigo'l Señor actúa un vieyu sistema so: toma a los pequeños del fango de la cai y poner n'alto; toma a la xente de los campos, de les redes del mar, del llagu, y fai d'ellos apóstoles. Ye'l so vieyu sistema. Ciertes coses el Señor nun quier escribiles nin nel bronce, nin nel mármol, sinón hasta nel polvu, de cuenta que, si queda la escritura ensin descompaginarse, ensin esvalixase pol vientu, tea bien claro que tou ye obra y tou ye méritu solamente del Señor (...). Nesti polvu, el Señor escribió la dignidá episcopal de la pernomada diócesis de Vittorio Veneto.De la homilía pronunciada la 4 de xineru de 1959
En 1962 asistió a l'apertura del Conceyu Vaticanu II en Roma; taría presente en cuatro de les sesiones de dichu Conceyu.
Patriarca de Venecia
editar
El 15 d'avientu de 1969, Pablo VI nomar patriarca de Venecia, asocediendo a Giovanni Urbani y a Angelo Giuseppe Roncalli. Tomó posesión del cargu'l 3 de febreru de 1970. El mesmu Pablo VI alzar a la dignidá cardenalicia'l 5 de marzu de 1973. Nel so primer Ángelus en siendo nomáu papa, recordó la vergüenza que pasó cuando Pablo VI quitó'l so propia estola y asitiar a él sobre los costazos:[9]
Pero'l papa Pablo, non yá fíxome cardenal, sinón que dellos meses antes, sobre l'estráu de la Plaza de San Marcos, fíxome poner dafechu coloráu ante venti mil persones, porque se quitar la estola y poner sobre los costazos. Enxamás punxi tan coloráu.Ángelus del 27 d'agostu de 1978
Pontificáu
editarEleición
editarLuciani foi escoyíu na cuarta votación del cónclave d'agostu de 1978, un cónclave inusualmente curtiu, el segundu más curtiu del sieglu XX, tres el de 1939. El cardenal protodiácono Pericle Felici foi l'encargáu d'anunciar la decisión del Colexu cardenaliciu d'escoyer al Patriarca de Venecia, Albino Luciani, como'l 263° (doscentésimu sesentenu tercer) papa de la Ilesia Católica, el 26 d'agostu de 1978,[10] siendo asina'l tercer Patriarca de Venecia en ser nomáu papa, tres Giuseppe Melchiore Sarto (escoyíu como Pío X en 1903) y Angelo Giuseppe Roncalli (escoyíu como Juan XXIII en 1958). Escoyó'l nome de Xuan Pablu, convirtiéndose nel primer papa de la hestoria con un nome compuestu, xestu col que pretendía honrar a los sos dos predecesores, Juan XXIII, que-y nomó obispu, y Pablo VI, que lu nomó Patriarca de Venecia y cardenal.[11] Tamién foi'l primer papa n'usar l'ordinal "primero" nel so nome.[12]
Llegar a pensar que la so eleición foi debida a la división ente miembros de distinta ideoloxía dientro del Colexu cardenaliciu:
- Los conservadores y curialistas sofitaben al cardenal Giuseppe Siri, que defendía una interpretación más conservadora o inclusive una correición de les reformes del Conceyu Vaticanu II. Nos círculos sedevacantistas esiste la opinión de que Siri foi escoyíu nel cónclave de 1958 y qu'inclusive escoyó'l nome de Gregorio XVII pal so pontificáu,[13] pero foi obligáu a arrenunciar a la eleición por cuenta de les represalies que podría xenerar al otru llau del Telón d'Aceru.[14]
- Los que defendíen una interpretación más lliberal de les reformes del Vaticanu II, y otros cardenales italianos, sofitaben al cardenal Giovanni Benelli, pero nun llogró los votos abondos polos sos enclinos "autocrátiques".
Ente los cardenales procedentes de fora d'Italia, nun Colexu cardenaliciu cada vez más internacionalista, había figures como la del cardenal Karol Wojtyła. Nos díes posteriores al cónclave, los cardenales declararon con prestu qu'escoyeren al "candidatu de Dios".[11] El cardenal arxentín Eduardo Pironio declaró que "fuimos testigos d'un milagru moral".[11] La Madre Teresa dixo: "Foi'l meyor regalu de Dios, una rayada del amor de Dios que relluma na escuridá del mundu".[11]
Programa de reformes
editarHumanización del papáu
editarTres la so eleición, Xuan Pablu I tomó una serie de decisiones que fixeren "más humanu" al papa, almitiendo públicamente que s'amermeyó cuando Pablo VI nomólu Patriarca de Venecia. Foi'l primer papa modernu en falar en singular utilizando "yo" en llugar del plural maxestáticu, anque les grabaciones oficiales de los sos discursos fueron reescritas d'una manera más formal por dalgunos de los sos ayudantes más tradicionalistes, que reincorporaron el plural maxestáticu en notes de prensa y nes noticies de L'Osservatore Romanu. Tamién foi'l primeru en refugar la siella gestatoria, hasta que lu convencieron de que yera necesaria por que los fieles pudieren ve-y.
Xuan Pablu I escoyó como lema del so papáu la espresión llatina Humilitas ("humildá"), lo que se reflexó nel so polémicu refugu de la coronación y de la tiara papal na ceremonia de entronización, sustituyéndola por una simple invistidura[15] en contra de lo prescrito pola Constitución Apostólica Romanu Pontifici Eligendo, promulgada por Pablo VI en 1975.
Una de les sos declaraciones, de gran repercusión na prensa, foi que "Dios ye Padre, y entá más, ye madre",[16][17] refiriéndose a Isaías, que compara a Dios con una madre que nun escaez al so fíu Sion. El papa realizó esti comentariu mientres el so Ángelus del 10 de setiembre de 1978, nel que tamién pidió que se rezara polos Alcuerdos de Camp David.[16]
Encíclica sobre la devolución
editarXuan Pablu I tenía entamáu promulgar una encíclica pa consolidar les reformes del Conceyu Vaticanu II, que calificó como "un estraordinariu acontecimientu de gran algame históricu y de crecedera pa la Ilesia", y pa reforzar la disciplina de la Ilesia na vida de los cargos eclesiásticos y de los fieles. Como reformista, tamién llanzó delles iniciatives como la devolución del 1% de los ingresos de cada ilesia pa destinalo a les ilesies del Tercer mundu. La visita del dictador Jorge Rafael Videla, presidente d'Arxentina, a la Ciudá del Vaticanu, tamién causó gran discutiniu, especialmente cuando'l papa recordó-y les violaciones a los derechos humanos asocedíes n'Arxentina mientres la llamada guerra puerca.[18]
Teoloxía moral
editarEl periodista John L. Allen afirma que "ye casi seguro que Xuan Pablu I nun revertiría les enseñances de Pablo VI, sobremanera porque nun yera un radical doctrinal. Amás, como Patriarca de Venecia dalgunos vieron un endurecimientu de la so postura en temes sociales col pasu de los años. Sicasí, "ye razonable suponer que Xuan Pablu I nun aportunara nel xuiciu negativu na Humanae Vitae tan agresiva y públicamente como Xuan Pablo II facer, y probablemente nun lo entendería como una enseñanza casi infalible. Siguiera siendo una cuestión más "abierta".[19][20] Según les versiones, ente que como Patriarca de Venecia "Luciani yera intransixente col so defensa de la enseñanza de la Ilesia y severu con aquéllos que por arguyu intelectual y desobediencia nun faíen casu de la prohibición de la Ilesia sobre l'anticoncepción", anque ensin condonar el pecáu, yera tolerante con aquellos que bonalmente intentáu y fracasaron vivir acordies coles enseñances de la Ilesia".[5]
Personalidá
editarXuan Pablu I yera consideráu un arteru comunicador y escritor, inclusive publicó dellos escritos. El so llibru Illustrissimi, qu'escribió cuando yera cardenal, consiste nuna serie de cartes empobinaes a un gran númberu de personaxes históricos y ficticios. Ente elles tán les cartes empobinaes a Xesús,[21] al rei David,[22] al barberu Fígaro,[23] a la emperatriz María Teresa[24] y a Pinocho.[25] Otres tán dirixíes a Mark Twain, Charles Dickens y Christopher Marlowe.
Xuan Pablu I aína sorprendió cola so simpatía y calidez personal. Hai voces que dicen que dientro del Vaticanu yera vistu como un simple intelectual inconsciente de les grandes responsabilidaes del papáu, anque David Yallop, autor del llibru In God's Name (En nome de Dios, nel que defende la teoría de que Xuan Pablu I foi asesináu), sostién qu'estes voces son namái la resultancia d'una campaña llanzada por xente del Vaticanu que s'oponía a les polítiques de Luciani. En pallabres del escritor John Cornwell, "tratáron-y con condescendencia"; un altu clérigu, falando sobre Luciani, llegó a dicir: "escoyeron a Peter Sellers".[26] Los críticos comparaben los sos discursos, con menciones a Pinocho, colos discursos más intelectuales de Pío XII y Pablo VI. Los sos visitantes falaben de la so soledá y aislamientu, y del fechu de que fuera'l primer papa en décades en nun tener un papel diplomáticu (como Juan XXIII y Pío XI) o curial (como Pío XII y Pablo VI) dientro de la Ilesia.
El so impautu personal, sicasí, foi doble: la so imaxe d'home atentu, cercanu y bondosu aína cautivó al mundu enteru. Esta imaxe foi formada darréu dempués d'apaecer nel balcón de la Plaza de San Pedro dempués de la so eleición. La so presencia cordial fíxo-y una figura bien querida yá antes d'empezar a falarsobremanera ente la prensa. Tamién yera un arteru orador. Ente que Pablo VI falaba como si tuviera esponiendo una tesis doctoral, Xuan Pablu I producía amabilidá, cercanía ya inclusive risa.
Según los sos ayudantes, nun yera l'inocente idealista que los sos críticos fixeron ver. Según el cardenal Giuseppe Caprio, Xuan Pablu I aceptó'l so cargu y dispúnxose a exercelo con enfotu.[27]
Xuan Pablu I foi'l primer papa qu'almitió que la perspeutiva del papáu amedranára-y tantu qu'otros cardenales tuvieron qu'anima-y a aceptar. Refugó la milenaria tradición de la coronación papal y tamién la tiara.[28] Nel so llugar, optó por una simple misa d'inauguración. Nel so notable Ángelus del 27 d'agostu de 1978, el primer día completu del so pontificáu, impresionó al mundu cola so simpatía natural.
Muerte
editar
L'ambiente d'optimismu y cercanía establecíu por Xuan Pablu I nunca llegaría a avanzar pola brevedá del so pontificáu. Foi atopáu muertu na so cama pocu antes del amanecer del 29 de setiembre de 1978, 33 díes dempués de la so eleición. Según les fontes oficiales, el papa, de 65 años, morrió d'un infartu. Díxose que'l Vaticanu despintó dellos aspeutos sobre'l descubrimientu del cadabre.[29][30][31] Como ye costume tres la muerte d'un papa, nun se realizó autopsia. Anque esto, xunto con declaraciones contradictories realizaes tres la muerte del papa, dieron llugar a una serie de teoríes conspirativas en redol a ella. Estes declaraciones referir a quién atopó'l cadabre y ónde, a qué hora y qué papeles tenía na mano. La Santa Sede inda nun investigó estos aspeutos. El papa reposa nes covarones vaticanos dende'l 4 d'ochobre de 1978.
Discutiniu ya hipótesis en redol a la so muerte
editarEl Vaticanu afirma que Xuan Pablu I finó d'un infartu na so cama y que nun se llevó a cabu autopsia dalguna pola oposición de los sos familiares. Dellos aspeutos d'esta declaración oficial, sicasí, viéronse contradichos más tarde: nun foi l'irlandés John Magee (darréu obispu), quien fuera secretariu personal de Pablo VI, Xuan Pablu I y Xuan Pablo II, la primer persona en topar el cadabre del Pontífiz, sinón una de les relixoses que s'encargaben del trabayu domésticu y de nome Vincenza, como se supo en 1988;[32] la familia del fináu papa reveló en 1991 que la muerte nun-y sobrevieno na cama, sinón nel so escritoriu;[33] y amás, sí se-y realizaría una autopsia, según otros informes.[34] Estes incoherencies oficiales, xunto a otros factores de índole económica, dieron orixe a teoríes conspirativas qu'apunten a un envelenamientu del Pontífiz.[35]
Xuan Pablu I pretendía afondar nes reformes empecipiaes por Juan XXIII. La clarificación de les cuentes vaticanes yera una de les sos prioridaes. Mientres foi patriarca de Venecia, en 1972, el Bancu Vaticanu vendió al Bancu Ambrosiano, propiedá de Roberto Calvi, la Banca Cattolica del Veneto, ensin consultar al obispáu metropolitanu de Venecia, del cual monseñor Albino Luciani yera xerarca. El responsable d'esta aición foi l'arzobispu Paul Marcinkus, lo cual llevó a ciertes desavenencies ente Luciani, entá non nomáu papa, y el norteamericanu, responsable de la dudosa alministración vaticana d'entós. La Banca Cattolica del Veneto taba especializada en préstamos con baxos tipos d'interés escontra los más precisaos; quiciabes por esto'l papa Luciani tomó cartes nel asuntu. Giovanni Benelli, sustitutu del secretariu d'Estáu de la Santa Sede, cúntalu qu'esiste un plan ente Roberto Calvi, Michele Sindona y Marcinkus p'aprovechar l'ampliu marxe de maniobra que tien la Santa Sede: «fuximientu d'impuestos, movimientu illegal d'aiciones». La reaición de Luciani, recoyida nel llibru Col corazón puestu en Dios: intuiciones profétiques de Xuan Pablu I, ye d'una enorme decepción.
El 9 de mayu d'esi mesmu añu de la muerte de Xuan Pablu I, 1978, fuera asesináu'l primer ministru d'Italia, Aldo Moro, líder de la Democracia Cristiana. Les estrañes circunstancies del decesu d'Albino Luciani —un ataque cardiacu, pa daquién que gociaba de bona salú— y otros sucesos misteriosos, como que'l fallecimientu nun fora certificada pol forense vaticanu, sinón por otru, y lo precipitao del so embalsamamientu, dispararon la teoría de qu'en realidad Xuan Pablu I foi asesináu. La doble confesión de la monxa, sor Vicenza Taffarel, quien atopó'l cadabre del sumu pontífiz (nuna primer versión: vistíu entá, nel so bañu, posiblemente nel suelu, onde devolvió; y la otra: na so cama, con documentos desordenaos y les gafes cayíes de la so cara, yá desaposiáu del hábitu papal) inducen a pensar que foi envelenáu.
Delles obres d'investigación abonden na teoría del envelenamientu. El llibru El día de la cuenta del sacerdote español Xesús López Sáez, presume que'l sumu pontífiz foi envelenáu con una fuerte dosis d'un vasodilatador.[34] El llibru In God's Name (Nel nome de Dios), del investigador inglés David Yallop, defende que foi envelenáu por altos xerarques de la Ilesia católica en complicidá con mafiosos venceyaos col Bancu Ambrosiano y les hermandaes secretes masóniques.[36]
En 1988 la Santa Sede abrió les sos puertes al periodista John Cornwell y dio-y tou tipu de facilidaes pa entrevistar a los testigos de la vida y muerte de Xuan Pablu I, inclusive dalgunos que nunca declararen en públicu les sos vivencies. Nel so llibru Como un lladrón na nueche. La muerte del papa Xuan Pablu I entrevista a los secretarios del papa difuntu, a Paul Marcinkus, a la sobrina (médicu d'oficiu) del papa Luciani, a un sarxentu de la guardia suiza, a los embalsamadores, a periodistes, un axente del FBI que trabayó en Roma, a Joaquín Navarro-Valls, Radiu Vaticanu, los médicos del papa, etc. La conclusión foi que paecía inverosímil que'l papa fuera asesináu, atribuyendo la so muerte a una conxunción de factores. El so calter bonable viose entartalláu pola burocracia vaticana y la presión de trabayu a la que foi sometíu (el cardenal Villot reconoció que se sentía culpable d'aforfugalo de trabayu con maletes de documentos), la poca ayuda que recibió de la redolada pa desempeñar la so nueva función, los sos problemes de salú (sobremanera circulatorios, embolies, trombos, etc.) que combináu col estrés y un posible descuidu na medicación xunto cola ausencia de tratu per parte de los médicos del Vaticanu, pudieron producir una embolia pulmonar la nueche del 28 de setiembre de 1978.
Sicasí, delles fontes acusaron a Cornwell de ser contratáu por el mesmu Vaticanu pa dar esta información falsa, yá que se demostró qu'Albino Luciani nun tenía nengún de los problemes de salú mentaos nin tomaba medicación dalguna, lo que dexó numberoses duldes ensin resolver sobre la muerte del Sumu Pontífiz.[37]
Legáu
editarXuan Pablu I foi'l primer papa en suprimir la coronación papal, y tamién el primeru n'escoyer un nome compuestu (Xuan Pablu). El so socesor, el cardenal Karol Wojtyła, escoyó'l mesmu nome nel so honor.
Entamu del procesu de canonización
editarEl procesu de canonización de Xuan Pablu I empezó formalmente en 1990 col pidimientu de 226 obispos brasilanos, ente ellos cuatro cardenales.
El 26 d'agostu de 2002, cuando se cumplíen 24 años de la eleición de Xuan Pablu I, l'obispu Vincenzo Savio anunció l'entamu de la fase preliminar de xunta de documentos y testimonios pa empezar el procesu de canonización. El 8 de xunu de 2003, la Congregación pa les Causes de los Santos dio la so aprobación y el 23 de payares, el procesu inauguróse formalmente na Basílica Catedral de Belluno, a cargu del cardenal José Saraiva Martins.[38][39]
La investigación na diócesis concluyó'l 11 de payares de 2006 en Belluno. En xunu de 2009, la Santa Sede empezó la fase "romana" del procesu de beatificación de Xuan Pablu I, basándose nel de Giuseppe di Altamura Denora, qu'afirmó ser curáu de cáncer. Una investigación oficial sobre'l presuntu milagru ta en marcha.[40] El 26 d'agostu de 2015 Giuseppe Andrich obispu de Belluno-Feltre aseguró mientres el 37º aniversariu de la eleición de Luciani como Pontífiz que per primer vegada na historia de la Ilesia, un Papa da testimoniu de la causa de beatificación d'otru Papa, refiriéndose Benitu XVI.[41] Por que Luciani sía beatificado, les investigaciones tienen que certificar siquier un milagru. El 9 de payares de 2017 el Papa Francisco aprueba'l decretu que declara venerable a Xuan Pablu I pol que reconoz les sos virtúes heroiques.[42] Conclúyese asina la fase romana de la causa de canonización d'Albino Luciani. Pa la so canonización, fai falta un segundu milagru.
Xuan Pablo II sobre'l so predecesor
editarEl cardenal Karol Wojtyła foi escoyíu socesor de Xuan Pablu I como papa'l 16 d'ochobre de 1978. A otru día celebró una misa col Colexu cardenaliciu na Capiya Sixtina. Tres la misa, dio la so primer bendición Urbi et orbi, que foi tresmitida per radio al mundu enteru. Nella prometió fidelidá al Conceyu Vaticanu II y rindió homenaxe al so predecesor:[43]
¿Y qué vamos dicir de Xuan Pablu I? Apenes ayeri salió de les nueses files pa vistir el non pequeñu pesu del mantu papal; pero ¡qué llapada de caridá, qué "folada d'amor" —como él deseyó pal mundu na so última alocución dominical, antes del Ángelus— salieron d'él nos pocos díes del so ministeriu!. Confirmar tamién les sos sabies lleiciones catequétiques, dirixíes a los fieles nes audiencies públiques, sobre la fe, la esperanza y la caridá.Primer mensaxe radiofónicu Urbi et orbi de Xuan Pablo II, la 17 d'ochobre de 1978
Na cultura popular
editar- Nel segundu cuentu llamáu "La santa" del llibru "Doce cuento pelegrinos" del Nobel de Lliteratura 1982 Gabriel García Márquez, faise alusión a la muerte d'Albino Luciani.
- En 2006, la RAI produció una miniserie titulada Xuan Pablu I, la sorrisa de Dios, protagonizada por Neri Marcorè como Albino Luciani.
- El cantar Hey! Luciani del grupu inglés The Fall fala sobre Xuan Pablu I.
- El cantar de Patti Smith Wave fala sobre Luciani, y el so álbum Wave ta dedicáu a él.
- La película The Godfather, parte III fai una referencia tapada a la hipótesis de que la so muerte foi provocada (según declaraciones de Francis Ford Coppola nel DVD de la mesma). Dempués de qu'un secretariu entra a la so habitación a da-y una taza de té, que "ayudaríalu a conciliar el suañu", el papa duerme tranquilamente, pero más tarde, cuando una relixosa entra a la mesma habitación y trata d'espertalo, afaya que xaz ensin vida.
- La novela del escritor portugués Luis Miguel Rocha titulada La Muerte del Papa y publicada en 2008, sostién la teoría de que Xuan Pablu I foi asesináu.
- L'ensayu del escritor Eric Frattini tituláu "La Santa Alianza, cinco sieglos d'espionaxe vaticanu" y publicada en 2004, rellata de forma pormenorizada les últimes hores del papa y amuesa toles versiones qu'hai sobre la estraña muerte del Sumu Pontífiz.
- La novela The Company: una hestoria sobre la CIA, de Robert Littell, amuesa la muerte de Xuan Pablu I como un asesinatu ordenáu pola KGB.
- El llibru de David Yallop tituláu In God's Name ("En nome de Dios") desenvuelve les teoríes qu'apunten al asesinatu de Xuan Pablu I.
- Nel llibru Angels & Demons del escritor Dan Brown especular con otru nome que'l Papa asesináu ye Xuan Pablu I.
Bibliografía adicional
editar- Tornielli, Andrea; Zangrando, Alessandro (2000). Xuan Pablu I: el párrocu del mundu. Pallabra. ISBN 978-84-8239-418-3.
- Roncalli, Marcu (2012). Giovanni Paolo I: Albino Luciani. San Paolo.
Referencies
editar- ↑ 1,0 1,1 Afirmao en: Find a Grave. Identificador Find a Grave: 2378. Apaez como: John Paul I. Data de consulta: 9 ochobre 2017. Llingua de la obra o nome: inglés.
- ↑ 2,0 2,1 Afirmao en: catálogu de la Biblioteca Nacional Checa. Identificador NKCR AUT: jn20000700795. Data de consulta: 1r marzu 2022.
- ↑ Afirmao en: Catholic-Hierarchy.org. Identificador Catholic Hierarchy de persona: luciani. Data de consulta: 12 ochobre 2020. Llingua de la obra o nome: inglés.
- ↑ Allen, John (2 de payares de 2012). Debunking four myths about John Paul I, the 'Smiling Pope'. National Catholic Reporter. http://ncronline.orgblogsall-things-catholic/debunking-four-myths-about-john-paul-i-smiling-pope. Consultáu'l 28 d'avientu de 2013.
- ↑ 5,0 5,1 Raymond and Lauretta, The Smiling Pope, The Life & Teaching of John Paul I. Our Sunday Visitor Press, 2004.
- ↑ Papa Luciani: Il sorriso di Dio (Pope Luciani: The Smile of God). Radiotelevisione Italia 2006 documentary.
- ↑ The September Pope Archiváu 2013-08-23 en Wayback Machine, cover story in Time, Llunes, 9 d'ochobre de 1978, webpage found 3 April 2010.
- ↑ «Artículos de la prensa arxentina». Archiváu dende l'orixinal, el 2020-12-03.
- ↑ «ÁNGELUS». Libreria Editrice Vaticana. Consultáu'l 28 de payares de 2008.
- ↑ Diariu El País, 27 d'agostu de 1978: "El cardenal Luciani, escoyíu papa, adopta'l nome de Xuan Pablu I"
- ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 http://www.papaluciani.com/esp/conclave.htm Archiváu 2019-11-01 en Wayback Machine El cónclave: 25 - 26 d'agostu de 1978
- ↑ Yallop, p. 75.
- ↑ Cooney, John (1984). The American Pope: The life and times of Francis Cardinal Spellman (n'inglés). Nueva York: Times Books. ISBN 978-0-44010-194-9.
- ↑ Williams, Paul L. (2003). The Vatican Exposed. Money, Murder, and the Mafia (n'inglés). Prometheus Books. ISBN 978-1-59102-065-4.
- ↑ El País, 30 d'agostu de 1978: "L'arrenunciu de Xuan Pablu I a los signos de poder, bien acoyida nel mundu"
- ↑ 16,0 16,1 «ÁNGELUS». Vatican official website (10 de setiembre de 1978). Consultáu'l 28 de febreru de 2011.
- ↑ «Sarasota Herald-Tribune». Google (30 de setiembre de 1978). Consultáu'l 12 de setiembre de 2010.
- ↑ Escobar, Mario (2013). Francisco, el primer papa llatinoamericanu. Nashville, Tennessee, EE. XX.: Grupu Nelson, páx. 94. ISBN 978-1-60225-341-5. Consultáu'l 12 de xunu de 2013.
- ↑ National Catholic Reporter
- ↑ Kay Withers, "Pope John Paul I and Birth Control," America, 24 March 1979, pp. 233–34
- ↑ Gloria C. Molinari (10 de setiembre de 1999). «Letters to Jesus Christ». Papaluciani.com. Archiváu dende l'orixinal, el 2016-03-04. Consultáu'l 12 de setiembre de 2010.
- ↑ Gloria C. Molinari (10 de setiembre de 1999). «Letter: the Biblical King David». Papaluciani.com. Archiváu dende l'orixinal, el 2017-11-08. Consultáu'l 12 de setiembre de 2010.
- ↑ Gloria C. Molinari (10 de setiembre de 1999). «Figaro the Barber». Papaluciani.com. Archiváu dende l'orixinal, el 2011-09-27. Consultáu'l 12 de setiembre de 2010.
- ↑ Gloria C. Molinari (10 de setiembre de 1999). «Marie Theresa of Austria». Papaluciani.com. Archiváu dende l'orixinal, el 2017-11-08. Consultáu'l 12 de setiembre de 2010.
- ↑ Gloria C. Molinari (10 de setiembre de 1999). «Pinocchio». Papaluciani.com. Archiváu dende l'orixinal, el 2011-09-27. Consultáu'l 12 de setiembre de 2010.
- ↑ McCabe, Joseph, A History of the Popes Excerpts from: A History of the Popes Archiváu 2009-06-01 en Wayback Machine
- ↑ "We must not be deceived by his smile. He listened, he asked for information, he studied. But once he made a decision, he did not go back on it, unless new facts came to light.... With absolute respect to persons, the Pope had no intentions of deviating from what had been the rule of his life and the direction of his pastoral action: fatherly, yes, but absolutely firm in the guidance of the souls entrusted by God to his care." Quoted in Raymond Seabeck, The Smiling Pope, The Life and Teaching of John Paul I Our Sunday Visitor Press, 2004, p. 65.
- ↑ Romanu Pontifici Eligendo (1975) Constitución Apostólica de Pablo VI sobre la eleición d'un nuevu Pontífiz, Seición 92.
- ↑ «Evidence of foul play in Pope death claimed». Chicago Tribune. 7 d'ochobre de 1978. Archivado del original el 2013-04-11. https://archive.today/20130411164526/http://pqasb.pqarchiver.com/chicagotribune/access/613208502.html?dids=613208502:613208502&FMT=ABS&FMTS=ABS:AI&type=historic&date=Oct+07,+1978&autor=&pub=Chicago+Tribune&desc=Evidence+of+foul+play+in+Pope+death+claimed&pqatl=google. Consultáu'l 26 d'avientu de 2009.
- ↑ BISHOP TELLS STORY OF POPE JOHN PAUL I'S DEATH HE DEBUNKS CONSPIRACY THEORY, BUTS SAYS VATICAN ALTERED SOME DETAILS. St. Louis Dispatch. 11 d'ochobre de 1998. http://nl.newsbank.com/nl-search/we/Archives?p_product=SL&p_theme=sl&p_action=search&p_maxdocs=200&p_topdoc=1&p_text_direct-0=0EB0872605057HALA5&p_field_direct-0=document_id&p_perpage=10&p_sort=YMD_date:D&s_trackval=GooglePM. Consultáu'l 31 d'avientu de 2009.
- ↑ Foul Play. Baltimore Afro-American. 10 d'ochobre de 1978. https://news.google.com/newspapers?id=roIlAAAAIBAJ&sjid=I_UFAAAAIBAJ&pg=2820,1967300&dq=sister+vincenza+john+paul+i&hl=en. Consultáu'l 26 d'avientu de 2009.
- ↑ El País, 10 d'agostu de 1988: "Una relixosa atopó muertu a Xuan Pablu I"
- ↑ El País, 5 de xineru de 1991: "El papa Xuan Pablu I nun morrió na cama, según revelaron agora los sos familiares"
- ↑ 34,0 34,1 El Mundo, 14 de setiembre de 2003: "Xuan Pablu I foi asesináu"
- ↑ Clarín, 26 d'agostu de 1998: Archiváu 2021-04-10 en Wayback Machine "El papa de la sorrisa"
- ↑ El grupu neolliberal qu'impunxo a Xuan Pablo II pudo tar envolubráu n'asesinatu d'Albino Luciani La Fogata Dixital.
- ↑ La misteriosa muerte de Xuan Pablu I, n'Axencia El Vigía
- ↑ Congregation for the Causes of Saints, Solemn Opening of the Cause for Canonization of the Servant of God, Albino Luciani, Pope John Paul I a 23 de payares de 2003. N'italianu. Atopáu'l 13 de xunu de 2010.
- ↑ John Paul I on Sainthood Track. United Press International, 12 de payares de 2006. Atopáu'l 13 de xunu de 2010.
- ↑ John Paul I's Miracle Goes to Rome Archiváu 2012-03-07 en Wayback Machine. National Catholic Register, 8 de xunu de 2009.
- ↑ [1]. http://vaticaninsider.lastampa.it/, 27 d'agostu de 2015.
- ↑ «Virtud heroiques de Xuan Pablu I ente los decretos aprobaos pol Papa Francisco». Consultáu'l 9 de payares de 2017.
- ↑ «Primer mensaxe de La so Santidá Xuan Pablo II a la Ilesia y al mundu editorial=Libreria Editrice Vaticana». Consultáu'l 28 de payares de 2008.
| Predecesor: Giuseppe Carraro |
 1958-1969 |
Socesor: Antonio Cunial |
| Predecesor: Giovanni Urbani |
 1969-1978 |
Socesor: Marcu Cé |
| Predecesor: Giovanni Urbani |
 1973-1978 |
Socesor: Marcu Cé |
| Predecesor: Pablo VI |
 Papa 1978 |
Socesor: Xuan Pablo II |
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Xuan Pablu I.
Wikiquote tien frases célebres suyes o que faen referencia a Xuan Pablu I.- Xuan Pablu I nel sitiu oficial de la Santa Sede
- Catholic Hierarchy
- Sitio de Xuan Pablu I Archiváu 2018-07-08 en Wayback Machine (n'español)
Datos: Q37278- Multimedia: Ioannes Paulus I
Cites famoses: Juan Pablo I