Albany

Albany
Alministración
País	Estaos Xuníos
Estaos	Nueva York
Condáu	condáu d'Albany
Tipu d'entidá	ciudá de los Estaos Xuníos
Mayor of Albany, New York (en)	Kathy Sheehan
Nome oficial	Albany (en)
Nome llocal	Albany (en)
Códigu postal	12201–12212, 12214, 12220, 12222–12232, 12201, 12203, 12206, 12208, 12212, 12224, 12228 y 12232
Xeografía
Coordenaes	42°39′N 73°46′W / 42.65°N 73.77°O
	Albany Albany (los EE.XX.)
Superficie	56.813795 km²
Altitú	43 m
Demografía
Población	99 224 hab. (1r abril 2020)
Porcentaxe	100% de condáu d'Albany
Densidá	1746,48 hab/km²
Viviendes	41 614 (31 avientu 2020)
Más información
Fundación	1686
Prefixu telefónicu	518
Estaya horaria	Horariu del este de Norteamérica ; UTC−05:00 (horariu estándar); UTC−04:00 (horariu de branu); America/New_York (es)
Llocalidaes hermaniaes	Nasáu, Nijmegen, Quebec, Tula (es) , Verona, Viterbo (es) y Gante
	albanyny.gov

Albany ye la capital del estáu de Nueva York, nos Estaos Xuníos, amás de centru alministrativu del condáu d'Albany y ciudá central del New York's Capital District. Asitiada a unos 230 km al norte de Nueva York, la ciudá allúgase na oriella derecha del ríu Hudson, unos 16 km perbaxu de la so confluencia col ríu Mohawk. La so población (U.S. Census Bureau, 2010) ye de 97.856 habitantes. Sicasí, la ciudá forma, xunto coles de Troy, Schenectady y Saratoga Springs, peraveraes a ella, el distritu conocíu como Capital District, que forma una única área estadística metropolitana na que vivíen, en 2010, 870.716 persones.

Los primeros europeos que s'asentaron no que güei ye Albany aportaron a ella el 2 de payares de 1614, magar que l'asentamientu nun algamó l'estatus oficial de ciudá hasta 1686. Esta cronoloxía fai d'ella l'asentamientu orixinal más antiguu de les trece colonies que formaron el niciu de los Estaos Xuníos, y tamién l'asentamientu reconocíu oficialmente como ciudá más antiguu del país. Ye la capital del estáu dende 1797.

Albany surdió a partir de dos puestos comerciales iguaos polos holandeses: Fort Nassau, fundáu en 1614, y Fort Orange, fundáu en 1624. El comerciu de les pieles fizo qu'aportara población a la zona. Asentáronse alredor de Fort Orange y fundaron una población nomada Beverwijck. Años dempués, en 1664, los ingleses renomaron la ciudá col nome actual n'honor del que yera d'aquella duque d'Albany (el futuru rei Xaime II d'Inglaterra y Xaime VII d'Escocia). En 1686 la ciudá recibió la carta de Dongan, que regulaba les sos instituciones de gobiernu municipal; ye, quiciás, la población coles ordenances municipales más antigües de toa América. Poro, la ciudá foi una de les primeres del mundu en tener un sistema d'agua y alcantarilláu y de llinies de tresporte de gas natural y lletricidá, y eso atrayó a les industries a ella y la so rodiada nel sieglu XIX. Nesi sieglu, y a finales del anterior, la ciudá foi un centru de distribución. Asitiada al final del tramu navegable del ríu Hudson, yera tamién el puntu más oriental al qu'aportaba orixinalmente la canal Erie, y tuvo delles de les primeres llinies de ferrocarril del mundu. Aprovechando esa posición había nella gran producción, y comerciu, de cerveza, madera, llibros y productos siderúrxicos. Ente 1810 y 1860 la ciudá foi una de les 10 mayores de los Estaos Xuníos.

Nel sieglu XX abriose nella ún de los primeros aeropuertos comerciales del mundu, antecesor del anguaño esistente (Albany International Airport). El so skyline camudó enforma cola construcción, embaxu'l mandatu del gobernador Nelson Rockefeller, qu'encargó la construcción de la Empire State Plaza y d'un campus pa la State University New York. Nos años siguientes la ciudá vio amenorgar el númberu de los sos habitantes al dispersase la so población poles zones rurales de la rodiada (sprawl). Sicasí, y a la escontra de lo que pasó en bien de ciudaes del país, la ciudá caltuvo los sos barrios históricos gracies al interés del so alcalde Erastus Corning II, que lo foi dende 1941 a 1983. Nos caberos años hai un gran desarrollo na ciudá nel sector de les industries d'alta teunoloxía, y especialmente nel campu de la nanoteunoloxía. La so economía, sicasí, sigue mui venceyada al sector públicu, una y bones les instituciones estatales y la universidá estatal dan trabayu a munchos de los sos habitantes.