Bismutu
El bismutu[1] ye un elementu químicu de la tabla periódica que'l so símbolu ye Bi, el so númberu atómicu ye 83 y alcuéntrase nel grupu 15 del sistema periódicu.
Yá yera conocíu na antigüedá, pero hasta mediaos del sieglu XVIII confundir col plomu, estañu y cinc. Ocupa'l llugar 73 a esgaya ente los elementos de la corteza terrestre representa'l 8,5x10-7% del pesu de la corteza y ye tan escasu como la plata. Los principales depósitos tán en Suramérica, pero n'Estaos Xuníos llógrase principalmente como subproductu del refináu de los minerales de cobre y plomu.
Ye un metal típico dende'l puntu de vista químicu. En compuestos, tien valencies de +3 o +5, siendo más estables los compuestos de bismutu trivalente. Esisten dellos nitratos, especialmente'l nitratu de bismutu, Bi(NON3)3, o trinitrato de bismutu, y el so pentahidrato, Bi(NON3)3•5H 2O, que se descompon en nitratu de bismutu. Ésti tamién se conoz como oxinitrato de bismutu, nitratu de bismutilo, blancu perlla y blancu d'España, y emplégase en medicina y en cosmética.
El bismutu espandir al solidificarse, esta estraña propiedá convertir nun metal aparente pa fundiciones. Dalgunes de les sos aleaciones tienen puntos de fusión inusualmente baxos. Ye una de les sustancies más fuertemente diamagnéticas (dificultá pa magnetizarse). Ye un mal conductor del calor y la electricidá, y puede amontase la so resistencia llétrica nun campu magnético, propiedá que la fai preséu en preseos pa midir la fuercia d'estos campos. Ye opacu a los rayos X y puede emplegase en fluoroscopia.
Ente los elementos non radiactivos, el bismutu tien el númberu atómicu y la masa atómico (208,98) más altos. Tien un puntu de fusión de 271 °C, un puntu de bullidura de 1.560 °C y una densidá de 9,8 g/cm³.
Carauterístiques del bismutu
[editar | editar la fonte]Cuando ye sólidu llexa sobre'l so estáu líquidu, por tener menor densidá nel estáu sólidu. Esta carauterística ye compartida col agua, el galio, el acedu acéticu, el antimoniu y el siliciu.
En cuasi tolos compuestos de bismutu ta en forma trivalente, sicasí, n'ocasiones puede ser pentavalente o monovalente. El bismutato de sodiu y el pentafluoruru de bismutu son quiciabes los compuestos más importantes de Bi(V). El primeru ye un axente oxidante poderosu y el postreru un axente fluorante preséu pa compuestos orgánicos.
L'átomu de bismutu sigue considerándose -popularmente- como'l más pesáu ente los átomos estables, yá que'l so tiempu de vida ye dellos millones la edá total del universu, amás de qu'en teoría, tolos elementos químicos a partir del niobiu tán suxetos a fisión bonal, esto ye, tolos elementos con númberu cimeru al númberu 41 teóricamente pueden ser inestables, magar nel bismutu la desintegración foi visible por estudios franceses na última década. Ye tamién l'elementu non radiactivu monoatómico más pesáu qu'esiste.
El bismutu ye unu de los dos peores conductores térmicos qu'esisten ente tolos metales (xunto al manganesu) ye tamién el metal más diamagnético qu'esiste, les sos aleaciones aprovechen dambes ventayes en situaciones onde se riquir. Nun esiste de manera natural nel cuerpu humanu nin en nenguna forma de vida polo xeneral. Utilízase enforma en medicina siendo parte de los astringentes recetados pa problemes rellacionaos col sistema dixestivu, diarrea fuertes o irritaciones esofáxiques, del colon, duodenu o intestinos.
Químicamente recuerda a los metales noble y preciosu, aferruñar con dificultá y caltiénse en dellos ácidos como'l clorhídricu. Puede presentase n'estáu nativu, fechu que refuerza la so nobleza. El metal ye gris con un bien llixeru toque rosado, bien "vidriosu" y fráxil, nun soporta un impautu mínimu, la so ductilidá y maleabilidá ye nula. De nun ser pola so escasez, podría reemplazar al plomu como escudo anti-nuclear por cuenta de la gran masa atómico que tien.
El bismutu considérase un metal pesao pero ye irónicamente bien pocu tóxicu, práuticamente non-agresivu, magar tar arrodiáu de metales venenosos y peligrosos pal medioambiente. Los sos cristales pueden ser trabayaos hasta consiguir resultaos d'una increíble guapura. Ferruñosu nel llaboratoriu consígense macles d'iris fascinantes.
El metal ye bien baratu teniendo en cuenta la so escasez (igual a la del oru) y dificultá p'atopalo. Nun paez demasiáu importante en nengún sector de la industria o la medicina, úsase bien pocu.
El bismutu va ser l'últimu elementu en desintegrarse nel universu. La vida media del elementu envalórase en 20 trillones d'años.[2]
Usos
[editar | editar la fonte]Sustitutu del plomu
[editar | editar la fonte]La diferencia ente les densidaes del plomu (densidá 11.32 g·cm−3) y del bismutu (densidá 9.78 g·cm−3) ye lo suficientemente pequeña qu'en numberosos usos en balística y como balastu puede ser utilizáu en llugar del plomu. Por casu, puede reemplazar al plomu como material nos chombos. utilizar como un sustitutu en llugar del plomu en munición de perdigones, bales y balines pa esvalixar ensames. Los Países Baxos, Dinamarca, Inglaterra , Gales y Estaos Xuníos y numberosos otros países prohibieron l'usu de perdigones de plomu pa la caza d'aves acuátiques, una y bones munches aves sufríen d'envelenamientu per plomu al inxerir material al confundir los perdigones con piedrecillas qu'inxeren p'ameyorar el funcionamientu del so sistema dixestivu o inclusive prohibieron l'usu de plomu en tou tipu de caza como ye'l casu de los Países Baxos. Nestos casos ciertes aleaciones de bismutu-estañu ufierten una alternativa con propiedaes similares al plomu pa usu en balística. Sicasí yá que el bismutu ye bien pocu maleable, faen que nun seya un material fayadizo pa fabricar bales de caza del tipu espansives.
Al ser el bismutu un elementu trupu con un pesu atómicu eleváu, utilizar para fabrica escudos de látex trescalaos con bismutu pa blindar de los rayos-X mientres exámenes médicos, tales como en tomografíes computarizadas con rayos X, principalmente porque-y lo considera un elementu non-tóxicu.[3]
La directiva de la Comunidá Europea sobre la restricción en cuanto al usu de sustancies peligroses qu'impulsa l'amenorgamientu en cuanto al usu del plomu, amplió l'usu del bismutu na industria electrónico como unu de los componentes de les soldadures con baxu puntu de fusión, reemplazando a les soldadures tradicionales a base de plomu-estañu.[4] La so baxa toxicidá ye especialmente importante p'aquelles soldadures que s'utilicen na fabricación d'equipos pa procesamientu d'alimentos y tuberíes de cobre p'agua.[5]
Cosméticos y pigmentos
[editar | editar la fonte]El oxicloruru de bismutu (BiOCl) dacuando ye utilizáu en cosméticos, como pigmentu en pintura pa solombra pa los güeyos, esprái pal pelo y esmalte pa uñes.[6][7][8] El compuestu presentar na naturaleza como'l mineral bismoclita y la forma cristalina contién capes d'átomos que refractan la lluz en forma cromática, produciendo un aspeutu iridiscente similar al nácare de les perlles. Foi utilizáu como cosméticu nel antiguu Exiptu y en munches otres civilizaciones dende entós. El términu blancu de bismutu puede faer referencia al oxicloruru de bismutu o al oxinitrato debismutu (BiONO3), cuando son utilizaos como pigmentos blancos.
Referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: bismutu
- ↑ http://www.xatakaciencia.com/quimica/los secretos-del-bismutu-sera-el-ultimo-elementu-n'escastase-del universu
- ↑ Hopper KD, King SH, Lobell ME, TenHave TR, Weaver JS (1997). «The breast: inplane x-ray protection during diagnostic thoracic CT—shielding with bismuth radioprotective garments». Radiology 205 (3): páxs. 853–8. doi:. PMID 9393547.
- ↑ Carlin, James F., Jr. "2010 USGS Minerals Yearbook: Bismuth" (PDF). United States Geological Survey. Retrieved 9 September 2010.
- ↑ «Adaptation to Scientific and Technical Progress of Annex II Directive 2000/53/EC». European Commission (setiembre de 2007). Consultáu'l 11 de setiembre de 2009.
- ↑ Krüger, Joachim; Winkler, Peter; Lüderitz, Eberhard; Lück, Manfred; Wolf, Hans Uwe (2003). "Bismuth, Bismuth Alloys, and Bismuth Compounds". Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry. Wiley-VCH, Weinheim. páxs. 171–189
- ↑ «Effect pigments—past, present and future». Progress in Organic Coatings 54 (3): p. 150. 2005. doi:.
- ↑ Pfaff (2008) Special effect pigments: Technical basics and applications. Vincentz Network GmbH, páx. 36. ISBN 978-3-86630-905-0.
Enllaces esternos
[editar | editar la fonte]
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre bismutu.- WebElements.com - Bismuth
- EnvironmentalChemistry.com - Bismuth
- Bismuth breaks half-life record for alpha decay
- [1]
| Control d'autoridaes |
|
|---|
