Cesiu

Xenón ← Cesiu → Bariu
; 55	Cs
	Tabla completa • Tabla enantada
	; Platiáu oru
Información xeneral
Nome, símbolu, númberu	Cesiu, Cs, 55
Serie química	Alcalinos
Grupu, periodu, bloque	1, 6, s
Masa atómica	132,90545 u
Configuración electrónica	[Xe]6s1
Durez Mohs	0,2
Electrones per nivel	2, 8, 18, 18, 8, 1
Propiedaes atómiques
Radiu mediu	260 pm
Electronegatividá	0,79 (Pauling)
Radiu atómicu (calc)	298 pm (Radiu de Bohr)
Radiu covalente	225 pm
Radiu de van der Waals	343 pm
Estáu(aos) d'oxidación	1
Óxidu	base fuerte
Propiedaes físiques
Estáu ordinariu	Sólidu
Densidá	1879 kg/m³
Puntu de fusión	301,59 K (28 °C)
Puntu de bullidura	944 K (671 °C)
Entalpía de vaporización	67,74 kJ/mol
Entalpía de fusión	2,092 kJ/mol
Presión de vapor	2,5 kPa
Varios
Estructura cristalina	Cúbica centrada nel cuerpu
Nᵘ CAS	7440-46-2
Nᵘ EINECS	231-155-4
Calor específica	240 J/(K·kg)
Conductividá llétrica	4,89 × 10⁶ S/m
Conductividá térmica	35,9 W/(m·K)
Módulu elásticu	1,7 GPa
Módulu de cizalladura	1,6 GPa
Isótopos más estables
	Artículu principal: Isótopos del cesiu
MeV
	Valores nel SI y condiciones normales de presión y temperatura, sacante que se diga lo contrario.
	[editar datos en Wikidata]

El cesiu^[1] ye l'elementu químicu con númberu atómicu 55 y pesu atómicu de 132,905 uma. El so símbolu ye Cs, y ye'l más pesáu de los metales alcalinos nel grupu IA de la tabla periódica, a esceición del franciu (hasta febreru de 2007);

Historia

El cesiu foi afayáu por Robert Bunsen y por Gustav Kirchhoff nel añu 1860 por aciu l'usu del espectroscopiu, al atopar dos llinies brillosos de color azul nel espectru del carbonatu de cesiu y del cloruru de cesiu. Estes sales de cesiu fueron aisllaes por Robert Bunsen, bastiándoles na agua mineral.^[2] A pesar de los intentos infructuosos de Bunsen por aisllar l'elementu na so forma metálica,^[3] hubo qu'esperar hasta 1862 por que Carl Setterberg pudiera aisllalo por aciu electrólisis del cianuru de cesiu fundíu.^[4]

Como apunte, nel añu 1967 establecer na conferencia de pesos y midíes en París qu'un segundu ye igual a 9 192 631 770 periodos de radiación correspondiente a la transición ente los dos niveles hiperfinos del estáu fundamental del isótopu 133 del átomu de cesiu (¹³³Cs), midíos a 0 K.

Carauterístiques

La adición d'una pequeña cantidá de cesiu n'agua frío produz una pequeña esplosión

El cesiu ye un metal blandu, llixeru y de baxu puntu de fusión. Ye'l segundu menos electronegativu de tolos elementos dempués del franciu. El cesiu reacciona en forma brengosa con osíxenu pa formar un amiestu d'óxidos. N'aire húmedo, el calor d'oxidación pue ser abonda pa fundir y prender el metal. El cesiu nun reacciona con nitróxenu pa formar nitruros, pero reacciona col hidróxenu a temperatures altes pa producir un hidruru bien estable; reacciona en forma violenta cola agua y entá con xelu a temperatures d'hasta -116 °C (-177 °F) según colos halóxenos, amoniacu y monóxidu de carbonu. Polo xeneral, con compuestos orgánicos el cesiu esperimenta los mesmos tipos de reacciones que'l restu de los metales alcalinos, pero ye muncho más reactivu.

Bayura y llogru

El cesiu nun ye bien abondosu na corteza terrestre, hai namái 7 partes per millón. Al igual que'l litiu y el rubidiu, el cesiu alcuéntrase como un constituyente de minerales complexos, y non en forma de halogenuros relativamente puros, como nel casu del sodiu y del potasiu. Ye topáu frecuentemente en minerales lepidolíticos como los esistentes en Rhodesia.

Aplicaciones

El cesiu metálicu utilizar en celdes fotoeléctriques, preseos espectrográficos, contadores de centelleo, bulbos de radiu, llámpares militares de señales infrarroxes y dellos aparatos ópticos y de detección. Los compuestos de cesiu usar na producción de vidriu y cerámica, como absorbentes en plantes de purificación de dióxidu de carbonu, en microquímica. Les sales de cesiu utilizáronse en medicina como axentes antishock dempués de l'alministración de drogues d'arsénicu. L'isótopu cesiu-137 utilízase davezu en procedimientos de quimioterapia pal tratamientu del cáncer.

Efeutos del cesiu sobre la salú

Los humanos pueden tar espuestos al cesiu por respiración o al inxerilo con alimentos y bébores. Nel aire los niveles de cesiu son xeneralmente baxos, pero'l cesiu radioactivu foi detectáu en dellos niveles n'agües superficiales y en munchos tipos de comíes.

La cantidá de cesiu en comíes y agua depende de la emisión de cesiu radiactivu de plantes d'enerxía nuclear, mayoritariamente al traviés d'accidentes, tal ye'l casu del Desastre de Chernobyl en 1986 y l'Accidente nuclear de Fukushima Dai-Ichi en 2011.^[5] La xente que trabaya n'industria d'enerxía nuclear pue tar espuesta a altos niveles de cesiu, pero son tomaes munches midíes de seguridá pa prevenilo. Ye pocu probable que la xente qu'esperimente l'efeutu del cesiu sobre la salú pueda rellacionalo con ésti.

Cuando hai contautu con cesiu radiactivu, daqué altamente improbable, la persona puede esperimentar dañu celular por causa de la radiación emitida poles partícules del cesiu. Esto puede traer de resultes efeutos como estomagaes, vultures, fories, y hemorraxes. Si la esposición ye llarga la xente puede inclusive perder la conocencia, entrar en coma o inclusive morrer. Cuan serios sían los efeutos depende de la resistencia de cada persona, el tiempu d'esposición y la concentración a la que tea espuesta.

Efeutos ambientales del cesiu

El cesiu ta na naturaleza principalmente por causa de la erosión y gastadura de roques y minerales. Ye tamién lliberáu al aire, a l'agua y al suelu al traviés de la minería y fábriques de minerales. Los isótopos radiactivos del cesiu pueden ser menguaos namái na so concentración al traviés de la desintegración radiactiva. El cesiu non radiactivu puede tamién ser destruyíu cuando entra nel ambiente o reacciona con otros compuestos en molécules bien específiques.

Tanto'l cesiu radiactivu como l'estable actúen químicamente igual nos cuerpos de los humanos y los animales.

El cesiu nel aire puede viaxar llargues alloñes enantes de bastiase na tierra. La mayoría de los compuestos del cesiu son bien solubles n'agua. En suelos, per otru llau, el cesiu nun puede ser esaniciáu pel agua soterraña; ellí permanez nes capes cimeres del suelu y ye fuertemente xuníu a les partícules del mesmu, y como resultáu non queda disponible pa ser tomáu polos raigaños de les plantes. El cesiu radiactivu tien la oportunidá d'entrar nes plantes al cayer sobre les fueyes. Los animales que son espuestos a bien altes dosis de cesiu amuesen cambeos nel comportamientu, como ye la medría o l'amenorgamientu de l'actividá.

Ver tamién

Referencies

↑ Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: cesiu
↑ Cesiu. Joaquín Recio Miñarro, Químicaweb.
↑ An account of the progress in Chemistry in 1862. En: Chemistry articles: pamphlet volume. Henry Carrington Bolton. Universidá de Gotinga.
↑ Weeks, Mary Elvira (1932). «The discovery of the elements. XIII. Some spectroscopic discoveries». Journal of Chemical Education 9 (8): páxs. 1413–1434. doi:10.1021/ed009p1413. Bibcode: 1932JChEd...9.1413W.
↑ ¿Qué sustancies s'emitieron? - El Mundo

Enllaces esternos

[1] Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: cesiu

[2] Cesiu. Joaquín Recio Miñarro, Químicaweb.

[3] An account of the progress in Chemistry in 1862. En: Chemistry articles: pamphlet volume. Henry Carrington Bolton. Universidá de Gotinga.

[Weeks-4] Weeks, Mary Elvira (1932). «The discovery of the elements. XIII. Some spectroscopic discoveries». Journal of Chemical Education 9 (8): páxs. 1413–1434. doi:10.1021/ed009p1413. Bibcode: 1932JChEd...9.1413W.

[5] ¿Qué sustancies s'emitieron? - El Mundo

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]