ISAF
Міжнародныя сілы садзейнічання бяспецы | |
---|---|
Гады існавання | 20 снежня 2001 — 28 снежня 2014 |
Падпарадкаванне | НАТА |
Тып | воінскае фарміраванне |
Складаецца з | |
Колькасць | 130 000 вайскоўцаў |
Дыслакацыя | Кабул, Афганістан |
Дэвіз | Дапамога і Супрацоўніцтва |
Удзел у | Вайна ў Афганістане (2001—2014) |
Знакі адрознення | |
Камандзіры | |
Вядомыя камандзіры | гл. #Камандуючыя |
Міжнародныя сілы садзейнічання бяспецы (англ.: International Security Assistance Force; ISAF) — узначалены НАТА міжнародны вайсковы кантынгент, які дзейнічаў на тэрыторыі Афганістана з 2001 па 2014.
Міжнародныя сілы па падтрыманні бяспекі былі створаны ў адпаведнасці з рэзалюцыяй № 1386 Савета Бяспекі ААН ад 20 снежня 2001 года. Іх прысутнасць у краіне пасля звяржэння рэжыму талібаў была неабходна для:
«аказання дапамогі афганскаму Часоваму органу ў забеспячэнні бяспекі ў Кабуле і прылеглых да яго раёнах, з тым каб афганскі Часовы орган, а таксама персанал Арганізацыі Аб’яднаных Нацый маглі дзейнічаць ва ўмовах бяспекі[1].»
Са жніўня 2003 года камандаванне ISAF ажыццяўлялася блокам НАТА. У канцы 2014 года на змену сілам міжнароднай узброенай кааліцыі прыйшла небаявая аперацыя альянсу «Рашучая падтрымка». Увесь цяжар вайны лёг на плечы афганскай арміі.
Камандуючыя
[правіць | правіць зыходнік]Сцяг | Імя | Пачатак паўнамоцтваў | Канец паўнамоцтваў | |
---|---|---|---|---|
1. | генерал-лейтэнант Джон Мак-Кол | 10.01.2002 | 20.06.2002 | |
2. | генерал-лейтэнант Хільмі Акін Зорлу | 20.06.2002 | 10.02.2003 | |
3. | генерал-лейтэнант Норберт ван Хойст | 10.02.2003 | 11.08.2003 | |
4. | генерал-лейтэнант Гоц Глімерот | 11.08.2003 | 9.02.2004 | |
5. | генерал-лейтэнант Рык Хілье | 9.02.2004 | 9.08.2004 | |
6. | генерал-лейтэнант Жан-Луі Пі | 9.08.2004 | 13.02.2005}} | |
7. | генерал-лейтэнант Этэм Эрдагы | 13.02.2005 | 5.08.2005 | |
8. | генерал арміі Маура дэль Векьа | 5.08.2005 | 4.05.2006 | |
9. | генерал арміі Дэвід Рычардс | 4.05.2006 | 4.02.2007 | |
10. | генерал арміі Дэн Мак-Ніл | 4.02.2007 | 3.06.2008 | |
11. | генерал арміі Дэвід Мак-Кірнан | 3.06.2008 | 15.06.2009 | |
12. | генерал арміі Стэнлі Мак-Крыстал | 15.06.2009 | 23.06.2010 | |
13. | генерал арміі Дэвід Петрэус | 4.07.2010 | 18.07.2011 | |
14. | камендант корпуса марской пяхоты Джон Ален | 18.07.2011 | 10.02.2013 | |
15. | камендант корпуса марской пяхоты Джозэф Данфард | 10.02.2013 | 26.07.2014 | |
16. | генерал арміі Джон Кэмпбэл | 26.08.2014 | 2.03.2016 |
Структура і колькасць
[правіць | правіць зыходнік]Першапачаткова зона адказнасці ISAF ахоплівала толькі сталіцу Афганістана Кабул.
У кастрычніку 2003 года Савет Бяспекі ААН прыняў рашэнне аб пашырэнні місіі за межы Кабула. Пашырэнне праходзіла паступова і было завершана ў кастрычніку 2006 года, калі войски ISAF прынялі на сябе адказнасць за забеспячэнне бяспекі на ўсёй тэрыторыі краіны. Мэтай павелічэння кантынгенту ў Афганістане было стрымаць актыўнасць баевікоў руху «Талібан», даўшы афганцам час узяць у свае рукі кантроль над краінай.
На 6 чэрвеня 2011 года максімальная колькасць ISAF складала 132 457 вайскоўцаў (у тым ліку 90 тысяч амерыканскіх), у місіі прымалі ўдзел 48 краін[2].
Аднак планы па скарачэнні сваёй ролі ў баявых аперацыях на тэрыторыі Афганістана зарадзіліся адразу ў некалькіх ключавых удзельнікаў «Міжнародных сіл садзейнічання бяспецы»[3]. У выніку 21 верасня 2012 года дадатковы кантынгент НАТА ў асобе 33 тысяч вайскоўцаў ЗША пакінуў краіну. Такім чынам, станам на 1 чэрвеня 2014 года, агульная колькасць ISAF складала 49 902 вайскоўцаў[4].
Да 1 студзеня 2015 года місія «Нязломнай свабода» была завершана, у сувязі з чым кантынгент кааліцыйных войскаў быў значна скарочаны. У прыватнасці, амерыканская групоўка станам на лета 2015 года складала каля 11 тыс. вайскоўцаў, якія былі задзейнічаны ў новай небаявой місіі «Рашучая падтрымка», асноўныя задачы якой звязаны з дапамогай афганскім сілам аховы правапарадку ў сферы навучання і інструктавання навабранцаў[5].
ISAF складаліся з 5 рэгіянальных камандаванняў, кожнаму з якіх падпарадкоўваліся некалькі правінцыйных груп рэканструкцыі (англ.: Provincial Reconstruction Team, PRT). У склад кожнай такой групы ўваходзілі як ваенныя падраздзяленні, так і паліцэйскія (саветнікі афганскай паліцыі) плюс грамадзянскі персанал розных урадавых агенцтваў краін-удзельніц.
- Сталічнае рэгіянальнае камандаванне
- Рэгіянальнае камандаванне «Поўнач»
- Рэгіянальнае камандаванне «Захад»
- Рэгіянальнае камандаванне «Поўдзень»
- Штаб Паўднёвага камандавання, Кандагар (ратацыя Канада/Нідэрланды/Вялікабрытанія)
- Перадавая база падтрымкі Кандагар (шматнацыянальная)
- PRT Кандагар, прав. Кандагар (Канада)
- PRT Лашкаргах, прав. Гільменд (Вялікабрытанія/Данія/Эстонія)
- PRT Тар’ін-Кот, прав. Урузган (Нідэрланды/Аўстралія)
- PRT Калат, прав. Забула (ЗША/Румынія)
- Рэгіянальнае камандаванне «Усход»
- Штаб Усходняга камандавання, Баграм (ЗША)
- Перадавая база падтрымкі Баграм (ЗША)
- PRT Лагар, прав. Лагар (Чэхія)
- PRT Шарана, прав. Пактыка (ЗША)
- PRT Хост, прав. Хост (ЗША)
- PRT Мітэрлам, прав. Лагман (ЗША)
- PRT Баміян, прав. Баміян (Новая Зеландыя)
- PRT Панджшэр, прав. Панджшэр (ЗША)
- PRT Джэлалабад, прав. Нангархар (ЗША)
- PRT Газні, прав. Газні (Польшча)
- PRT Асадабад, прав. Кунар (ЗША)
- PRT Баграм (ЗША)
- PRT Нурыстан (ЗША)
- PRT Вардак (Турцыя)
- PRT Гардэз, прав. Пакт (ЗША)
Краіны-ўдзельнікі
[правіць | правіць зыходнік]Склад удзельнікаў кааліцыі быў неаднолькавым: у лютым 2005 года дзейнічалі кантынгенты 37 краін, у далейшым, іх колькасць павялічылася (у сакавіку 2011 года ў склад ISAF уваходзілі вайскоўцы 46 краін НАТА[6]; у жніўні 2013 года ў склад ISAF уваходзілі вайскоўцы 47 краін кааліцыі[7]). У агульнай складанасці за перыяд з пачатку ваеннай аперацыі ў 2001 годзе і да канца 2015 года ў склад ISAF уваходзілі падраздзяленні ўзброеных сіл 50 краін свету, найбольш буйным з’яўляецца кантынгент ЗША.
Спіс краін, якія ўдзельнічалі ў канфлікце ў Афганістана ў рамках ISAF:
- Аўстралія
- Азербайджан
- Албанія
- Бахрэйн
- Бельгія
- Балгарыя
- Боснія і Герцагавіна
- Вялікабрытанія
- Грэцыя
- Грузія
- Данія
- Іарданія
- Ісландыя
- Іспанія
- Італія
- Канада
- Латвія
- Літва
- Люксембург
- Паўночная Македонія
- Малайзія
- Манголія
- Нідэрланды
- Новая Зеландыя
- Нарвегія
- ААЭ
- Польшча
- Партугалія
- Румынія
- Сальвадор
- Сінгапур
- Славакія
- Славенія
- ЗША
- Тонга
- Турцыя
- Украіна
- Фінляндыя
- Францыя
- ФРГ
- Харватыя
- Чарнагорыя
- Чэхія
- Швецыя
- Швейцарыя
- Эстонія
- Рэспубліка Карэя
Дапамога і садзейнічанне ў ажыццяўленні аперацыі
[правіць | правіць зыходнік]- Украіна — 24 верасня 2001 года дазволіла ваенна-транспартным самалётам ЗША выкарыстоўваць паветраную прастору краіны для забеспячэння групоўкі ISAF, у кастрычніку 2001 года ім быў прадастаўлены «паветраны калідор» і права прызямляцца на трох аэрадромах у выпадку аварыйнай сітуацыі[8]. 10 чэрвеня 2005 года на пасяджэнні камісіі Украіна-НАТА міністр абароны Украіны А. С. Грыцэнка паведаміў, што праз паветраную мяжу Украіны ўжо адбылося больш за 7500 пралётаў самалётаў краін НАТА, якія везлі розныя грузы ў Афганістан[9]. У жніўні 2007 года самалёты ўкраінскай дзяржаўнай авіякампаніі Міністэрства абароны Украіны «Украінская авіяцыйная транспартная кампанія» перакінулі ў Афганістан 300 вайскоўцаў венгерскага кантынгенту ISAF[10]. 2 красавіка 2009 года было падпісана пагадненне аб дазволу транзіта неваенных грузаў блока НАТА праз тэрыторыю Украіны[11]. У 2013 годзе агенцтва па матэрыяльна-тэхнічным забеспячэнні NSPA падпісала дадатковае пагадненне з кампаніяй Ruslan SALIS GmbH (кампаніяй-пасярэднікам украінскай авіякампаніі «Авіялініі Антонава») аб працягу арэнды самалётаў Ан-124-100 да 31 снежня 2014[12].
- Японія — японскія караблі са снежня 2001 года да 15 студзеня 2010 года прадастаўлялі бясплатнае забеспячэнне шматнацыянальнай эскадры на чале з ЗША, якая аказвала баявую падтрымку сілам НАТА ў Афганістане[13] (у цэлым, кааліцыйным сілам было перададзена дызельнае паліва на суму 24,4 млрд. ен; паліва для верталётаў на суму 71,5 млрд ен і 11 тыс. тон вады)[14]. Таксама Японія фінансавала выплату больш за палову заробкаў ўсіх супрацоўнікаў Афганскай нацыянальнай паліцыі, а ў 2009 фінансавым годзе падала Афганскай нацыянальнай арміі медыцынская маёмасць на суму 11,5 млн даляраў ЗША[15].
- Кыргызстан — у снежні 2001 года Кіргізія прадаставіла авіябазу Манас для паветранага забеспячэння кантынгенту ISAF у Афганістане; у маі 2012 года дазволіла НАТА транзіт грузаў для ваеннага кантынгенту ISAF на тэрыторыі Афганістана з выкарыстаннем наземнага транспарту[16]. У лістападзе 2013 года Кіргізія накіравала ЗША ноту з паведамленнем пра тое, што тэрмін дзеяння пагаднення аб арэндзе авіябазы Манас мінае 11 ліпеня 2014 і Кіргізія не зацікаўленая ў далейшым прадаўжэнні пагаднення[17].
- Расія — у лістападзе 2008 года было заключана пагадненне з ФРГ з дазволам на ажыццяўленне чыгуначнага транзіту па тэрыторыі РФ узбраенняў, ваеннай тэхнікі і маёмасці Бундэсвера ў Афганістан[18]; у ліпені 2009 года было падпісана міжурадавае пагадненне з ЗША аб транзіце ўзбраення, ваеннай тэхнікі, ваеннай маёмасці і персаналу праз тэрыторыю РФ у сувязі з удзелам узброеных сіл ЗША ў намаганнях па забеспячэнню бяспекі, стабілізацыі і аднаўленню Афганістана. Пагадненне прадугледжвае здзяйсненне 4,5 тыс. рэйсаў у год, якія цалкам вызваляліся ад выплаты транзітных збораў[19]. 3 снежня 2010 года было заключана пагадненне з Італіяй з дазволам на ажыццяўленне чыгуначнага транзіту па тэрыторыі РФ узбраенняў, ваеннай тэхнікі і маёмасці італьянскіх войскаў у Афганістан, які ўступіў у сілу 26 сакавіка 2013[20]. Да чэрвеня 2012 гады праз тэрыторыю Расіі наземным і паветраным шляхам было транспартавана 379 000 вайскоўцаў і за 45 000 вайскоўцаў кантэйнераў у падтрымку аперацыі ў Афганістане[21].
- Казахстан — у лютым 2009 года Казахстан дазволіў ЗША транзіт грамадзянскіх грузаў для ваеннага кантынгенту ISAF на тэрыторыі Афганістана[22], у студзені 2010 года дазволіў транзіт праз тэрыторыю Казахстана ў Афганістан грузаў краін НАТА[23].
Гл. таксама
[правіць | правіць зыходнік]- Аперацыя «Нязломная свабода»
- Вайна ў Афганістане (2001—2014)
- Страты ISAF у вайне ў Афганістане
- Андрэй Мікалаевіч Жук
Зноскі
- ↑ Резолюция 1386 СБ ООН
- ↑ Troop numbers and contributions Архівавана 5 кастрычніка 2013 года.
- ↑ Франция сворачивает боевую миссию в Афганистане Архівавана 2 красавіка 2015. // Финам, 20.11.2011
- ↑ Архивированная копия(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 14 ліпеня 2014. Праверана 9 чэрвеня 2014.
- ↑ НАТО начинает в Афганистане небоевую миссию «Решительная поддержка» // ТАСС, 1 января 2015.
- ↑ International Security Assistance Force (ISAF): Key Facts and Figures Архівавана 6 красавіка 2011.
- ↑ International Security Assistance Force (ISAF): Key Facts and Figures Архівавана 20 студзеня 2022. // Официальный сайт НАТО, 1 августа 2013.
- ↑ Украина предоставила США воздушный коридор с сегодняшнего дня // NEWSRU.COM от 9 октября 2001
- ↑ Украина рассматривает возможность поставок в Афганистан военной продукции Архівавана 23 верасня 2015. // Defence Express от 10 июня 2005 года
- ↑ Ukrainian Aircraft Transport Company exercises deployment of Hungarian peacekeepers to Afghanistan / государственный web-портал Украины от 30 августа 2007
- ↑ Украина взялась помочь НАТО снабжать войска в Афганистане // LENTA.RU от 3 апреля 2009
- ↑ НАТО крылья не меняет // журнал "Defence Express", № 1-2, 2013. стр. 6
- ↑ Япония-США: Не давите на нас! // KP.RU от 11 сентября 2009
- ↑ Япония // "Зарубежное военное обозрение", № 2 (755), 2011. стр. 88
- ↑ Япония – ценный партнёр в Афганистане / официальный сайт НАТО от 28 апреля 2011
- ↑ Киргизия разрешила НАТО наземный транзит грузов в Афганистан // РИА "Новости" от 23 мая 2012
- ↑ Киргизия вручила послу США ноту о закрытии базы Манас Архівавана 1 сакавіка 2014. // "РБК" от 14 ноября 2013
- ↑ Россия разрешила транзит вооружений в Афганистан // "Известия" от 20 ноября 2008
- ↑ Обама завершил первый визит в РФ: создал небывалую пробку в Москве и улетел на саммит G8 в Италию // NEWSRU.COM от 8 июля 2009
- ↑ Вступает в силу разрешение Италии на транзит вооружения в Афганистан через РФ Архівавана 5 сакавіка 2016. // "РБК" от 26 марта 2013
- ↑ U.S.-Russia Cooperation on Afghanistan Архівавана 25 кастрычніка 2015 года.. Fact Sheet. Bureau of European and Eurasian Affairs. June 18, 2012
- ↑ Казахстан разрешил США транзит гражданских грузов в Афганистан // LENTA.RU от 9 февраля 2009
- ↑ НАТО и Казахстан подписали соглашение о транзите в Афганистан // "Коммерсант" от 27 января 2010
Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]- полковник А. Соболев. Размещение в Афганистане Международных сил безопасности // "Зарубежное военное обозрение", № 1 (658), январь 2002. стр. 8-9
Спасылкі
[правіць | правіць зыходнік]- Афіцыйны сайт ISAF Архівавана 10 красавіка 2021. (англ.)
- Павелічэнне ўкраінскага кантынгенту Архівавана 1 ліпеня 2014.