Mor Baltel
| Rann eus | Meurvor Norzh Atlantel, meurvor ar bed  |
|---|---|
| Diazad doureier | Baltic Sea basin |
| Anvet diwar | Reter, Kornôg |
| Kevandir | Europa |
| Daveennoù douaroniel | 58°0′0″N 20°0′0″E |
| Lowest point | Landsort Deep |
| A zo stok ouzh | Øresund, Great Belt, Little Belt |
| Erlec'hiañ a ra | Littorina Sea |
| Contains | brackish water |
| Rummad evit ar c'hartennoù | Category:Maps of the Baltic Sea |
Ar Mor Baltel, pe ar Mor Baltek, a zo ur mor eus Europa, digor war Mor an Hanternoz ha, drezañ, war ar Meurvor Atlantel, dre strizhioù-mor Kattegat ha Skagerrak. En-dro d’ar Mor Baltel e kaver ar broioù-mañ (en ul loc’hañ eus ledenez Skandinavia): Sveden, Finland, Rusia (rannvro Sant Petersbourg), Estonia, Latvia, Lituania, Rusia (rannvro Kaliningrad), Polonia, Alamagn, Danmark.
Douaroniezh
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]En em astenn a ra ar mor war ur gorread a 432 800 km², ha div ledennad dour vras a sank en douaroù, en hanternoz : pleg-mor Finland, etre ar vro-mañ hag Estonia, ha pleg-mor Botnia, etre aod reter Sveden hag aod kornôg Finland. N’eo ket don ar Mor Baltel, ma vez keñveriet gant morioù all (57 metr donder well-wazh, 459 m en e zonañ en hanternoz enez Gotland). Abalamour da se ha peogwir eo strizh an tremen war-zu Mor an Hanternoz, e chom an hevelep dour eno e-pad pell, ar pezh ne ra nemet gwashaat ar c’hudennoù saotradur. E-keñver douarouriezh n’eo ket gwall gozh ar Mor Baltel : stummet e oa bet er c’hwec’hvet milved a-raok J.K.
N’eo ket gwall sall dour ar Mor Baltel, e-skoaz morioù all. Meur a abeg a zo d’an dra-se : abalamour d’an hin n’a ket an dour da ziaezhennañ buan, kalz stêrioù a ziskarg o dour dous er mor ha, gant ar strizh m’eo an tremen war-zu Mor an Hanternoz, ne vez ket mesket dour disall a-walc’h ar Mor Baltel gant dour salloc’h ar Meurvor Atlantel. Ar sallder izel eus an dour mor eno a zispleg perak e vez spesadoù plant ha loened disheñvel a-walc’h diouzh ar re a gaver e morioù all. Displegañ a ra ivez perak e vez skornet ul lodenn vat eus ar Mor Baltel e-pad ar goañv. War-dro an hanter eus gorread ar mor, well-wazh, a vez goloet gant skorn e-pad ar goañv. Al lodennoù norshañ (Pleg-mor Botnia, Pleg-mor Finland) eo a vez skornet dreist-holl, met goañvezhioù zo ez eus bet gwelet skorn betek war aodoù reter Danmark.
Anvioù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Cheñch a ra anv ar mor-mañ hervez ar yezhoù :
- Mor Baltel a vez graet anezhañ peurvuiañ er yezhoù keltiek, er yezhoù romanek, slavek (ar re a gaozeer tro-dro dezhañ evel ar poloneg, rusianeg, kachoubeg), er yezhoù baltek hag e saozneg.
- Mor ar Reter eo an anvadur roet dezhañ er yezhoù germanek (nemet ar saozneg), e finneg (daoust ma n’emañ ket ar mor-se er reter d’o bro o deus dalc'het ar finnegerien d'ober gant un anvadur a zo deuet dezho eus ar svedeg, pa oa Finland e dalc'h Sveden e-pad kantvedoù).
- Mor ar C'hornôg a reer anezhañ en estoneg.
Inizi pennañ
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Kalz inizi a zo er Mor Baltel. E-touez ar re vrasañ anezho e c’heller menegiñ ar re-mañ :
- Åland
- Bornholm
- Fyn
- Gotland
- Hiiumaa (anavezet gwechall dindan hec’h anv alamanek Dagö)
- Öland
- Rügen
- Saaremaa (anavezet gwechall dindan hec’h anv alamanek Ösel)
- Sjælland
Kêrioù bras
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Setu amañ ar c’hêrioù pennañ a gaver en arvor, renket adalek an hini vrasañ :
- Sant Petersbourg (Rusia), 4 700 000 annezad
- Rīga (Latvia), 760 000 annezad
- Stockholm (Sveden), 743 703 annezad (en tolpad kêrioù, 1 823 210 den)
- Helsinki (Finland), 559 716 annezad (en tolpad kêrioù, 980 000 den)
- Gdańsk (Polonia), 462 700 annezad
- Szczecin (Polonia), 413 600 annezad
- Tallinn (Estonia), 401 774 annezad
- Kaliningrad (Rusia), 400 000 annezad
- Malmö (Sveden), 259 579 annezad
- Gdynia (Polonia), 255 600 annezad
- Kiel (Alamagn), 250 000 annezad
- Lübeck (Alamagn), 216 100 annezad
- Rostock (Alamagn), 212 700 annezad
- Klaipėda (Lituania), 194 400 annezad
- Turku (Finland) 175 000 annezad
Porzhioù bras all :
- Świnoujście (Polonia), 50 000 annezad
- Ventspils (Letonia), 44 000 annezad
- Baltiysk (Rusia), 20 000 annezad
- Hanko (Finland), 10 000 annezad
Liammoù diavaez
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- Portal broioù ar Mor Baltel (e saozneg)
- Portal ar Mor Baltel (e saozneg, svedeg, finneg, estoneg)
- B7 — Rouedad inizi ar Mor Baltel (e saozneg)
- Baltic Environmental Atlas: Kartennoù eus ar Mor Baltel
- Ferienwohnungen an der Ostsee german, holiday at the baltic sea
- Ferienhaus Ostsee german, holiday houses at the baltic sea