Historija Grčke
 | Ovaj članak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). |
Historija Grčke obuhvata historiju teritorije današnje države Grčke i grčkog naroda od prahistorije do danas. Grčka je jedna od najstarijih država na svijetu s neobičnom i bogatom historijom. Najstariji dokaz postojanja ljudi na Balkanu je pronađen u pećini Petralona u grčkoj pokrajini Makedoniji. Najstarija neolitska naselja u Evropi su pronađena u Grčkoj i potiču iz 7. milenija p.n.e. Egejske civilizacije su dobile imena po teritoriji na kojoj su se razvijale. Tako su u bronzanom dobu postojale Mikenska, Minojska i Kiklandska civilizacija. One su uništene dolaskom Doraca sa sjevera u periodu od 1100. do 1000. godine p.n.e.
Nakon Mračnog i Arhajskog doba nastupa period Klasičnog doba koji je obilježen grčko-perzijskim ratovima i borbama između Sparte, Atine i Tebe za prevlast u Heladi. Godine 338. p.n.e. grčki gradovi-države dolaze pod makedonsku hegemoniju. Nakon smrti Aleksandra Velikog nastupa Helenistički period Grčke koji je trajao do pada posljednjih grčkih teritorija pod rimsku vlast. U Rimskom carstvu Grčka je bila kulturno središte carstva, a grčki jezik je bio ravnopravan sa latinskim. Podjelom carstva na Istočno i Zapadno, Grčka ulazi u sastav Bizantijskog carstva gdje će se nalaziti sve do 1461. godine. Nakon ulaska u sastav Osmanlijskog carstva, Grčka je podijeljena na 6 sandžaka.
Od svih balkanskih hrišćanskih naroda u Osmanlijskom carstvu, Grci su bili najnapredniji u kulturnom i ekonomskom pogledu. Nakon izbijanja Grčkog rata za nezavisnost 1821. godine, Grci su se uz pomoć evropskih sila izborili za nezavisnost. Novoosnovana Kraljevina Grčka je tokom Prvog balkanskog rata priključila preostale teritorije naseljene grčkim stanovništvom. Tokom Prvog svjetskog rata bila je na strani Centralnih sila, a u Drugom svjetskom ratu na strani Saveznika. Nakon završetka Drugog svjetskog rata, izbija Grčki građanski rat između Grčke vlade i Komunističke partije koji je završen pobjedom nacionalne armije. Godine 1967. dolazi do državnog udara i narednih sedam godina vlada vojna hunta. Nakon pada hunte, dolazi do ukidanja monarhije i uvođenja republikanskog državnog uređenja. Od 1980. godine Grčka je članica NATO-a, a od naredne godine i Evropske unije.
Prahistorija Grčke
[uredi | uredi izvor]Neolitsko doba
[uredi | uredi izvor]Neolitska revolucija je stigla u Evropu preko Grčke i Balkana u 7. milenijumu p.n.e. Neke neolitske zajednice, kao što je Sesklo u Grčkoj, su živjele u utvrđenim naseljima od 3.000 do 4.000 ljudi. Neolitski period u Grčkoj se završio dolaskom bronzanog doba i Heladskog perioda koji je nastupio oko 3200. godine p.n.e.
Bronzano doba
[uredi | uredi izvor]Početkom 3. milenijuma p.n.e. stanovnici Egejske civilizacije su upoznali tehniku obrade metala, najprije bakra a zatim i bronze. Pojavu metala nauka vezuje dolaskom novih plemena iz Anadolije. Istraživanja su pokazala da se upotreba metala javlja gotovo istovremeno u raznim mjestima egejskog bazena; na Kreti, obalama Male Azije i Makedonije. Ova jedinstvena kultura je dovela do stvaranja pojma "egejska civilizacija".
Minojska civilizacija
[uredi | uredi izvor]
Najstarija historija Krita je postala poznata nakon iskopavanja koja je u periodu od 1893. do 1931. godine izvršio arheolog Arthur Evans. On je historiju Minojske civilizacije podijelio na tri perioda: rani minojski period (3000. - 2200. p.n.e.), srednji minojski period (2200. - 1600. p.n.e.) i kasni minojski period (1600. - 1400. p.n.e.). Ova civilizacija je ime dobila po mitskom kralju Minosu. Petnaest stoljeća nakon svog nastanka, Minojska civilizacija je dostigla svoj vrhunac. Nakon dolaska sa kopna Grčke, Minojci su stvorili naprednu civilizaciju sa gradovima Knosos i Festos. To je dovelo do stvaranja kritskog društva koje je bilo na višem stepenu razvoja od kontinentalne Grčke. Ovo društvo karakteriše razvijeno rodovsko uređenje i vladavina patrijahalnih odnosa uz postojanje izvjesnih tragova matrijarhata.